Verslag van de eerste informatiebijeenkomst woonbootbewoners Loenen Projectbureau Schoonschip d.d. 19 maart 2009 Gemeentehuis van Loenen, Molendijk 32, Loenen Aanwezig: Van Projectbureau Schoonschip: Henny van Gellekom (projectleider), Ronald Roozeboom (coördinator Waternet) en Marleen Hulshoff (projectsecretaris); Van Waternet: Geert Snelten (technisch adviseur) en Rob Koeze (beleidsmedewerker AGV/ Waternet); Bewoners. 1. Opening Henny van Gellekom heet de aanwezigen welkom en stelt de bij het project betrokken mensen voor. Van de bijeenkomst wordt een kort verslag gemaakt, waarin ook zoveel mogelijk antwoord gegeven zal worden op de gestelde vragen. De vragen worden naar onderwerp gegroepeerd en beantwoord. 2. Projectbureau Schoonschip Projectbureau Schoonschip komt voort uit een samenwerking tussen Rijkswaterstaat Noord-Holland (RWS) en het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV), dat in deze vertegenwoordigd wordt door Waternet. Het samenwerkingsproject heeft als doel de lozingen vanuit woonboten op het oppervlaktewater te doen (laten) beëindigen en de woonboten te laten aansluiten op de riolering. Het Projectbureau is mede in het leven geroepen om de bewoners hierbij te ondersteunen middels het geven van voorlichting, het uitvoeren van een schouw aan boord etc. Projectbureau Schoonschip is bereikbaar via: telefoonnummer 020-5850 550 (telefoondienst); of e-mail: info@projectbureauschoonschip.nl Tevens is veel informatie te vinden op de website: www.projectbureauschoonschip.nl 3. Wettelijk kader Op grond van het Lozingenbesluit huishoudelijk afvalwater van 1997, diende het lozen van huishoudelijk afvalwater op oppervlaktewater per 1 januari 2005 beëindigd te zijn. Het is niet mogelijk gebleken deze datum op alle fronten te halen. Mede met het oog op de bijzondere situatie die zich voordoet voor woonbootbewoners, is per 1 januari 2008 het Besluit lozing afvalwater huishoudens van kracht geworden 1. Dit besluit maakt een tijdelijke ontheffing van het lozingenverbod mogelijk indien er een concreet plan van aanpak met een duidelijke tijdslimiet bestaat. De gemeente Loenen behoort tot de projectgebieden van het Projectbureau. AGV is in dit gebied het bevoegde gezag, verantwoordelijk voor de kwaliteit van het oppervlaktewater. 1 Gepubliceerd in Staatsblad 468, 2007, te lezen via www.overheid.nl 1
4. Verantwoordelijkheden De gemeente heeft de zorgplicht voor het transport van het afvalwater (lees: de aanleg van riolering). De lozer moet zijn binnenhuisriolering op orde hebben en kunnen aansluiten op het riool, wanneer dit binnen 40 meter van een lozingspunt ligt. 5. Werkzaamheden binnen het project De werkzaamheden binnen het project zijn te onderscheiden in: A. Werkzaamheden uit te voeren door de lozer: - aan boord: leidingen centraliseren; - aan boord: plaatsen van een pomp en maken van een wanddoorvoer; - buiten: aanbrengen van een verbindingsslang tussen pomp en walaansluiting. B. Werkzaamheden uit te voeren door de gemeente: - verlenging riolering tot op de kade; - realiseren van de walaansluiting. In het projectgebied Loenen heeft de gemeente inmiddels tweederde deel van de aanleg van de riolering afgerond. Per kavel is een aansluitpunt gemaakt waarop u kunt aansluiten (rond 63 mm, uitwendig). Elk aansluitpunt is voorzien van een afsluitkraan en een terugslagklep. Het is ook mogelijk dat er een kleine tussenput met een pomp is aangesloten die het afvalwater over een langere afstand doorpompt naar het hoofdaansluitpunt. De gemeente heeft bovengenoemde werkzaamheden uitbesteed aan de firma Touw. Vragen over de werkzaamheden Bestaan er, behalve de twee door het Projectbureau genoemde varianten voor aansluitputten (hoofdput/ kleine tussen put) nog andere varianten voor aansluiting? Bij het Projectbureau zijn geen andere varianten van aansluitpunten bekend. Hoe groot is de diameter van de walaansluiting? De buitenmaat van de walaansluiting is 63 mm, de binnenmaat is 65 mm. Op de Nigtevechtseweg (ter hoogte van 172-182) is een dergelijke hulppomp tussen de eigenlijke rioolput en de aansluiting op de wal geplaatst: de vraagsteller heeft weinig vertrouwen in het stuwvermogen van de pomp over 200 meter. Hoe lang mag de afstand van de kleine tussen put tot de hoofdput zijn? Hebben de hulppompen over een afstand van 200 meter nog wel voldoende vermogen? Projectbureau Schoonschip heeft geen invloed op de beslissingen van de gemeente Loenen bij de keuze voor de aansluitput/pomp. Navraag bij de firma Touw wijst echter uit dat het geïnstalleerde pompvermogen voldoende is om deze afstand te overbruggen. 2
6. Schouw aan boord De mogelijkheid bestaat een (door het Projectbureau betaalde) individuele schouw aan boord te laten uitvoeren. Naar aanleiding van dit bezoek wordt een schouwrapport opgesteld, waarmee de bewoners zelf aan de slag kunnen of opdracht kunnen geven aan een installateur. Het schouwrapport geeft inzicht in de individuele situatie van iedere woonboot en laat zien hoe de vuilwaterafvoerpunten gecentraliseerd kunnen worden en wat een goede locatie voor de pomp is. Ook maakt het schouwrapport eventuele knelpunten inzichtelijk. Als de pomp al aan boord geplaatst is, dan is een complete schouw van uw woonboot niet noodzakelijk, maar kan worden volstaan met een verklaring van de installateur dat de installatie voldoet aan het Programma van Eisen (PvE). Deze verklaring dient ter ondersteuning van de subsidieaanvraag. Om in aanmerking te komen voor subsidie dient de installatie aan de kwaliteitseisen te voldoen, zoals deze in het PvE gesteld worden. De komende periode zal geïnventariseerd worden of bewoners wel of niet in aanmerking willen komen voor een schouw. De schouw aan boord is niet verplicht. Voor de aanleg van de pompinstallatie hoeft u overigens geen gebruik te maken van het bedrijf dat de schouw aan boord van uw woonboot heeft uitgevoerd. U bent vrij zelf een (ander) bedrijf te kiezen. Vragen over de schouw aan boord Moeten wij ons aanmelden voor de schouw? Bij dit verslag is een aanmeldingsformulier gevoegd, waarmee u zich kunt opgeven voor de schouw. U kunt dit ook per email (mailadres: info@projectbureau schoonschip.nl) of telefonisch (telefoonnummer 020 5860550) doorgeven. Wordt de schouw aan boord uitgevoerd door een lokale installateur? Het Projectbureau zal, na inschrijving, een installateur aanwijzen om de schouwen te verzorgen. Deze bedrijven zijn in de meeste gevallen niet lokaal maar ook niet afkomstig van de andere kant van het land. Bewoners worden per brief geïnformeerd welk bedrijf de schouw zal uitvoeren. Wordt er een prijsindicatie gegeven in het schouwrapport? Nee, maar met het schouwrapport kunt u wel offertes aanvragen bij verschillende leveranciers en installateurs. Is het noodzakelijk een schouw te laten uitvoeren? Wanneer er een goede installateur is die het PvE in acht neemt, is een schouw niet noodzakelijk. Ook wanneer de bewoner (een deel van) de installatie zelf zou willen uitvoeren kan de informatie uit het schouwrapport uitkomst bieden. 3
7. Vragen over de installatie en uit te voeren werkzaamheden Klopt het dat schepen van voor 1950 niet op de riolering aangesloten hoeven te worden, omdat het hier historische schepen betreft? Nee, dit klopt niet. Er bestaat op dit moment geen wetgeving waarin onderscheid wordt gemaakt tussen historische en niet-historische woonschepen. Het Projectbureau is bekend met de bestaande initiatieven voor bescherming van historische woonschepen. AGV en RWS onderkennen het probleem: er bestaat echter in de wet thans geen beleid voor historische woonschepen. Belangenorganisaties zullen via het Haagse wetgevingcircuit invloed moeten uitoefenen om de wetgeving hierin (eventueel) te laten aanpassen. Wat gebeurt er als een terugslagklep aan boord van mijn schip niet (goed) werkt? Het aansluitpunt bij uw boot is tegen terugstroom van afvalwater beschermd door een dubbele zekering in de vorm een afsluiting (keerklep) in de leiding en een kogelkraan waarmee de leiding handmatig eventueel volledig kan worden afgesloten. De door de bewoner te plaatsen pompinstallatie dient ook voorzien te zijn van een afsluitklep en afsluiter. Er is dus een dubbele veiligheid om te voorkomen dat bij storing vuil water vanuit het riool de boot in stroomt. Regelmatig onderhoud vermindert bovendien deze kans nog eens aanzienlijk. Vet en andere verontreiniging dienen hierbij verwijderd te worden. Mag er in het geval van storingen wel over boord geloosd worden? Bij calamiteiten is het lozen op oppervlaktewater in uitzonderlijke gevallen toegestaan. Om de kans op calamiteiten zo klein mogelijk te houden, is het belangrijk dat de bewoner kiest voor de juiste pomp. De pompinstallatie aan boord moet altijd voldoen aan het Programma van Eisen (PvE), te downloaden via de website. Wat zijn de kosten van een pomp? De kosten van de meest gangbare pompunits bedroegen in 2008 ca. 2.000,- tot 2.200,- excl. BTW. In 2009 is een pomp met vrije doorlaat echter al voor 1.500,- incl. BTW te verkrijgen. Bij gezamenlijke inkoop kunnen wellicht nog kortingen bedongen worden op de aanschafprijs van de pompinstallatie en/of toebehoren en installatie. In dit kader kan het verstandig zijn contact op te nemen met de Vereniging Woonarkeigenaren Gooi- en Vechtstreek (VWGV). Op internet kunt u nog verder zoeken naar pompen met een goede prijs/kwaliteitverhouding. Adressen van de meest bekende leveranciers zijn ook te vinden op de website van Projectbureau Schoonschip. Maakt het voor de pompinstallatie uit of ik een woonark met meerdere verdiepingen heb? Nee, de pompinstallatie wordt berekend op het aantal gebruikers (50 m 3 per persoon). In het PvE staan de minimale eisen voor de pompinstallatie vermeld. 4
Waarom zou een pomp niet aan het Programma van Eisen voldoen? De minimale eisen voor de essentiële onderdelen van een pomp zijn in het PvE vastgesteld. Voorbeeld: een omgebouwde scheepspomp met te weinig vermogen kan wel werken, maar niet voldoen aan de gestelde eisen. Hoe weet ik wat de juiste pomp is? Kan het Projectbureau hierin adviseren? U wordt verwezen naar het PvE en de lijst met adressen van pompleveranciers op de website. Hoe zit het met het onderhoud van de pomp? Het onderhoud valt onder de verantwoordelijkheid van elke individuele bewoner. De bewoner kan dit zelf doen of kan een (jaarlijks) onderhoudscontract afsluiten met de installateur. Uw lokale installateur kan u adviseren op basis van het PvE en eventueel zorg dragen voor periodiek onderhoud van de installatie. Bijkomend voordeel van een onderhoudscontract kan zijn dat bij storingen etc. snel hulp geboden kan worden. De gemeente verplicht de bewoners tot aanschaf van een versnijdende pomp (in plaats van een vrije doorlaatpomp). Heeft de pomp een vermaler nodig? Het Projectbureau wil deze verplichting van de gemeente nuanceren: de schouw aan boord moet uitwijzen welke pomp het meest geschikt is voor uw situatie. In principe heeft de pomp geen vermaler nodig. In het PvE wordt uitgegaan van een pomp met een vrije doorlaat: deze pompen hebben voor u als voordeel dat ze minder lawaai maken en minder (onderhoud)problemen opleveren, in verband met de verwerking van grove delen, zoals stukjes vet of doekjes ( wetties ). Er zijn echter situaties denkbaar waarin een versnijdende pomp vereist is. Dit geldt met name wanneer er over lange afstanden verpompt moet worden. Projectbureau Schoonschip raadt aan huisregels over het gebruik van het toilet ook aan uw gasten kenbaar te maken. In de laatste Nieuwsbrief van de VWGV staan een aantal nuttige tips en adviezen over dit onderwerp. 8. Kosten en subsidieregeling De aanleg van de binnenleiding, de aanschaf van de pomp en de verbindingsslang etc. brengen de nodige kosten met zich mee. Echter, een huisbewoner op de vaste wal heeft deze kosten ook (ooit) gemaakt. De kosten voor de woonbootbewoner liggen wel iets hoger dan die voor de huisbewoner, in verband met de noodzakelijke aanschaf van een pomp en een geïsoleerde verbindingsslang. Om woonbootbewoners tegemoet te komen in deze meerkosten, hebben RWS en AGV/Waternet ieder afzonderlijk een subsidieregeling opgesteld. Het bedrag dat voor de woonboten in en om Amsterdam als subsidie ter beschikking wordt gesteld is in beide regelingen in hoofdlijnen hetzelfde. Het gemiddelde richtbedrag is ca 1.250,-. Afhankelijk van het beheergebied waarin de woonboot ligt, dient subsidie aangevraagd te worden bij RWS of AGV. De bewoners van het projectgebied Loenen dienen zich te wenden tot AGV. De tegemoetkoming aan de bewoners kent dus drie onderdelen: de schouw aan boord wordt gratis aangeboden; de rioolaansluiting wordt tot op de wal doorgetrokken, terwijl de gemeente daartoe niet verplicht is; 5
subsidie na (deugdelijke) aansluiting op het riool krachtens de Subsidieregeling. Vragen over kosten en subsidieregeling De kosten voor het installeren van een pomp aan boord van mijn schip staan niet in verhouding tot het door het Projectbureau geschetste milieuaspect. Het Projectbureau benadrukt dat door tegelijkertijd met buren aan te sluiten de installatiekosten mogelijk kunnen worden verlaagd. Via de website van Projectbureau Schoonschip is het mogelijk een lijst met leveranciers en installateurs te raadplegen. Moet ik de subsidie van tevoren aanvragen? Nee, dit gebeurt achteraf, wanneer de kosten bekend zijn en de aansluiting is gerealiseerd. Kan ik de rapporten over het monitoren van oppervlaktewater inzien? Deze kunnen via de website van AGV worden bekeken/opgevraagd. Zijn de regels landelijk? In Groningen is het aansluiten na metingen in het water afgeblazen. Ja, de regels voor het lozen op het oppervlaktewater zijn landelijk. Ook in Groningen zijn inmiddels alle woonboten aangesloten. Klopt het dat er landelijk is besloten dat, wanneer de kosten voor een pomp boven 3200 euro uitstijgen, deze niet hoeft te worden geïnstalleerd? Het Projectbureau kan dit niet bevestigen. Het formele standpunt van de overheid is niet gewijzigd. Het is mogelijk dat deze uitspraak de kosten voor het aanleggen van het riool in het buitengebied betrof. Bestaan er ontheffingen voor woonbootbewoners die het installeren van een pomp niet kunnen betalen (informatie LWO)? Deze informatie is blijkens navraag door Projectbureau Schoonschip onjuist. Er staat in de subsidieaanvraag dat deze maximaal 1.250,- bedraagt. Kan dit bedrag ook lager uitvallen? Dit gebeurt alleen wanneer de kosten voor de pomp en het aansluiten daarvan in totaal minder dan 1.250,- bedragen. Wanneer de kosten voor de pomp 1.250,- of hoger bedragen, wordt het volledige subsidiebedrag van 1.250,- uitgekeerd. Op de website van AGV staat dat de subsidieregeling alleen geldt voor 2009. Klopt dit? Dit is onjuist: 2009 was de streefdatum voor de pilot in Amsterdam, inmiddels staat in de nieuwe verordening van AGV dat de subsidieregeling tot 2018 geldt. 6
Bestaat er nog een extra subsidie van Rijkswaterstaat? RWS heeft een eigen subsidieregeling voor de bewoners binnen het beheergebied van RWS. Bewoners van Loenen hebben geen recht op deze subsidieregeling, omdat zij binnen het beheergebied van AGV vallen. 9. Planning en handhaving Na de eerste informatieavond krijgen alle woonbootbewoners de mogelijkheid een schouw te laten uitvoeren. Projectbureau Schoonschip informeert de bewoners welk schouwbedrijf contact met hen zal opnemen voor het maken van een afspraak. Het schouwen vindt plaats in mei/juni. De schouwrapporten worden vervolgens eind juni naar de bewoners opgestuurd. In juli wordt er een vervolginformatieavond belegd naar aanleiding van het schouwrapport. Naast de projectleiding en technici van het Projectbureau zullen ook de bedrijven die de schouw hebben uitgevoerd en andere pompenleveranciers en installateurs op deze avond aanwezig zijn. Vervolgens krijgen de bewoners een uitvoeringstermijn van een jaar (1 augustus 2009 31 juli 2010) om de aansluiting van hun woonboot op het riool te realiseren. Daarna zal de waterkwaliteitsbeheerder, i.c. AGV/Waternet, handhavend optreden. AGV/Waternet zal de bewoners hierover nog per brief informeren. Vragen over planning en handhaving Wat gebeurt er als ik na de uitvoeringstermijn nog niet aangesloten ben? Het is aan AGV op welke manier het handhavingstraject wordt ingevuld. In eerste instantie zal er sprake zijn van het opleggen van een dwangsom. Tegen dit besluit staat bezwaar en beroep open. Wat is het verschil tussen zwart en grijs water, wanneer het gaat om lozen op oppervlaktewater? Volgens de wet mag er geen huishoudelijk afvalwater meer geloosd worden op oppervlaktewater. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen zwart of grijs water. Voldoet een chemisch toilet of een droog toilet ook? In technische zin wel; er wordt dan namelijk niet meer op het oppervlaktewater geloosd. In de praktijk is dit echter praktisch niet haalbaar bij een normaal huishouden op een woonschip. De wet- en regelgeving ziet immers toe op het lozen van al het huishoudelijk afvalwater. 10. Tot slot Met dank aan alle aanwezigen en met de afspraak dat de bewoners een verslag van de bijeenkomst toegestuurd krijgen, sluit Henny van Gellekom de bijeenkomst af. 7