Een begaanbare weg naar Inburgering

Europees Sociaal Fonds (ESF) Programma Equal Een begaanbare weg naar Inburgering Leerlijn voor het inburgeringsexamen, onderdeel Kennis van de Nederlandse Samenleving Lesmap Margriet ten Hove Yüksel Savasli Margeet ter Mors Conny van den Berg Mary van den Brandt Dit product is mede totstand gekomen door financiering uit het Equal programma van het Europees Sociaal Fonds

Dit product is mede totstand gekomen door financiering uit het Equal programma van het Europees Sociaal Fonds

Een begaanbare weg naar Inburgering Leerlijn voor het inburgeringsexamen, onderdeel Kennis van de Nederlandse Samenleving Margriet ten Hove Yüksel Savasli Margeet ter Mors Conny van den Berg Mary van den Brandt Materialen Lesmap Hanboek CD-rom Leerportfolio

Inhoudsopgave Europees Sociaal Fonds (ESF) Programma Equal...1 Een begaanbare weg naar Inburgering...1 Leerlijn voor het inburgeringsexamen, onderdeel Kennis van de Nederlandse Samenleving...1 Lesmap...1 Een begaanbare weg naar Inburgering...2 Leerlijn voor het inburgeringsexamen, onderdeel Kennis van de Nederlandse Samenleving...2 Materialen...2 Inhoudsopgave...3 Thema 1: Werk en Inkomen...43 Algemeen doel van thema 1:... 43 Doelen algemene redzaamheid:... 43 Cruciale Praktijksituatie:... 43 Les 1: werk zoeken... 44 Doelen:... 44 Voorbereiding van les 1... 44 Opdracht 1: Wat kan ik? Waar ben ik goed in?... 45 Doel van de opdracht...45 Terugkoppeling... 45 Fase 1: Oriënteren... 45 Fase 2: Voorbereiden... 45 Fase 3: Uitvoeren...46 Fase 4: Terugkijken...46 Fase 5: vooruitkijken....46 Opdracht 2: Wat wil ik?... 47 Doel van de opdracht... 47 Voorbereiding van de opdracht... 47 Terugkoppeling...47 Fase 1: Oriënteren... 47 Fase 2: Voorbereiden... 47 Fase 3: Uitvoeren...47 Fase 4: Terugkijken...47 Fase 5: Vooruitkijken...48 Opdracht 3: de Uitvoeringsinstantie WerkgeversVerzekeringen en het Centrum voor Werk en Inkomen... 49 Doel van de opdracht... 49 Voorbereiding van de opdracht... 49 Terugkoppeling...49 Fase 1: Oriënteren... 49 Fase 2: Voorbereiden... 50 Fase 4: Terugkijken...50 Fase 5: Vooruitkijken... 50 Opdracht 4: Wat kan ik bereiken met mijn kennis en vaardigheden?... 51 Doel van de opdracht:...51 4

Terugkoppeling naar de vorige opdracht...51 Voorbereiding van de opdracht... 51 Fase 1: Oriënteren... 52 Fase 2: Voorbereiden... 52 Fase 3: Uitvoeren...52 Fase 4: Terugkijken...52 Fase 5: Vooruitkijken...52 Tip...53 Opdracht 5: scholing en diploma's... 54 Doel van de opdracht... 54 Voorbereiding van de opdracht... 54 Terugkoppeling... 54 Fase 1: Oriënteren... 54 Fase 2: Voorbereiden... 54 Fase 3: Uitvoeren...55 Fase 4: Terugkijken...55 Fase 5: Vooruitkijken...55 Tip...55 Opdracht 6: werk vinden... 56 Doel van de opdracht... 56 Voorbereiding van de opdracht... 56 Terugkoppeling... 56 Fase 1: Oriënteren... 56 Fase 2: Voorbereiden... 56 Fase 3: Uitvoeren...57 Fase 4: Terugkijken...57 Fase 5: Vooruitkijken...57 Les 2: actief deel uitmaken van een arbeidsorganisatie... 58 Doelen:... 58 Voorbereiding van les 2... 58 Opdracht 1: een feest organiseren... 59 Doel van de opdracht...59 Terugkoppeling...59 Fase 1: orienteren... 59 Fase 2: voorbereiden... 59 Fase 3: Uitvoeren...60 Fase 4: Terugkijken...60 Fase 5: Vooruitkijken...60 Opdracht 2: meedoen in de organisatie... 61 Doel van de opdracht... 61 Voorbereiding van de opdracht... 61 Terugkoppeling... 61 Fase 1: Oriënteren... 61 Fase 2: Voorbereiden... 61 Fase 3: Uitvoeren...61 Fase 4: Terugkijken...62 Fase 5: Vooruitkijken...62 Opdracht 3: vrijwilligerswerk... 63 Doel van de opdracht...63 5

Terugkoppeling... 63 Voorbereiding van de opdracht... 63 Fase 1: Oriënteren... 63 Fase 2: Voorbereiden... 64 Fase 3: Uitvoeren...64 Fase 4: Terugkijken...64 Fase 5: Vooruitkijken...64... 64 Opdracht 4: premies en belastingen... 65 Doel van de opdracht... 65 Voorbereiding van de opdracht... 65 Terugkoppeling... 65 Fase 1: Oriënteren... 65 Fase 2: Voorbereiden... 66 Fase 3: Uitvoeren...66 Fase 4: Terugkijken...66 Fase 5: Vooruitkijken...66 Opdracht 5: arbeidsovereenkomst, collectieve arbeidsovereenkomst en vakbond... 67 Doel van de opdracht...67 Voorbereiding van de opdracht... 67 Terugkoppeling...67 Fase 1: Oriënteren... 67 Fase 2: Voorbereiden... 68 Fase 3: Uitvoeren...68 Fase 4: Terugkijken...68 Fase 5: Vooruitkijken...68 Les 3: discriminatie op de arbeidsmarkt... 69 Doelen:... 69 Voorbereiding van les 3... 69 Opdracht 1: discriminatie op de werkvloer... 70 Doel van de opdracht... 70 Terugkoppeling... 70 Fase 1: Oriënteren... 70 Fase 2: Voorbereiden... 70 Fase 3: uitvoeren...71 Fase 4: Terugkijken...71 Fase 5: Vooruitkijken...71 Opdracht 2: discriminatie: wat kun je er zelf tegen doen?... 72 Doel van de opdracht:... 72 Voorbereiding van de opdracht... 72 Terugkoppeling... 72 Fase 1: Oriënteren... 72 Fase 2: Voorbereiden... 72 Fase 3: Uivoeren...72 Fase 4: Terugkijken...73 Fase 4: vooruitkijken...73 Les 4: een eigen bedrijf...74 Doelen:... 74 6

Voorbereiding van les 4... 74 Opdracht 1: een eigen atelier... 75 Doel van de opdracht... 75 Terugkoppeling... 75 Fase 1: Oriënteren... 75 Fase 2: Voorbereiden... 75 Fase 3: Uitvoeren...76 Fase 4: Terugkijken...76 Fase 5: Vooruitkijken...76 Thema 2: omgangsvormen, waarden en normen...77 Algemeen doel van thema 2:... 77 Doelen algemene redzaamheid:... 77 Cruciale Praktijksituaties:... 77 Les 1: inleiding bij thema 2... 78 Les 2: omgangsvormen...80 Doelen:... 80 Voorbereiding van les 2... 80 Opdracht 1: verschillen binnen Nederland... 81 Doel van de opdracht:...81 Voorbereiding van de opdracht... 81 Terugkoppeling en Fase 1: Oriënteren... 81 Fase 2: Voorbereiden... 81 Fase 3: Uitvoeren...81 Fase 4: Terugkijken...81 Fase 5: Vooruitkijken...81 Tip...82 Opdracht 2: sociale contacten... 83 Doel van de opdracht... 83 Voorbereiding van de opdracht... 83 Terugkoppeling... 83 Fase 1: Oriënteren... 83 Fase 2: Voorbereiden... 84 Fase 3: Uitvoeren...84 Fase 4: Terugkijken...84 Fase 5: Vooruitkijken...84 Les 3: botsende gewoonten... 85 Doelen:... 85 Voorbereiding van les 3... 85 Opdracht 1: gelijke behandeling... 86 Doel van de opdracht... 86 Invulling van de opdracht:...86 Tips... 86 Opdracht 2: feest!... 87 Doel van de opdracht... 87 Voorbereiding van de opdracht... 87 Terugkoppeling... 87 Fase 1: Oriënteren... 87 Fase 2: Voorbereiden... 87 Fase 3: Uitvoeren...88 7

Fase 4: Terugkijken...88 Fase 5: Vooruitkijken...88 Les 4: sociale netwerken en verenigingen... 89 Doelen:... 89 Voorbereiding van les 4... 89 Opdracht 1: verenigingen... 90 Doel van de opdracht... 90 Voorbereiding van de opdracht... 90 Terugkoppeling... 90 Fase 1: Oriënteren... 90 Fase 2: Voorbereiden... 90 Fase 3: Uitvoeren...91 Fase 4: Terugkijken...91 Fase 5: Vooruitkijken...91 Les 5: vrienden en buren...92 Les 5: vrienden en buren...92 Les 5: vrienden en buren...92 Doelen:... 92 Voorbereiding van les 5... 92 Opdracht 1: medeleven... 93 Doel van de opdracht... 93 Voorbereiding van de opdracht... 93 Terugkoppeling... 93 Fase 1: Oriënteren... 93 Fase 2: Voorbereiden... 93 Fase 3: Uitvoeren...93 Fase 4: Terugkijken...94 Fase 5: Vooruitkijken...94 Opdracht 2: overlast... 95 Doel van opdracht:...95 Voorbereiding van de opdracht... 95 Terugkoppeling... 95 Fase 1: Oriënteren... 95 Fase 2: Voorbereiden... 95 Fase 3: Uitvoeren...96 Fase 4: Terugkijken...96 Fase 5: Vooruitkijken...96 Thema 3: wonen...97 Algemeen doel van thema 1:... 97 Doelen algemene redzaamheid:... 97 Cruciale Praktijksituaties:... 97 Les 1: huisvesting regelen... 98 Doelen:... 98 Voorbereiding van les 1... 98 Opdracht 1: Hoe woon ik zelf?... 99 Doel van de opdracht...99 Voorbereiding van de opdracht... 99 Fase 1: Oriënteren... 99 Fase 2: Voorbereiden... 99 8

Fase 3: Uitvoeren...99 Fase 4: Terugkijken... 100 Fase 5: Vooruitkijken... 100 Opdracht 2: informatie verzamelen... 101 Doel van de opdracht... 101 Voorbereiding van de opdracht... 101 Fase 1: Oriënteren...101 Fase 2: Voorbereiden... 101 Fase 3: Uitvoeren... 101 Fase 4: Terugkijken... 102 Fase 5: Vooruitkijken... 102 Opdracht 3: een huis kiezen... 103 Doel van de opdracht... 103 Voorbereiding van de opdracht... 103 Terugkoppeling... 103 Fase 1: Oriënteren...103 Fase 2: Voorbereiden... 103 Fase 3: Uitvoeren... 103 Fase 4: Terugkijken... 103 Fase 5: Vooruitkijken... 104 Opdracht 4: een huis huren... 105 Doel van de opdracht... 105 Voorbereiding van de opdracht... 105 Terugkoppeling.... 105 Fase 1: Oriënteren...105 Fase 2: Voorbereiden... 105 Fase 3: Uitvoeren... 105 Fase 4: Terugkijken... 105 Fase 5: Vooruitkijken... 106 Opdracht 5: een huis kopen... 107 Doel van de opdracht... 107 Voorbereiding van de opdracht... 107 Terugkoppeling... 107 Fase 1: Oriënteren...107 Fase 2: Voorbereiden... 107 Fase 3: Uitvoeren... 108 Fase 4: Terugkijken... 108 Fase 5: Vooruitkijken... 108 Tip... 108 Les 2: voorzieningen in de woning... 109 Doelen:... 109 Voorbereiding van les 2... 109 Opdracht 1: een aanvraag regelen... 110 Doel van de opdracht... 110 Voorbereiding van de opdracht... 110 Terugkoppeling.... 110 Fase 1: Oriënteren...110 Fase 2: Voorbereiden... 110 Fase 3: Uitvoeren... 110 9

Fase 4: Terugkijken... 110 Fase 5: Vooruitkijken... 110 Opdracht 2: energiejaarrekening en energiebesparing... 112 Doel van de opdracht:... 112 Terugkoppeling... 112 Voorbereiding van de opdracht... 112 Fase 1: Oriënteren...112 Fase 2: Voorbereiden... 112 Fase 3: Uitvoeren... 113 Fase 4: Terugkijken... 113 Fase 5: Vooruitkijken... 113 Opdracht 3: veilig omgaan met apparaten... 114 Doel van de opdracht... 114 Voorbereiding van de opdracht... 114 Terugkoppeling... 114 Fase 1: Oriënteren...114 Fase 2: Voorbereiden... 114 Fase 3: Uitvoeren... 114 Fase 4: Terugkijken... 114 Fase 5: Vooruitkijken... 115 Opdracht 4: storing... 116 Doelen van de opdracht... 116 Voorbereiding van de opdracht... 116 Fase 1: Oriënteren...116 Fase 2: Voorbereiden... 116 Fase 3: Uitvoeren... 116 Fase 4: Terugkijken... 116 Fase 5: Vooruitkijken... 117 Les 3: verzekeringen...118 Doelen:... 118 Voorbereiding van les 3... 118 Opdracht 1: een verzekering afsluiten... 119 Doel van de opdracht... 119 Voorbereiding van de opdracht... 119 Terugkoppeling... 119 Fase 1: Oriënteren...119 Fase 2: Voorbereiden... 119 Fase 3: Uitvoeren... 120 Fase 4: Terugkijken... 120 Fase 5: Vooruitkijken... 120 Alternatief voor opdracht 1... 121 Opdracht 2: schade melden... 121 Doel van de opdracht... 121 Voorbereiding van de opdracht... 122 Terugkoppeling... 122 Fase 1: Oriënteren...122 Fase 2: Voorbereiden... 122 Fase 3: Uitvoeren... 122 Fase 4: Terugkijken... 122 1

Fase 5: Vooruitkijken... 122 Les 4: de woonomgeving... 124 Doelen:... 124 Voorbereiding van les 4... 124 Opdracht 1: afvalinzameling en afvalscheiding... 125 Doel van de opdracht... 125 Voorbereiding van de opdracht... 125 Fase 1: Oriënteren...125 Fase 2: Voorbereiden... 125 Fase 3: Uitvoeren... 125 Fase 4: Terugkijken... 125 Fase 5: Vooruitkijken... 126 Opdracht 2: milieu, huis en tuin... 127 Doel van de opdracht... 127 Voorbereiding van de opdracht... 127 Terugkoppeling... 127 Fase 1: Oriënteren...127 Fase 2: Voorbereiden... 127 Fase 3: Uitvoeren... 127 Fase 4: Terugkijken... 128 Fase 5: Vooruitkijken... 128 Thema 4: gezondheid en gezondheidszorg... 129 Algemeen doel van thema 4:... 129 Doelen algemene redzaamheid:... 129 Cruciale Praktijksituaties:... 129 Les 1: voeding en beweging... 130 Doelen:... 130 Voorbereiding van les 1... 130 Opdracht 1: voeding en beweging... 131 Doel van de opdracht... 131 Terugkoppeling... 131 Voorbereiding van de opdracht... 131 Fase 1: Oriënteren...131 Fase 2: Voorbereiden... 131 Fase 3: Uitvoeren... 131 Fase 4: Terugkijken... 132 Fase 5: Vooruitkijken... 132 Tips... 132 Les 2: de huisarts... 133 Doelen:... 133 Voorbereiding van les 2... 133 Opdracht 1: een huisarts vinden en bezoeken... 134 Doel van de opdracht... 134 Terugkoppeling... 134 Voorbereiding van de opdracht... 134 Fase 1: Oriënteren...134 Fase 2: Voorbereiden... 134 Fase 3: Uitvoeren... 135 Fase 4: Terugkijken... 135 1

Fase 5: Vooruitkijken... 135 Tip... 135 Opdracht 2: de werkwijze van de huisarts... 136 Doel van de opdracht... 136 Voorbereiding van de opdracht... 136 Terugkoppeling... 136 Fase 1: Oriënteren...136 Fase 2: Voorbereiden... 136 Fase 3: Uitvoeren... 136 Fase 4: Terugkijken... 137 Fase 5: Vooruitkijken... 137 Les 3: tweedelijnszorg... 138 Doelen:... 138 Voorbereiding van les 3... 138 Opdracht 1: naar het ziekenhuis... 139 Doel van de opdracht... 139 Voorbereiding van de opdracht... 139 Terugkoppeling... 139 Fase 1: Oriënteren...139 Fase 2: Voorbereiden... 139 Fase 3: Uitvoeren... 140 Fase 4: Terugkijken... 140 Fase 5: Vooruitkijken... 140 Opdracht 2: de thuiszorg... 141 Doel van de opdracht... 141 Voorbereiding van de opdracht... 141 Terugkoppeling... 141 Fase 1: Oriënteren...141 Fase 2: Voorbereiden... 141 Fase 3: Uitvoeren... 142 Fase 4: Terugkijken... 142 Fase 5: Vooruitkijken... 142 Les 4: de apotheek... 143 Doelen:... 143 Voorbereiding van les 4... 143 Opdracht 1: medicijnen en vergoedingen... 144 Doel van de opdracht... 144 Voorbereiding van de opdracht... 144 Terugkoppeling... 144 Fase 1: Oriënteren...144 Fase 2: Voorbereiden... 144 Fase 3: Uitvoeren... 145 Fase 4: Terugkijken... 145 Fase 5: Vooruitkijken... 145 Les 5: de tandarts... 146 Doelen:... 146 Voorbereiding van les 5... 146 Opdracht 1: een tandarts kiezen en bezoeken... 147 Doel van de opdracht... 147 1

Voorbereiding van de opdracht... 147 Terugkoppeling... 147 Fase 1: Oriënteren... 147 Fase 2: Voorbereiden... 147 Fase 3: Uitvoeren... 147 Fase 4: Terugkijken... 148 Fase 5: Vooruitkijken... 148 Les 6: Spoed!... 149 Doelen:... 149 Voorbereiding van les 6... 149 Opdracht 1: 112... 150 Doel van de opdracht... 150 Voorbereiding van de opdracht... 150 Terugkoppeling... 150 Fase 1: Oriënteren...150 Fase 2: Voorbereiden... 150 Fase 3: Uitvoeren... 150 Fase 4: Terugkijken... 150 Fase 5: Vooruitkijken... 151 Opdracht 2: De huisarts s avonds en in het weekend... 152 Doel van de opdracht... 152 Voorbereiding van de opdracht... 152 Terugkoppeling... 152 Fase 1: Oriënteren...152 Fase 2: Voorbereiden... 152 Fase 3: Uitvoeren... 152 Fase 4: Terugkijken... 152 Fase 5: Vooruitkijken... 153 Tip... 153 Les 7: een baby!... 154 Doelen:... 154 Voorbereiding van les 7... 154 Opdracht 1: zwangerschap en kraamtijd... 155 Doel van de opdracht:... 155 Voorbereiding van de opdracht... 155 Terugkoppeling... 155 Fase 1: Oriënteren...155 Fase 2: Voorbereiden... 155 Fase 3: Uitvoeren... 155 Fase 4: Terugkijken... 155 Fase 5: Vooruitkijken... 156 Tip... 156 Opdracht 2: het consultatiebureau... 157 Doel van de opdracht... 157 Voorbereiding van de opdracht... 157 Terugkoppeling... 157 Fase 1: Oriënteren...157 Fase 2: Voorbereiden... 157 Fase 3: Uitvoeren... 158 1

Fase 4: Terugkijken... 158 Fase 5: Vooruitkijken... 158 Tip... 158 Les 8: de zorgverzekering... 159 Doelen:... 159 Voorbereiding van les 8... 159 Opdracht 1: de zorgverzekering... 160 Doel van de opdracht... 160 Voorbereiding van de opdracht... 160 Terugkoppeling... 160 Fase 1: Oriënteren...160 Fase 2: Voorbereiden... 160 Fase 3: Uitvoeren... 160 Fase 4: Terugkijken... 161 Fase 5: Vooruitkijken... 161 Tip... 161 Les 9: zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten... 162 Doelen:... 162 Voorbereiding van les 9... 162 Opdracht 1: Hoe krijg ik hulp?... 163 Doel van opdracht 1... 163 Voorbereiding van de opdracht... 163 Terugkoppeling... 163 Fase 1: oriënteren... 163 Fase 2: Voorbereiden... 164 Fase 3: Uitvoeren... 164 Fase 4: Terugkijken... 164 Fase 5: vooruitkijken... 164 Thema 5: geschiedenis en geografie... 165 Algemeen doel van thema 5:... 165 Doelen algemene redzaamheid:... 165 Cruciale Praktijksituatie:... 165 Voorbereiding van thema 5... 166 De geschiedenis in de omgeving van de deelnemer... 166 Internationale betrekkingen...166 De DVD Naar Nederland... 166 Les 1: de geschiedenis van Nederland... 167 Doelen:... 167 Voorbereiding van les 1... 167 Opdracht 1: de geschiedenis: een overzicht... 168 Doel van de opdracht... 168 Voorbereiding van de opdracht... 168 Terugkoppeling... 168 Fase 1: Oriënteren... 168 Fase 2: Voorbereiden... 168 Fase 3: Uitvoeren... 169 Fase 4: Terugkijken... 169 Fase 5: Vooruitkijken... 169 Opdracht 2: de geschiedenis en het Nederland van nu... 170 1

Doel van de opdracht... 170 Voorbereiding van de opdracht... 170 Terugkoppeling... 170 Fase 1: Oriënteren...170 Fase 2: Voorbereiden... 170 Fase 3: Uitvoeren... 170 Fase 4: Terugkijken... 170 Fase 5: Vooruitkijken... 171 Tip... 171 Opdracht 3: de geschiedenis en de eigen woonplaats... 172 Doel van de opdracht... 172 Terugkoppeling... 172 Fase 1: Oriënteren...172 Fase 2: Voorbereiden... 172 Fase 3: Uitvoeren... 172 Fase 4: Terugkijken... 172 Fase 5: Vooruitkijken... 172 Opdracht 4: de Gouden Eeuw in de eigen woonplaats... 174 Doel van de opdracht... 174 Voorbereiding van de opdracht... 174 Terugkoppeling... 174 Fase 1: Oriënteren... 174 Fase 2: Voorbereiden... 174 Fase 3: Uitvoeren... 174 Fase 4: Terugkijken... 174 Fase 5: Vooruitkijken... 175 Les 2: Moeilijke tijden...176 Doelen:... 176 Voorbereiding van les 1... 176 Opdracht 1: de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding... 177 Doel van de opdracht... 177 Voorbereiding van de opdracht... 177 Terugkoppeling... 177 Fase 1: Oriënteren...177 Fase 2: Voorbereiden... 178 Fase 3: Uitvoeren... 178 Fase 4: Terugkijken... 178 Fase 5: Vooruitkijken... 178 Opdracht 2: Anne Frank... 179 Doel van de opdracht:... 179 Voorbereiding van de opdracht... 179 Terugkoppeling... 179 Fase 1: Oriënteren...179 Fase 2: Voorbereiden... 179 Fase 3: Uitvoeren... 179 Fase 4: Terugkijken... 179 Fase 5: Vooruitkijken... 179 Tip... 180 1

Tekst 12 in het boek Verder Lezen gaat over Anne Frank. Zie het handboek voor bestelinformatie.... 180 Opdracht 3: dodenherdenking en bevrijdingsdag... 181 Doel van de opdracht... 181 Voorbereiding van de opdracht... 181 Terugkoppeling... 181 Fase 1: Oriënteren...181 Fase 2: Voorbereiden... 181 Fase 3: Uitvoeren... 181 Fase 4: Terugkijken... 182 Fase 5: Vooruitkijken... 182... 182 Opdracht 4: vragen over de Tweede Wereldoorlog... 183 Doel van de opdracht... 183 Terugkoppelingen en fase 1: Oriënteren... 183 Fase 2: Voorbereiden... 183 Fase 3: Uitvoeren... 183 Fase 4: Terugkijken... 183 Fase 5: Vooruitkijken... 183 Les 3: Nederland internationaal... 184 Opdracht 1: de Tachtigjarige Oorlog... 185 Doel van de opdracht... 185 Voorbereiding van de opdracht... 185 Tergukoppeling... 185 Fase 1: Oriënteren... 185 Fase 2: Voorbereiden... 185 Fase 3: Uitvoeren:... 186 Fase 4: Terugkijken... 186 Fase 5: Vooruitkijken... 186 Opdracht 2: kolonisatie, de Verenigde Oosindische Compagnie en de West- Indische Compagnie... 187 Voorbereiding van de opdracht... 187 Terugkoppeling... 187 Fase 1: Oriënteren...187 Fase 2: Voorbereiden... 187 Fase 3 : Uitvoeren... 188 Fase 5: Terugkijken... 188 Fase 5: Vooruitkijken... 188 Opdracht 3: contacten met het geboorteland van de deelnemer... 189 Doel van de opdracht... 189 Terugkoppeling... 189 Fase 1: Oriënteren... 189 Fase 2: voorbereiden... 189 Fase 3: Uitvoeren... 189 Fase 4: Terugkijken... 189 Fase 5: Vooruitkijken... 190 Opdracht 4: de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en de Europese Unie... 191 Doel van de opdracht... 191 1

Voorbereiding van de opdracht... 191 Terugkoppeling... 191 Fase 1: Oriënteren... 191 Fase 2: Voorbereiden... 191 Fase 3: Uitvoeren... 192 Fase 4: Terugkijken... 192 Fase 5: Vooruitkijken... 192 Les 4: geografie... 193 Doelen:... 193 Voorbereiding van les 4... 193 Tip... 193 Opdracht 1: provincies en plaatsen... 194 Doel van de opdracht... 194 Voorbereiding van de opdracht... 194 Terugkoppeling... 194 Fase 1: Oriënteren... 194 Fase 2: Voorbereiden... 194 Fase 3: Uitvoeren... 194 Fase 4: Terugkijken... 194 Fase 5: Vooruitkijken... 195 Opdracht 2: afstanden en reistijden... 196 Doel van de opdracht... 196 Voorbereiding van de opdracht... 196 Terugkoppeling... 196 Fase 1: Oriënteren...196 Fase 2: Voorbereiden... 196 Fase 3: Uitvoeren... 196 Fase 4: Terugkijken... 196 Fase 5: Vooruitkijken... 197 Opdracht 3: Welke banen zijn er in Nederland?... 198 Doel van de opdracht... 198 Voorbereiding van de opdracht... 198 Terugkoppeling... 198 Fase 1: Oriënteren... 198 Fase 2: Voorbereiden... 198 Fase 3: Uitvoeren... 198 Fase 4: Terugkijken... 199 Fase 5: Vooruitkijken... 199 Les 5: Nederland sinds de jaren 70... 200 Doelen:... 200 Voorbereiding van les 5... 200 Opdracht 1: emancipatie... 201 Doel van de opdracht... 201 Voorbereiding van de opdracht... 201 Terugkoppeling... 201 Fase 1: Oriënteren... 201 Fase 2: Voorbereiden... 201 Fase 3: Uitvoeren... 202 Fase 4: Terugkijken... 202 1

Fase 5: Vooruitkijken... 202 Opdracht 2: oude patronen doorbroken... 203 Doelen... 203 Voorbereiding van de opdracht... 203 Terugkoppelen... 203 Fase 1: Oriënteren... 203 Fase 2: Voorbereiden.... 204 Fase 3: Uitvoeren... 204 Fase 4: Terugkijken... 204 Fase 5: Vooruitkijken... 204 Thema 6: instanties... 205 Algemeen doel van thema 6:... 205 Doelen algemene redzaamheid:... 205 Cruciale Praktijksituaties:... 205 Oriëntatieopdracht voor het thema 'instanties'... 206 Voorbereiding van de opdracht... 206 Uitvoering... 206 Les 1: de gemeente... 207 Doelen:... 207 Voorbereiding van les 1... 207 Opdracht 1: wijzigingen bij de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA).. 208 Doel van de opdracht... 208 Voorbereiding van de opdracht... 208 Terugkoppeling... 208 Fase 1: Oriënteren... 208 Fase 2: Voorbereiden... 208 Fase 3: Uitvoeren... 208 Fase 4: Terugkijken... 208 Fase 5: Vooruitkijken... 209 Opdracht 2: een rijbewijs op paspoort aanvragen... 210 Doel van de opdracht :... 210 Voorbereiding van de opdracht... 210 Terugkoppeling... 210 Fase 1: Oriënteren en... 210 Fase 2: Voorbereiden... 210 Fase 3: Uitvoeren... 210 Fase 4: Terugkijken... 210 Fase 5: Vooruitkijken... 210 Opdracht 3: verblijfsvergunning en naturalisatie... 211 Doel van de opdracht:... 211 Voorbereiding van de opdracht... 211 Terugkoppeling... 211 Fase 1: Oriënteren... 211 Fase 2: Voorbereiden... 211 Fase 3: Uitvoeren... 211 Fase 4: Terugkijken... 212 Fase 5: Vooruitkijken... 212 Alternatief voor opdracht 3... 212 Opdracht 4: gemeentelijke belastingen... 213 1

Doel van de opdracht... 213 Terugkoppeling... 213 Voorbereiding van de opdracht... 213 Fase 1: Oriënteren... 213 Fase 2: Voorbereiden... 213 Fase 3: Uitvoeren... 213 Fase 4: Terugkijken... 214 Fase 5: Vooruitkijken... 214 Opdracht 5: vergunningen... 215 Doel van de opdracht... 215 Voorbereiding van de opdracht... 215 Terugkoppeling... 215 Fase 1: Oriënteren... 215 Fase 2: Voorbereiden... 215 Fase 3: Uitvoeren... 215 Fase 4: Terugkijken... 216 Fase 5: Vooruitkijken... 216 Alternatief voor opdracht 5... 216 Les 2: de belasting... 217 Doelen:... 217 Voorbereiding van les 2... 217 Opdracht 1: het burgerservicenummer en de loonstrook... 218 Doel van de opdracht... 218 Voorbereiding van de opdracht... 218 Terugkoppeling... 218 Fase 1: Oriënteren... 218 Fase 2: Voorbereiden... 218 Fase 3: Uitvoeren... 219 Fase 4: Terugkijken... 219 Fase 5: Vooruitkijken... 219 Opdracht 2: geld betalen en geld krijgen... 220 Doel van de opdracht:... 220 Voorbereiding van de opdracht... 220 Terugkoppeling... 220 Fase 1: Orienteren... 220 Fase 2: Voorbereiden... 221 Fase 3: Uitvoeren... 221 Fase 4: Terugkijken... 221 Fase 5: Vooruitkijken... 221 Tip... 221 Les 3: de politie... 222 Doelen:... 222 Voorbereiding van les 3... 222 Opdracht 1: Wat doet de politie?... 223 Doel van de opdracht... 223 Voorbereiding van de opdracht... 223 Terugkoppeling... 223 Fase 1: Oriënteren... 223 Fase 2: Voorbereiden... 223 1

Fase 3: Uitvoeren... 223 Fase 4: Terugkijken... 224 Fase 5: Vooruitkijken... 224 Tip... 224 Les 4: je recht halen...225 Doelen:... 225 Voorbereiding van les 4... 225 Opdracht 1: juridische hulp... 226 Doel van de opdracht:... 226 Voorbereiding van de opdracht... 226 Terugkoppeling... 226 Fase 1: Oriënteren... 226 Fase 2: Voorbereiden... 226 Fase 3: Uitvoeren... 227 Fase 4: Terugkijken... 227 Fase 5: Vooruitkijken... 227 Opdracht 2: discriminatie door instanties... 228 Doel van de opdracht... 228 Voorbereiding van de opdracht... 228 Terugkoppeling... 228 Fase 1: Oriënteren... 228 Fase 2: Voorbereiden... 228 Fase 3: Uitvoeren... 228 Fase 4: Terugkijken... 229 Fase 5: Vooruitkijken... 229 Opdracht 3: maatschappelijk werk en Jeugdzorg... 230 Doel van de opdracht... 230 Voorbereiding van de opdracht... 230 Terugkoppeling... 230 Fase 1: Oriënteren... 230 Fase 2: Voorbereiden... 230 Fase 3: Uitvoeren... 230 Fase 4: Terugkijken... 231 Fase 5: Vooruitkijken... 231 Tip... 231 Thema 7: Staatsinrichting en rechtsstaat... 232 Algemeen doel van thema 7:... 232 Doelen algemene redzaamheid:... 232 Cruciale Praktijksituatie(s):... 232 Over thema 7... 232 Les 1: de grondwet... 233 Doelen:... 233 Voorbereiding van les 1... 233 Opdracht 1: onze grondwet en die van andere landen... 234 Doel van de opdracht... 234 Voorbereiding van de opdracht... 234 Terugkoppeling... 234 Fase 1: Oriënteren... 234 Fase 2: Voorbereiden... 234 2

Fase 3: Uitvoeren... 234 Fase 4: Terugkijken... 235 Fase 5: Vooruitkijken... 235 Opdracht 2: vrijheid en gelijkheid... 236 Doel van de opdracht... 236 Voorbereiding van de opdracht... 236 Terugkoppeling... 236 Fase 1: Oriënteren... 236 Fase 2: Voorbereiden... 237 Fase 3: Uitvoeren... 237 Fase 4: Terugkijken... 237 Fase 5: Vooruitkijken... 237 Opdracht 3: kiesrecht... 238 Doel van de opdracht... 238 Voorbereiding van de opdracht... 238 Terugkoppeling... 238 Fase 1: Oriënteren... 238 Fase 2: Voorbereiden... 238 Fase 3: Uitvoeren... 239 Fase 4: Terugkijken... 239 Fase 5: Vooruitkijken... 239 Opdracht 4: Veel partijen, veel visies... 240 Doel van de opdracht... 240 Voorbereiding van de opdracht... 240 Terugkoppeling... 240 Fase 1: Oriënteren... 240 Fase 2: Voorbereiden... 240 Fase 3: Uitvoeren... 240 Fase 4: Terugkijken en Fase 5:Vooruitkijken... 241 Tip... 241 Opdracht 5: het koningshuis... 242 Doel van de opdracht... 242 Voorbereiding van de opdracht... 242 Terugkoppeling... 242 Fase 1: Oriënteren... 242 Fase 2: Voorbereiden... 242 Fase 3: Uitvoeren... 242 Fase 4: Terugkijken... 243 Fase 5: Vooruitkijken... 243 Les 2: bestuurslagen... 244 Doel van de les:... 244 Voorbereiding van les 2... 244 Opdracht 1: oriëntatie op les 2... 245 Opdracht 2: het rijk... 246 Doel van de opdracht:... 246 Voorbereiding van de opdracht... 246 Terugkoppeling... 246 Fase 1: Oriënteren... 246 Fase 2: Voorbereiden... 246 2

Fase 3: Uitvoeren... 246 Fase 4: Terugkijken... 247 Fase 5: Vooruitkijken... 247 Opdracht 3: de provincie... 248 Doel van de opdracht... 248 Voorbereiding van de opdracht... 248 Terugkoppeling... 248 Fase 1: Oriënteren... 248 Fase 2: Voorbereiden... 248 Fase 3: Uitvoeren... 248 Fase 4: Terugkijken....248 Fase 5: Vooruitkijken... 249 Opdracht 4: Europa... 250 Doel van de opdracht... 250 Voorbereiding van de opdracht... 250 Terugkoppeling... 250 Fase 1: Oriënteren... 250 Fase 2: Voorbereiden... 250 Fase 3: Uitvoeren... 250 Fase 4: Terugkijken... 251 Fase 5: Vooruitkijken... 251 Opdracht 5: de derde dinsdag van september... 252 Doel van de opdracht... 252 Voorbereiding van de opdracht... 252 Terugkoppeling... 252 Fase 1: Oriënteren... 252 Fase 2: Voorbereiden... 252 Fase 3: Uitvoeren... 252 Fase 4: Terugkijken... 253 Fase 5: Vooruitkijken... 253 Les 3: scheiding van kerk en staat... 254 Doel van les 3:... 254 Voorbereiding van les 3... 254 Opdracht 1: onafhankelijkheid van de rechtspraak... 255 Doel van de opdracht... 255 Voorbereiding van de opdracht... 255 Terugkoppeling... 255 Fase 1: Oriënteren... 255 Fase 2: Voorbereiden... 255 Fase 3: Uitvoeren... 255 Fase 4: Terugkijken....256 Fase 5: Vooruitkijken... 256 Tip... 256 Les 4: wetten en regels... 257 Doelen:... 257 Voorbereiding van les 3... 257 Opdracht 1: moderne wetgeving... 258 Doel van de opdracht... 258 Terugkoppeling... 258 2

Fase 1: Oriënteren... 258 Fase 2: Voorbereiden... 258 Fase 3: Uitvoeren... 258 Fase 4: Terugkijken... 258 Fase 5: Vooruitkijken... 259 Opdracht 2: lichamelijke integriteit... 260 Doel van de opdracht... 260 Voorbereiding van de opdracht... 260 Terugkoppeling... 260 Fase 1: Oriënteren... 260 Fase 2: Voorbereiden... 260 Fase 3: Uitvoeren... 260 Fase 4: Terugkijken... 260 Fase 5: Vooruitkijken... 261 Thema 8: onderwijs en opvoeding... 262 Algemeen doel van thema 8:... 262 Doelen algemene redzaamheid:... 262 Cruciale Praktijksituaties:... 262 Les 1: het onderwijssysteem... 263 Doelen:... 263 Voorbereiding van les 1... 263 Opdracht 1: de opbouw van het onderwijs... 264 Doel van de opdracht... 264 Voorbereiding van de opdracht... 264 Terugkoppeling... 264 Fase 1: Oriënteren...264 Fase 2: Voorbereiden... 264 Fase 3: Uitvoeren... 264 Fase 4: Terugkijken... 265 Fase 5: Vooruitkijken... 265 Opdracht 2: de vrijheid van onderwijs... 266 Doel van de opdracht... 266 Terugkoppeling... 266 Fase 1: Oriënteren...266 Fase 2: Voorbereiden... 266 Fase 3: Uitvoeren... 266 Fase 4: Terugkijken... 266 Fase 5: Vooruitkijken... 266 Opdracht 3: de leerplicht... 267 Doel van de opdracht... 267 Voorbereiding van de opdracht... 267 Terugkoppeling... 267 Fase 1: Oriënteren...267 Fase 2: Voorbereiden... 267 Fase 3: Uitvoeren... 267 Fase 4: Terugkijken... 267 Fase 5: Vooruitkijken... 268 Opdracht 4: het speciaal onderwijs... 269 Doel van de opdracht... 269 2

Voorbereiding van de opdracht... 269 Terugkoppeling... 269 Fase 1: Oriënteren...269 Fase 2: Voorbereiden... 269 Fase 3: Uitvoeren... 269 Fase 4: Terugkijken... 270 Fase 5: Vooruitkijken... 270 Les 2: opvoeden in Nederland...271 Doelen:... 271 Voorbereiding van les 2... 271 Opdracht 1: juridische aansprakelijkheid... 272 Doel van de opdracht... 272 Voorbereiding van de opdracht... 272 Terugkoppeling... 272 Fase 1: Oriënteren... 272 Fase 2: Voorbereiden... 273 Fase 3: Uitvoeren... 273 Fase 4: Terugkijken... 273 Fase 5: Vooruitkijken... 273 Opdracht 2: de rol van de ouders binnen het onderwijs... 274 Doel van de opdracht... 274 Voorbereiding van de opdracht... 274 Terugkoppeling naar de vorige opdracht... 274 Fase 1: Oriënteren... 274 Fase 2: Voorbereiden... 274 Fase 3: Uitvoeren... 275 Fase 4: Terugkijken... 275 Fase 5: Vooruitkijken... 275 Opdracht 3: contact met school... 276 Doel van de opdracht... 276 Terugkoppeling naar de vorige opdracht... 276 Fase 1: Oriënteren... 276 Fase 2: Voorbereiden... 276 Fase 3: Uitvoeren... 276 Fase 4: Terugkijken... 277 Fase 5: Vooruitkijken... 277 Opdracht 4: hulp bij de opvoeding... 278 Doel van de opdracht... 278 Voorbereiding van de opdracht... 278 Terugkoppeling naar de vorige opdracht... 278 Fase 1: Oriënteren... 278 Fase 2: Voorbereiden... 278 Fase 3: Uitvoeren... 278 Fase 4: Terugkijken... 278 Fase 5: Vooruitkijken... 279 Les 3: de kinderopvang en de peuterspeelzaal... 280 Doelen:... 280 Voorbereiding van les 3... 280 Opdracht 1: Wie vangt mijn kind op?... 281 2