Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Deeltijd...



Vergelijkbare documenten
Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Engels Deeltijd...

Kennisbasis Duits 8 juli Taalkundige kennis

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Frans Deeltijd...

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht. Opleiding tot leraar van de 2 de graad Frans deeltijd... 12

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad, KOPopleidingen Voltijd

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Pedagogiek Deeltijd... 2

STUDIEWIJZER. Opleiding tot leraar in de 2 de graad. Onderwijseenheid ORIËNTATIE OP LESGEVEN

Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad DUITS (voltijdopleiding).

Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad DUITS (voltijdopleiding).

Opleiding tot leraar van de tweede graad voltijd pedagogiek (voltijd en deeltijd), economie,

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht Opleiding tot leraar van de 2 de graad, KOPopleiding pedagogiek deeltijd... 2

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad pedagogiek, kopopleiding Studiejaar

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Nederlands Deeltijd...

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht. Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits deeltijd... 42

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad KOPopleidingen

Hoofdstuk 1. Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad, KOPopleidingen.

Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad DUITS (voltijdopleiding).

Kopopleidingen leraar aardrijkskunde, biologie, economie, geschiedenis, pedagogiek, natuurkunde, scheikunde, wiskunde Voltijd

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht. Opleiding tot leraar van de 2 de graad Engels deeltijd... 42

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht Opleiding tot leraar van de 2 de graad Wiskunde deeltijd... 2

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad geschiedenis Voltijd...

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad wiskunde Voltijd...

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad aardrijkskunde voltijd Studiejaar

Leerwerktaak Bouwen aan grammatica

STUDIEWIJZER. Opleiding tot leraar in de 2 de graad. Onderwijseenheid ORIËNTATIE OP LESGEVEN

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad wiskunde Deeltijd...

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht Opleiding tot leraar van de 2 de graad Economie deeltijd... 2

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Engels voltijd Studiejaar

Leerwerktaak Spreken is goud!

Kennisbasis Duits. Kennis van het leren en onderwijzen. Kennis van de leerinhouden. de leerling. Theoretische Kennis. Veld 1- Identiteitsontwikkeling

Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad FRANS (voltijdopleiding).

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Engels Voltijd...

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad aardrijkskunde voltijd

Leerwerktaak Hoor je wat ik zeg?!

Inhoud. Opleiding tot leraar van de 2 de graad geschiedenis voltijd Hoofdstuk 3 Gegevens onderwijseenheden post propedeutische fase

Deel 3 van het Opleidingsstatuut: Beschrijving van het onderwijs

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad geschiedenis voltijd Studiejaar

Nadere uitwerking van de Onderwijs en examenregeling (OER) van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad economie, (voltijd).

Leerwerktaak Samenwerkend lezen

Nadere uitwerking van de Onderwijs en examenregeling (OER) van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad Nederlands, (voltijd).

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten. Opleiding tot leraar van de 2 de graad wiskunde voltijd Studiejaar

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Engels voltijd

Leerwerktaak Samenspraak

Leerwerktaak Voor alles is een woord

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad economie voltijd Studiejaar

Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten. Opleiding tot leraar van de 2 de graad scheikunde voltijd Studiejaar

Communicatie voor juristen. mevrouw drs. D. van der Wagen. Communicatie voor juristen. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad biologie Voltijd...

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Inhoud. De opleidingen tot leraar natuurkunde en tot leraar scheikunde hebben een gemeenschappelijke propedeutische fase.

Onderwijs en Opvoeding. HANDLEIDING Educatieve minor

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Leerwerktaak Schatrijk aan woorden

mevrouw drs. D. van der Wagen Rechtsvinding van straf- en procesrecht Beschrijving en doel van dit beroepsproduct

Inhoud. Hoofdstuk 1 Curriculumoverzicht Opleiding tot leraar van de 2 de graad Nederlands voltijd... 2

Inleiding Recht Publiekrecht. Rechtsvinding Publiekrecht. Het toepassen van basiskennis op het recht (schriftelijk tentamen)

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Duits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Duits

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Lerarenopleiding Duits Curriculumoverzicht leerjaar 1 en 2

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Nederlands voltijd Studiejaar

IVRE de heer mr. P.A.J. Koster (KSRP)

Inleiding Recht Privaatrecht. Rechtsvinding Burgerlijk Recht. Het toepassen van basiskennis op het recht (schriftelijk tentamen)

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding Didactische Competentie algemeen. Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale

Opbrengstgericht taalonderwijs

De kunst van het lesgeven

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven

Ontwikkelingen in afstudeerrichtingen lerarenopleidingen HAN ILS. 13 april 2016

Inleiding Ondernemingsrecht. IORE-1AR: de heer mr. S. Boelens IORE-1AE: de heer R. van Onzen

Datawarehousing BIM. Modulecode: BIMDTB06 Modulehouder: H.D.A. de Wit Publicatiedatum: mei 2014 Studiejaar: Studielast: 2 punten

BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE*

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Management en Organisatie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Management en

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Biologie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Biologie

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Maatschappijleer Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Maatschappijleer en Mij.

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

Inleiding Staats- en Bestuursrecht. ISBE de heer mr. G. van Keeken. Rechtsvinding Staats- en Bestuursrecht

Leertaak onderwijskunde Praktijkonderzoek deel B onderzoeksverslag Wat vind ik een goede docent?

ECTS-fiche. Opleiding Didactische Competentie algemeen

INHOUDSOPGAVE ALGEMEEN Aard van dit document Informatie en communicatie Inwerkingtreding en duur

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016

Handleiding Assessment Startbekwaamheid

BIJLAGE B NADERE UITWERKING VAN DE ONDERWIJSEENHEDEN VAN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING VOOR DE PROPEDEUTISCHE FASE*

Cohortoverzicht maatschappijleer cohort 2015 Deze studenten zijn in eerstejaars

JUVE JUVE1AR (Juridische Vaardigheden) JUVE1AP (Praktijkvaardigheden) JUVE1AM (Mediatheektraining)

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

IORE-1AR (Inleiding Ondernemingsrecht) IORE-1AE (Economie voor Juristen) IORE-1AR: de heer mr. S. Boelens IORE-1AE: de heer R.

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad biologie voltijd

CURSUSBESCHRIJVING Deel 1

MODULEHANDLEIDING BM- Succesvolle Organisaties

Taalvaardigheid Italiaans 1 Major

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Leraar voorbereidend hoger onderwijs Engels Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - M Leraar VHO Engels

Schriftelijke (en mondelinge) (deel)tentamens. Werkdossier

Programma van Toetsing en Afsluiting voor de leerling aanvulling op het boekje examenreglement van toetsing en afsluiting VMBO 4 gl-tl

Leerwerktaak: Wiskundeproefwerk ontwerpen

Leerwerktaak Digibordgebruik en softwarepakket in wiskundelessen

Transcriptie:

Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad DUITS (deeltijdopleiding). In dit document zijn een aantal documenten uit het opleidingsstatuut (OS) opgenomen die horen bij de Onderwijs- en examenregeling (OER). Hierin wordt het onderwijs van de opleiding tot leraar in de tweede graad Duits (deeltijdopleiding) in 2015-2016 op de HAN, nader uitgewerkt. De beschrijvingen betreffen het majordeel van de opleiding (210 studie). Het minordeel (30 studie) het deel van de opleiding waarin je keuzes maakt om je te verbreden of verdiepen om je in jouw beroepsuitoefening te kunnen profileren is hier niet opgenomen. De belangrijkste en ook het grootste deel betreft de beschrijving van de inhoud van de onderwijseenheden (OWE s) van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad Duits (deeltijdopleiding) op de HAN. Dit geeft je een gedetailleerd beeld van de inrichting van de opleiding. Ze beschrijven de vier studiejaren zoals ze in het studiejaar 2015-2016 zijn ingericht. Je kunt hier ook zien welke prestaties in 2015-2016 moeten worden verricht om voldoendes te behalen voor de tentamens in deze opleiding. Enkele tentamens dragen het predicaat integrale toets. Dit zijn tentamens waarin de student aantoont dat hij de onderlinge samenhang van onderwijsinhouden begrijpt en kan hanteren in het praktische handelen. Over de gehele opleiding leg je in totaal drie keer een integrale toets af. Deze integrale toetsen zijn ook opgenomen in het overzicht van de onderwijseenheden. Inhoud Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Deeltijd. 2 Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Deeltijd... 8 Hoofdstuk 3 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Post Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Deeltijd... 38

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Deeltijd

Programma- en tentamenoverzicht Duits deeltijd Propedeutische fase Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Taalvaardigheid 1 NT2 7,5 Studie Taalbeschouwing 1 7,5 Studie Cultuur 1 7,5 Studie Taalvaardigheid 2 7,5 Studie Cultuur 2 7,5 Studie Vakdidactiek 1 7,5 Studie ILSDuD626/1 ILSDud656 ILSDuD628/1 ILSDuD633 ILSDuD630/1 ILSDuD629/1 BT 5 Ontwikkelen van vakbekwaamheid BT 5 Ontwikkelen van vakbekwaamheid BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakbekwaamheid BT 5 Ontwikkelen van vakbekwaamheid BT1 Lesgeven en trainen in het vak Duits Semester en periode Semester 1 periode 1 en 2 Semester 1, periode 1 en 2 Semester 1, periode 1 en 2 Semester 2, periode 3 en 4 Semester 2, periode 3 en 4 Semester 1 en 2 periode 1 t/m 4 Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Staatsexamen NT2 (extern te behalen) Staatsex vdh V - - Vaardigheidstoets Idioom P1 VT Idioom P1 Cijfer: min. 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Leesvaardigheid. VT Leesvh Cijfer: min. 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Kijk- en Luistervaardigheid VT Kluistervh Cijfer: min. 5,5 Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid VT Schrijfvh Cijfer: min. 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid VT Spreekvh Cijfer: min. 5,5 P2 P3 Kennistoets grammatica P1 KT Gramm P1 Cijfer: min. 5,5 P1 P2 Kennistoets grammatica P2 KT Gramm P2 Cijfer: min. 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Syntax VT Syntax Cijfer: min 5,5 P2 P3 Dossier Presentatie PP DS cultuur 1 Cijfer: min. 5,5 P1 P2 Leertaak lesontwerp LT Lesontw Cijfer: min. 5,5 P2 P3 Kennistoets Idioom P3 KT Idioom P3 Cijfer: min. 5,5 P3 P4 Vaardigheidstoets Kijk- en Luistervaardigheid VT Kluistervh Cijfer: min. 5,5 P4 P4 Vaardigheidstoets Leesvaardigheid VT Leesvh Cijfer: min. 5,5 P4 P4 Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid VT Schrijfvh Cijfer: min. 5,5 P4 P4 Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid VT Spreekvh Cijfer: min. 5,5 P4 P4 Dossier Museumsdidactiek DS museumdid Cijfer: min. 5,5 P4 P4 Excursie Duitsland Exc Duitsland Voldaan P4 - Kennistoets cultuur 2 KT Cultuur 2 Cijfer: min. 5,5 P3 P4 Kennistoets vakdidactiek KT vakdid Cijfer: min. 5,5 P2 P3 P2 P3 1 ste kans 2 de kans

Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Basistheorie lesgeven VO en MBO 7,5 studie Integraal Handelen in de beroepspraktijk 1 7,5 Studie ILSDuD642 BT1 Lesgeven en trainen ILSDuD644 BT 2 Begeleiden van lerenden Semester en periode Semester 1 periode 1 en 2 Semester 2 periode 3 en 4 1 Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Kennistoets basistheorie lesgeven vo en mbo Leertaak een voorbeeldig uitgewerkte les Integrale toets Deeltoetsen portfoliobeoordeling Integraal handelen 1 Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans KT lesgeven Cijfer: min. 5,5 P2 P3 LT les Voldaan P1-4 P1-4 PFbeoor Cijfer: min. 5,5 P4 P4 Eindbeoordeling wpl1 eindbeoor Cijfer: min. 6,0 P3/4 P3/4 Kennistoets Ontwikkelingspsychologie & puberbrein Leertaak de adolescent in ontwikkeling in de klas. KT ontw psych Cijfer: min. 5,5 P4 P1 jr 2 LT adol Voldaan P4 P1 jr 2 1 Onderwijsperiode kan afwijken indien het studieprogramma van de student vrijstellingen bevat.

Post Propedeutische fase Hoofdfase Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Taalvaardigheid 3 (7,5 studie) Taalbeschouwing 2 (7,5 studie) Vakdidactiek 2: verdieping (7,5 studie) Taalvaardigheid 4 (7,5 studie) Leren lesgeven in het vo en mbo ILSDuD652/2 ILSDuD634 ILSDuD635/1 ILSDuD653 ILSDuD645 BT 5. Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5. Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 5. Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 1 Lesgeven en trainen Semester en periode Semester 3, Periode 1 en 2 Semester 4. Periode 3 Semester 3 Periode 1 en 2 Semester 3 Periode 1 en 2 Semester 4, periode 3 en 4 Semester 3 periode 1 en 2 Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Kennistoets Idioom P1 jaar 2 KT idioom C 5,5 P1 P2 Vaardigheidstoets Kijk- en luistervaardigheid B2.1 VT KenLvhB2.1 C 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Leesvaardigheid B2.1 VT LeesvhB2.1 C 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid B2.1 VT SchvhB2.1 C 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid B2.1 VT SpvhB2.1 C 5,5 P2 P3 Dossier Phonetik DS Phonetik C 5,5 P3 P4 Kennistoets Grammatica 2 KT grammatica C 5,5 P2 P3 Kennistoets vakdidactiek 2: verdieping KT vakdid2alg C 5,5 P2 P3 Kennistoets Idioom P3 jaar 2 KT Idoom P3 C 5,5 P3 P4 Vaardigheidstoets Kijk- en luistervaardigheid B2.2 TVH4klvhB2.2 C 5,5 P4 P4 Vaardigheidstoets Leesvaardigheid B2.2 TVH4levhB2.2 C 5,5 P4 P4 Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid B2.2 TVH4scvhB2.2 C 5,5 P4 P4 Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid B2.2 TVH4spvhB2.2 C 5,5 P4 P4 Kennistoets leren lesgeven vo en mbo LT lesgeven C 5,5 P2 P3 (7,5 studie) Leertaak ADSL LT ADSL Voldaan P2 P3 Cultuur 3 (7,5 studie) ILSDuD638/2 BT 5. Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 4, periode 3 en 4 Dossier jeugdliteratuur/lesekiste KT Jeugdlit C 5,5 P4 Aug Dossier literatuur KT literatuur C 5,5 P4 Aug Kennistoets Landeskunde Oostenrijk KT Oostenrijk C 5,5 P3 P4 Kennistoets Landeskunde Zwitserland KT Zwitserlan C 5,5 P4 P4

Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Vakdidactiek 3: activerende didactiek en didactische grammatica ILSDuD639/1 BT3: Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits Semester en periode Semester 4, periode 3 en 4 Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Presentatie didactische grammatica Pr did gramm C 5,5 P4 4 (7,5 studie) Leren begeleiden in het vo en mbo (7,5 studie) Vakdidactiek 4 (7,5 studie) Integraal handelen in de beroepspraktijk 2 (22,5 studie) ILSDuD646 ILSDuD647/2 ILSDuD648/2 BT Begeleiden van lerenden BT 5. Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 2 Begeleiden van lerende(n) BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 4 Bijdragen aan de onderwijsorganisati e Semester 2 periode 3 en 4 Semester 5 Kennistoets leren begeleiden in vo en mbo KT VOenMBO C 5,5 P4 P4 Leertaak de adolescent in de klas LT adol Voldaan P4 P4 Vaardigheidstoets vakdidactiek 4 ICT in MVT C 5,5 P4 Aug Semester 5 Integrale toets Deeltoetsen Portfoliobeoordeling integraal handelen 2 Eindbeoordeling wpl2 Leertaak ontwerp/verslag Multiculturele school Portbeoor Eindbeoor Cijfer: min. 5.5 Cijfer: min. 6.0 P2 P3-4 P2 P3-4 LT multicult V P2 P2 ILS-taaltoets ILS taaltoets Voldaan P1-4 P1-4 Leertaak productieve vaardigheden Leertaak pr/0 Voldaan P1 P2 Leertaak onderzoeksleerlijn LT ozleerlijn Voldaan P1 P2

Eindfase Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Semester en periode Taalverwerving 5 (15 studie) Afstudeeronderzoek (15 studie) Integraal handelen in de beroepspraktijk 3 (30 studie) ILSDuD654/1 ILSDuD650/2 ILSDuD649/2 BT 5. Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 2 Begeleiden van lerende(n) BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 2 Begeleiden van lerende(n) BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 4 Bijdragen aan de onderwijsorganisatie Semester 7 P1 en P2 Semester 7en 8. Perioden 1 tot en met 4 Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Kennistoets Taalkunde KT Taalkunde C 5,5 P1 P2 Vaardigheidstoets Kijk- en luistervaardigheid VT KenLvh C1 C 5,5 P1 P2 Vaardigheidstoets Leesvaardigheid VT leesvh C1 C 5,5 P1 P2 Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid VT schvh C1 C 5,5 P1 P2 Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid VT spvh C1 C 5,5 P1 P2 Onderzoeksverslag (schriftelijke verslaglegging) OZverslag C 6,0 P1-4 P1-4 Semester 7 en 8. Integrale toets Deeltoetsen Portfoliobeoordeling integraal handelen 3 Eindbeoordeling wpl3 Leertaak presentatie multiculturele school Portbeoor Eindbeoor Cijfer: min. 5.5 Cijfer: min. 6.0 P1-4 P1-4 P1-4 P1-4 LT multicult V P3/4 P3/4 Leertaak lessenserie lt lessnserie C 5,5 P4 P4 Landelijke Kennistoets Duits (alleen voor studenten die in 2012 of later met de opleiding zijn gestart) LKT Dui C 6,0 Nov/dec 2015 Mei/juni 2016

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Deeltijd

Onderwijseenheid Taalvaardigheid 1 NT2 Code ILSDuD626/1 Opleiding Opleiding tot leraar van de 2de graad Duits Doelgroep Studenten propedeuse Onderwijsperiode Semester 1 periode 1 en 2 Beroepstaken BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Centrale beroepstaak BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid (Beroeps)Producten N.v.t. Studie, studielast (les- en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichtin g Algemene omschrijving 7,5 studie 210 studiebelastingsuren: - 24 uur contacttijd - 186 uur zelfstudie (Zie studiewijzer voor nadere specificatie) 16 x 2 eenheden In de leerlijn taalverwerving wordt tot aan het einde van het jaar 4 gewerkt aan het taalniveau. Elke fase heeft een oplopende moeilijkheidsgraad. Niet van toepassing In deze OWE wordt aandacht besteed aan je eigen taalvaardigheid. - Spreekvaardigheid/gespreksvaardigheid: in deze OWE bouw je de communicatieve mondelinge vaardigheden in het Duits systematisch op. - Luistervaardigheid: je verbetert je luistervaardigheid. - Schrijfvaardigheid: je brengt de schriftelijke taalbeheersing van het instapniveau naar een hoger niveau. - Leesvaardigheid: door veelvuldig en regelmatig lezen breid je jouw receptieve vaardigheden uit. - Idioom: je werkt op systematische wijze aan uitbreiding van je woordenschat via een zelfstudiepakket. Bij deze vaardigheden wordt toegewerkt naar niveau ERK (= Europees Referentiekader) B1.1 Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept Competenties 1. Taalvaardigheden 1.1 de vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid (ERK B1.1) en de luistervaardigheid op niveau ERK B1.1 1.1.2 beheerst de leesvaardigheid en kijkvaardigheid op niveau ERK B1.1 1.1.3 beheerst de spreek- en gespreksvaardigheid op niveau ERK B1.1 1.1.4 beheerst de schrijfvaardigheid op niveau ERK B1.1 2. Taalkundige kennis 2.3 Lexicale kennis 2.3.1 beheerst de Duitse woordenschat per vaardigheidscategorie op het hierbij aangegeven vereiste niveau van het ERK (B1.1) 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent

Beoordelingscriteria Beoordelingscriteria Tentaminering Deeltentamen: Vaardigheidstoets Idioom P1 Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.1 idioom 1mbt hoofdstuk 1, 7, 8, 16:1.2.4, 21, 22 und 23 Deeltentamen: Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.1 spreekvaardigheid Deeltentamen: Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.1 schrijfvaardigheid Deeltentamen: Vaardigheidstoets Leesvaardigheid. Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.1 leesvaardigheid Deeltentamen: Vaardigheidstoets Kijk- en Luistervaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.1 kijk- en luistervaardigheid Deeltentamen: Staatsexamen NT2 Programma II Staatsexamen NT2 (extern te behalen) Extern te behalen, informatie via www.duo.nl Deeltentamen: Vaardigheidstoets Kijk- en Luistervaardigheid Code VT Kluistervh C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 2-3 2 1 70% van het totaal te behalen 45 min Deeltentamen: Vaardigheidstoets Leesvaardigheid. Code VT Leesvh C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 2-3 2 1 70% van het totaal te behalen 45 min Deeltentamen: Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid Code VT Spreekvh C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 2-3 2 2 70% van het totaal te behalen 20 min Deeltentamen: Vaardigheidstoets Schrijfvaardigheid Code VT Schrijfvh C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 2-3 2 2 70% van het totaal te behalen 1,5 uur Deeltentamen: Vaardigheidstoets Idioom P1 Code VT Idioom P1 C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen

C 5,5 2 2-3 1 1 70% van het totaal te behalen 1,5 uur

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers Deeltentamen: Staatsexamen NT2 Programma II Staatsexamen NT2 (extern te behalen) Code Staatsex NT2 C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen V Voldaan Extern Nvt nvt n.v.t. n.v.t. n.v.t. - Erkundungen Deutsch als Fremdsprache B2 Kompakt: Integriertes Kursund Arbeitsbuch Buscha, A. e.a. - Thematische woordenschat Duits Forst, G. 17e druk - Duden Universalwörterbuch Niet van toepassing Werkcolleges Niet van toepassing

Onderwijseenheid Taalbeschouwing 1 Code Opleiding Doelgroep ILSDud656 Opleiding tot leraar van de 2de graad Duits Studenten propedeuse Onderwijsperiode Semester 1, periode 1 en 2 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)Producten Studie, studielast (lesen contacturen) BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Kennistoets grammatica 7,5 studie 210 studiebelastingsuren: - 24 uur contacttijd - 186 uur zelfstudie (Zie studiewijzer voor nadere specificatie) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving 14 x 2 eenheden In deze leerlijn wordt gewerkt aan de kennis en het inzicht op het gebied van taalbeschouwing/taaltheorie. Niet van toepassing Grammatica: je leert de hoofdzaken van de hele grammatica van de doeltaal te verwerven. Daarbij raak je vertrouwd met de structuur van de doeltaal en kan je een doeltreffende kijk geven op de structurele verschillen tussen de doeltaal en het Nederlands Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept Competenties Beoordelingscriteria 2. Taalkundige kennis 2.2 Grammatica 2.2.1 kan verworven grammaticale kennis toepassen binnen de vaardigheden op het vereiste niveau van het Europees Referentiekader 2.2.2 beheerst de grammaticale en syntactische structuren van het Duits 2.2.3 kan ad hoc op grammaticale vragen adequaat antwoorden 2.2.4 kan kennis van syntaxis inzetten 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent Deeltentamen: Kennistoets Grammatica P1 Student wordt beoordeeld op zijn kennis van de basisvaardigheden van grammatica. De criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Deeltentamen: Kennistoets Grammatica P2 Student wordt beoordeeld op zijn kennis van de basisvaardigheden van grammatica. De criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Deeltentamen: Vaardigheidstoets Syntax Student toont aan dat hij kennis heeft van de syntaxis en die kan toepassen.

Tentaminering Deeltentamen: Kennistoets Grammatica P1 Code KT Gramm P1 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 2-3 1 1 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Kennistoets Grammatica P2 1,5 uur Code: KT Gramm P2 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 2-3 1 1 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Vaardigheidstoets Syntax 1,5 uur Code: VT Syntax C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 2-3 1 1 70% van het totaal te behalen Verplicht onderwijsmateriaal - Basisgrammatica Duits Lodder 2004 - Duden Universalwörterbuch - eigen materiaal Aanbevolen Niet van toepassing onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers Werkcolleges Niet van toepassing 1,5 uur

Onderwijseenheid Cultuur 1 Code Opleiding Doelgroep ILSDuD628/1 Opleiding tot leraar van de 2de graad Duits Studenten propedeuse Onderwijsperiode Semester 1 periode 1 en 2 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)Producten Studie, studielast (les- en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits Presentatie, lesontwerp 7,5 studie 210 studiebelastingsuren: - 24 uur contacttijd - 186 uur zelfstudie (Zie studiewijzer voor nadere specificatie) 16 x 2 eenheden In deze leerlijn maakt de student kennis met culturele en literaire aspecten van de doeltaal. In een aanvullende cursus krijgt de student inzicht in de vakdidactische omzetting van deze aspecten. Ingangseisen en Niet van toepassing aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving In deze OWE werkt de student aan de culturele en literaire inhouden en integreert deze in vakdidactische ontwerpen. De student beheerst de kennis die hij zich heeft eigen gemaakt bij Landeskunde. Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept 3. Sociaal-culturele kennis van doeltaallanden 3.1 Kennis van land en samenleving 3.1.1 beschikt over uitgebreide en actuele kennis van land en samenleving van de D-A-CH-landen 3.1.2 heeft inzicht in de denkwereld van de inwoners van landen, waar Duits gesproken wordt 3.1.3 kent een groot aantal cultuurproducten uit verschillende genres (bijv. muziek en film) 3.2 Geschiedenis en geografie 3.2.1. heeft basiskennis van de geschiedenis, geografie, topografie en de politieke systemen van de doeltaallanden. 4. Duits als schoolvak 4.5 Methodologieën 4.5.1 De student kent een aantal methodologieën van de MVT en heeft kennis van de verwervingsvolgorde en principes van leerstofordening 5. Het leren van taal 5.7 Socio-culturele kennis en intercultureel bewustzijn 5.7.1 bezit voldoende kennis waarbij wordt uitgegaan van een brede interpretatie van het begrip KLS (= kennis van land en samenleving) 5.7.2 kan kennis van land en samenleving aan leerlingen overbrengen, waarbij hij gebruik maakt van authentiek materiaal 5.7.3 bezit voldoend opzoekvaardigheden voor actuele ontwikkelingen

Competenties 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent

Beoordelingscriteria Beoordelingscriteria zijn afgestemd op de beschreven inhouden van de landelijk vastgestelde kennisbasis Duits. De criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Deeltentamen: Dossier Presentatie (PP) De student laat zien dat hij beschikt over algemene kennis voor de Duitse geschiedenis en de ontwikkeling van Duitsland. Deeltentamen: leertaak lesontwerp De student laat zien dat hij een les kan ontwerpen met als thema Landeskunde kan ontwikkelen. De precieze criteria staan in de studiewijzer. Tentaminering Deeltentamen: Dossier Presentatie (PP) Code DS cultuur 1 Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 1-2 1 1 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Lesontwerp 1,5 uur Code LT lesontw C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 2-3 1 1 70% van het totaal te behalen - Tatsachen über Deutschland. Kappler e.a. 2010 - Deutsche Geschichte Mai, Manfred 2011 - Duden Universalwörterbuch Werkcolleges Niet van toepassing nvt

Onderwijseenheid Basistheorie lesgeven VO en MBO Code ILSDuD642 Opleiding Opleiding tot leraar van de tweede graad Duits Doelgroep Studenten propedeuse deeltijd Onderwijsperiode Jaar 1 Semester 1 Periode 1 en 2 2 Beroepstaken BT 1 Lesgeven en trainen BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen Centrale beroepstaak BT 1 Lesgeven en trainen (Beroeps)Producten Kennistoets Lesvoorbereiding en uitvoering Studie, studielast 7,5 studie, 210 SBU (les- en contacturen) 24 klokuren contacttijd (hoor- en werkcolleges) 1,5 klokuur = 2 lesuren per week gedurende 16 weken (P1 en P2) - Periode 1: 12 klokuren o Onderwijskunde o Voorbereiden wpl1 - Periode 2: 12 klokuren o Onderwijskunde o Begeleiding / intervisie wpl1 121 klokuren zelfstudie 65 klokuren stage/werkplekleren (P2) 34 Samenhang met andere onderwijseenheden Deze onderwijseenheid maakt deel uit van de module oriëntatie op het beroep passende bij het programma onderwijskunde. Het programma onderwijskunde is gebaseerd op de landelijk vastgestelde generieke kennisbasis tweedegraads lerarenopleidingen (http://10voordeleraar.nl/kennisbases/bachelor). Deze onderwijseenheid hangt samen met de andere onderwijseenheden binnen de module oriëntatie op het beroep ; de onderwijseenheden integraal handelen in de beroepspraktijk 1, leren lesgeven in vo en mbo en leren begeleiden in vo en mbo Ingangseisen en Een leerwerkplan is voorwaarde om te kunnen starten met werkplekleren 1 aanwezigheids-verplichting Algemene omschrijving Deze onderwijseenheid gaat in op het fenomeen leren (domein 1 en 2 van de generieke kennisbasis, GKB) en is daarbij ook gericht op de praktijk van het lesgeven. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het Nederlands onderwijssysteem en actuele ontwikkelingen daarbinnen (domein 7 van de GKB). De theorie is gekoppeld aan de generieke kennisbasis zoals hieronder beschreven wordt. Het theoretisch deel wordt afgesloten met een kennistoets. Naast het generiek deel bestaat deze owe uit een voorbereiding op de oriënterende stage in het voortgezet onderwijs of het middelbaar beroepsonderwijs, het werkplekleren (wpl1). Tijdens wpl1 wordt onderwijs voorbereid, uitgevoerd en geëvalueerd. Waar mogelijk 5 worden door de student 2 De onderwijsperiode kan afwijken indien het studieprogramma van de student vrijstellingen bevat en om die reden een andere programmering wordt vastgesteld. 3 Dit is de helft van de totale studiebelasting voor WPL1. De andere helft wordt uitgevoerd in periode 3. Grosso modo bestaat de urenverdeling (in klokuren) in beide periodes uit de volgende activiteiten: pm 7,5 lesactiviteiten en 15 uur voor- en nazorg; pm 7,5 begeleiding; pm 30 tbv leerwerktaken, observaties, etc.; pm 5 uitvoering en evaluatie leertaak. 4 Een enkele student zal op eigen verzoek WPL1 pas in periode 3 / 4 uitvoeren. Dat leidt tot minder belasting in periode 2 en mogelijk tot meer belasting in periode 3 en 4. 5 In de leertaak directe instructie en ontwerpen: een voorbeeldig uitgewerkte les worden door de startbekwame docent digitale en niet-digitale leermiddelen in een goede balans ingezet om tot een effectief en efficiënt leerarrangement voor leerlingen te komen.

ICT-toepassingen in het onderwijs tijdens WPL1 ingezet. De afronding van wpl1 vindt plaats in semester 2 integraal handelen in de beroepspraktijk 1.

Kennisbasis Generieke kennisbasis Domein Subdomein 1. Leren in diverse contexten 1.1 Het concept leren 1.2 Visie op leren 1.3 Cognitie, werking van de hersenen en leren 1.4 Leerlingkenmerken 2. Didactiek en leren 2.1 Model didactische analyse 2.2 Leerdoelen en instructiemodellen (directe instructie en curriculair spinnenweb) 2.3 Vormgeving van leerprocessen 7. Nederlands onderwijssysteem 7.1 Nederlands onderwijsstelsel Competenties 1. Interpersoonlijk competent 2. Pedagogisch competent 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent 4. Organisatorisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De uitwerking van de competenties op de drie niveaus staat beschreven in de Ruggengraat van de lerarenopleiding Beoordelingscriteria Deeltentamen: Kennistoets basistheorie lesgeven VO en MBO De student beheerst de kennis van bovengenoemde domeinen en subdomeinen op het eindniveau zoals beschreven in de landelijke kennisbasis. Dit betekent dat de student opgedane kennis moet kunnen integreren en toepassen. Een positieve beoordeling van de webclip over hersenen en leren (zie de opdracht in de elektronische leeromgeving). Nadere uitwerking van beoordelingscriteria is te vinden in de elektronische leeromgeving en de studiewijzer. Deeltentamen: leertaak een voorbeeldig uitgewerkte les In deze leertaak wordt dieper ingegaan op wat docenten moeten doen om effectief leren van leerlingen vorm te geven. Aan de hand van de leertaak worden de verschillende lesfasen uit directe instructie (Ebbens en Ettekoven) uitgewerkt in een praktijdsituatie. Ook wordt daarbij het curriculair spinnenweb (Van den Akker) behandeld. De afronding van deze leertaak vindt plaats wanneer de student heeft deelgenomen aan de werkbijeenkomsten, een lesvoorbereiding heeft gemaakt, les heeft uitgevoerd tijdens WPL1 en het geheel heeft voorzien van een beoordeling door de werkplekbegeleider en een reflectieverslag heeft toegevoegd. Nadere uitwerking van beoordelingscriteria is te vinden in de elektronische leeromgeving en de studiewijzer

Tentaminering Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Deeltentamen: Kennistoets basistheorie lesgeven VO en Code: KT lesgeven MBO C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5.5 2 Periode 2 1 Herkansing periode 3 1 70 % van het totaal te behalen 90 minuten aantal Deeltentamen: leertaak een voorbeeldig uitgewerkte les LT les C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen V Voldaan 2 Jaar 1 1 Uiterlijk week 8 periode 2 (voor het ontwerp) Uiterlijk week 8 periode 4 (voor uitvoering en evaluatie) 1 De les is voldoende als aan alle gestelde eisen die in het beoordelingsformulier zijn opgenomen t.a.v. het ontwerp, de uitvoering en de uitwerking is voldaan (zie beschrijving leertaak). N.v.t. Geerts,W. en Kralingen, R. van (2011). Handboek voor leraren. Bussum, Uitgeverij Coutinho. ISBN 978 90 469 0250 9 Ebbens, S. & Ettekoven, S. (2013) Effectief leren. Groningen: Noordhoff Uitgevers. ISBN 13: 9789001307523 Korthagen, F. en Lagerwerf, B. (2014, 4 de druk). Een leraar van klasse. Boom Lemma uitgevers, Den Haag. ISBN 978 94 6236 382 3 Readers / artikelen vanuit de opleiding Fiddelaers-Jaspers, R. & Ruigrok, J. (februari 2003). Communicatie in de klas. Groningen, Noordhoff Uitgevers B.V. ISBN13: 9789040200588 (alleen 2 de hands verkrijgbaar) Geerlings, T. & Veen, T. van der (2010). Lesgeven en zelfstandig leren. (14 e druk). Assen: Van Gorcum. ISBN 13: 9789023231295 Good, T. L., Brophy, J. E., (2007). Looking in Classrooms (10th Edition). Pearson Education. ISBN13 9780205496785 [Paperback]. Korthagen, F. en Lagerwerf, B. ( 2014). Een leraar van klasse. Een goede docent worden en blijven. Boom Lemma Uitgevers, Den Haag. ISBN 978 94 6236 382 3 Marzano, R. & Miedema, W. (2008). Leren in vijf dimensies. Assen: Van Gorcum. ISBN 13: 9789023241294 Mijland, I. (2007). Orde gevraagd! Esch: Quirijn. ISBN: 978-90-79596-01-0 Slooter, M. (2009). De vijf rollen van de leraar. Amersfoort: CPS Uitgeverij. ISBN 978-90-6508-616-7

Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers Teitler, P. (2 de herziene druk, 2013). Lessen in orde; handboek voor de onderwijspraktijk. Bussum: Coutinho. ISBN 9789046901236 (verplicht in het 2 e jaar) Weusten, V. & Jagt, G. (2000). De geliefde leraar. Nijmegen: Weusten en Hoornstra. ISBN: 9090140913 Deze onderwijseenheid is blended ingericht, dat betekent dat het onderwijs plaats vindt in een combinatie tussen zelfstudie/online leren, contactonderwijs en werkplekleren. Werk- en hoorcolleges waarin theorie wordt afgewisseld met praktische oefeningen en verwerkingsopdrachten. Ter voorbereiding op het werkplekleren schrijf je een leerwerkplan. Tijdens het werkplekleren werk je d.m.v. het uitvoeren van leer(werk)taken, lesgeven en intervisie aan je competentieontwikkeling. Niet van toepassing.

Onderwijseenheid Taalvaardigheid 2 Code Opleiding Doelgroep ILSDuD633/1 Opleiding tot leraar van de 2de graad Duits Studenten propedeuse Onderwijsperiode Semester 2, periode 3 en 4 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)Producten Studie, studielast (les- en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid N.v.t. 7,5 studie 210 studiebelastingsuren: - 24 uur contacttijd - 186 uur zelfstudie (Zie studiewijzer voor nadere specificatie) 16 x 2 eenheden In de leerlijn taalverwerving wordt tot aan het einde van het jaar 4 gewerkt aan het taalniveau. Elke fase heeft een oplopende moeilijkheidsgraad. Ingangseisen en Niet van toepassing aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving In deze OWE wordt aandacht besteed aan je eigen taalvaardigheid. - Spreekvaardigheid/gespreksvaardigheid: in deze OWE bouw je de communicatieve mondelinge vaardigheden in het Duits systematisch op. - Luistervaardigheid: je verbetert je luistervaardigheid. - Schrijfvaardigheid: je brengt de schriftelijke taalbeheersing van het instapniveau naar een hoger niveau. - Leesvaardigheid: door veelvuldig en regelmatig lezen breid je jouw receptieve vaardigheden uit. - Idioom: je werkt op systematische wijze aan uitbreiding van je woordenschat via een zelfstudiepakket. Bij deze vaardigheden wordt toegewerkt naar niveau ERK (= Europees Referentiekader) B1.2 Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept Competenties Beoordelingscriteria 1. Taalvaardigheden 1.1 de vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid (ERK B1.2) en de luistervaardigheid op niveau ERK B1.2 1.1.2 beheerst de leesvaardigheid en kijkvaardigheid op niveau ERK B1.2 1.1.3 beheerst de spreek- en gespreksvaardigheid op niveau ERK B1.2 1.1.4 beheerst de schrijfvaardigheid op niveau ERK B1.2 2. Taalkundige kennis 2.3 Lexicale kennis 2.3.1 beheerst de Duitse woordenschat per vaardigheidscategorie op het hierbij aangegeven vereiste niveau van het ERK 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent Student wordt beoordeeld op ERK-niveau B1.2 voor alle vaardigheden v.w.b. Taalvaardigheid. De criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de

studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Er wordt hierbij gebruikt gemaakt van vaardigheden die bij ICT geoefend zijn, o.a. voor het presenteren van onderwerpen. Deeltentamen: Vaardigheidstoets Kijk- en Luistervaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.2 kijk- en luistervaardigheid Deeltentamen: Vaardigheidstoets Leesvaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.2 leesvaardigheid Deeltentamen: Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.2 schrijfvaardigheid Deeltentamen: Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.2 spreekvaardigheid Deeltentamen: Kennistoets Idioom P3 Student wordt beoordeeld op taalvaardigheidsniveau B1.2 idioom P3 mbt hoofdstuk 9, 11, 12.6 12.9; 13, 15, 24 Tentaminering Deeltentamen: Vaardigheidstoets Kijk- en Luistervaardigheid Code VT Kluistervh C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 4 2 1 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Vaardigheidstoets Leesvaardigheid 45 min. Code VT Leesvh C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 4 2 1 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid 45 min. Code VT Schrijfvh C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 4 2 2 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Vaardigheidstoets Spreekvaardigheid 1,5 uur Code VT Spreekvh C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 4 2 2 70% van het totaal te behalen Deeltentamen: Kennistoets Idioom P3 20 min. Code KT Idioom P3 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 3-4 1

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers 1 70% van het totaal te behalen 1,5 uur - Erkundungen Deutsch als Fremdsprache B2 Kompakt: Integriertes Kurs- und Arbeitsbuch Buscha, A. e.a. - Thematische woordenschat Duits. Forst, G - Duden Universalwörterbuch Niet van toepassing Werkcolleges Niet van toepassing

Onderwijseenheid Cultuur 2 Code ILSDuD630 Opleiding Opleiding tot leraar van de 2de graad Duits Doelgroep Studenten propedeuse Onderwijsperiode Semester 2, periode 3 en 4 Beroepstaken BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Centrale beroepstaak BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid (Beroeps)Producten N.v.t. Studie, studielast (les- en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving 7,5 studie 210 studiebelastingsuren: - 24 uur contacttijd cultuur - 40 uur excursie - 146 uur zelfstudie (Zie studiewijzer voor nadere specificatie) Cultuur: 16 x 2 eenheden Excursie: 16 uur In deze leerlijn maakt de student kennis met culturele en literaire aspecten van de doeltaal. In een aanvullende cursus krijgt de student inzicht in de vakdidactische omzetting van deze aspecten. Niet van toepassing Binnen deze OWE wordt de kennis van culturele aspecten in de doeltaal uitgebreid en ontwerp je een leerarrangement op het gebied van cultuur. Binnen de leerlijn Cultuur komen de volgende onderwerpen aan de orde: Cultuur: je neemt kennis van (historisch-)staatkundige en maatschappelijke aspecten van het Duitse taalgebied. Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept 3. Sociaal-culturele kennis 3.1 Kennis van land en samenleving van doeltaallanden 3.1.1 beschikt over uitgebreide en actuele kennis van land en samenleving van de D-A-CH-landen 3.1.2 heeft inzicht in de denkwereld van de inwoners van landen, waar Duits gesproken wordt 3.1.3 kent een groot aantal cultuurproducten uit verschillende genres (bijv. muziek en film) 3.2 Geschiedenis en geografie 3.2.1. heeft basiskennis van de geschiedenis, geografie, topografie en de politieke systemen van de doeltaallanden. 4. Duits als schoolvak 4.5 Methodologieën 4.5.1 De student kent een aantal methodologieën van de MVT en heeft kennis van de verwervingsvolgorde en principes van leerstofordening

5. Het leren van taal 5.7 Socio-culturele kennis en intercultureel bewustzijn 5.7.1 bezit voldoende kennis waarbij wordt uitgegaan van een brede interpretatie van het begrip KLS (= kennis van land en samenleving) 5.7.2 kan kennis van land en samenleving aan leerlingen overbrengen, waarbij hij gebruik maakt van authentiek materiaal 5.7.3 bezit voldoend opzoekvaardigheden voor actuele ontwikkelingen Beoordelingscriteria Deeltentamen: Kennistoets Cultuur 2 Beoordelingscriteria zijn afgestemd op de beschreven inhouden van de landelijk vastgestelde kennisbasis Duits. De student laat zien dat hij beschikt over algemene kennis voor de Duitse geschiedenis en de ontwikkeling van Duitsland. Deze criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Deeltentamen: Excursie Duitsland De student neemt actief deel aan de excursie naar Bonn/Berlijn (per jaar vast te stellen) en voert de daarbij behorende opdrachten uit. Deeltentamen: Dossier Museumsdidactiek Beoordelingscriteria zijn afgestemd op de beschreven inhouden van de landelijk vastgestelde kennisbasis Duits. De student laat zien dat hij beschikt over algemene kennis voor de Duitse geschiedenis en de ontwikkeling van Duitsland. Deze criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Tentaminering Deeltentamen: Kennistoets Cultuur 2 Code KT Cultuur 2 C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 P3 en P4 1 1 70% van het totaal te behalen 1,5 uur Deeltentamen: Excursie Duitsland Code Exc Duitsland C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen V V 2 4 n.v.t. 1 Deelname is voldoende Duur van de excursie Deeltentamen: Dossier Museumsdidactiek Code DS museumdid C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 4 1 1 70% van het totaal te behalen 1,5 uur

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers - Tatsachen über Deutschland Kappler e.a. 2010 - Boze geesten van Berlijn Remarque, Philippe 2014 - Deutsche Geschichte Mai, Manfred 2011 - Voor buitenlanders: Kleine geografie van Nederland Niet van toepassing Werkcolleges Niet van toepassing

Onderwijseenheid Vakdidactiek 1 Code ILSDuD629 Opleiding Opleiding tot leraar van de 2de graad Duits Doelgroep Studenten propedeuse Onderwijsperiode Semester 1 en 2 periode 1 t/m 4 Beroepstaken BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits Centrale beroepstaak BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits (Beroeps)Producten N.v.t. Studie, studielast (les- en contacturen) 7,5 studie 210 studiebelastingsuren: - 24 uur contacttijd - 186 uur zelfstudie (Zie studiewijzer voor nadere specificatie) Samenhang met andere onderwijseenheden 2 lesuren per week gedurende 16 weken ( totaal= 24 uur) De onderwijseenheid vakdidactiek 1 maakt deel uit van de leerlijn vakdidactiek. Ingangseisen en aanwezigheidsverplichtin g Algemene omschrijving Kenmerkend voor de opleiding is een geïntegreerde aanpak van vakinhoud en vakdidactiek die zorgt voor een verdere samenhang tussen de OWE s. Niet van toepassing. In het eerste semester gaat het bij vakdidactiek over een aantal principes van de Moderne Vreemde Talendidactiek en de receptieve vaardigheden. Deze principes brengen de studenten in de praktijk door het ontwerpen van opdrachten en het uitvoeren van minilessen. Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept 4. Duits als schoolvak 4.1 Kerndoelen en examens 4.1.1 kent de belangrijkste ontwikkelingen met betrekking tot de didactiek van het VTO (vreemdetalenonderwijs), relevant voor de leerling zelf in verband met diverse leerprincipes 5. Het leren van taal 5.1 Het leren van taal 5.1.1 kent verschillende taalverwervingtheorieën 5.1.2 kent principes van leerstofselectie en leerstofordening die passen bij een geactualiseerd onderwijs in de MVT 5.2 Taalvaardigheid 5.2.1 kent luistervaardigheidstrategieën die hij inzet in zijn eigen taalverwervingsproces en in de onderwijspraktijk met leerlingen 5.2.2 kent verschillende fasemodellen voor (een gedeelte van) lessen en verschillende typen van luister- en kijkvaardigheidoefeningen 5.2.3 kent leesvaardigheidstrategieën die hij inzet in zijn eigen taalverwervingsproces en in de onderwijspraktijk met leerlingen

6. MVT-vakdidactiek specifiek 5.2.4 kent fasemodellen voor (een gedeelte van) lessen en verschillende typen van leesvaardigheidoefeningen 5.2.5 kent fasemodellen voor (een gedeelte van) lessen en verschillende typen van spreekvaardigheidoefeningen 5.2.6 kent schrijfvaardigheidstrategieën en kan ze in lessen toepassen afhankelijk van de doelgroep en van het leerdoel 5.2.7 kent verschillende methoden van MVTonderwijs in depraktijk en kan erover reflecteren 6.1 Methodologieën van MVT 6.1.1 kent voor het MVT-onderwijs relevante onderwijs- en leervormen 6.1.2 kent opdrachten en oefeningen voor alle relevante leerdoelen 6.1.8 kan bij de inrichting van het MVT-onderwijs gebruik maken van verschillende op de doelgroep afgestemde onderwijs- en leervormen en kan gebruik maken van Duits na Engels 6.1.9 kan bij de inrichting van het MVT-onderwijs gebruik maken van verschillende op de doelgroep afgestemde opdrachten en oefeningen GKB Domein Subdomein 2. Didactiek en leren 2.1 Model didactische analyse 2.2 Leerdoelen en instructiemodellen 2.3 Vormgeving van leerprocessen 2.4 Selectie en ontwerp van leermiddelen Competenties 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling Beoordelingscriteria Beoordelingscriteria zijn afgestemd op de beschreven inhouden van de landelijk vastgestelde kennisbasis Duits. De student laat zien dat hij beschikt over kennis over Dui ts als schoolvak en de daarbij behorende vaardigheden. Daarnaast laat de student zien dat hij kennis heeft over methodologieën op het gebied van MVT-onderwijs. Deze criteria staan per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Tentaminering Deeltentamen: Kennistoets vakdidactiek Code KT vakdid C/V Minimale eis Aantal Toetsperiodes Weging kansen C 5,5 2 2 en 3 1 1 70% van het totaal te behalen 1,5 uur Verplicht onderwijsmateriaal Boeken: - Staatsen, F. (2015). Moderne vreemde talen in de onderbouw. Bussum: Uitgeverij Coutinho. (vijfde herziene druk) - Neue Kontakte 5e vmbo kgt 1-2 Textbuch

Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers - Neue Kontakte 5e vmbo kgt 1-2 Arbeitsbuch Niet van toepassing (Werk)colleges waarin theorie wordt afgewisseld met praktische oefeningen en verwerkingsopdrachten. Niet van toepassing

Onderwijseenheid Integraal handelen in de beroepspraktijk 1 Code Opleiding Doelgroep ILSDuD644 Opleiding tot leraar van de tweede graad Duits Studenten propedeuse deeltijd Onderwijsperiode Jaar 1 Semester 2 Periode 3 en 4 6 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)producten Studie, studielast Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen m.b.t. tentamens Algemene omschrijving BT 1 Lesgeven en trainen BT 2 Begeleiden van lerende(n) BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 2 Begeleiden van lerende(n) Kennistoets Portfolio Lessenserie, lesplan en diverse (beroepsproducten in het portfolio. 7,5 studie, 210 SBU 24 klokuren contacttijd (hoor- en werkcolleges) 1,5 klokuur = 2 lesuren per week gedurende 16 weken (P3 en P4) - Periode 3: 12 klokuren o Onderwijskunde o Begeleiding / intervisie wpl1 - Periode 4: 12 klokuren o Onderwijskunde - Periode 3 en 4: 6 klokuren drama 115 klokuren zelfstudie 65 klokuren stage/werkplekleren (P2) 78 Deze onderwijseenheid maakt deel uit van de module oriëntatie op het beroep passende bij het programma onderwijskunde. Het programma onderwijskunde is gebaseerd op de landelijk vastgestelde generieke kennisbasis tweedegraads lerarenopleidingen (http://10voordeleraar.nl/kennisbases/bachelor). Deze onderwijseenheid hangt samen met de andere onderwijseenheden binnen de module oriëntatie op het beroep ; de onderwijseenheden basistheorie Lesgeven in vo en mbo, leren lesgeven in vo en mbo en leren begeleiden in vo en mbo. Tevens bereidt deze onderwijseenheid voor op de onderwijseenheid Integraal handelen in de beroepspraktijk 2. Een leerwerkplan is voorwaarde om te kunnen starten met werkplekleren 1 In deze onderwijseenheid staat het integraal handelen centraal. De thema s van de generieke kennisbasis sluiten aan bij de oriënterende stage in het voortgezet onderwijs of het middelbaar beroepsonderwijs, het werkplekleren (WPL1). Tijdens WPL1 wordt onderwijs voorbereid, uitgevoerd en geëvalueerd. 6 Onderwijsperiode kan afwijken indien het studieprogramma van de student vrijstellingen bevat. 7 Dit is de helft van de totale studiebelasting voor WPL1. De andere helft is uitgevoerd in periode 2. Grosso modo bestaat de urenverdeling (in klokuren) in beide periodes uit de volgende activiteiten: pm 7,5 lesactiviteiten en 15 uur voor- en nazorg; pm 7,5 begeleiding; pm 30 tbv leerwerktaken, observaties, etc.; pm 5 uitvoering en evaluatie leertaak. 8 Een enkele student zal op eigen verzoek WPL1 pas in periode 3 / 4 uitvoeren. Dat leidt tot minder belasting in periode 2 en mogelijk tot meer belasting in periode 3 en 4.

Kennisbasis Generieke kennisbasis Daarnaast staan in deze onderwijseenheid de thema s De ontwikkeling van de adolescent (domein 4 van de GKB) en Het vernieuwingsonderwijs (domein 7 van de GKB) centraal. De theorie is gekoppeld aan de generieke kennisbasis zoals hieronder beschreven wordt. Het theoretisch deel wordt afgesloten met een kennistoets en een leertaak. Ook drama maakt deel uit van deze onderwijseenheid Domein Subdomein Domein 4 Ontwikkeling van de adolescent Domein 7 Nederlands onderwijssysteem 4.1 Identiteitsontwikkeling adolescent 4.2 Morele ontwikkeling 4.3 Adolescent en seksualiteit 7.2 Onderwijsconcepten 7.3 De school als organisatie Competenties 1. Interpersoonlijk competent 2. Pedagogisch competent 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent 4. Organisatorisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling Beoordelingscriteria Deeltoets: portfoliobeoordeling Integraal handelen 1 Bij de integrale toetsing onderdeel portfoliobeoordeling worden studenten getoetst op het in samenhang toepassen van kennis, inzicht en vaardigheden bij het uitvoeren van de beroepstaken. De student wordt beoordeeld op volledigheid van het portfolio en op het niveau. De student heeft alle verplichte bewijsstukken zoals beschreven in de handleiding integrale toetsing in zijn portfolio opgenomen. De student bewijst met zijn verantwoordingsverslag en opgenomen bewijsstukken (en eventueel het gesprek) de competenties en dublindescriptoren (professionele standaard) op het niveau hoofdfasebekwaam zoals beschreven in de ruggengraat van de lerarenopleiding te beheersen. De beoordelingscriteria zijn in rubrics uitge-werkt in het beoordelingsformulier voor de portfoliobeoordeling integrale handelen niveau 1. Deeltoets: eindbeoordeling WPL1 De student laat in zijn handelen bij wpl 1 zien dat hij op de zeven competenties op niveau 1 een ontwikkeling heeft doorgemaakt én dat hij ten minste de knock-out criteria zoals beschreven in de Handleiding Werkplekleren op voldoende niveau heeft aangetoond. Deeltentamen: kennistoets ontwikkelingspsychologie en puberbrein De student beheerst de kennis van domein 4 en 7 op het eindniveau zoals beschreven in de landelijke generieke kennisbasis. Dit betekent dat de student opgedane kennis moet kunnen integreren en toepassen. Het thema Nederlands onderwijs: onderwijsconcepten (domein 7) wordt afgesloten door deelname aan de workshop vernieuwingsonderwijs, traditioneel en actueel en is voorwaardelijk voor deelname aan het thema Ontwikkelingspsychologie & Puberbrein (domein 4). Dit wordt getoetst in een schriftelijke toets bestaande uit MC vragen en (half) open vragen (zie toetsmatrijs in de elektronische leeromgeving). Deeltentamen: leertaak De adolescent in ontwikkeling in de klas De afronding van De adolescent in ontwikkeling in de klas met de leertaak legt de focus bij de deelthema s Seksuele diversiteit en Motivatie. Deel 1, het thema Seksuele diversiteit, wordt afgesloten wanneer voldaan is aan de individuele opdracht lessenserie verwerken in een

lesbrief, conform de eisen zoals vermeld in de leerarrangement omschrijving. Deel 2, het thema Motivatie en de behoeften van adolescenten wordt afgesloten middels het voldoen van het lesplan waarin duidelijk leesbaar is hoe de student in de les tegemoetkomt aan de behoeften van leerlingen en hoe hij omgaat met de motivatie van leerlingen. Nadere uitwerking van de beoordelingscriteria is te vinden in de elektronische leeromgeving. Deeltoets: Vaardigheidstoets drama - Er is voldaan aan de 100% aanwezigheidsplicht. - Toont variatie in presentatievaardigheden. - De inhoud van de presentatie is op een pakkende manier gepresenteerd. - Er is een adequate beroepshouding getoond. - Het leerrendement uit de colleges is in het verslag waarneembaar en is bepalend voor de kwaliteit. - De reflectie is gebaseerd op eigen leerervaringen en gerelateerd aan de competenties. Integrale toetsing Deeltoets: portfoliobeoordeling Integraal handelen 1 Code: PFbeoor C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 jaar 1 3 periode 4 Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen 1 Voldaan aan de ontvankelijkheidseisen en N.v.t. knock-out criteria, alle competenties minstens voldoende aangetoond op het niveau hoofdfasebekwaam.. Deeltoets: eindbeoordeling wpl1 Code: eindbeoor C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 6,0 2 jaar 1 2 periode 3 of 4 Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen 1 of 2 Alle knock-out criteria minimaal N.v.t. voldoende aangetoond. Deeltoets: kennistoets Ontwikkelingspsychologie & puberbrein Code: KT ontw psych C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5. 2 jr 1 - per 4 1 herkansing start per 1, jr 2 Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen 1 70 % van het totaal behalen aantal 90 minuten

Verplicht onderwijsmateriaal Deeltoets: leertaak de adolescent in ontwikkeling in de klas. Code: LT adol C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging V voldaan 2 jr 1 - per 4 N.v.t. herkansing start per 1, jr 2 Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen 1 De leertaak is voldoende als aan alle N.v.t. criteria zoals in het beoordelingsmodel beschreven, is voldaan. Deeltoets: Vaardigheidstoets drama 1 Code: VT drama 1 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging V Voldaan 2 1.4 N.v.t. Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen 1 Voor het hele deeltentamen moet aan Deelname lessen: 8 uur alle beoordelingscriteria voldaan zijn. Duur presentatie: max. 3 minuten. Voorbereiding stijd: 2 uur Werkboek 2 uur Boeken Donk, C. van der, Lanen, B. van (2 de herziene druk, 2012). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. ISBN: 978-90-469-0162-5 Geerts,W., Kralingen, R., van. (2011). Handboek voor leraren. Bussum. Uitgeverij Coutinho. Korthagen, F. en Lagerwerf, B. (2014, 4 de druk). Een leraar van klasse. Boom Lemma uitgevers, Den Haag. ISBN 978 94 6236 382 3 Wal, J. van de, Wilde, J. de & Mooij, I. de (4 de druk, 2011). Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding. Bussum: Coutinho. ISBN 13: 9789046900161 Overig Gewoon homo in het voortgezet onderwijs (Visser, A. [2009]. APS). Deze brochure is te vinden op http://www.veiligeschoollimburg.nl/pdf/brochuregewoonhomo.pdf (geraadpleegd 10-06-2015) Kronkelweggetjes in het puberbrein (Paternotte, A. In: Balans Magazine, 1, januari 2013, pagina 24-27). (Te raadplegen in de leeromgeving.) Reader vanuit de opleiding Aanbevolen literatuur Andersson A. en Boer, E. de. Pedagogisch tact. Garant. ISBN: 9789044132076. Crone, E. (2008). Het puberende brein. Bert Bakker. ISBN 9 78903 5132 696 Lemov D. Teach like a champion. CED. ISBN: 9789058192974 Slooter, M. (2009). De vijf rollen van de leraar. Amersfoort, CPS. ISBN 978-90-6508-616-7