Oefeningen en adviezen na een totale heupoperatie FYSIOTHERAPIE Voelt beter
Uw heupgewricht is vervangen door een kunstheup (heupprothese). Een mogelijke complicatie is het uit de kom schieten van de heupprothese. Dit wordt ook wel luxatie genoemd. In deze folder leest u hoe u dit kunt voorkomen. Ook krijgt u tips over het functioneren in het dagelijks leven. En in deze folder staan oefeningen beschreven om de beweeglijkheid van de gewrichten en de functie van de spieren te verbeteren en te onderhouden. Risico van heupluxatie (uit de kom gaan) Na een heupoperatie bent u gebonden aan een aantal leefregels. Door u te houden aan deze leefregels verkleint u het risico dat uw nieuwe heup uit de kom schiet. De heup kan uit de kom schieten bij bepaalde bewegingen, namelijk: Bij het naar binnen draaien van het geopereerde been. Bij het kruisen (over elkaar slaan) van de benen. Bij het buigen voorbij 90 graden (haaks) van de geopereerde heup; dat betekent dat u uw bovenbeen en buik te dicht bij elkaar brengt. Bij een combinatie van deze bewegingen. Voorkomen van luxatie in het dagelijks leven Zitten Vermijd lage stoelen, zachte banken, een te lage wc, een te laag bed en voorover buigen als u zit. Bij het gaan zitten of opstaan, steekt u eerst het geopereerde been naar voren. Bij het instappen in de auto moet u eerst gaan zitten. Daarna zet u de voeten één voor één naar binnen. Bij het uitstappen zet u eerst de voeten één voor één naar buiten. Daarna staat u pas op. Zet de autostoel in de achterste stand en de rugleuning iets achterover. Liggen Gedurende de eerste 6 weken mag u alleen op uw rug, buik en de geopereerde zijde slapen. U mag niet op uw niet-geopereerde zijde liggen. U stapt het bed uit via de kant van de geopereerde zijde (vanuit rugligging gezien) en stapt ook via dezelfde kant in bed. Pas op: niet de benen kruisen bij het in- en uitstappen. Let er ook op dat uw bed hoog genoeg is. Bukken U mag niet bukken! Als u toch iets van de grond wilt oprapen, steek dan uw geopereerde been naar achteren, steun op het andere been en zoek met uw hand steun op bijvoorbeeld een stoel of tafel of gebruik een helping hand.
Aan- en uitkleden: Pas op met het aan- en uittrekken van uw (onder)broek, kousen en schoenen in verband met het te ver buigen van uw heup. Laat u hier bij voorkeur door iemand bij helpen of gebruik hulpmiddelen. Handige tips voor thuis Plaats voorwerpen van de keuken (en andere kamers) binnen handbereik. Hierdoor voorkomt u dat u vaak moet bukken. Het anders neerzetten van meubels kan gemakkelijk zijn voor veilige transfers met krukken of rollator. Gebruik hulpmiddelen om een heupluxatie te voorkomen, zoals een schoenlepel met een lang handvat, helping hand of een WC verhoger. U kunt een centrum van nuttige toepassingen in uw huis opzetten. Bijvoorbeeld een tafel met een telefoon, afstandbediening van de televisie, radio, tissues, prullenbak, leesbril, boeken en iets te drinken. Oefeningen Om de beweeglijkheid van de gewrichten en de functie van de spieren te verbeteren en te onderhouden, is het belangrijk dat u oefeningen doet. Er zijn oefeningen voor de eerste dagen na de operatie en oefeningen die later plaatsvinden. De behandelend fysiotherapeut geeft aan wanneer u welke oefeningen mag doen. Bij het uitvoeren van oefeningen mag u niet forceren, dus niet door de pijngrens heen gaan. Oefeningen in lig 1. Enkel beweging Voeten optrekken en wegduwen. Beweeg alleen de voeten. De benen blijven stil liggen. Houd dit 3 seconden vast. Herhaal dit 20 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. 2. Heup en knie buigen Trek uw knie op in de richting van uw borst en ga weer terug. Let op dat u uw heup niet verder buigt dan 90 graden (haakse hoek)! Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag.
3. Knie recht maken Probeer het been zo gestrekt mogelijk te maken. Hierbij drukt u de knieholte naar beneden. Houd dit 3 seconden vast. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. 4. Bilspier aanspannen U ligt op uw rug. Probeer uw bilspier aan te spannen. Houd dit 3 seconden vast. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. 5. Been naar buiten bewegen en terug Beweeg het gestrekte been zijwaarts. Houd dit 3 seconden vast. Ga weer terug naar de beginpositie. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. Oefeningen in zit 6. Knie strekken en buigen Strek uw been. Houd dit 3 seconden vast. Ga weer terug naar de beginpositie. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag.
7. Op tenen en hakken staan U zit in een stoel. U gaat om de beurt op de hakken en de tenen staan. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. Oefeningen in stand 8. Been naar voren U gaat rechtop staan. Beweeg het geopereerde been 5 cm van de grond. Houd de knie in gebogen positie. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. 9. Been zijwaarts U gaat rechtop staan. Beweeg het geopereerde been alléén zijwaarts naar buiten. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag.
10. Been achterwaarts U gaat rechtop staan. Beweeg het been gestrekt achterwaarts. U mag niet meebewegen in de rug. Herhaal dit 10 keer. Deze oefening doet u 5 keer per dag. Traplopen Zo nodig worden transfers met de trap gedaan. Dus dat betekent één keer naar beneden en één keer naar boven. In het ziekenhuis gaat u traplopen onder begeleiding van de fysiotherapeut. U leert dan hoe u het beste kunt traplopen na een operatie. Het is verstandig om ook thuis nog onder begeleiding de trap op en af te gaan. De techniek van het trapgebruik ziet er als volgt uit: Omhoog 1. Pak de leuning en de kruk op de juiste wijze vast. 2. Zet eerst het niet geopereerde been op de hogere trede. 3. Zet nu het geopereerde been en de kruk ernaast. 4. Herhaal de reeks bij nummer 1. Omlaag 1. Pak de leuning en de kruk op de juiste wijze vast. 2. Zet eerst de kruk en het geopereerde been een trede lager. 3. Zet nu het niet geopereerde been ernaast. 4. Herhaal de reeks bij nummer 1.
Vragen? Heeft u nog vragen? Schrijf ze op. En stel ze gerust tijdens de behandeling. Heeft u thuis nog vragen? Dan kunt u altijd contact opnemen met de afdeling fysiotherapie op telefoonnummer 0485-84 52 55 of via e-mail: therapie@pantein.nl Deze folder geeft algemene informatie en is bedoeld als aanvulling op de mondelinge informatie die u hebt ontvangen van uw arts of andere zorgverlener. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. Bezoekadres: Postadres: Dokter Kopstraat 1 Postbus 55 T: (0485) 84 50 00 E: info.maasziekenhuis@pantein.nl 5835 DV Beugen 5830 AB Boxmeer F: (0485) 84 53 00 I: www.maasziekenhuispantein.nl Maart 2016 - Versie 1.1 FYS003