Bijlage 1: Overzichtstabel geïncludeerde artikelen

Bijlage 1: Overzichtstabel geïncludeerde artikelen Artikel, schrijver Salmoirago- Blotcher E et al, 2009 Gayle L. Flo, ARNP, MN et al, 2012 Evidentie niveau A1 A2 Patiëntenpopulatie Soort training intensiteit Parameter outcome Resultaat(outcome) N=onbekend ICD dragende patiënten die een psychosociale interventie hebben gevolgd. N=145, 77% man. Gem. EF 40.7(15.9%) Gem. leeftijd 55(12.6) BMI 29.3(5.39) Primaire en secundaire preventie Nvt. NVT. Angst Het artikel over de beste psychosociale interventies voor ICD-dragende patiënten om de angst en depressie die erbij voorkomt te verminderen (dit staat verder los van het trainen). Wel is duidelijk geworden dat de resultaten niet heel sterk zijn omdat er in de verschillende onderzoeken die onder de loep zijn genomen toch afwijkende limieten zijn. (wandel) oefenprogramma week 1-2, 60% van de HHR, week 3-4, 70% of HRR, en week 5-8, 80% van de HRR berekent met de Karvonen formule. Onder de persoonlijke afgestelde ICD drempel. De intensiteit op de loopband 0.5-3.3 mph in stappen van niveau s 1-20, tijd is VO 2 max VO 2 Heart pulse RER Outcome: VO 2 max, er is alleen de Basis test uitslagen in de artikel vermeld. Dit zijn: 1. VO 2 Max was 23.8 (6.0) ml/kg/min met een reikwijdte van 10.9 tot 42.5 ml/kg/min. 2. Gemiddelde oefentijd op Balke protocol: 13.42 (4:57) reikwijdte 3:49 tot 33:44

0-20 min, niveau gaat iedere minuut omhoog, vanaf minuut 6 is de eindsnelheid van 3.3 mph bereik en daarna wordt de helingsgraad alleen nog aangepast tot max 6%. minuten. 3. De gemiddelde VO 2 anaerobe drempel: 19.87 (5.28) ml/kg/min, reikwijdte 10.6 tot 37.5 ml/kg/min. 4. De gemiddelde pols: 16.9 (5.3) ml/slag. 5. Gemiddelde respiratoire uitwisseling (RER) 1.10 (0.84) A Fitchet, 2003 Wonisch M, 2005 A2 A2 N=16, 68% man enkel kamer ICD apparaat man en vrouw gemiddelde leeftijd 58 (range 34-74) gemiddelde LVEF 17% (range 12-70%), waarvan bij 8 patiënten LVEF <35% medicatie JA N = 17, 82% man bi-ventriculaire ICD chronische hartfalen een aerobe oefenprogramma ( bestaat uit shuttle walk, lift ball above head and down, stepping on the spot, ball around the body, alternate leg: step and lunge, squats, stepping out: side to side, step ups, arm lifts) (met test op de loopband), een educatie deel en een cognitieve gedragsinterventie Nvt. (alleen 3x fietstest afgenomen) METS 3-4 (in de eerste fase, bij fase 2 en 3 onbekend) HF 60-70% met maximaal 10 slagen onder de ICD activatie drempelwaarde Oefentijd Angst MET Er is een significante verbetering op te merken in oefentijd 09.55 11.11, over nog eens 12 weken 11.20. Een verbetering op de HAD-schaal van 13,4 (3,6) 8,01 (3.6), over nog eens 12 weken 6,1 (3,6) P= 0,60 (dus laatste meting is zo goed als te verwaarlozen). * patiënten met een NYHA IV en angina pectoris waren uitgesloten voor dit onderzoek. Bij permanente RV pacing is de maximale werklast

Berg SK et al, 2012 B2 patiënten 59 +/- 8 jaar LEVF 28 +/- 7% NYHA II en III N=10, 79% man met een gemiddelde leeftijd van 58 (SD 13.2) reikwijdte 20-85, de gemiddelde LVEF is 32 (SD 17.5) en de meeste (46%) zijn NYHA type 2, 64% van alle patiënten kreeg de ICD preventief. Maar hier was dus een willekeurige 10% van. Het is dus niet helemaal duidelijk wat de exacte aantallen waren CR programma individuele trainingsprogramma en psycho-educatie begeleiding (Aerobe training en constante training (zelfde niveau)) 60-80% HF * maximaal 10-15 slagen onder de drempelwaarde van de ICD activatie VO 2 max Oefentijd Patiënte beleving CR programma met -8%, maximale VO2 met -7%, metabole equivalent door -6% en oefentijd met -8%, ten opzichte van de back-up pacing, aanzienlijk verminderd hoe was de ervaring van de deelnemers, wat betekende de deelneming, welke onderdelen van het programma waren belangrijk/goed. Patiënten begrepen meer de noodzaak van bewegen. Fysieke inspanning: patiënten leren hun lichaam kennen en de signalen. Vertrouwen: Patiënten kregen vertrouwen en voelden zich veilig. Ze durfden weer te gaan leven. Strategieën van leven: patiënten leerden met het risico op shock en de dood doordat ze werden ondersteund door zelfreflectie en professionele dialoog.

Voor bovenstaande uitkomsten geldt wel dat het een combinatie therapie is geweest (nursing consultations and physical training) IM Morken, et al, 2012 B2 N=12, 83% man patiënten uit Noorwegen met een ICD en ischaemic coronary artery disaese (CAD). Age>55. HIT Interval 80-85% HF 4 minuten lang, rust 3 minuten actieve interval 50-70% HF * HF voor iedereen verschillend en ICD drempelwaarde Patiënte beleving CR programma Verhoogde zelfzekerheid op deel te nemen aan een fysieke oefeningen. Angst bleek door trainingsaspect verminderd te zijn.patiënten gaven aan dat dit kwam door begeleid trainen. Verhoogde tevredenheid met het leven. Cynthia M. Dougherty, et al,2008 B2 N=10, 90% man gemiddelde leeftijd 54.8 +/- 9.7 jaar (range 36-70 jaar) BMI 28.5 +/- 4.1 (range 20-33) EF 39 +/- 19.8% (range 16-84%), 100% Kaukasisch (Europees, blank ) Aerobe training+ thuis lopen 60-80% HFmax VO 2 max HRV HR Bij alle oefening parameters is er een verbetering van de conditie te zien na het voltooien van de 8 weken oefenprogramma (Totale oefentijd was van 09.10 sec tot 10,15 sec verbeterd P = 0,04 en VO2 bij aerobe drempelwaarde P = 0,05). Er waren geen dodelijke cardiale aritmieën ervaren tijdens de inspanningstest.

HRV was verbeterd in zowel tijd als frequentie, de gemiddelde HR was verminderd (P=0,07) na voltooiing van het oefenprogramma. Ook na 6 maanden waren er aanhoudende effecten op HRV zonder ernstige terugval. Tot slot was er een vermindering in angst en depressie aangetoond. * Waarom een follow-up van 6 maanden en maar 4 maanden voortzetting van zelfstandig training wordt niet uitgelegd in dit artikel Fan S et al, 2009 Van Hees L, 2004 B2 B2 N=42, 76% man, LEVF 32 +/- 15% man en vrouw 61 +/- 12 jaar METS (begin) waarde 5.0 +/- 2.3 N=92, 86% man gemiddelde leeftijd 57 +/- 12 BMI 25.9 +/- 3.5 rokende patiënten 7 (8%) Standaardoefeningen hartrevalidatie Oefenprogramma 50 tot 85% van de HF reserve In Leuven werd de trainingsintensiteit individueel bepaald voor elke patiënt: 60-90% (maximale hartslag- Veiligheid trainen METS VO 2 max Gewicht Veiligheid veiligheid; 1 ICD is gedurende de training afgegaan schaal van 1:828 trainingssessies. Na de training is de METS level (in de ICD groep) met 30% verbeterd Zowel in de ICD als de controlegroep is de VO2, zuurstof pols en hartslag bij maximale inspanning (p <0,001) aanzienlijk toegenomen (piek VO2

Alan Robert Denniss et Al, 2011 B2 27 (29%) last van Dyspneu 3 (3%) last van angina pectoris N=161, 85% man gemiddelde leeftijd 61 +/- 10 jaar LVEF 30 +/- 10% aerobe oefeningen + educatie en begeleidingssessies rusthartslag). In Leiden werd de trainingsintensiteit vastgesteld op 50-80% van de maximale intensiteit. ICD patiënten werden beperkt door een maximale hartslag tijdens de training (ICD detectie-tarief min 20 slagen/min) VO 2 Heart pulse met 1684 +/- 587 ml/min of 20,5 +/- 6,4 ml/min/kg en de maximale zuurstofpuls met 13.3 +/- 4,4 ml/slag). Lichaamsgewicht was bij ICD patiënten verhoogd met 2,2 +/- 3,5 kg. Gedurende de training heeft maar 1 ICD patiënt een ongepaste schok gekregen. Gedurende het trainen leverde de ICD, in 6 gevallen, de juiste therapieschokken na ventriculaire tachycardie. onbekend Veiligheid Er zijn geen doden gevallen gedurende de trainingssessie (4 doden in 1 jaar follow-up= 2%, 2 dood na 6 maanden, 2 dood gedurende het programma). Ook zijn er geen ventriculaire tachyaritmieën voorgekomen gedurende de trainingssessies. Andere redenen tot hospitalisaties waren: 1) acuut hartfalen 3%, 2) verplaatsing bedrading 1%, 3) percutane interventies (dotteren)

Cynthia M. Dougherty, et al, 2010 Berg SK et al, 2011 D D N=145, 77% man. Gem. EF 40.7(15.9%) Gem. leeftijd 55(12.6) BMI 29.3(5.39) Primaire en secundaire preventie N=196, 79% man met een gemiddelde leeftijd van 58 (SD 13.2) reikwijdte 20-85, de gemiddelde LVEF is 32 (SD 17.5) (wandel) oefenprogramma Warming-up, rek en strek oefeningen, fietsen, loopband en thuis 2x een uur wandelen. CR programma individuele trainingsprogramma en psycho-educatie begeleiding (Aerobe training en constante week 1-2, 60% van de HHR, week 3-4, 70% of HRR, en week 5-8, 80% van de HRR berekent met de Karvonen formule. Onder de persoonlijke afgestelde ICD drempel. De intensiteit op de loopband 0.5-3.3 mph in stappen van niveau s 1-20, tijd is 0-20 min, niveau gaat iedere minuut omhoog, vanaf minuut 6 is de eindsnelheid van 3.3 mph bereik en daarna wordt de helingsgraad alleen nog aangepast tot max 6%. Aerobe training op 60-80% van de geschatte maximale polsslag, berekend met Karvonen formule. Maximaal VO 2 max VO 2 Heart pulse RER SF-36 (ervaren gezondheid of gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven) VO 2 max 1%, 4) CVA 0,5%, 5) ICD activatie 0,05% en 6) diverse oorzaken 2% VO 2 max VO 2 Heart pulse RER Uitkomsten gebaseerd zijn op het volgende: 1. Health measured door Short Form- 36, geschatte basismeting score

en de meester (46%) zijn NYHA type 2, 64% van alle patiënten kreeg de ICD preventief training (zelfde niveau)) tot 15 slagen onder ICD activatie mocht de hartslag oplopen. 5.3 METS werd op getraind. van 60 SD(=22) 2. Piek VO2, VO2 max geschat= 15 % verschil tussen de revalidatiegroep en de groep met normale zorg. Met een SD(=0.3) 3. Fysische belasting door de 6mwt 4. Vragenlijst QLI-C kwaliteit van leven 5. Kennis over de ICD sudden cardiac death (SCD) 6. Implanted devices adjustment scale (IDAS) 7. Sex after ICD survey 8. ICD and Avoidance survey ONVOLDOENDE beoordeeld TWIJFELACHTIG beoordeeld VOLDOENDE beoordeeld Niet beoordeeld

Bijlage 2: Zoekactie en aantal HITS Gebruikte zoekacties ICD AND Heart faillure AND exercise therapy ICD and rehabilitation and exercise training ICD and physiotherapy ICD AND arrhythmias AND physiotherapy ICD AND Heart failure AND physiotherapy (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Rehabilitation (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Exercise therapy (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Physical exercise (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Physical therapy (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Aerobic training (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Endurance training Exercise training programme AND implantable cardioverter defibrillator (Arrhythmia OR heart failure) AND (ICD OR implantable cardioverter defibrillator) AND (rehabilitation OR exercise OR training OR physical therapy OR physiotherapy) NOT Cardiac Resynchronization Therapy Databank Pubmed Zoekactie: ICD AND Heart faillure AND exercise therapy Totaal HITS: 45 HITS na selecteren op titel en abstract: 3 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 2 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Zoekactie: ICD and rehabilitation and exercise training Totaal HITS: 24 HITS na selecteren op titel en abstract: 6 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme. [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study.

HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 4 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme. Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. Zoekactie: ICD and physiotherapy Totaal HITS: 69 HITS na selecteren op titel en abstract: 7 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme. [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 6 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme. [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Rehabilitation Totaal HITS: 46 HITS na selecteren op titel en abstract: 12 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population.

[Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. [Clinical cardiac rehabilitation]. Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review. Benefits of cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter-defibrillators: a patient survey. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator. [Cardiac rehabilitation in patients with a congenital heart disease, an implantable cardioverter defibrillator or chronic heart failure]. Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 7 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Exercise therapy Total HITS: 92 HITS na selecteren op titel en abstract: 13 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Physiotherapy and cardiac rhythm devices: a review of the current scope of practice. Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review. [The implantable cardioverter-defibrillator and hypertrophic cardiomyopathy. Experience at three centers].

Benefits of cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter-defibrillators: a patient survey. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Effects of cardiac resynchronization on disease progression in patients with left ventricular systolic dysfunction, an indication for an implantable cardioverter-defibrillator, and mildly symptomatic chronic heart failure. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator. Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications. Fear of exercise and health-related quality of life in patients with an implantable cardioverter defibrillator. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 7 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Effects of cardiac resynchronization on disease progression in patients with left ventricular systolic dysfunction, an indication for an implantable cardioverter-defibrillator, and mildly symptomatic chronic heart failure. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Physical exercise Totaal HITS: 114 HITS na selecteren op titel en abstract: 14 Development and safety of an exercise testing protocol for patients with an implanted cardioverter defibrillator for primary or secondary indication. Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). [Clinical cardiac rehabilitation]. Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review. [The implantable cardioverter-defibrillator and hypertrophic cardiomyopathy. Experience at three centers]. Benefits of cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter-defibrillators: a patient survey.

[Cardiac rehabilitation in patients with a congenital heart disease, an implantable cardioverter defibrillator or chronic heart failure]. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator. Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications. Fear of exercise and health-related quality of life in patients with an implantable cardioverter defibrillator. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 9 Development and safety of an exercise testing protocol for patients with an implanted cardioverter defibrillator for primary or secondary indication. Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review. Benefits of cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter-defibrillators: a patient survey. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator. Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Aerobic training Totaal HITS: 2 HITS na selecteren op titel en abstract: 1 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 1 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Endurance training Totaal HITS: 1 HITS na selecteren op titel en abstract: 0 Zoekactie: ICD AND arrhythmias AND physiotherapy Totaal HITS: 24 HITS na selecteren op titel en abstract: 6 [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD).

Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter-defibrillator patients: a randomised controlled trial. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 5 Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter-defibrillator patients: a randomised controlled trial. Zoekactie: ICD AND Heart failure AND physiotherapy Totaal HITS: 5 HITS na selecteren op titel en abstract: 2 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Implantable cardioverter-defibrillator shocks in patients with a left ventricular assist device. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 1 Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Zoekactie: exercise training programme AND implantable cardioverter defibrillator Totaal HITS: 17 HITS na selecteren op titel en abstract: 8 Increased confidence to engage in physical exertion: older ICD recipients' experiences of participating in an exercise training programme COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment] Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study [Cardiac rehabilitation in patients with a congenital heart disease, an implantable cardioverter defibrillator or chronic heart failure] Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 4

Increased confidence to engage in physical exertion: older ICD recipients' experiences of participating in an exercise training programme COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study Databank Cinahl FULL Text Zoekactie: (arrhythmia OR heart failure) AND (ICD OR implantable cardioverter defibrillator) AND (rehabilitation OR exercise OR training OR physical therapy OR physiotherapy) NOT Cardiac Resynchronization Therapy Totaal HITS: 36 HITS na selecteren titel en abstract: 6 Testing an Exercise Intervention to Improve Aerobic Conditioning and Autonomic Function after an Implantable Cardioverter Defibrillator (ICD). Physical Activity Patterns of Patients With Cardiopulmonary Illnesses. Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 5 Testing an Exercise Intervention to Improve Aerobic Conditioning and Autonomic Function after an Implantable Cardioverter Defibrillator (ICD). Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Cochrane libary Zoekactie: ICD AND Heart faillure AND exercise therapy Totaal HITS:0 Zoekactie: ICD and rehabilitation and exercise training Total HITS: 2 HITS na selecteren op titel en abstract: 1 COPE ICD : a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients design, intervention and population. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 1 COPE ICD : a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients design, intervention and population. Zoekactie: ICD and physiotherapy Totaal HITS: 0

Zoekactie: ICD AND arrhythmias AND physiotherapy Totaal HITS: 0 Zoekactie: ICD AND Heart failure AND physiotherapy Totaal HITS: 0 Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Rehabilitation Total HITS: 3 Hits na selecteren op titel en abstract: 3 COPE ICD : a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients design, intervention and population. Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter defibrillator patients: a randomised controlled trial. A brief cognitive behavioural preimplantation and rehabilitation programme for patients receiving an implantable cardioverter defibrillator improves physical health and reduces psychological morbidity and unplanned readmissions. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 2 COPE ICD : a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients design, intervention and population. Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter defibrillator patients: a randomised controlled trial. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Exercise therapy Total HITS: 10 Hits na selecteren op titel en abstract: 2 Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD ). Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter defibrillator patients: a randomised controlled trial. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 2 Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD ). Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter defibrillator patients: a randomised controlled trial. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Physical exercise Total HITS: 1 Hits na selecteren op titel en abstract: 1 COPE ICD : a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients design, intervention and population. HITS op basis van full tekst, PIO en selectie criteria: 1 COPE ICD : a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients design, intervention and population. Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Aerobic training Total HITS: 0

Zoekactie: (ICD and (Arrhythmia OR Heart failure)) AND Endurance training Total HITS: 0 Dubbele hits verwijderd (selecteren op titel en abstract) Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Cardiac rehabilitation in patients with implantable defibrillators. Feasibility and complications. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme. [Rehabilitation of patients with cardiac pacemakers and implanted cardioverterdefibrillators: recommendations for training, physiotherapeutic procedures and reemployment]. Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Rehabilitation of patients with implantable cardioverter/defibrillator: a literature review Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator [Clinical cardiac rehabilitation]. Benefits of cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter-defibrillators: a patient survey. [Cardiac rehabilitation in patients with a congenital heart disease, an implantable cardioverter defibrillator or chronic heart failure]. Physiotherapy and cardiac rhythm devices: a review of the current scope of practice. [The implantable cardioverter-defibrillator and hypertrophic cardiomyopathy. Experience at three centers]. Effects of cardiac resynchronization on disease progression in patients with left ventricular systolic dysfunction, an indication for an implantable cardioverter-defibrillator, and mildly symptomatic chronic heart failure. Fear of exercise and health-related quality of life in patients with an implantable cardioverter defibrillator. Development and safety of an exercise testing protocol for patients with an implanted cardioverter defibrillator for primary or secondary indication. [Cardiac rehabilitation in patients with a congenital heart disease, an implantable cardioverter defibrillator or chronic heart failure]. Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter-defibrillator patients: a randomised controlled trial. Implantable cardioverter-defibrillator shocks in patients with a left ventricular assist device. Physical Activity Patterns of Patients With Cardiopulmonary Illnesses.

Development and Safety of an Exercise Testing Protocol for Patients with an Implanted Cardioverter Defibrillator for Primary or Secondary Indication A brief cognitive behavioural preimplantation and rehabilitation programme for patients receiving an implantable cardioverter defibrillator improves physical health and reduces psychological morbidity and unplanned readmissions. Potentieel relevant HITS op basis van full text, PIO en selectie criteria (N= 12) Exercise training and cardiac rehabilitation in patients with implantable cardioverter defibrillators: a review of current literature focusing on safety, effects of exercise training, and the psychological impact of programme participation. Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. COPE-ICD: a randomised clinical trial studying the effects and meaning of a comprehensive rehabilitation programme for ICD recipients -design, intervention and population. COPE-ICD: patient experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme. Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. Testing an exercise intervention to improve aerobic conditioning and autonomic function after an implantable cardioverter defibrillator (ICD). Aerobic exercise improves fitness and heart rate variability after an implantable cardioverter defibrillator. Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator Effects of cardiac resynchronization on disease progression in patients with left ventricular systolic dysfunction, an indication for an implantable cardioverter-defibrillator, and mildly symptomatic chronic heart failure. Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter-defibrillator patients: a randomised controlled trial. Development and Safety of an Exercise Testing Protocol for Patients with an Implanted Cardioverter Defibrillator for Primary or Secondary Indication Increased confidence to engage in physical exertion: older icd recipients experiences of participating in an exercise training programme Artikelen verkregen op basis van de sneeuwbal methode (N=2) Cardiac Rehabilitation for Patients with an Implantable Cardioverter Defibrillator Methodological limitations of psychosocial interventions in patients with an implantable cardioverter-defibrillator (ICD) A systematic review

Bijlage 3: Rapporten artikelen Valide en toepasbaar beoordeelde artikelen Rapport 1) Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter defibrillator patients: a randomised controlled trial. Rapport 2) Development and Safety of an exercise testing protocol for Patients with an Implanted Cardioverter Defibrillator for Primary or Secondary Indication Rapport 3) Effect of exercise training in patients with an implantable cardioverter defibrillator Rapport 4) Increased confidence to engage in physical exertion: older ICD recipients experiences of participating in an exercise training programme Rapport 5) Influence of permanent right ventricular pacing on cardiorespiratory exercise parameters in chronic heart failure patients with implanted cardioverter defibrillators. Rapport 6) Methodological limitations of psychosocial interventions in patients with a implantable cardioverter- defibrillator ( ICD) a systematic review Rapport 7) Outcomes and adverse events among patients with implantable cardiac defibrillators in cardiac rehabilitation: a case-controlled study. Twijfelachtig beoordeelde artikelen Rapport 8) Aerobic Exercise Improves Fitness and Heart Rate Variability After an Implantable Cardioverter Defibrillator Rapport 9) COPE-ICD: patients experience of participation in an ICD specific rehabilitation programme Onvoldoende beoordeelde artikelen Rapport 10) Cardiac Rehabilitation for Patients with an Implantable Cardioverter Defibrillator 1) Rapport Beoordeling van de kwaliteit van een randomised clinical trial (RCT) Datum: 01-05-2013 Titel: Comprehensive cardiac rehabilitation programme for implantable cardioverter-defibrillator patients: a randomised controlled trial. Fitchet A, Doherty PJ, Bundy C, Bell W, Fitzpatrick AP, Garratt CJ. Source:Manchester Heart Centre, Manchester Royal Infirmary, Manchester, UK. Beoordeling van de validiteit Korte beschrijving van de interventie: Twee gerandomiseerde groepen volgen een 12 weken durende revalidatie programma (CCR) na een ICD implantatie. De groepen kregen normale zorg of een individueel op maat gemaakt programma gelijke zorg. De groepen kregen oefeningen, educatie en psychologische begeleiding. Korte beschrijving van de controlebehandeling(en): Na 12 weken werd de behandeling. omgegooid. VALIDITEIT 1. Was de toewijzing van de interventie aan de patiënten gerandomiseerd?, eerste selectie van de patiënten is gebeurd aan de hand van geïnteresseerde patiënten. Uit deze patiënten populatie (34) zijn er 16 gerandomiseerd en meegenomen in dit onderzoek

2. Degene die patiënten in het onderzoek insluit hoort niet op de hoogte te zijn van de randomisatie volgorde. Was dat hier het geval?, hier is nergens iets over te vinden 3. Waren de patiënten geblindeerd voor de behandeling?, heb er niets over kunnen vinden 4. Waren de behandelaars geblindeerd voor de behandeling?, het wordt niet benoemd in het artikel (ons lijkt het van niet) 5. Waren de effectbeoordelaars geblindeerd voor de behandeling? 6. Waren de groepen aan het begin van de trial vergelijkbaar?, zie kopje Methods. Patiënten werden erop geselecteerd dat ze dezelfde karakteristieken hebben en dus vergelijkbaar zijn, maar in de analyses is hiervoor wel gecorrigeerd, en in de analyses is hiervoor niet gecorrigeerd 7. Is van een voldoende proportie van alle ingesloten patiënten een volledige follow-up beschikbaar?, zie results (tweede alinea) Is selectieve loss-to-follow-up voldoende uitgesloten? / loss-to-follow-up niet beschreven 8. Zijn alle ingesloten patiënten geanalyseerd in de groep waarin ze waren gerandomiseerd?, het wordt niet duidelijk benoemd, maar uit dit onderzoek komt niet naar voren dat de patiënten vanuit de ene groep zijn overgeplaatst naar de andere groep. 9. Zijn de groepen, afgezien van de interventie, gelijk behandeld?. Echter heeft groep A een usual care periode meer gehad.

TUSSENOORDEEL 10. Zijn de resultaten van het onderzoek valide en toepasbaar? [ ] Voldoende valide en toepasbaar ga verder bij 11 [ ] Twijfelachtig ga verder bij 11 [ ] Onvoldoende valide en toepasbaar U kunt stoppen met het invullen van de checklist, tenzij er geen betere artikelen op dit gebied zijn (terugkoppelen naar de werkgroep) TOEPASBAARHEID IN DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG 12. Kan het gevonden resultaat worden toegepast op de Nederlandse situatie? (hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de beschikbare therapeutische faciliteiten) 13. Op welk(e) echelon(s) kan het resultaat worden toegepast? (meerdere opties tegelijk mogelijk) [ ] algemene bevolking [ ] eerste lijn [ ] tweede lijn [ ] academische ziekenhuizen [ ] perifere ziekenhuizen [ ] derde lijn CONCLUSIE 14. Conclusie met betrekking tot het artikel en de waarde van de interventie De interventie: een aerobe oefenprogramma (met test op de loopband), een educatie deel en een cognitieve gedragsinterventie * training werd in stand uitgevoerd om een lage ventriculaire functie te vermijden Start interventie: circa 20.4 (13,8) met een range van 7-53 maanden na ICD implantatie Duur: 2 uur per sessie, 12 weken lang Frequentie: 2 maal per week (betreft het oefenprogramma) Intensiteit: METS 3-4 (in de eerste fase, bij fase 2 en 3 onbekend) HF 60-70% met maximaal 10 slagen onder de ICD activatie drempelwaarde Patiëntenpopulatie: enkel kamer ICD apparaat man en vrouw gemiddelde leeftijd 58 (range 34-74) gemiddelde LVEF 17% (range 12-70%), waarvan bij 8 patiënten LVEF <35% medicatie JA Aantal: N = 16, aantal deelgenomen N= 11 Doel interventie: wat voor effect heeft deze training op de oefeningscapaciteit en psychosociaal functioneren Outcome: er is een significante verbetering op te merken in oefentijd 09.55 11.11, over nog eens

12 weken 11.20. Een verbetering op de HAD-schaal van 13,4 (3,6) 8,01 (3.6), over nog eens 12 weken 6,1 (3,6) P= 0,60 (dus laatste meting is zo goed als te verwaarlozen). * patiënten met een NYHA IV en angina pectoris waren uitgesloten voor dit onderzoek. Als ik het artikel lees dan is het artikel goed en duidelijk omschreven hoe het hele onderzoek heeft plaats gevonden. Maar als ik het dan beoordeel haalt dit artikel maar net een voldoende. Dit komt onder andere doordat er geen blindering heeft plaatsgevonden voor de behandelaars en effect beoordelaars. Er wordt in dit artikel wel duidelijk weergeven met welke oefeningen er getraind wordt en hoe vaak in de week plaats vind (zie tabel 2 voor de oefeningen). De training zelf is individueel. De studie is alleen erg klein van opzet en daarbij is er sprake van een relatieve grote uitval (5 van de 16). Om deze reden moeten de gevonden resultaten voorzichtig geïnterpreteerd worden. Er zijn grotere onderzoeken nodig, in de vorm van een RCT, om een sterke conclusie te koppelen aan deze interventie. 2) Rapport Beoordeling van de kwaliteit van een randomised clinical trial (RCT) Datum: 02-05-13 Titel: Development and Safety of an exercise testing protocol for Patients with an Implanted Cardioverter Defibrillator for Primary or Secondary Indication Beoordeling van de validiteit Korte beschrijving van de interventie: Er wordt gekeken of een test protocol werkzaam is bij patienten met een ICD implantatie. Ze krijgen een 8 weken durende loop trainingprogramma. De groep krijgt eerst een basismeting waarna de groep gerandomiseerd wordt. Korte beschrijving van de controlebehandeling(en): Die krijgen alleen normale basis zorg VALIDITEIT 1. Was de toewijzing van de interventie aan de patiënten gerandomiseerd?, Deelnemers kwamen voor randomisatie in aanmerking indien zij in staat waren maximaal getest te worden bij de baseline test. Daarbij moesten ze op zijn minst een anaerobe drempelwaarde van 1.0 RER (respiratoire ruilvermogen) bereiken. Terug te lezen onder Methods, kopje Procedures, tweede kolom, laatste alinea. Hoe de randomisatie zelf verlopen is wordt benoemd in het eerste subkopje van het kopje results. 2. Degene die patiënten in het onderzoek insluit hoort niet op de hoogte te zijn van de randomisatie volgorde. Was dat hier het geval? 3. Waren de patiënten geblindeerd voor de behandeling?

, een dag voor aanvang van het uitvoeren van de test kregen de deelnemers, via de telefoon, het testprocedure en de instructies toegestuurd om deze te beoordelen. Terug te lezen onder Methods, kopje Procedures, tweede kolom, laatste alinea. 4. Waren de behandelaars geblindeerd voor de behandeling?, de behandelaars moesten op de hoogte zijn van de (maximale) test en moesten dan ook direct kunnen ingrijpen indien het verkeerd zou gaan met de deelnemers. 5. Waren de effectbeoordelaars geblindeerd voor de behandeling? 6. Waren de groepen aan het begin van de trial vergelijkbaar?, dat is gedaan aan de hand van de strenge in- en exclusie criteria aan het begin van de baseline test., maar in de analyses is hiervoor wel gecorrigeerd, en in de analyses is hiervoor niet gecorrigeerd 7. Is van een voldoende proportie van alle ingesloten patiënten een volledige follow-up beschikbaar? dit wordt al benoemd in de samenvatting maar ook in de resultaten komt dit naar voren bij het stukje demographics. Deelnemers die zijn afgevallen na de baseline test werden verder niet meegenomen in de analyse van dit onderzoek. Is selectieve loss-to-follow-up voldoende uitgesloten? / loss-to-follow-up niet beschreven 8. Zijn alle ingesloten patiënten geanalyseerd in de groep waarin ze waren gerandomiseerd? Daar wordt verder niets over verteld in het artikel. 9. Zijn de groepen, afgezien van de interventie, gelijk behandeld?, alle deelnemers moesten dezelfde baseline test afnemen en na de baseline test werden de deelnemers gerandomiseerd in de exercise intervention groep plus usual care, of alleen usual care. Hier wordt echter verder niet op ingegaan, dit artikel blijft beperkt tot het testprotocol.

TUSSENOORDEEL 10. Zijn de resultaten van het onderzoek valide en toepasbaar? [ ] Voldoende valide en toepasbaar ga verder bij 11 [ ] Twijfelachtig ga verder bij 11 [ ] Onvoldoende valide en toepasbaar U kunt stoppen met het invullen van de checklist, tenzij er geen betere artikelen op dit gebied zijn (terugkoppelen naar de werkgroep) TOEPASBAARHEID IN DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG 12. Kan het gevonden resultaat worden toegepast op de Nederlandse situatie? (hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de beschikbare therapeutische faciliteiten) 13. Op welk(e) echelon(s) kan het resultaat worden toegepast? (meerdere opties tegelijk mogelijk) [ ] algemene bevolking [ ] eerste lijn [ ] tweede lijn [ ] academische ziekenhuizen (het betreft namelijk een maximaal test en de ICD moet er van te voren speciaal op ingesteld worden [ ] perifere ziekenhuizen [ ] derde lijn CONCLUSIE 14. Conclusie met betrekking tot het artikel en de waarde van de interventie Er wordt gekeken of een test protocol werkzaam is bij patiënten met een ICD implantatie. De deelnemers die in aanmerking komen moeten een basismeting doen waarna ze weer gerandomiseerd worden. Na aanleiding hiervan word willekeurig bepaald in welke groep (interventie of controle groep) de deelnemers komen te zitten. De interventie groep doet de 8 weken durende training + normale zorg en de controle groep die krijgen alleen normale basis zorg. Echter gaat dit artikel verder alleen nog maar in op het testprotocol zelf en gaat dus niet in op de training (en de effecten daarvan). De interventie: 8 weken wandeloefenprogramma wordt vergelijken met standaard zorg, er wordt gekeken naar de verandering in zuurstof consumptie. Start interventie: minimaal 3 maanden na de implantatie van de ICD Duur interventie: 3 maanden Frequentie: aerobe training 1 uur/pd x 5 dagen/week x 8 weken Medicatie: Ja Intensiteit: week 1-2, 60% van de HHR, week 3-4, 70% of HRR, en week 5-8, 80% van de HRR berekent met de Karvonen formule. Onder de persoonlijke afgestelde ICD drempel. De intensiteit op