Re a ge re n Adre s: Ma a rt 2013 o.e n.s@ha a rle m.nl Grote Ma rkt 2 2011 RD Ha a rle m Gemeente Haarlem, afdeling Onderzoek en Statistiek Digipanel Haarlem 'Begraven in Haarlem?
1 De gemeente Haarlem beheert drie begraafplaatsen in de stad. Bij de gemeente bestaat de indruk dat Haarlemmers onvoldoende op de hoogte zijn van het bestaan van deze begraafplaatsen. Mogelijk gevolg: relatief veel begravingen van overleden stadgenoten vinden buiten Haarlem plaats. De gemeente Haarlem wil een publiciteitscampagne houden om de begraafplaatsen beter onder de aandacht van de bevolking te brengen. Om deze campagne te funderen, liet de gemeente haar afdeling Onderzoek en Statistiek een enquête uitvoeren onder het Digipanel. De bijna 3.000 panelleden ontvingen op 25 februari een uitnodiging om binnen twee weken aan de enquête mee te doen. Wie de vragenlijst op 6 maart nog niet had ingevuld, ontving die dag een reminder. In totaal 1.545 leden van het panel werkten mee, goed voor een respons van 52%. Onderzoek en Statistiek heeft extra zorg besteed aan de uitnodiging. Denkbaar is namelijk dat een aantal panelleden recent, bijvoorbeeld in gezin, familie of onder vrienden, te maken heeft gekregen met overlijden, een begrafenis of crematie of ernstige ziekte.
2 Bekendheid Alle drie gemeentelijke begraafplaatsen zijn bij een meerderheid van het panel bekend. Het aandeel panelleden dat op de hoogte is, varieert van 62% bij St. Jozef tot 83% bij de Algemene begraafplaats aan de Kleverlaan. De begraafplaatsen liggen in Haarlem-Noord en zijn daar dan ook het bekendst. Begraven of cremeren? Als panelleden nu een beslissing moeten nemen over hun uitvaart in de toekomst, dan kiest het grootste deel (56%) voor cremeren. Een half zo groot deel (28%) opteert voor begraven en één op de zeven panelleden weet nog geen keuze te maken. Begraven, maar waar? Ruim de helft van de panelleden met een voorkeur voor begraven, opteert voor een laatste rustplaats in Haarlem. Of anders gezegd: 15% van alle deelnemers aan het panel dus inclusief degenen die niet voor begraven kiezen. Een kwart kiest een plek in de regio. Plaatsen die zij vaak noemen: Driehuis, Heemstede en Bloemendaal. Bij 5% gaat de voorkeur uit naar een plaats buiten de regio. Informatie Panelleden met een voorkeur voor begraven in Haarlem, zien internet als voornaamste informatiebron daarover. Dat geldt voor de helft van hen. Iets meer dan twee van de tien geënquêteerden zullen zich tot een begrafenisondernemer wenden. Andere informatiebronnen werden veel minder vaak genoemd. Kanttekening bij deze uitkomsten: het Digipanel bestaat uit mensen die affiniteit hebben met internet. Activiteiten De gemeente overweegt om op haar begraafplaatsen kleinschalige activiteiten te organiseren. Van drie opties spreken wandelroutes het meest aan. Twee van de tien panelleden denken zo n route te gaan lopen en éénderde zal dat waarschijnlijk doen. Minder groot is de animo voor mini-concerten en exposities. Relatief veel belangstelling voor de activiteiten tonen vrouwen, 45+-ers en inwoners van Haarlem-Noord. Waarom begraven in Haarlem? Voor driekwart van de panelleden die voor een begrafenis in Haarlem opteren, geldt dat zij een laatste rustplaats in hun eigen stad willen. Dat is veruit het meest genoemde motief. Verder vindt bijna de helft het belangrijk dat de begraafplaats dichtbij is voor bezoekers, bijvoorbeeld voor familie en vrienden. En voor 35% is de ligging van de begraafplaats een belangrijke reden. Panelleden mochten maximaal drie redenen noemen. Waarom begraven buiten Haarlem? Meest genoemde reden om de begrafenis buiten Haarlem te laten plaatsvinden: familie ligt daar begraven. Een bijna even grote groep vindt een bepaalde begraafplaats buiten de stad mooier of rustiger.
3 Hoe bekend zijn de begraafplaatsen? Alle drie gemeentelijke begraafplaatsen zijn bij een meerderheid van het panel bekend. Dat varieert van 62% bij St. Jozef aan de Vergierdeweg tot 83% bij de Algemene Begraafplaats aan de Kleverlaan. Zo n 10% kent geen van de begraafplaatsen. Het bekendst in Noord De drie begraafplaatsen liggen alle in Haarlem-Noord. Hier genieten ze een grotere bekendheid dan gemiddeld. De bekendheid in Noord loopt op van 73% voor St. Jozef tot 95% voor de Algemene begraafplaats aan de Kleverlaan. Laatstgenoemde begraafplaats is in Noord bekender dan in alle andere stadsdelen. De bekendheid van Akendam en St. Jozef blijft in het Centrum en Zuid-West achter bij Noord. Eigen uitvaart Als panelleden nu een beslissing over hun eigen uitvaart in de toekomst moeten nemen, dan geeft een meerderheid van 56% de voorkeur aan cremeren, terwijl een half zo grote groep voor begraven opteert. Zo n 13% weet nog geen keuze te maken. Keuze eigen uitvaart in de toekomst (in %) 13 3 55+-ers zijn het best op de hoogte Panelleden onder 45 jaar kennen Akendam en St. Jozef minder goed dan 55+-ers. Bij de Algemene begraafplaats aan de Kleverlaan zijn alle leeftijdsgroepen beter op de hoogte dan 18-30-jarigen. 56 28 Welke Haarlemse begraafplaatsen kent u? (in %) Akendam 72 28 begraven cremeren weet niet anders St. Jozef 62 38 Algemene begraafplaats 83 0% 20% 40% 60% 80% 100% ja, die ken ik nee, die ken ik niet Kleverlaan ook in 2004 het bekendst In 2004 liep een vraag over de bekendheid van de begraafplaatsen mee in het jaarlijkse Omnibusonderzoek van de gemeente Ook toen wist bij elke begraafplaats een meerderheid van het bestaan. En de Kleverlaan was ook toen duidelijk het bekendst. 17 Leeftijd van invloed op keuze 55+-ers neigen wat vaker naar cremeren dan jongere panelleden. Onder de 45 jaar verschuift de voorkeur wat meer naar begraven. In de categorie 30-44 jaar maakt een relatief grote groep (20%) nog geen keuze.
4 Ruim de helft kiest voor Haarlem Van de panelleden met een voorkeur voor begraven, opteert ruim de helft voor een laatste rustplaats in Haarlem. Een kwart kiest voor een begraafplaats buiten de stad, maar wel in de regio. Zo n één op de zes panelleden met een voorkeur voor begraven, zegt nog niet te weten waar de teraardebestelling moet plaatsvinden. 28% van de panelleden heeft een voorkeur voor begraven. Van hen kiest 55% Haarlem als laatste rustplaats, anders gezegd 15% van alle deelnemers aan het Digipanel. Voorkeur begraafplaats (in %, n=437) 55 24 5 16 0% 20% 40% 60% 80% 100% in Haarlem in de buurt van Haarlem buiten de regio weet nog niet Ruim de helft kiest voor Haarlem Meest genoemd door panelleden die een begrafenis buiten Haarlem willen: Driehuis, gevolgd door Heemstede en Bloemendaal. Andere plaatsen werden door tien panelleden of minder genoemd. Bijvoorbeeld Velsen (inclusief Santpoort en IJmuiden) en Overveen. Andere plaatsen, gespecificeerd In totaal 19 panelleden zien hun begrafenis het liefst buiten de regio Haarlem plaatsvinden. De locaties die zij noemen variëren van Amsterdam tot Friesland tot Zuid-Limburg. Voorkeuren begraven buiten Haarlem abs % Driehuis 35 27 Heemstede 26 20 Bloemendaal 24 19 Velsen, overige 10 8 Overveen 8 6 regio Haarlem, overige 7 5 buiten regio Haarlem 19 15 Totaal 129 100
5 Waarom in Haarlem? Panelleden met een voorkeur voor begraven in Haarlem mochten hun keuze met maximaal drie redenen motiveren. Veruit de meest genoemde reden, namelijk door driekwart: de voorkeur voor een begrafenis in eigen stad. Andere motieven spelen een veel minder grote rol. Zo kiest bijna de helft voor een plek die dichtbij is voor bezoekers, zoals voor familie en vrienden. Andere vaak meespelende argumenten: de ligging en het eigen karakter van de begraafplaats. Andere motieven pro Haarlem De categorie anders omvat uiteenlopende redenen, alle door minder dan 3% genoemd. Enkele voorbeelden: de voorzieningen op de begraafplaats, de aula, de kapel, een Islamitische begraafplaats en het rouwcentrum. Redenen pro Haarlem (max. 3 antw, in % respondenten) n=234 begraven in eigen stad dichtbij voor bezoekers (familie, vrienden) ligging van begraafplaats eigen karakter van begraafplaats familie ligt er prijs anders 5 9 15 30 35 46 0 20 40 60 80 76 Waarom niet in Haarlem? Panelleden met een voorkeur voor begraven buiten Haarlem mochten hun keuze met maximaal één reden beargumenteren, de belangrijkste. Redenen om niet voor Haarlem te kiezen (in %, n=133 ) Twee motieven ontlopen elkaar nauwelijks. Zo kiest 31% voor een plaats buiten Haarlem omdat daar al familie begraven ligt. En een iets kleiner deel vindt een bepaalde begraafplaats buiten Haarlem mooier of rustiger. Een ongeveer half zo grote groep ziet zijn begrafenis bij voorkeur plaatsvinden in een plaats waar zijn roots liggen. familie ligt er elders is is mooier/rustiger vanwege mijn roots 15 29 31 Andere motieven pro buiten Haarlem De categorie anders omvat uiteenlopende redenen. Soms heeft dat te maken met het kerkgenootschap waartoe men behoort of denkt men dat de Haarlemse begraafplaatsen vol zijn. heb er een plek 6 anders 20 0 20 40
6 Voorkeur voor info op internet Panelleden die voor een begrafenis in Haarlem opteren en daarover iets willen weten, zullen hun informatie vooral via internet zoeken. Dat geldt voor de helft van hen. Andere bronnen van informatie spelen een minder prominente rol. Zo zullen twee van de tien geënquêteerden zich tot een begrafenisondernemer wenden en steekt 11% zijn licht op bij een begraafplaats. Bron informatie over begraafplaatsen (in %, n=234 ) internet 50 een uitvaartondernemer 21 een begraafplaats 11 Kanttekening Het Digipanel bestaat uit Haarlemmers die zich uit eigen beweging hebben aangemeld om via internet aan enquêtes van de gemeente mee te doen. Zij hebben dus een zekere affiniteit met internet, waardoor zet dit middel ook water vaker gebruiken om informatie op te zoeken. de gemeente familie of vrienden gemeentegids anders 8 5 3 3 0 20 40 60 Animo voor activiteiten op begraafplaatsen De gemeente wil haar begraafplaatsen openstellen voor kleinschalige openbare doeleinden of evenementen. Van drie opties voelt het Digipanel het meest voor een wandelroute. Twee van de tien panelleden verwachten daaraan mee te doen en iets meer dan drie van de tien lopen waarschijnlijk mee. Bij twee andere mogelijkheden mini-concerten en exposities- blijft het percentage potentiële deelnemers onder de helft steken. Zo verwacht 10% kleinschalige concerten zeker te bezoeken, terwijl 20% dat misschien zal doen. Vrouwen meer interesse voor activiteiten Vrouwen hebben voor alle drie activiteiten meer belangstelling dan mannen; de groep die er (waarschijnlijk) aan wil meedoen is steeds wat groter. In Noord is bij elke activiteit de animo iets groter dan in sommige andere stadsdelen. Verder slaan de drie activiteiten bij 45+ers meer aan dan onder panelleden van 18-44 jaar. Meedoen/ bijwonen kleinschalige evenementen op begraafplaatsen (in %) Mini-concert 10 20 25 37 7 Expositie 12 28 23 29 9 Wandelroute 20 33 19 23 6 0% 20% 40% 60% 80% 100% ja waarsch wel waarsch niet nee weet niet
Opdrachtgever: Samensteller: Internet: Auteur: Bronvermelding: Gemeente Haarlem/M&S/ Gemeente Haarlem www.haarlem.nl/ Bert Kuypers Alles uit deze uitgave mag Communicatie/ Onderzoek en Statistiek feitenencijfers vrij worden gebruikt, mits Mediabureau Postbus 511 onder duidelijke vermel- 2003 AA Haarlem ding van de samensteller Telefoon: 023-5113018 en de naam van de E-mail: o,en.s@haarlem.nl rapportage