INHOUDSOPGAVE Woord vooraf 5 Inhoudsopgave 7 I. Verhouding straf(proces)recht - aansprakelijkheidsrecht 13 A. Strafrechtelijke en civielrechtelijke fout 13 1. Cass., 15 mei 1941 (het steenbakkersarrest) 13 2. Cass., 8 mei 1961 16 B. Keuze van rechtsmacht 18 3. Cass., 27 mei 1943 (het "Electa una via"-arrest) 18 C. Gezag van het strafrechtelijk gewijsde 20 4. Cass., 12 december 1968 (het verdwenen-kabelarrest) 20 5. Cass., 4 februari 1972 (het Droeshoutarrest) 22 6. Cass. (verenigde kamers), 8 maart 1973 23 7. Cass. (voltallige terechtzitting), 15 februari 1991 (het Stappersarrest) 26 D. Verjaring 29 8. Gereserveerd 29 9. Cass., 13 januari 1994 29 10. Arbitragehof, 21 maart 1995 (het lente-arrest) 35 II. Verhouding contractueel - buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht: samenloop en coëxistentie 39 11. Cass., 13 februari 1930 39 12. Cass., 7 november 1969 (het rundertuberculosearrest) 40 13. Cass., 4 juni 1971 (het EBES-arrest) 42 14. Cass., 7 december 1973 (het stuwadoorsarrest) 44 15. Cass., 25 oktober 1990 (het stookoliearrest) 46 16. Cass., 26 oktober 1990 (het vakantieverblijfarrest) 48 16bis. Cass., 29 september 2006 51 III. Aansprakelijkheid voor eigen gedrag 53 A. Relatieve onrechtmatigheid 53 17. Corr. Doornik, 24 september 1929 (het electriciteitskabinevonnis) 53 18. Gent, 10 december 1964 (het tramhaltearrest) 56 B. Foutbegrip 58 1) Objectief element 58 19. Cass., 22 september 1988 (het chloreerkuiparrest) 58 20. Cass (1e kamer), 5 juni 2003 61 21. Cass., 16 juni 1969 64 22. Cass., 1e kamer, 12 maart 1999 66 23. Gent, 21 april 1981 (het douaniersarrest) 67 24. Cass., 29 oktober 1962 69 2) Subjectief element 71 25. Cass., 30 mei 1969 (het roltraparrest) 71 26. Brussel, 23 maart 1979 73 Cass., 24 april 1980 77 27. Bergen, 23 maart 1976 79 28. Gereserveerd 83 7
C. Risico-aanvaarding 83 29. Gent, 1e kamer, 22 januari 1999 83 D. Misbruik van recht 86 30. Cass., 10 september 1971 86 31. Cass., 10 oktober 1972 87 32. Cass., 19 november 1987 90 E. Schijn- of vertrouwensleer 92 33. Kh. Gent, 28 oktober 1987 (het telexarrest) 92 34. Cass., 20 juni 1988 94 35. Gereserveerd 96 F. Overheidsaansprakelijkheid 96 36. Cass., 5 november 1920 (het Flandria-arrest) 96 37. Cass., 11 mei 1933 98 38. Cass., 6 november 1952 99 39. Cass., (Volt. terechtz.), 7 maart 1963 (het verkeerstekenarrest) 101 40. Cass., (Volt. terechtz.) 26 april 1963 (het koepokinentingsarrest) 103 41. Cass., 23 april 1971 (het postontvangersarrest) 105 42. Cass., 4 januari 1973 (het militairpensioenarrest) 107 43. Cass., 13 mei 1982 (het ontwateringsbelastingarrest) 109 44. Cass., 7 november 1975 112 45. Cass., 19 december 1991 (het ANCA-arrest) 114 46. H.v.J., 19 november 1991 (het Francovich-arrest) 117 47. H. v. Just., 5 maart 1996 (het Brasserie du pêcheur-arrest) 121 47bis. Cass., 28 september 2006 138 G. Gekwalificeerde fouten 147 48. Cass., 16 februari 1987 147 48.bis Cass., 5 december 2000 148 49. Brussel, 26 september 1989 153 50. Kh. Brussel, 10 september 1985 155 51. Rb. Brussel, 8 januari 1998 157 H. Rechtvaardigingsgronden 160 52. Cass., 15 mei 1930 (het veerpontarrest) 160 53. Cass., 7 september 1970 161 54. Cass. fr., 10 juni 1970 162 55. Antwerpen, 27 mei 1981 (het judoka-arrest) 163 56. Cass., 20 april 1982 165 57. Cass., 2 kamer, 6 januari 1998 167 58.-61. Gereserveerd 170 IV. Aansprakelijkheid voor andermans daad 171 A. Algemene aansprakelijkheid voor andermans daad (art. 1384, al. 1 B.W.) 171 62. Cass., 19 juni 1997 171 63. Cass. fr., (Ass. plén.), 29 maart 1991 (het Blieck-arrest) 173 B. Aansprakelijkheid van de ouders (art. 1384, al. 2 B.W.) 174 1) Toepassingsvoorwaarden 174 64. Brussel (Jeugdkamer), 15 november 1988 174 65. Brussel (Jeugdkamer), 5 februari 1981 175 8
66. Cass., 7 maart 1957 177 67. Cass., 24 oktober 1974 179 68. Cass., 11 februari 1946 181 69. Brussel, 15 januari 1988 (het verjaardagsfuifarrest) 182 70. Antwerpen, 1 april 1987 189 2) Samenloop aansprakelijkheid ouders en geesteszieke 192 71. Cass., 18 oktober 1990 192 3) Samenloop aansprakelijkheid ouders en onderwijzers 194 72. Cass., 22 september 1978 194 73. Cass., 23 februari 1989 197 C. Aansprakelijkheid van de onderwijzers en de ambachtslui (art. 1384, al. 4 B.W.) 200 74. Cass., 3 december 1986 200 75. Luik, 29 mei 1961 201 76. Rb. Luik, 18 april 1983 205 77. Cass., 25 januari 1993 206 78. Gereserveerd 207 D. Aansprakelijkheid van aanstellers (art. 1384, al. 3 B.W.) 208 1) Begrip aanstelling 208 79. Cass., 8 december 1955 208 80. Cass., 24 december 1951 209 81. Cass., 23 januari 1964 (het Soubry-arrest) 210 82. Rb. Kortrijk, 14 juli 1955 212 83. Cass., 16 oktober 1972 (het apothekersarrest) 215 2) Gelegenheidsaanstelling 217 84. Cass., 21 april 1971 217 85. Cass., 31 oktober 1980 218 3) Begrip "in de bediening" 220 86. Cass., 27 maart 1944 220 87. Cass., 10 februari 1958 (het "Hôtel des Thermes"-arrest) 223 88. Cass., 26 oktober 1989 (het Generale Bank-arrest) 225 4) Tijdstip aanstelling 231 89. Cass., 20 november 1961 (het douche-arrest) 231 5) Samenloop aansprakelijkheid aansteller en art. 18 WAO 233 90. Cass., 18 november 1981 233 E. Aansprakelijkheid van de Staat voor zijn organen 234 91. Cass., 27 mei 1963 234 92.-95. Gereserveerd 237 96. Arbitragehof, 18 december 1996 237 V. Aansprakelijkheid voor zaken 241 A. Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken (art. 1384, al. 1 B.W.) 241 1) Het begrip "zaak" 241 97. Cass., 21 april 1972 (het interneringscentrumarrest) 241 2) Het begrip "gebrek" 243 98. Rb. Veurne, 11 januari 1973 243 99. Cass., 25 maart 1920 246 100. Cass., 27 november 1969 (het boomstamarrest) 247 101. Gereserveerd 248 102. Cass., 12 februari 1976 (het bevaarbarewaterlooparrest) 248 9
103. Cass., 19 januari 1978 (het roomijsarrest) 251 104. Gereserveerd 252 105. Cass., 6 maart 1981 (het groenterestenarrest) 252 106. Cass., 27 mei 1982 (het springtuigarrest) 254 107. Cass., 17 januari 2003 255 108. Cass., 1e kamer, 28 januari 2005 258 109. Gereserveerd 263 3) Het begrip "bewaring" en bewijs 264 110. Cass., 25 maart 1943 264 111. Cass., 23 november 1979 (het ladderarrest) 269 B. Produktenaansprakelijkheid jegens derden 271 112. Cass., 12 december 1958 (het vergaarbakarrest) 271 113. Rb. Brussel, 16 december 1988 273 114. H.R., 30 juni 1989 (het Halcionarrest) 276 C. De aansprakelijkheid voor dieren 279 1) Algemene aansprakelijkheid voor dieren (art. 1385 B.W.) 279 a) Het begrip "dier" 279 115. Rb. Luik, 10 april 1997 279 b) Het begrip "bewaring" 281 116. Cass., 19 april 1963 281 117. Cass., 26 januari 1968 283 118. Cass., 30 april 1975 284 119. Cass., 20 april 1979 287 120. Cass., 5 november 1981 289 c) Bevrijdingsgronden 292 121. Gereserveerd 292 122. Cass., 12 oktober 1984 (het slepende-twijgarrest) 292 2) Wildschade 295 123. Cass., 11 januari 1940 295 D. De aansprakelijkheid voor gebouwen 296 1) Toepassingsvoorwaarden 296 124. Cass., 16 juni 1995 296 125. Luik, 15 maart 1950 298 126. Luik, 3 november 1960 303 127. Gereserveerd 307 2) Bevrijdingsgronden 307 128. Cass., 8 januari 1982 307 129. Cass., 23 oktober 1970 313 VI. Schade 316 A. Vereisten 316 1) Belang 316 130. Cass., 4 september 1972 (het Saint-Jean Baptiste-arrest) 316 131. Gereserveerd 318 132. Cass., 19 december 1978 318 133. Cass., 15 februari 1990 320 2) Zekere schade 322 134. Cass., 21 juni 1990 322 135. Gereserveerd 324 136. Cass., 20 juni 1961 325 10
137. Gereserveerd 326 138. Cass., 23 september 1974 326 139. Rb. Brussel, 8 november 1988 327 139bis. Cass. (Verenigde kamers), 1 april 2004 331 3) Persoonlijk 338 140. Cass., 9 februari 1948 338 141. Cass., 4 april 1990 339 142. Cass., (Volt. terechtzitting), 19 december 1962 341 B. Soorten schade 343 143. Cass., 3 februari 1987 343 144. Cass., 20 juli 1962 345 145. R.v.St., nr. 41.396, 16 december 1992 (het Paasch-Jetzenarrest) 346 145bis. Cass., 2e kamer, 6 november 2001 351 C. Bewijs 354 146. Cass., 31 mei 1943 354 VII. Het causaal verband 355 A. Algemene principes 355 147. Cass., 5 maart 1953 (het klapstoelarrest) 355 148. Cass., 11 mei 1956 (het Baugnietarrest) 358 149. Cass., 11 juni 1956 (het Pelsserarrest) 359 150. Cass., 26 februari 1981 361 151. Cass., 15 mei 1990 364 B. Uitzonderingen en temperingen 365 152. Cass., 18 november 1963 (het butaangasarrest) 365 153. Cass., 2 september 1960 367 154. Cass., 6 september 1988 (het tractorarrest) 368 155. Cass., 11 oktober 1989 (het Poncinarrest) 371 156. Cass., 28 april 1978 (het Walter Kay-arrest) 373 157. Cass., 15 maart 1985 375 158. Cass. (Volt. terechtzitting), 13 april 1988 (het schrootarrest) 378 C. Eigen fout benadeelde 379 159. Cass., 2e kamer, 6 november 2002 379 160. Cass., 7 november 1990 383 D. Voorbeschiktheid 384 161. Cass., 13 oktober 1981 (het hartlijdersarrest) 384 VIII. Schadeloosstelling 387 A. Algemeen principe 387 162. Cass., 26 juni 1980 387 163. Cass., 13 mei 1997 388 B. Tijdstip begroting schadeloosstelling 392 164. Cass., 31 maart 1952 392 165. Cass., 19 februari 1973 393 C. Schadebeperkingsplicht 394 166. Cass., 14 mei 1992 394 167. Rb. Bergen, 20 februari 1957 395 D. Berekening schadeloosstelling 398 168. Rb. Gent, 2 kamer, 9 juni 2006 398 169. Pol. Brugge, 10 kamer, 20 november 2000 414 11
E. Voordeelstoerekening 421 170. Cass. (Volt. terechtzitting), 25 mei 1971 421 171. Cass., 28 september 1982 423 F. Exoneratie- en vrijwaringsbedingen 424 172. Cass., 25 september 1959 (het garage Majesticarrest) 424 173. Cass., 3 december 1982 427 174. Antwerpen, 23 januari 1985 (het Antwerp Towerarrest) 429 IX. Teksten 431 175. De artt. 1382-1386bis B.W. 431 176. De Wet van 25 februari 1991 betreffende de aansprakelijkheid voor produkten met gebreken (B.S., 22 maart 1991) 431 177. Schadevergoedingen bij gemeen recht - Indicatieve tabel 2004 434 178. Wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst 455 12