20. FUG 2012 Provinciale Staten van Overijssel PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr. PS/X0J2,/IZS Z. : -21 FEB 2012 Routing a.d. Bijl.: Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 03849988 99 Fax 03842548 88 overijssel.nl postbus@overijssel.nl RABO Zwolle 397341 121 Inlichtingen bij Jolanda Walman-Mostert telefoon 038 499 75 41 JC.Walman@overijssel.nl doorgeleiding brief Regionaal Bedrijventerrein Twente met beantwoording vragen ter zake de behandeling van de jaarstukken RBT 2010 Datum 07.02.2012 Kenmerk 2012/0026764 Pagina 1 Toezending aan Provinciale Staten met oogmerk: [X] ter informatie [ ] anders, en wel: Bijlagen I. Brief van het RBT van 29 november 2011 (te raadpiegen via www.overijssel.nl/sis en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) Op 15 juni 2011 heeft u - conform de Gemeenschappelijke Regeling van het Regionaal Bedrijventerrein Twente (RBT) - uw gevoelen en bezwaren kenbaar gemaakt aangaande de jaarstukken en geactualiseerde grondexploitatie van het RBT. Uw opmerkingen en vragen hebben wij via de vergadering van het Algemeen Bestuur doorgeleid naar het RBT. Het RBT heeft vervolgens uw reactie en de reacties van de Raden ter harte genomen en hierop geacteerd. Hierover heeft RBT een brief geschreven die het graag ter kennisneming aan u wil aanbieden. Vanuit dit oogpunt sturen wij u deze brief ter kennisneming door. Mede tegen de achtergrond van deze brief jnformeren wij u als volgt. Context Regionale Bedrijventerrein Twente Het Openbaar Lichaam Regionaal Bedrijventerrein Twente (RBT) is een samenwerkingsverband (sinds 18 april 2005) van de gemeenten Enschede, Hengelo, Borne en Almelo en de provincie Overijssel. Doel is om samen het XL Businesspark Twente (= handelsnaam) te ontwikkelen, exploiteren en beheren. Het wordt een grootschalig terrein van ongeveer netto uitgeefbaar terrein van 120 tot 130 hectare in de buurt van Almelo. XL Businesspark Twente is bedoeld voor bedrijven in de logistiek, transport, distributie en industrie. Met dit terrein willen de gemeenten en de provincie een impuls geven aan de werkgelegenheid in Twente. Al deze bedrijven leveren ook indirecte werkgelegenheid op, zoals bij toeleveranciers elders in de regio. Het terrein biedt de mogelijkheid om grate ruimtevragers (> 2ha) in Twente te houden of naar deze omgeving te halen. Daarnaast versterkt het de concurrentiepositie van de regio. Datum verzending provincie verijssel
doorgeleiding brief Regionaal Bedrijventerrein Twente met beantwoording vragen ter zake de behandeling van de jaarstukken RBT 2010 Het terrein is nog in opbouw. Inmiddels is 75% van de gronden binnen net projectgebied in bezit van het RBT. In 2011 is 6,7 ha grand verkocht (6,0 ha was de target). Bestuurlijke context De provincie heeft een belang van 23% in het RBT, evenals de gemeenten Almelo, Hengelo en Enschede. De gemeente Borne heeft een belang van 8%. Per 31 december 2010 had het RBT een tekort van 8,5 miljoen op de grondexploitatie. Het aandeel van de provincie hierin (23%) bedraagt 1.954.000,-. Hiervoor is een storting gedaan in de voorziening Resultaten gebiedsexploitaties. Datum 07.02.2012 Kenmerk 2012/0026764 Pagina 2 Het RBT heeft kennis gen&men van de overgebrachte gevoelen en bezwaren, die door Provinciate Staten zijn ingebracht Naar aanleiding van de behandeling in Provinciale Staten en de gemeenteraden van de jaarstukken 2010 van het RBT zijn er door de gemeenten Enschede en Hengelo schriftelijk zorgen geuit over het resultaat van de grondexploitatie voor het XL Businesspark Twente. De gemeente Enschede heeft aan haar brief als bijlagen toegevoegd de aangenomen moties: Herijking marktonderzoek RBT en Zonnecellen op het RBT. Bestuurlijk is het RBT op de hoogte gesteld van eenzelfde motie, betreffende onderzoek naar de mogelijkheid van het installeren van zonnecellen, in de gemeente Borne en vragen hierover door enkele statenleden van de provincie Overijssel. Ter vergadering van het Algemeen Bestuur hebben wij de volgende punten van Provinciale Staten bij het RBT onder de aandacht gebracht: Provinciale Staten maken zich zorgen over de ontwikkeling van het resultaat van de grondexploitatie; het is geen rooskleurig beeld, maar het wijkt aan de andere kant ook niet af van andere bedrijventerreinen; de accountant heeft geconstateerd dat het RBT tot twee jaar toe niet voldoet aan de financiele verordening waar het gaat om het vaststellen van een Nota "Misbruik en Oneigenlijk gebruik". Wij hebben toegezegd na te gaan waarom de accountant deze melding heeft gedaan en dat we zullen nagaan hoe het ermee staat. Het Algemeen Bestuur heeft een Nota "Misbruik en Oneigenlijk gebruik" vastgesteld Met betrekking tot de constatering van de accountant dat er geen Nota "Misbruik en Oneigenlijk gebruik" is vastgesteld, hebben wij achterhaald waarom de accountant deze melding heeft gedaan. Het Algemeen Bestuur van het RBT heeft haar financiele verordening gebaseerd op de voorbeeldverordening van de VNG. In deze voorbeeldverordening is de verplichting opgenomen dat het Dagelijks Bestuur om (eens in de vier jaar) een "Nota Misbruik en Oneigenlijk gebruik" aanbiedt aan het Algemeen Bestuur. In het kader van rechtmatigheid, is het beleid op Misbruik en Oneigenlijk gebruik (M&O-beleid), een van de criteria waarop de accountant de jaarrekening toetst (het zogenaamde "M&O criterium"). Bij controle van de Jaarrekening 2010 heeft de accountant aangegeven dat deze nota ontbreekt en dat het niet voldoen aan de voorwaarden in de financiele verordening, c.q. het ontbreken van een "nota Misbruik en Oneigenlijk gebruik", een formele onrechtmatigheid is. Deze onrechtmatigheid heeft geen gevolgen voor het rechtmatigheidoordeel bij de jaarrekening, maar vormt voor de accountant wel een verplichte grondslag om over te rapporteren. provincie W V» i 1 1 3 3 \m* I
doorgeleiding brief Regionaal Bedrijventerrein Twente met beantwoording vragen ter zake de behandellng vande jaarstukken RBT 2010 HetRBT hadgeenformele "nota Misbruik en Oneigenlijk gebruik" laten vaststellen door het Algemeen Bestuur, omdat - in aanvulling op de wettelijke aanbestedingsnormen - een aanbestedingsbeleid is vastgesteld. In dit aanbestedingsbeleid wordt specifiek aandacht besteed aan specifieke M&O-aspecten,zoals criteria voor het uitsluiten van (malafide) bedrijven. Inmiddels heeft hetalgemeen Bestuur van RBT een "Nota Misbruik en Oneigenlijk gebruik" vastgesteld. Hiermee heeft het RBT dedoor de accountant geconstateerde onrechtmatigheid aangepakt. Datum 07.02.2012 Kenmerk 2012/0026764 Pagina 3 Het RBT benut de aanwezige mogelijkheden om het resultaat van de grondexploitatie te optimaliseren Het RBT heeft de volgende maatregelen genomen om de kosten te beperken: inzetten van een actueeltreasurybeleid,waarbij kansen zijn benut inde financiele markt (omzetting lening naar lagere rente gerealiseerd); het optimaliseren van de fasering van de resterende aankopen en uit te voeren werkenen werkzaamheden,opdat decashflow (thans de te lenen som) zo stabiel mogelijk blijft. Voor het boekjaar 2011heeft dit marginale besparingen opgeleverd. Er zullen dan ookgeen wijzigingen optreden van het resultaat van degrondexploitatie. Geziendevoortgang vande gronduitgifte wordt dit voor het boekjaar 2012 ook niet verwacht. Daarnaast zal het RBT, gezien de huidige neergaande trend van de vastgofidmarkt, het bod voor de resterende grondaankopen opnieuw door de taxatiecommissie laten beoordelen. Deresterende aankopen zullen naar verwachting niet op korte termijn plaatsvinden, omdat het nu uitstaande bod van het RBT isafgewezen door de eigenaren. De schadeloosstelling voor agrarische bedrijven isen blijft daarbij gestoeld op de Onteigeningswet. Daarbij wordt uitgegaan van volledige vergoeding van degeleden schadeals gevolg van degedwongen bedrijfsverplaatsing. Tot slot heeft het RBT samen metarcadiseen orienterend onderzoek gedaan naarde (economische) haalbaarheid van het plaatsen vanzonnepanelen (als alternatieve aanwending van de beschikbare ruimte). De resultaten van dit onderzoek zijn dusdanig,dat het RBT heeft besloten het onderzoek te verdiepen en een marktconsultatie uit te voeren. Het staat daarbij echter (nog) niet bij voorbaat vast, dat er een rendabele exploitatie mogelijk is. Uitglfte van de gronden verloopt volgens de prognose In de grondexploitatie, zoals besproken in meien juni 2011 was het uitgiftetempo neerwaarts bijgesteld. De gerealiseerde gronduitgifte in 2011 ende lopende besprekingen over verkoop van kavels geven aan dat het inde exploitatie opgenomen uitgiftetempo reeel is. De gronduitgifte op het XLBusinessparkTwente loopt in de pas loopt met de geprognosticeerde fasering (6,7 ha uitgifte ten opzichte van 6ha prognose). Men verwacht op korte termijn ontwikkelingsovereenkomsten te sluiten voor 2012. Herijking van het marktonderzoek RBT is voor het tweede kwartaal 2012 gepland. provmcie verijssel
doorgeleiding brief Regionaal Bedrljventerrein Twente met beantwoording vragen ter zake de behandeling van de jaarstukken RBT 2010 De maatregelen van het RBTzorgen er niet voor dat het tekort van 8,5 miljoen op de grondexploitatie is verminderd Het verminderen van het tekort op de grondexploitatie lijkt voornamelijk gerealiseerd te kunnen worden door een verhoging van de gronduitgifte per jaar. Het afgelopen jaar is de uitgifte conform prognose verlopen, waardoor* de grondexploitatie niet is verslechterd. Dit is gezien het huidig economisch tij een goed signaal. Met betrekking tot de toekomst geeft het RBT aan dat op basis van het In 2012 uit te voeren marktonderzoek pas definitieve conclusies kunnen worden getrokken m.b.t. het verdere uitgiftetempo van het XL Businesspark Twente (als onderbouwing voor de opgenomen uitgifteprognose In de grondexploitatie). Gedeputeerde Staten vamoverijssel, voorzitter, Datum 07.02.2012 Kenmerk 2012/0026764 secretaris, Pagina 4 provmcie verijssel
;«t BUSINESSPARie TWENTE Provincie Overijssel Postbus 10078 8000GB ZV/OLLE Projectbureau ZOEKAORES Wierdensestraat 25B POSTADRES Postbus 67 7600 AB Almelo TELEFOON 0546 85 18 88 FAX 0546 85 19 12 EMAIL info@xlpark.nl INTERNa www.xlpark.nl / 29-11-2011 Beantwoording vragen terzake de behandeling van de jaarstukken RBT 2010 KENMERK XL" 11 "00202 uw KENMERK - Geacht college, Naar aanleiding van de behandeling in provinciale staten en de gemeenteraden van de door ons voorgelegde jaarstukken 2010 zijn er door de gemeenten Enschede (brief kenmerk 1100063544 van 17 juni 2011) en Hengelo (brief kenmerk 11G200624 van 7 juni 2011) schriftelijk zorgen geuit over het resultaat van de grondexploitatie voor het XL Businesspark Twente. De gemeente Enschede heeft aan haar brief als bijlagen toegevoegd de aangenomen moties: Herijking marktonderzoek RBT en Zonnecellen op het RBT. Bestuurlijk zijn wij op de hoogte gesteld van eenzelfde motie, betreffende onderzoek naar de mogelijkheid van het installeren van zonnecellen, in de gemeente Borne en de provincie Overijssel. Middels deze brief beantwoorden wij de gestelde vragen en stellen wij u op de hoogte van de stand van zaken. 1. Gemeenten Enschede en Hengelo: uiten hun zorgen over de toename van het negatieve resultaat van de grondexploitatie. Wij hebben tijdens onze vergadering op 28 maart 2011 besloten om in het tweede kwartaal 2012 een herijking van het marktonderzoek voor het XL Businesspark Twente te laten uitvoeren. Wij zullen de uitkomsten van dit onderzoek onverwijld aan u ter beschikking stellen. Uiteraard kunnen wij thans niet vooruitlopen op de uitkomsten van dit onderzoek. Geconstateerd kan echter worden, dat de gronduitgifte op het XL Businesspark Twente thans wel volledig in de pas loopt met de geprognosticeerde fasering. De target voor 2011 zal meer dan gehaald worden (6,7 ha gronduitgifte t.o.v. 6 ha prognose). Ook voor 2012 zijn de vooruitzichten, ondanks de moeilijke marktomstandigheden, zeer bemoedigend. Er kunnen mogelijk al dit jaar Ontwikkelingsovereenkomsten worden gesloten voor 2012. Naast het uitgiftetraject hebben wij maatregelen genomen om de kosten te beperken. Dit geschiedt enerzijds door een goed Treasurybeleid, waarbij kansen zijn benut in de financiële markt (lage rente) en anderzijds door het optimaliseren van de fasering van de resterende aankopen en uit te voeren werken en werkzaamheden, opdat de cash flow (thans de te lenen som) zo stabiel mogelijk blijft. Voor het boekjaar 2011 zullen dan ook geen wijzigingen van de grondexploitatieresultaat optreden. Gezien de voortgang van de gronduitgifte wordt dit voor het boekjaar 2012 ook niet verwacht. 2. Gemeente Hengelo: vraagt, mede in relatie tot het uit te voeren marktonderzoek in 2012, of de looptijd van project verkort kan worden? Door de Stee Groep is in 2011 een marktonderzoek uitgevoerd naar de behoefte aan watergebonden bedrijven. Uit dit onderzoek blijkt dat er een behoefte is aan 11 tot 18 ha watergebonden bedrijventerrein, passend binnen het RBT-profiel (minimaal 2 ha.). XL Businesspark TWente Is een project van het Openbaar Lichaam RBT
BUSINESSPARK TWENTE Voor de aan te leggen laad- en loskade zijn de onderhandelingen gaande met twee watergebonden bedrijven en hebben zich meerdere geïnteresseerde bedrijven gemeld. De gronduitgifte van dit terrein is geprognosticeerd in de periode 2013 tot 2017. Indien definitief wordt besloten tot de aanleg van de laad- en loskade ontstaat een specifiek marktsegment voor watergebonden bedrijven. Deze bedrijven J zullen zich niet op het XL Businesspark Twente vestigen indien de laad- en loskade niet wordt / aangelegd. De versnelde gronduitgifte die hierdoor ontstaat zal mogelijk leiden tot verkorting van de looptijd van het project. Op basis van het in 2012 uit te voeren marktonderzoek kunnen echter pas definitieve conclusies getrokken worden m.b.t. het uitgiftetempo van het totale XL Businesspark Twente. 3. Gemeente Hengelo: vraagt of kan worden afgezien van investeringen en/of aankopen? In de afgelopen jaren is aan nagenoeg alle eigenaren in het RBT-gebied een bieding gedaan. Deze bieding had betrekking op prijs en verwervingscondities en vond plaats na het inwinnen van advies bij de taxatiecommissie. De prijs voor de ruwe bouwgrond is in 2010, in vergelijking met eerdere aankopen, verlaagd van 18,- per m^ naar 16,- per m' en als zodanig ook geëffectueerd. Er is derhalve onmiddellijk gereageerd op de recessie door het verlagen van de inkoopprijs. In de aanbieding van het RBT wordt de prijs voor de ruwe bouwgrond expliciet omschreven en als zodanig ook ingeschreven in het kadaster. Per 1 januari 2011 bezit het RBT in totaal circa 130 hectare van de in totaal benodigde 172 hectare (75%). Van de totale verwervingssom van 66 miljoen is per 1 januari 2011 46,8 miljoen (71%) besteed. Eén aankoop, waarover in 2010 al overeenstemming bestond (voor een bedrag van 4,2 min.), is in 2011 afgehandeld. Vanaf heden (1 december 2011) moet nog circa 28 hectare in eigendom worden verworven. In totaal is in de periode 2011 t/m 2018 een bedrag van circa 15 miljoen begroot voor grondverwerving. De resterende aankopen zullen naar verv^achting niet op korte termijn plaatsvinden, omdat het bod van het RBT is afgewezen door de eigenaren. Gezien de huidige neergaande trend van de vastgoedmarkt zal het RBT het eerder gedane bod opnieuw door de taxatiecommissie laten beoordelen. De schadeloosstelling voor agrarische bedrijven is en blijft echter gestoeld op de Onteigeningswet. Daarbij wordt uitgegaan van volledige vergoeding van de geleden schade als gevolg van de gedwongen bedrijfsverplaatsing. De huidige fasering is dusdanig vormgegeven, dat alle nog aan te kopen percelen (op één na) zich in één cluster bevinden die in de laatste fase qua uitvoering is gepositioneerd. Ook de werken en werkzaamheden voor de openbare laad- en loskade kunnen buiten deze cluster plaatsvinden. Alle reguliere civieltechnische werken- en werkzaamheden volgen het uitgiftetempo. 4. Gemeente Enschede: vraagt om onverwijld op de hoogte gesteld te worden van de resultaten van de herijking van het marktonderzoek in het tweede kwartaal van 2012. In het tweede kwartaal van 2012 zal een herijking plaatsvinden van het marktonderzoek. Dit marktonderzoek zal een dominante rol spelen bij de verdere besluitvorming. De resultaten van het onderzoek stellen wij uiteraard onverwijld ter beschikking aan de gemeenten en de provincie Overijssel. 5. Gemeente Hengelo: vraagt in hoeverre de provincie kan bevorderen dat bedrijven, welke op grond van hun profiel en benodigd grondgebruik binnen het XL Businesspark Twente passen, zich niet langer binnen andere gemeenten binnen onze provincie vestigen? In de gemeenschappelijke regeling van het Openbaar lichaam RBT is in artikel 4, lid 2, 2*^ alinea opgenomen: "Ook zal de provincie Overijssel via haar streekplanbeleid en in het kader van het Regionaal Platform Bedrijventerreinen Twente de ontwikkeling in de regio van bedrijventerreinen coördineren en afstemmen op de ontwikkeling van het RBT en zal zij de vestiging van nieuwe bedrijven die voldoen aan het RBT-profiel op bedrijventerreinen in andere Twentse gemeenten ontmoedigen en waar mogelijk tegengaan, een en ander in samenhang met het te ontwikkelen regionaal grond(pri}s)beleid." De huidige afspraak is dat het ontmoedigingsbeleid van de provincie in de gemeenschappelijke regeling wordt beperkt tot de regio Twente. Het betreft uitsluitend nieuwe bedrijven die zich willen vestigen in andere Twentse gemeenten. Omdat de vraag van de gemeente Hengelo verder gaat dan in de gemeenschappelijke regeling is bepaald geven wij de gemeente in overw/eging hierover contact op te nemen met de provincie. XL Businesspark Twente ts een project van hel OpenbBar Lichaam RBT
BUSINESSPARK TWENTE 2 6. Gemeente Hengelo: vraagt in hoeverre de provincie kan bijdragen in de vermindering van de boekwaarde of garant kan staan voor een groter bestanddeel van het resultaat of anderszins kan bijdragen in de financiële problematiek? Wij hebben aan de provincie het verzoek gedaan om zich garant te stellen voor de investeringen in de laad- en loskade. Niet alleen is de investering in de laad- en loskade van grote betekenis voor duurzaam vervoer, maar ook zullen zich watergebonden bedrijven melden die anders niet voor het XL Businesspark Twente zouden kiezen. Zoals hierboven reeds aangegeven kan dit leiden tot verkorting van de exploitatietermijn. De provincie heeft het verzoek in beraad. 7. Gemeenten Enschede, Hengelo, Borne en de provincie: vragen nog dit jaar met de provincie, de deelnemende gemeenten en energiebedrijven te onderzoeken op welke wijze en met welke subsidies zonnepanelen kunnen worden gerealiseerd op het RBT. Uit de motie van de raad van de gemeente Enschede blijkt, dat de vraag zowel voort komt uit de wens om de boekwaardeproblematiek, als gevolg van vertraagde gronduitgifte, te verminderen als de wens om duurzame energie op te wekken. V/ij hebben samen met ARCADIS een oriënterend onderzoek gedaan naar de haalbaarheid. De resultaten van dit onderzoek zijn dusdanig, dat wij hebben besloten het onderzoek te verdiepen en een marktconsultatie uit te voeren. Het staat daarbij echter (nog) niet bij voorbaat vast, dat er een rendabele exploitatie mogelijk is. De SDE + subsidie (Stimuleringsregeling Duurzame Energie) blijkt ieder jaar te klein van omvang om aan de grote vraag te voldoen. De jaarlijkse stijging van de energieprijzen, de EIA (Energie en Investeringsaftrek) en de almaar dalende kostprijs van de zonnepanelen bieden daarentegen kansen. Marktconsultatie met energiebedrijven zal onder meer uitsluitsel moeten geven over de werkelijke mogelijkheden. De resultaten van het onderzoek zullen uiteraard worden gedeeld met alle deelnemers aan het RBT. Eventueel kan de investering in zonnepanelen ook soelaas bieden voor andere locaties. a Wij verzoeken u deze brief ter kennis te brengen van provinciale staten respectievelijk de gemeenteraad. Hoogachtend, Het dagelijks bestuur van het RBT, XL Businesspark TWente is een project van h?t Openbaar Lichaam RBT
/ / BUSINESSPARK TWENTE * j ^ POSTADRES Postbus 67 7600 AB Almelo I-t, 't-". :iy ^^1 i 1 i ' I i WWW / ' / / / / / ' ' I /!! i I ''' 111 ij o s X o L i; \