Wegenonderhoud (2018-2023) Van planning tot uitvoering P. Postema M. Kappen (c) 2018
Voorwoord De belangstelling voor een goed beheer van de wegen neemt toe. De huidige maatschappij vraagt om een goed en veilig wegennet. Daarbij is wegbeheerder aansprakelijk bij achterstallig wegenonderhoud indien dit een gevaar oplevert voor de weggebruiker. Uit de jurisprudentie blijkt dat het een algemene plicht van de wegbeheerder is om ervoor te zorgen dat de toestand van de weg de veiligheid van personen en zaken niet in gevaar brengt. De gemeente heeft ca. 498 km weg en 153 km fietspad in beheer. In dit rapport geven wij op een beknopte en praktische manier uitleg over het wegbeheer van de gemeente Borger-Odoorn en de meerjarenplanning, de lijst waarop alle onderhoudsprojecten van de komende 3 jaar staan vermeld. Daarnaast gaan we in op de beschikbare budgetten, de huidige achterstand in het wegenonderhoud en de benodigde budgetten. 2
INHOUDSOPGAVE 1. Wegenonderhoud... 4 1.1 Doorgaande wegen... 4 1.2 Kernontsluitingswegen... 5 1.3 Woonstraten... 6 1.4 Fietspaden... 7 1.5 Voetpaden... 8 1.6 Landbouwontsluitingswegen... 9 1.7 Landbouwwegen... 10 2. Van wegbeheer tot meerjarenplanning... 11 2.1 Stap 1: Uitkomsten computer (RAWEB)... 12 2.2 Stap 2: Toetsen aan de werkelijkheid door de technische dienst... 12 2.3 Stap 3: Eventueel corrigeren... 12 2.4 Stap 4: In detail budgetteren... 13 2.5 Stap 5: plattelandswegen en overige verhardingen... 13 2.6 Stap 6: Projecten prioriteren... 13 2.7 Stap 7: Meerjarenplanning... 13 3. Prioriteringsystematiek verhardingen... 14 3.1. Criteria... 14 3.1.1. Wegcategorie... 14 3.1.2. Verkeersveiligheid/kans op schadeclaims... 15 3.1.3 Comfort... 15 3.1.4. Esthetica... 15 3.1.5 Terugdringen klein onderhoud... 15 3.1.6. Combinatiewerk... 16 3.2. Scoretabel op meerjarenplanning... 16 4. Prioriteringsystematiek plattelandswegen... 17 4.1. Criteria... 17 4.1.1. Ontsluitende functie... 17 4.1.2. Hoofdroute LTO/Cumela... 17 4.1.3. Fietsroute... 17 4.1.4. Campings/reacreatieparken... 17 4.2. Scoretabel op meerjarenplanning... 18 5. Financiering wegenonderhoud... 19 5.1 Onderhoudsbudget... 19 5.1.1. Klein onderhoud... 19 5.1.2 Groot onderhoud... 19 5.2 Benodigd budget... 19 5.3 Onderhoudsachterstanden... 20 5.4 Stand van zaken wegenonderhoud... 20 5.5. Speerpunten beleid 2018-2023... 20 3
1. Wegenonderhoud De gemeente Borger-Odoorn bezit een grote diversiteit aan wegen en verhardingen. Naast de belangrijke hoofdstructuur (doorgaande wegen) is de gemeente bijvoorbeeld ook eigenaar van vele plattelandswegen in de buitengebieden. Om onderhoudskeuzes te kunnen maken zijn de verhardingen binnen de gemeente ingedeeld in wegcategorieën. Elke wegcategorie kent een eigen onderhoudsbeleid. De indeling in wegcategorieën wordt ook gebruikt bij het prioriteren van de onderhoudsprojecten (zie hoofdstukken 3 en 4). De volgende wegcategorieën worden gehanteerd: 1. Doorgaande wegen 2. Kernontsluitingswegen 3. Woonstraten 4. Landbouwontsluitingswegen 5. Landbouwwegen 6. Fietspaden 7. Voetpaden In de volgende paragrafen wordt het beleid en de huidige knelpunten per wegcategorie weergegeven. 1.1 Doorgaande wegen 1.1.1 Beleid Deze categorie wegen bestaat hoofdzakelijk uit asfalt. Het beleid is erop gericht aan deze wegcategorie tijdig onderhoud te plegen. Het uitstellen van onderhoud dient te worden voorkomen, omdat het herstellen van de vervolgschade vaak duurder is dan het plegen van tijdig onderhoud. Daarbij is de verkeersveiligheid op deze wegen erg belangrijk. Om deze redenen worden doorgaande wegen nagenoeg volgens de CROW-normen opgevoerd. Meer hierover leest u in hoofdstuk 2: van wegbeheer tot meerjarenplanning. 1.1.2 Knelpunten Op dit moment zijn de doorgaande wegen grotendeels op orde. De komende jaren dienen nog enkele wegen te voorzien van een nieuwe deklaag. 1.1.3 Aanbevelingen Wij adviseren om economische redenen het onderhoud aan doorgaande wegen niet uit te stellen. In hoofdstuk 5 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een doorgaande weg: Het Zuiderdiep in Valthermond. 4
1.2 Kernontsluitingswegen 1.2.1 Beleid Deze categorie wegen ontsluit woonkernen en bestaat veelal uit asfalt, maar ook uit klinkers. Het beleid is erop gericht aan deze wegcategorie tijdig onderhoud te plegen. Het zijn belangrijke verbindingen voor automobilisten, fietsers en voetgangers. De verkeersveiligheid op deze wegen erg belangrijk. Daarbij dient uitstel van asfaltonderhoud te worden voorkomen, omdat het herstellen van de vervolgschade vaak duurder is dan het plegen van tijdig onderhoud. Om deze redenen worden kernontsluitingswegen nagenoeg volgens de CROW-normen opgevoerd. 1.2.2 Knelpunten Op dit moment zijn de kernontsluitingswegen redelijk tot matig op orde. 1.2.3 Aanbevelingen Wij adviseren onderhoud aan kernontsluitingswegen niet uit te stellen. In hoofdstuk 4 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een kernontsluitingsweg: De Molenstraat in Borger. 5
1.3 Woonstraten 1.3.1 Beleid Deze categorie beslaat de wegen in de woonwijken. Ze bestaan uit asfalt en klinkers. De wegen worden gebruikt door alle verkeersdeelnemers en dragen bij aan het leefklimaat in de buurt. Het beleid is erop gericht de wegen zo goed mogelijk in stand te houden. Er wordt meer schade getolereerd dan bij doorgaande wegen en kernontsluitingswegen. De snelheden op deze wegen zijn laag en men is over het algemeen bekend met de onderhoudssituatie van de weg. 1.3.2 Knelpunten Op dit moment zijn de woonstraten matig op orde. 1.3.3 Aanbevelingen Hoewel meer schade aan de wegen toelaatbaar is, draagt de onderhoudsniveau van de weg en de omliggende verharding voor een belangrijk deel bij aan de woonomgeving. Het is daarom raadzaam het onderhoud aan woonstraten niet te lang uit te stellen. Vanwege het krappe budget vindt op dit moment alleen onderhoud plaats op basis van technische noodzaak, waarbij vanuit economisch oogpunt voorrang wordt gegeven aan asfaltwegen. Woonbeleving is ondergeschikt, terwijl dit zeker een rol zou moeten spelen. In hoofdstuk 5 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een woonstraat: De Poststraat in 2 e Exloërmond. 6
1.4 Fietspaden 1.4.1 Beleid Fietspaden bestaan hoofdzakelijk uit asfalt en beton en in mindere mate uit klinkers. Het beleid is erop gericht het comfort voor de fietser zo goed mogelijk te waarborgen. Fietspaden worden lager ingeschaald dan doorgaande wegen en kernontsluitingswegen. 1.4.2 Knelpunten Op dit moment zijn de fietspaden redelijk tot matig op orde. Indien groot onderhoud (financieel) niet mogelijk is wordt geprobeerd wordt om middels klein onderhoud de grootste oneffenheden en schades te verminderen. 1.4.3 Aanbevelingen Drenthe wordt gezien als één van de belangrijkste fietsprovincies. Fietspaden spelen een belangrijke rol binnen de gemeente. Het is daarom raadzaam hiervoor voldoende onderhoudsbudget beschikbaar te stellen. In hoofdstuk 5 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een fietspad: Het Zuiderdiep in Valthermond. 7
1.5 Voetpaden 1.5.1 Beleid Voetpaden bestaan hoofdzakelijk uit elementenverharding. Het beleid is erop gericht het comfort voor de voetganger zo goed mogelijk te waarborgen en gevaarlijke situaties (door oneffenheden) te voorkomen. Voetpaden worden, net als fietspaden, lager ingeschaald dan doorgaande wegen en kernontsluitingswegen. 1.5.2 Knelpunten Op dit moment zijn de voetpaden matig op orde. Indien groot onderhoud (financieel) niet mogelijk is wordt geprobeerd wordt om middels klein onderhoud (plaatselijk herstraten) de grootste oneffenheden en schades te verminderen. 1.5.3 Aanbevelingen Voetpaden hebben een belangrijke functie binnen de woonomgeving. Vooral ouderen hechten een grote waarde aan goede, veilige en vlakke voetpaden. Verslechtering van het onderhoudsniveau geeft een stijging in het aantal schadeclaims. In hoofdstuk 5 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een voetpad: Langeveldstraat in Klijndijk. 8
1.6 Landbouwontsluitingswegen 1.6.1 Beleid Deze categorie wegen bestaat hoofdzakelijk uit asfalt en klinkerverharding. Omdat deze wegen bestemd zijn voor landbouwvoertuigen wordt meer schade getolereerd. Comfort en esthetica spelen nagenoeg geen rol. Landbouwontsluitingswegen zijn lager ingeschaald dan doorgaande wegen, kernontsluitingswegen, fietspaden en voetpaden. 1.6.2 Knelpunten De kwaliteit van de landbouwontsluitingswegen is slecht. Op enkele wegen ontstaan gevaarlijke situaties door zeer zware spoorvorming en/of oneffenheden. Getracht wordt om middels klein onderhoud de grootste schades op te lossen. Dit betreffen minimale reparaties. De huidige wegconstructies zijn niet geschikt voor de steeds zwaarder wordende landbouwvoertuigen. Dit betekent dat bij het herstraten de constructie moet worden verzwaard. Dit brengt extra kosten met zich mee. In het verleden werden vooral bij deze categorie wegen - regelmatig teer-houdende producten verwerkt bij het asfaltonderhoud. Conform het bouwstoffenbesluit mag teerhoudend asfalt niet meer worden hergebruikt. Dit asfalt dient te worden opgeslagen in speciaal ingerichte teerbanken, hetgeen gepaard gaat met aanzienlijke stortkosten. Het opknappen van landbouwontsluitingswegen van asfalt is hierdoor erg kostbaar geworden. 1.6.3 Aanbevelingen Het is goed mogelijk om een onderhoudsachterstand bij landbouwontsluitingswegen te tolereren. Wel dient men rekening te houden met incidentele schadeclaims.. Wij adviseren om economische redenen het onderhoud aan de asfaltwegen niet uit te stellen. In hoofdstuk 5 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een landbouwontsluitingsweg: Valtherdijk in Valthermond. 9
1.7 Landbouwwegen 1.7.1 Beleid Landbouwwegen bestaan hoofdzakelijk uit klinkerverharding en soms uit beton. Omdat deze wegen bestemd zijn voor landbouwvoertuigen wordt meer schade getolereerd. Comfort en esthetica spelen nagenoeg geen rol. Landbouwwegen zijn ingedeeld in de laagste categorie. 1.7.2 Knelpunten De kwaliteit van de landbouwwegen zijn zeer slecht. Op veel wegen ontstaan gevaarlijke situaties door zeer zware spoorvorming en/of oneffenheden. Door het krappe wegenbudget wordt nagenoeg geen groot onderhoud gepleegd. Getracht wordt om middels klein onderhoud de grootste schades op te lossen. Dit betreffen minimale reparaties. De huidige wegconstructies zijn niet geschikt voor de steeds zwaarder wordende landbouwvoertuigen. Dit betekent dat bij het herstraten de constructie moet worden verzwaard. Dit brengt extra kosten met zich mee. In het verleden werden vooral bij deze categorie wegen - regelmatig teer-houdende producten verwerkt bij het asfaltonderhoud. Conform het bouwstoffenbesluit mag teerhoudend asfalt niet meer worden hergebruikt. Dit asfalt dient te worden opgeslagen in speciaal ingerichte teerbanken, hetgeen gepaard gaat met aanzienlijke stortkosten. Het opknappen van landbouwwegen van asfalt is hierdoor erg kostbaar geworden. 1.7.3 Aanbevelingen Het is goed mogelijk om achterstallig onderhoud bij landbouwwegen te tolereren. Wel dient men rekening te houden met incidentele schadeclaims. In hoofdstuk 5 vindt u meer over de financiering van het wegenonderhoud. Voorbeeld van een landbouwweg: Velddijk in Buinen. 10
2. Van wegbeheer tot meerjarenplanning Alle openbare verhardingen zijn opgenomen in een geautomatiseerd programma, genaamd RAWEB (Rationeel Wegbeheer). Elke weg, elk fietspad en voetpad is apart in het systeem opgenomen en wordt jaarlijks geïnspecteerd volgens de CROW-systematiek. Dit is een landelijk vastgestelde inspectiemethode, waarmee de computer voor elk wegvak kan berekenen hoe lang het theoretisch nog duurt voordat onderhoud aan een weg nodig is. Dit is voor de technici een hulpmiddel om groot onderhoud aan een wegvak tijdig in beeld te brengen. De door het wegbeheer gepresenteerde projecten kunnen niet zonder meer overgenomen worden op de meerjarenplanning. Hiervoor worden eerst onderstaande stappen doorlopen. Uitkomsten computer (RAWEB) Toetsen aan werkelijkheid door technische dienst Eventueel corrigeren In detail budgetteren Lijst plattelandswegen Lijst overige verhardingen Projecten prioriteren Meerjarenplanning REAL De stappen worden hieronder nader toegelicht. 11
2.1 Stap 1: Uitkomsten computer (RAWEB) Het computerprogramma voert een wegvak op voor groot onderhoud, indien deze niet langer voldoet aan de landelijke eisen van de CROW. In een asfaltweg wordt bijvoorbeeld een spoorvorming van 3 cm als ondergrens gehanteerd. Indien uit de inspectie blijkt dat bij een weg een diepere spoorvorming voorkomt, dan zal deze worden opgevoerd voor het aanbrengen van een nieuwe asfaltdeklaag. Bij klinkerwegen wordt een spoorvorming van 4 cm als ondergrens gesteld. Zo heeft ieder schadebeeld een maatgevende ondergrens met een bijbehorende beheersmaatregel. Op deze wijze kan de computer een lijst maken met de onderhouden wegen. 2.2 Stap 2: Toetsen aan de werkelijkheid door de technische dienst De uitkomsten van het computerprogramma worden niet zondermeer overgenomen op de meerjarenplanning. Bij een landbouwweg van klinkers bijvoorbeeld, is het ons inziens best verantwoord om meer dan 4 cm spoorvorming toe te laten. Met andere woorden: niet alle verhardingen die volgens de CROW-normen onderhoud behoeven komen op de meerjarenplanning. Gekeken wordt ondermeer naar de functie van de verharding. Zoals in hoofdstuk 1 besproken, is deze functie uitgesplitst in een 7-tal categorieën: 1. Doorgaande wegen 2. Kernontsluitingswegen 3. Woonstraten 4. Landbouwontsluitingswegen 5. Landbouwwegen 6. Fietspaden 7. Voetpaden De verhardingen met categorie 1 en 2 worden nagenoeg volgens de CROW-normen opgevoerd, dit in het kader van de verkeersveiligheid. Bij categorie 3, 6 en 7 wordt meer schade getolereerd. De verhardingen in de categorie 4 en 5 worden pas opgevoerd als de schade zodanig ernstig is dat de verkeersveiligheid in het geding komt. Het is dus niet zo dat alle verhardingen welke volgens de inspectiemethodiek van het CROW onderhoud behoeven op de meerjarenplanning komen te staan. Indien dit het geval was zou de lijst vele malen groter zijn. 2.3 Stap 3: Eventueel corrigeren Nadat de lijst van RAWEB is doorgenomen en de definitieve technische lijst van de onderhoudswerken is vastgesteld, worden de overgebleven projecten nader geïnspecteerd en worden eventueel aanvullende onderzoeken gestart. Ook worden de door de computer aangegeven onderhoudsmaatregelen onder de loep genomen. De computer kan bijvoorbeeld aangeven een asfaltdeklaag aan te willen brengen, maar in de praktijk kan bijvoorbeeld de hoogte van de inritten of de aanwezige boom(wortels) dit niet toelaten. De maatregel wordt indien nodig na een grondige inspectie en diverse onderzoeken gewijzigd. Als alle projecten in detail zijn bekeken en de correcties op de maatregelen zijn aangebracht, kunnen de projecten worden gecalculeerd. 12
2.4 Stap 4: In detail budgetteren Als de lijst van wegenonderhoudsprojecten compleet is, wordt deze besproken met de beleidsmedewerkers van de vakgebieden riolering, verkeer en groen. Als een weg wordt opgebroken is bijvoorbeeld ook de kwaliteit van de riolering van belang. Is deze slecht dan moet ook een budget worden meegenomen voor rioolrenovatie. Daarbij kan het wenselijk zijn om in een te verbeteren weg verkeersmaatregelen op te nemen of groenverbetering te combineren. Deze deelramingen worden door de verschillende vakgebieden aangeleverd. 2.5 Stap 5: plattelandswegen en overige verhardingen Indien de totaalraming van een wegenonderhoudsproject bekend is wordt deze opgenomen op een verzamellijst. Voor 2018 werden alle projecten op één lijst verzameld en geprioriteerd. In 2018 heeft de raad besloten om de plattelandswegen (landbouwonstluitingswegen en landbouwwegen) op een aparte lijst te plaatsen en te prioriteren. De ramingen van de verschillende vakgebieden zijn per project vermeld. Indien wordt besloten tot uitvoering van een project over te gaan, is direct inzichtelijk welke budgetten benodigd zijn en aangesproken moeten worden. 2.6 Stap 6: Projecten prioriteren Elk wegenproject krijgt een prioriteit toegewezen. Alle verhardingen met uitzondering van de plattelandswegen - worden geprioriteerd conform het in 2004 door de raad geaccordeerde prioriteringssysteem. De plattelandswegen worden geprioriteerd middels het in 2018 door de raad geaccordeerde prioriteringssysteem. Een complete uitleg hierover vindt u terug in hoofdstukken 3 en 4. 2.7 Stap 7: Meerjarenplanning Na het doorlopen van de voorgaande stappen is de meerjarenplanning ontstaan. Op deze lijst staan alle wegenprojecten die de komende drie jaar in aanmerking komen voor groot onderhoud. De plattelandswegen staan apart vermeld. Ieder voorjaar worden alle verhardingen binnen de gemeente opnieuw geïnspecteerd. Na het doorlopen van de hierboven beschreven ontstaat jaarlijks een aangepaste meerjarenplanning. Na vaststelling door het college dient dit als basis voor het jaarlijkse investeringsvoorstel. 13
3. Prioriteringsystematiek verhardingen De wegenprojecten op meerjarenplanning krijgen een prioriteit toegewezen. Onderstaande systematiek geldt voor alle wegen, met uitzondering van de landbouwontsluitingswegen en de landbouwwegen (plattelandswegen). Deze worden geprioriteerd volgens het systeem in hoofdstuk 4. 3.1. Criteria Een weg wordt beoordeeld volgens een aantal wegingscriteria, welke een directe relatie hebben met de urgentie tot aanpak van een weg. In overeenstemming met de gebruikte systematiek bij de inspectie van gebouwen, komen we tot een 6-tal toetsingscriteria met een bijbehorende score (0-3). : Criterium Score 0 Score 1 Score 2 Score 3 Wegcategorie Minder belangrijk Matig belangrijk Belangrijk Zeer belangrijk Verkeersveiligheid/ kans Geen risico Matig risico Gevaarlijk Zeer gevaarlijk op schadeclaims Comfort Redelijk Matig Discomfort Groot discomfort Esthetica Goede uitstraling/ niet van toepassing Redelijke uitstraling Matige uitstraling Slechte uitstraling Terugdringen klein Geen besparing bij Redelijke besparing Aanzienlijke Grote besparing onderhoud uitvoering bij uitvoering besparing bij bij uitvoering uitvoering Combinatiewerk Geen relatie Matig belangrijk Belangrijk Noodzaak door ander vakgebied De gehanteerde criteria worden hieronder verder besproken. 3.1.1. Wegcategorie Bepaalde wegtypen vereisen een beter wegdek door hun gebruikersfunctie. Een doorgaande weg scoort hierbij als zeer belangrijk. Een landbouwweg heeft een lagere gebruikersfunctie, waardoor deze weg kan worden aangemerkt als minder belangrijk. Voet- en fietspaden worden conform het bestuursprogramma aangemerkt als belangrijk. De totaalscore wordt bepaald door: Per wegcategorie is hieronder de score aangegeven: - Type weg - Verkeersintensiteit voertuigen - Verkeersintensiteit fietsers Doorgaande wegen 3 Kernontsluitingswegen 2 Woonstraten 2 Landbouwontsluitingswegen 1 Landbouwwegen 0 Fietspaden 2 Voetpaden 2 N.B: De gehanteerde wegcategorieën zijn gedetailleerder dan de indeling volgens het GVVP (Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan). Volgens de categorisering van het GVVP worden de wegen binnen onze gemeente ingedeeld in gebiedsontsluitingswegen en erftoegangswegen. Omdat dit te globaal is om te komen van een goede prioritering, is de indeling van het wegbeheer zoals hierboven omschreven - aangehouden. 14
3.1.2. Verkeersveiligheid/kans op schadeclaims Schade aan een wegvak kan leiden tot verkeersonveiligheid met daarbij een verhoogde kans op schadeclaims. Dit risico wordt uitgedrukt in score 0 (geen risico) tot score 3 (gevaarlijk). De totaalscore wordt bepaald door: - Toegestane snelheid - Kwaliteit (spoorvorming/oneffenheden) - Verlichting - Obstakels in de berm - Kans op ontstaan van calamiteiten - Water op straat 3.1.3 Comfort Bij de beoordeling van comfort moet gekeken worden naar het type weggebruiker. Fietsers ervaren oneffenheden als boomwortels als een groter discomfort dan automobilisten. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor (lichte) spoorvorming. Bij wegen met geïntegreerd verkeer is de comfort van de fietser maatgevend voor de score. Comfort wordt uitgedrukt in score 0 (redelijk) tot score 3 (groot discomfort). De totaalscore wordt bepaald door: - Comfort voor fietsers - Comfort voor automobilisten - Wateroverlast 3.1.4. Esthetica Voor wegen binnen de bebouwde kom speelt naast de geconstateerde schade ook de uitstraling een rol in de kwaliteitsbeleving van een weg. Dit is van toepassing voor woonstraten en/of kernontsluitingswegen en in mindere mate voor fiets- en voetpaden. Een weg die een voldoende scoort op veiligheid en comfort kan een slechte uitstraling hebben en andersom. Esthetica speelt geen rol bij de doorgaande wegen buiten de bebouwde kom. De score voor esthetica wordt uitgedrukt in score 0 (goede uitstraling/niet van toepassing) tot score 3 (slechte uitstraling). 3.1.5 Terugdringen klein onderhoud Aan enkele wegvakken moet jaarlijks veel onderhoud worden gepleegd om de verkeersveiligheid te waarborgen. Bij het uitvoeren van groot onderhoud kunnen de kosten van klein onderhoud worden teruggebracht. Ook dit fenomeen wordt meegenomen in de prioriteitstelling. De score voor terugdringen van klein onderhoud wordt uitgedrukt in score 0 (geen besparing bij uitvoering) tot score 3 (grote besparing bij uitvoering). 15
3.1.6. Combinatiewerk Het kan voorkomen dat de kwaliteit van het riool onder de weg zo slecht is dat tot vervanging moet worden overgegaan, terwijl de weg technisch nog voldoet. Daarnaast kan een noodzakelijke verkeersmaatregel dwingend zijn op het aanpakken van een weg. Deze relatie tot andere vakgebieden wordt uitgedrukt in score 0 (geen relatie) tot 3 (noodzaak door ander vakgebied). Ook kan door het vrijkomen van materiaal op een ander project het financieel aantrekkelijk zijn om een werk eerder uit te voeren om de materialen direct te kunnen verwerken ( werk met werk maken ) De totaalscore wordt bepaald door: - Mate van urgentie andere vakgebieden - Mogelijkheid werk met werk 3.2. Scoretabel op meerjarenplanning Ieder voorjaar worden alle verhardingen binnen de gemeente opnieuw geïnspecteerd. Door deze methodiek krijgt iedere weg op de meerjarenplanning een prioriteit met een cijfer van 0 tot 18. Op basis van deze cijfers kunnen duidelijke uitvoerings- en budgetkeuzes gemaakt worden. 16
4. Prioriteringsystematiek plattelandswegen De wegenprojecten op meerjarenplanning krijgen een prioriteit toegewezen. Onderstaande systematiek geldt voor de landbouwontsluitingswegen en landbouwwegen, gezamenlijk plattelandswegen genoemd. De systematiek is tot stand gekomen in overleg met LTO, Cumela en Recreatieschappen. 4.1. Criteria Een weg wordt beoordeeld volgens een aantal wegfuncties en of de aanwezigheid van faciliteiten, welke een directe relatie hebben met het gebruik van de weg:: Criterium Score 0 Score 1 Score 2 Score 3 Ontsluitende functie Landbouwweg - Landbouwontsluitingsweg - Hoofdroute LTO/Cumela Nee Ja - - Fietsroute Nee Ja - - Campings/recreatieparken Nee 1x 2x 3x De gehanteerde criteria worden hieronder verder besproken. 4.1.1. Ontsluitende functie In het wegbeheer wordt verschil gemaakt tussen landbouwontsluitingswegen en landbouwwegen. De laatste categorie bestaat vaak uit doodlopende wegen, welke als ontsluiting dienen voor één of enkele percelen. Doorgaand verkeer is niet mogelijk of vindt nauwelijks plaats. Landbouwontsluitingswegen ontsluiten meerdere landbouwwegen of (kunnen) dienen als doorgaande route. De verkeersintensiteit is hoger evenals de kans op schadeclaims. Het verschil komt in uiting in de scoretabel. 4.1.2. Hoofdroute LTO/Cumela In 2014 hebben LTO en Cumela en wegindeling gemaakt om wegbeheerders aan te geven welke wegen uit oogpunt van de landbouwers en loonwerkers prioriteit hebben. Deze wegen worden het meest gebruikt voor transporten. Deze hoofdroutekaart is onderdeel geworden van het prioriteringssysteem. 4.1.3. Fietsroute Vele fietsroutes in onze gemeente leiden over plattelandswegen. Fietsers ervaren oneffenheden een groter discomfort dan automobilisten. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor (lichte) spoorvorming. Om deze reden wordt een weg waarop een fietsroute is geprojecteerd hoger geprioriteerd. Als onderlegger wordt de fietsknooppuntroute van de Provincie gebruikt (beheer Recreatieschappen). 4.1.4. Campings/recreatieparken Campings en recreatieparken trekken toeristen en daarmee autoverkeer en zeker ook toeristisch fietsverkeer. Om deze reden wordt de aanwezigheid van een camping en/of recreatiepark meegenomen in de prioritering van plattelandswegen. Toerisme is een speerpunt binnen de gemeente. Vandaar dat elke toeristische faciliteit welke zich aan een plattelandsweg bevindt apart meeweegt in de prioritering. 17
4.2. Scoretabel op meerjarenplanning Ieder voorjaar worden de plattelandswegen binnen de gemeente opnieuw geïnspecteerd. Door deze methodiek krijgt iedere weg op de meerjarenplanning een prioriteit met een cijfer van 0 tot 7. Op basis van deze cijfers kunnen duidelijke uitvoerings- en budgetkeuzes gemaakt worden. 18
5. Financiering wegenonderhoud 5.1 Onderhoudsbudget De financiering van het wegenonderhoud wordt begrotingstechnisch onderverdeeld in klein en groot onderhoud. 5.1.1. Klein onderhoud Jaarlijks worden alle openbare verhardingen onderworpen aan een visuele inspectie. Op basis van deze inspectie wordt het rapport klein wegenonderhoud opgesteld en aangeboden aan het college. Op prioriteit worden de calamiteiten en onderhoudsmaatregelen binnen het beschikbare budget uitgevoerd. Onder klein onderhoud verstaan we het aanbrengen van slijtlagen, het dichten van scheuren in asfalt, het plaatselijk repareren van slechte plekken, het dichten van kleine gaten en het aanpakken van voorkomende calamiteiten. De gelden zijn opgenomen in de exploitatie. Voor 2018 betreft dit een bedrag van 348.544. 5.1.2 Groot onderhoud De verzamelde gegevens van de jaarlijkse visuele inspectie worden ingevoerd in het geautomatiseerde wegbeheersysteem. Na toetsing door de technische dienst ontstaat hieruit een technische en financiële onderhoudsplanning voor de komende drie jaar. Ieder voorjaar na de weginspecties wordt deze meerjarenplanning REAL aangepast en vastgesteld door het college en de raadscommissie. Het reguliere budget bestaat uit 800.000. Voor de jaren 2018-2023 is 1 miljoen per jaar extra beschikbaar gesteld. In het voorjaar wordt aan het college een onderhoudsvoorstel voorgelegd. 5.2 Benodigd budget Het wegbeheer verschaft ons inzicht in het wegenareaal. Als voorbeeld voor de totaalberekening volgt hier een overzicht van de asfaltverhardingen buiten de bebouwde kom. Middels kengetallen komen wij tot de volgende berekening en afschrijvingstermijnen. Strook Rijbaan Fietspad Parkeervak Bushalte Oppervlak (jaar 2007) Onderhoud (prijspeil 2007) 1.009.339 m2 20,42 / 25 jaar 225.867 m2 15,88 / 30 jaar 2.513 m2 24,95 / 25 jaar 1.140 m2 24,95 / 25 jaar 947.656 per jaar Bovenstaande tabel is ook te maken voor de overige verhardingssoorten binnen- en buiten de bebouwde kom. Dit resulteert in de volgende tabel: Asfalt buiten de bebouwde kom 947.656 Asfalt binnen de bebouwde kom 408.389 Klinkers buiten de bebouwde kom 320.456 Klinkers binnen de bebouwde kom 406.622 Jaarlijks benodigd 2.083.123 N.B.: Er is geen rekening gehouden met areaaluitbreiding en (loon)prijsstijgingen. 19
5.3 Onderhoudsachterstanden Voor het onderhoud van het totale openbare verhardingsoppervlak is jaarlijks 2.083.123 nodig. Het reguliere jaarbudget bedraagt ca. 1.148.544. De raad heeft echter besloten voor de jaren 2018 tot en met 2023 een miljoen per jaar extra te investeren, waardoor het totale wegenonderhoudsbuget in deze periode komt op 2.148.544,- Op dit moment geeft de meerjarenplanning 2017-2019 een achterstand aan van ca. 13.010.800. 5.4 Stand van zaken wegenonderhoud Strook Op orde Budget Doorgaande wegen 85 % Kernontsluitingswegen 75 % Woonstraten 65 % Fietspaden 60 % Voetpaden 50 % Landbouwontsluitingswegen 20 % Landbouwwegen 10 % Legenda: Zwaartepunt inzet gelden Matige inzet gelden Geen inzet gelden 5.5. Speerpunten beleid 2018-2023 Duidelijke prioriteit wordt gelegd bij de doorgaande wegen, de kern ontsluitingswegen en de woonstraten. Door de extra investering van 1 miljoen voor de jaren 2018 tot en met 2023 kunnen we de onderhoudsachterstand licht inhalen. De gemeenteraad heeft op 8 maart 2018 besloten om ook de plattelandswegen mee te laten profiteren van het extra geld voor de jaren 2018-2023. Per jaar wordt een bedrag van ca. 400.000,- geïnvesteerd in onderhoud van deze categorie wegen. Middels de hierboven beschreven nieuwe prioriteringssystematiek voor plattelandswegen worden keuzes gemaakt tussen de onderhoudsprojecten. Hierbij vindt afstemming plaats met de belangenorganisaties LTO, Cumela en het Recreatieschap. Om verantwoorde keuzes te kunnen maken tussen de overige projecten is geldt de bestaande prioriteringssystematiek. Zaken als verkeersveiligheid, de kans op mogelijke schadeclaims, comfort en de gevolgkosten bij uitstel van onderhoud worden hierbij betrokken. Immers, een weg kan er goed uitzien terwijl uitstel van onderhoud leidt tot hogere kosten op langere termijn. Middels de door de gemeenteraad goedgekeurde prioriteringssystematiek kan het college uitvoerings- en budgetkeuzes te maken. 20