Competentieprofiel Werkbegeleider Calibris Kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport Postbus 131 3980 CC Bunnik T 030 750 7000 F 030 750 7001 I www.calibris.nl E info@calibris.nl
Colofon Ontwikkeld door: Calibris in samenwerking met Onderwijs & Kinderopvang Op: 5 maart 2012 Te: Bunnik Competentieprofiel Werkbegeleider 1
Profiel Werkbegeleider De competentiescan van de werkbegeleider (geformuleerd door Calibris) dient als uitgangspunt. Vooraf en aanvullend worden een aantal items geformuleerd. Ideaal beeld Werkbegeleider leidt de student/stagiair op tot naaste collega. De werkbegeleider stelt zichzelf de vraag: wil ik deze stagiaire als toekomstige collega? Ja. Zo nee, waarom niet? Wanneer kan de pedagogisch medewerker de rol van werkbegeleider vervullen? Houdt zich op de hoogte van de ontwikkelingen binnen de eigen organisatie, de branche en het onderwijs. Neemt initiatieven om de stagiairs/studenten hierbij te betrekken, en op onafhankelijke wijze bespreekbaar te maken. Uitdragen van de pedagogische visie. Kennis van de ontwikkeling van mensen, bijvoorbeeld kennis van puberbrein (11 25 jaar). Eigen zijn met competentiegericht opleiden (cgo). Een cursus begeleidingsvaardigheden cgo. o Voorkeur methodisch begeleiden Calibris, waarin de werkbegeleider zich oefent in zijn/haar rol van opleider, rol van begeleider en rol van beoordelaar. o Binnen OKnu training organiseren middels een eigen trainer/praktijkopleider met licentie van deze cursus. Affiniteit met opleiden, leuk vinden om mensen dingen te leren. Professionele houding waarbij een positieve houding belangrijk is, ook in situaties waarin dit niet altijd vanzelfsprekend is. Objectiviteit ten toon spreiden in de leeromgeving. Voorbeeldfunctie door zelf een open houding aan te nemen, jezelf te laten zien in het vak. Correct omgaan met wat er naar voren komt in de begeleiding van de student/stagiair. Kritisch kunnen kijken naar de eigen aanpak als begeleider en hierop feedback vragen. Belangrijk is dat de opdrachten vanuit het opleidingsinstituut ook direct te begrijpen zijn voor de student. Competentieprofiel Werkbegeleider 2
Competentiescan werkbegeleider van Calibris en aanvullende opmerkingen Aansturen 1. Maakt duidelijke afspraken over de resultaten die de student binnen een bepaalde tijd moet behalen. 2. Geeft de student verantwoordelijkheid voor de uitvoering van taken die hij al beheerst en biedt hem mogelijkheden en bevoegdheden om die taken goed en volgens planning uit te voeren. 3. Wijst taken toe aan de student waarbij hij rekening houdt en met wat de student al kan en wat deze wil leren. 4. Corrigeert de student wanneer hij niet volgens de kwaliteitsnormen, afspraken of richtlijnen werkt. N.a.v. zijn/haar POP maakt de student/stagiair met de werkbegeleider als coach zijn/haar PAP (kinderopvangorganisaties betreuren het dat er nog steeds studenten zonder POP in de bpv arriveren en dit is toch een randvoorwaarde om aan de bpv te kunnen beginnen om een voor iedere student/stagiair een eerlijke start te kunnen laten maken). Weten wat er van een stagiaire/student verwacht mag worden. Werkbegeleider neemt ook hiervoor zelf initiatief. Begeleiden 5. Geeft de student feedback over zijn functioneren zodat hij daarna het werk beter kan gaan uitvoeren. 6. Geeft de student ruimte om zelf initiatieven te nemen t.a.v. de wijze waarop hij zijn werk wil indelen. 7. Vraagt de student om zelf oplossingen en alternatieven te bedenken om zijn werkzaamheden beter te gaan uitvoeren. 8. Geeft duidelijk de voor- en nadelen aan van de voorgestelde oplossingen en alternatieven en moedigt de student aan een keuze te maken. 9. Helpt de student om moeilijkheden in zijn leerproces te overwinnen door hem te motiveren om doelen te bereiken en leerpunten te zien als uitdagingen. 10. Stimuleert de student om zich te ontwikkelen door hem te helpen zijn werkproces te structureren en zelfstandiger te worden in zijn werkuitvoering. Deze competenties levendig houden middels intervisie, stagespreekuur, terugkomdag cursus begeleidingsvaardigheden, themabijeenkomst, ochtend voor stagiaires zelf, agendapunt op de teamvergadering stagiairs. Feedback kunnen geven op verslagen. Dus geen juffie spelen, gaat om de inhoud. Werkbegeleider coacht student/stagiair in het zich houden aan de gedragscode. Competentieprofiel Werkbegeleider 3
Samenwerken en overleggen 11. Overlegt geregeld over de begeleiding en het leerproces van de student met de andere medewerkers die bij het opleiden betrokken zijn. 12. Moedigt de andere betrokkenen bij het opleiden aan om als een team de begeleiding te bieden door zaken te bespreken die het functioneren en de harmonie van het team verstoren. 13. Uit openlijk waardering voor de bijdrage die de andere betrokkenen leveren aan de begeleiding van de student. 14. Helpt de student wanneer sprake is van problemen, onenigheid en conflicten t.a.v. de mate waarin de student kan leren op de werkplek. Op het juiste moment aan de bel trekken bij de juiste persoon (binnen de eigen organisatie en/of bij het opleidingsinstituut). Overtuigen en beïnvloeden 15. Zorgt dat gesprekken met de student over het op en bijstellen van zijn PAP (= persoonlijk activiteiten plan) leiden tot het voorafgestelde doel van het gesprek. 16. Zorgt dat het gesprek over het PAP afgesloten wordt met duidelijke conclusies en afspraken. 17. Benoemt problemen in het functioneren van de student en maakt zaken bespreekbaar met de student. 18. Onderbouwt zijn mening over het functioneren van de student met steekhoudende argumenten, concrete feiten en illustratieve voorbeelden. Steekhoudende argumenten over het functioneren van de stagiair/student genoemd door de werkbegeleider onderschreven door de kinderopvangorganisatie moeten overgenomen worden door het opleidingsinstituut. Presenteren 19. Past taal en benaderingswijze aan de student aan zodat deze geboeid kan blijven en het verhaal kan volgen. 20. Legt zaken duidelijk uit en licht ze toe zodat de student de boodschap begrijpt. 21. Checkt tijdens gesprekken geregeld of de student de boodschap begrepen heeft. 22. Checkt tijdens gesprekken regelmatig of de student zich nog kan concentreren op de informatie. Van veiligheid creëren, dat de student/stagiair het gevoel heeft dat hij ook mag leren, de student durft zichzelf te laten zien. Laagdrempelig en objectief begeleiden. Binnen kaders de student zelf hun leerproces laten vormgeven, stimuleren tot zelfontwikkeling, aansluiten bij de ontwikkelingsfase waar de student zit. Competentieprofiel Werkbegeleider 4
Student schrijft zelf reflectieverslag bpv, student maakt zelf verslag van de gesprekken met de werkbegeleider en de praktijkopleider. Voldoende taalvaardig, communicatief vaardig, kort en bondig formuleren zodat het begrijpelijk is voor de student en zodat deze zelfstandig aan de PAP kan werken. Formuleren en rapporteren 23. Gebruikt juiste woorden en uitdrukkingen zodat misverstanden voorkomen worden. 24. Zorgt dat rapportages en verslagen volledige informatie bevatten en zo geschreven zijn dat ook anderen het kunnen begrijpen. 25. Zegt duidelijk wat hij vindt van het functioneren van de student tijdens het werken en bij evaluatie-, begeleidings- en beoordelingsgesprekken. 26. Rapporteert aan zijn leidinggevende wanneer de kwaliteit van het werk en de productiviteit van de student en zichzelf niet voldoen aan de gestelde eisen. Zorgt door middel van coaching dat de verslagen en rapportages zo volledig mogelijk zijn. Coaching on the job is essentieel. Elke pm-er moet kunnen uitleggen waarom hij handelt zoals hij handelt, zodat het ook te begrijpen is voor de stagiair. Analyseren 27. Toetst de gegevens over het leerproces die de student en andere betrokkenen bij het opleidingsproces aanleveren op juistheid en volledigheid. 28. Vraagt de student en andere betrokkenen bij het opleidingsproces om een onderbouwing van hun mening. 29. Verzamelt juiste en voldoende gegevens over het functioneren van de student door uit de gegevens van andere betrokkenen de hoofd- en bijzaken te scheiden. 30. Maakt uit de gegevens van de student en de andere betrokkenen bij het opleidingsproces logische gevolgtrekkingen voor het vervolg van het opleidingsproces van de student. Voor zover het de activiteiten van het PAP betreft. Competentieprofiel Werkbegeleider 5
Plannen organiseren 31. Formuleert samen met de student haalbare doelen en bepaalt prioriteiten in het bereiken van de doelen. 32. Plant en regelt leeractiviteiten voor de student die goed op elkaar afgestemd zijn. 33. Schat de benodigde tijd voor de activiteiten realistisch in en zorgt dat de benodigde middelen en mensen voor de student geregeld worden. 34. Bewaakt de voortgang t.a.v. het leerproces van de student in beoordelings- en begeleidingsgesprekken die vooraf gepland zijn. 35. Pakt de begeleiding op een ordelijke en systematische manier aan waardoor ook de andere betrokkenen bij het opleiden inzicht in het begeleidingsproces kunnen hebben. Krijgt PAP. Punten 32 en 33 zijn de verantwoordelijkheid van de student/stagiair. De werkbegeleider heeft de taak dit te coachen. Op behoeften en verwachtingen van de klant richten 36. Neemt de tijd om de verwachtingen en wensen van de student vast te stellen t.a.v. leren in de praktijk waarbij hij rekening houdt met het gezichtspunt van andere culturen en achtergronden. 37. Stelt vast of de wensen en verwachtingen op de werkplek haalbaar zijn en zo niet, zoekt samen met de student naar een invulling die wel haalbaar is. 38. Checkt regelmatig of de student tevreden is, en zo niet, onderneemt acties om de onvrede die door werkomstandigheden veroorzaakt wordt te verminderen dan wel weg te halen. 39. Verandert zijn aanpak wanneer de situatie van de student daarom vraagt. Op behoeften en verwachtingen van de student/stagiair richten: door te denken in mogelijkheden. Competentieprofiel Werkbegeleider 6
Disclaimer Calibris kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden in dit document. Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend. Calibris Runnenburg 34 Postbus 131 3980 CC Bunnik T 030 750 7000 F 030 750 7001 I www.calibris.nl E info@calibris.nl Competentieprofiel Werkbegeleider 7