Ervaringsgerichte aanpak voor snelheidsovertreders Sta even stil bij snelheid Ivo Van Aken Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid 0
Vrijwillige leermaatregel Sta even stil bij snelheid Module Gerechtelijk kader Voorwaarden Attest Sta even stil bij snelheid Vrijwillig op voorstel van politieparket Selectie door Parket vanaf 30 of 40km/u Na volgen cursus: attest voor Sinds 2004 Mechelen Leuven Mons Tournai boven de toegelaten limiet 16uur: 3 sessies: weekdag 13-18u weekdag 9-17u weekavond 19-22u politierechtbank Attest heeft geen vrijspraak tot gevolg, maar kan reden tot strafvermindering zijn. 390 EURO
Voordelen van deze aanpak Cursus volgt snel na de feiten Meer betrokkenheid Strafvermindering Eigen keuze om cursus te volgen Betalende cursus Online inschrijven Integratie theoretische en praktische aanpak
Profiel snelheidsovertreder Jong, mannelijk Relatief minder gehuwd of samenwonend Werkenden Auto van de zaak, leaseauto, veel kilometers Snel rijden is automatisme geworden Hun gedachte: snel rijden = vooruitgang, efficiëntie en welvaart Rijden wordt waargenomen als verspilde tijd die men wil inkorten
Inhoud cursus
Rationalisatie van verkeersovertredingen Ernst van overtredingen/ongevallen rationaliseren: Wie houdt er zich wel aan de snelheidsbeperkingen? Verantwoordelijkheid afschuiven: weersomstandigheden de onredelijkheid van snelheidsbeperkingen Ook de advocaat zoekt met zijn cliënt naar externe oorzaken voor het misdrijf (zondebok)
Cognitieve dissonantie Zelfbeeld vs Risicogedrag Uitspraken van overtreders: Ik ben een goede bestuurder In de bebouwde kom moet je traag rijden Het verkeer is gevaarlijk Ik zou niet kunnen leven met een dode op mijn geweten Wat is een aanvaardbaar excuus voor nabestaanden?
Snelheid en rationalisatie Er is geen aanwijsbaar slachtoffer Ik had alles onder controle Niemand snapt nog hoe snel je waar mag rijden Geen kwaad opzet
Neutralisatietechnieken 1. Ontkenning van de verantwoordelijkheid Ik had geen keuze Je wordt gedwongen om dicht tegen elkaar aan te rijden Automobielsector laat wagens snel rijden Rij je niet sneller, dan hou je het verkeer op
Neutralisatietechnieken 2. Ontkenning van de schade Door sneller te rijden heb ik vaak ongevallen vermeden Er is niets gebeurd Moest iedereen vlot rijden, er zouden minder ongevallen zijn Denkfout: rechtvaardiging door achterafkennis
Neutralisatietechnieken 3. Ontkenning (erkenning) van het slachtoffer De fietsers zoeken het zelf Wat doet een kind van 14 s nachts op straat? Als anderen niet dom doen, gebeuren er geen ongelukken
Neutralisatietechnieken 4. Veroordelen van de veroordelaars De politie flitst waar ze veel mensen kunnen pakken Ze kennen me, en houden me voortdurend in het oog Jij hebt nog nooit een overtreding begaan? Snelheidscontroles dienen om staatskas te spijzen
Neutralisatietechnieken 5. Beroep op hogere plichten/morele principes Mij zal zoiets niet overkomen Ik kan goed rijden, dus mag ik wat sneller Met mijn auto is sneller niet gevaarlijk
Gedragsmodel verkeersgedrag Model van Fishbein & Ajzen (1975) Gewoonte Normen Attitude Intenties Gedrag Subjectieve norm Gepercipieerde controle
Praktijkdag
Doelstellingen 1. Verhoging waargenomen taakeisen Veilig rijden combineerbaar het hard rijden? 2. Verhoging waargenomen risico s Je bent niet alleen op de weg 3. Doorbreken gewoontegedrag en automatismen Lichamelijke en cognitieve bewustwording 4. Verleggen van uitdaging: snel rijden wordt goed rijden
GDE Matrix (Goals for Driver Education framework, Keskinen 2003) 4. Waarden en normen, life style Zelfcontrole, overtuigingen, belang van bepaalde waarden 3. Strategisch niveau: context van de verplaatsing Welk vervoermiddel, planning, routekeuze, rijgeschikt, Hoe omgaan met verkeer 2. Tactisch niveau: beheersing verkeerssituatie Inschatten andere weggebruikers, aanpassen aan specifieke omstandigheden, maneuvres, afstand, inhalen, 1. Operationeel niveau Gas geven, sturen, remmen, schakelen,
Tactisch niveau Cognitieve rijtaken Aanpassing gedrag aan verkeerssituatie (zelfregulatie): Op basis van Statusonderkenning: weten wat je kan Risico onderkenning: gevaarherkenning
www.bivv.be Ivo Van Aken ivo.vanaken@bivv.be