Geloof Hoop - Liefde Inspirerend onderwijs Identiteitsnotitie Stichting Fluenta 2011
De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht, maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze. De liefde zal nooit vergaan. Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. (Uit: 1 Corinthiërs 13 in de Nieuwe Bijbel Vertaling) 2
Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 1 Fluenta Voor inspirerend onderwijs 4 2 Identiteit op stichtingsniveau 5 2.1 Uitgangspunten van de levensbeschouwelijke identiteit van de scholen van Fluenta 5 2.2 Het toelatingsbeleid van leerlingen 2.3 Het aannamebeleid van leerkrachten 2.4 De leerkracht als identiteitsdrager 5 6 7 3 3.1 3.2 Identiteit op schoolniveau Structureel identiteitsberaad Schoolconcept 9 9 9 4 Tot slot 11 3
Inleiding Notitie identiteit van Stichting Fluenta Deze notitie vormt de uitkomst van het gelopen identiteitstraject in de afgelopen jaren. De visie van Stichting Fluenta op verschillende identiteitsaspecten is hierin vastgelegd en er worden enkele uitspraken gedaan over de vormggeving van de identiteit. Doelstelling Wij verwachten van onze leraren dat zij kunnen inspireren, zodat leerlingen worden begeleid en uitgedaagd om eigen keuzes te maken inzake de waarde van het christelijk geloof voor hun leven en deze maatschappij. Dit in nauwe samenwerking met de ouders. Deze notitie fungeert als richtinggevend en inspirerend kader om dit doel te bereiken. Resultaat Om na te kunnen gaan of deze doelstelling wordt bereikt, zijn de volgende indicatoren omschreven: - Elke school heeft de (levensbeschouwelijke) identiteit neergelegd in een kwaliteitskaart. - In deze kwaliteitskaart wordt concreet omschreven wat er in de praktijk van elke dag herkenbaar in de school aanwezig is. - Elke school besteedt voortdurende aandacht aan de vormgeving van de (levenbeschouwelijke) identiteit. 1. Fluenta Voor inspirerend onderwijs! Missie Stichting Fluenta biedt vanuit haar (protestants-)christelijke identiteit kwalitatief hoogwaardig onderwijs aan kinderen. Visie Welke betekenis geeft Fluenta aan haar (protestants-)christelijke identiteit? Het christelijk geloof, gebaseerd op en geïnspireerd door de Bijbelse verhalen, is de basis voor de identiteit van de scholen. Deze identiteit heeft in het verleden vorm gekregen binnen de protestantse traditie van Nederland, maar zonder daaraan te kort te doen wil Fluenta rekening houden met het brede spectrum aan verschijningsvormen die het christelijk geloof nu kent. Daarbij wordt respectvol omgegaan met andere wijzen van geloven en andere godsdiensten. Vanuit de (protestants-) christelijke identiteit en traditie worden aan de kinderen op de scholen Bijbelse verhalen verteld en geloof, hoop en liefde overgebracht. Wat is volgens Fluenta kwalitatief hoogwaardig onderwijs? Het kind staat bij ons onderwijs centraal. Elk kind heeft eigenheid en eigenwaarde. Vanuit deze uitgangspunten ontwikkelen kinderen op de scholen van Fluenta de talenten die zij bezitten maximaal. Dat doen zij in een veilige omgeving, waar zij leren om met respect en vertrouwen met de pluriforme en voortdurend veranderende maatschappij om te gaan. Cognitieve aspecten spelen daarbij een grote rol, maar daarnaast is sociaal emotionele ontwikkeling van groot belang evenals ontwikkeling op de terreinen van creativiteit en sportiviteit. Kwalitatief hoogwaardig onderwijs is resultaatgericht en wordt vakkundig geborgd. 4
2. Identiteit op stichtingsniveau 2.1 Uitgangspunten van de levensbeschouwelijke identiteit van de scholen van Fluenta Hierboven is de visie van Stichting Fluenta op haar (protestants-)christelijke identiteit weergegeven. Vanuit deze visie heeft de stichting een aantal uitgangspunten bij het vormgeven van de levensbeschouwelijke identiteit geformuleerd: De scholen van de stichting zijn open christelijke scholen. Dat betekent dat zij als christelijke scholen duidelijk herkenbaar zijn. De scholen werken vanuit het christelijk geloof. Van daaruit hebben zij een uitnodigend karakter voor de ouders en kinderen uit Houten, Nieuwegein, IJsselstein en Vianen. Het doorgeven van Bijbelse verhalen aan kinderen is een belangrijke pijler van de identiteit van de scholen. Verder wordt er op alle scholen gebeden, worden er christelijke liederen gezongen en christelijke feesten gevierd. De scholen willen vanuit een Bijbelse visie kinderen met elkaar leren omgaan. De Bijbelse waarden worden omschreven in de drieslag geloof, hoop en liefde. De scholen van Stichting Fluenta hebben een maatschappelijke opdracht. Het werken vanuit het christelijk geloof brengt met zich mee dat er binnen de school aandacht is voor andere godsdiensten en overtuigingen. Naast kennisoverdracht is er sprake van een respectvolle ontmoeting en dialoog met andere godsdiensten en overtuigingen. De leerkrachten geven de levensbeschouwelijke identiteit dagelijks vorm in de klas. De leerkrachten moeten dan ook passen binnen de identiteit van de stichting en hier zelf vorm aan kunnen geven. De stichting werkt met een competentie identiteit. De vormgeving van de identiteit is een dynamisch proces. Het vormgeven van identiteit vindt plaats in de dialoog binnen het team en in dialoog met de ouders en met de omgeving. Identiteit moet dan ook structureel op de agenda staan van zowel de schoolteams als het bestuur. De directies fungeren hierbij als inspirator. Zij bevorderen de dialoog en bewaken en monitoren de uitgangspunten en afspraken op het gebied van de levensbeschouwelijke identiteit. De scholen van Fluenta vinden het belangrijk om in de omgeving van de school goede relaties te hebben, waaronder die met de kerk. Kerk-en-school-diensten zijn en blijven in dat kader een belangrijke activiteit. De scholen van Stichting Fluenta stimuleren het contact tussen school en kerk. Tevens vormt de wijze waarop de scholen present zullen zijn in de samenleving een belangrijk aandachtspunt. Dit kan onder meer betekenen: aandacht voor de zwaksten in de maatschappij, projecten voor goede doelen organiseren en aandacht voor de natuur en het milieu. 2.2 Het toelatingsbeleid van leerlingen De scholen van Fluenta hanteren een open toelatingsbeleid voor alle kinderen. Voor alle scholen geldt dat de populatie van de leerlingen verandert. Een meerderheid van de leerlingen en ouders is onkerkelijk en er zijn ouders en leerlingen van een andere levensbeschouwelijke of culturele achtergrond. Het wordt als een uitdaging gezien om in deze pluriforme maatschappij vanuit de eigen standpunten en uitgangspunten te werken. De christelijke identiteit houdt in dat je je open opstelt en 5
ruimte geeft aan andersdenkenden en deze daarnaast ook in aanraking brengt met dat christelijke geloof. Met elkaar moet het team helder maken waar zij voor staat, zodat ouders weten wat ze van de school kunnen verwachten. Identiteit is onderwerp van gesprek tijdens het aanmeldingsgesprek of informatieavonden. Hier zal aan ouders van nieuwe leerlingen duidelijk gemaakt worden dat het team werkt vanuit een bepaalde missie en visie aan waarden en normen. Deze zijn gebaseerd op de Bijbel en leiden bijvoorbeeld tot respect en het niet veroordelen van elkaar. De Boodschap van Jezus zit niet in een vak, maar het kan gezien worden als een way of life. 2.3 Het aannamebeleid van leerkrachten Voor de verwerkelijking van de christelijke identiteit van de school is de wijze waarop de directie en de leerkrachten van de school daar vorm aan geven cruciaal. In de vormgeving van het professioneel handelen wordt uitgegaan van het volgende concept met drie onderscheiden identiteiten (de zogenaamde interactiedriehoek), te weten: die van de persoon, van de professional en van het instituut. In dit concept gaat het erom dat de school als instituut een duidelijk herkenbare identiteit dient te hebben zodat van de leerkracht gevraagd kan worden om als professional deze identiteit mede vorm te geven en te ontwikkelen. Uiteraard speelt de persoon van de leerkracht hoe deze denkt en gelooft een belangrijke rol, maar het gaat in de eerste plaats om zijn professioneel handelen. Gelet op de veranderingen die leerkrachten in hun persoonlijk leven kunnen ondergaan, de veranderende eisen aan de leerkracht als professional (wet BIO) en de steeds veranderende eisen die aan scholen worden gesteld, zal de identiteitsontwikkeling van de scholen een voortdurend proces zijn. Voor Stichting Fluenta is het bij een sollicitatieprocedure van belang om te bezien of de sollicitant vanuit een persoonlijke beleving de levensbeschouwelijke identiteit van de school dagelijks in de klas kan vorm geven. Het Diploma Christelijk BasisOnderwijs wordt binnen de stichting gezien als een hulpmiddel bij het vormgeven van christelijk onderwijs. Het is wenselijk dat zoveel mogelijk leerkrachten dit diploma hebben. 6
2.4 De leerkracht als identiteitsdrager De stichting werkt met een aparte competentie op het gebied van identiteit voor leerkrachten. Deze competentie is een instrument dat naar leerkrachten helder maakt wat er van hen verwacht wordt. Deze competentie kan onderwerp van gesprek zijn tussen directie en leerkrachten en vormt de onderlegger voor het gesprek bij selectie- en wervingsprocedures. Deze competentie heeft veel met de persoonlijkheid van de leerkracht te maken. Binnen het protestants-christelijke onderwijs wordt de individuele betrokkenheid van leerkrachten bij het christelijk geloof van grote waarde geacht voor het onderwijs aan de kinderen. Deze competentie is moeilijk te ontwikkelen als het gaat om de individuele inspiratie, aangezien dit een persoonlijke keuze is. Kennis en vaardigheden zijn wel te ontwikkelen. Naast deze persoonlijke kant van de competentie is het van belang dat deze past bij de visie van de school, zoals deze in het schoolconcept staat verwoord. Wat verwachten we van de leerkracht? Geloof De leerkracht: - handelt binnen de visie van de school en heeft een eigen vorm van christelijke geloofsbeleving; - is in staat om met kinderen de eigen geloofsbeleving te kunnen delen; - draagt de geloofsbeleving naar de leerlingen uit binnen de visie van de school; - is echt in de wijze, waarop hij over het christelijk geloof spreekt en ernaar handelt - kan kinderen iets leren over het christelijk geloof. Hoop De leerkracht: - is in staat kinderen perspectief te bieden, hen te helpen dit ook zelf te vinden en te houden in het leven; - geeft kinderen toekomstperspectief en hoop voor de toekomst van de wereld; - bereidt hen voor om als goed burger op een positieve manier bij te dragen aan onze maatschappij. Liefde De leerkracht: - handelt met compassie richting kinderen, ouders en collega s; - geeft elk kind iedere dag de kans om opnieuw te beginnen; - is bereid om meer dan het gewone te doen als het gaat om het welzijn van de leerlingen; - is in staat om kinderen te begeleiden in het ontwikkelen van de liefde voor God, voor de ander, voor zichzelf en voor de wereld; - is bereid en in staat om zich in te leven in de verschillende achtergronden van de leerlingen en daar opbouwend mee om te gaan in de school. 7
Vaardigheden De leerkracht: - heeft kennis van bijbelverhalen - heeft kennis van de Nederlandse godsdienstige traditie in het algemeen en heeft in het bijzonder affiniteit met de protestantse traditie - kan methodeonafhankelijk vorm geven aan godsdienstlessen, waarbij kinderen in aanraking gebracht worden met bijbelverhalen, naast christelijke vormen als spelen, leren, vieren en dienen - helpt kinderen om tot een eigen keuze te komen - bezit verder de volgende specifieke vaardigheden: o kan bidden en vertellen, o het verzorgen van vieringen, o gesprekken met kinderen kunnen voeren over God en het geloof, o gesprekken met ouders en collega s kunnen voeren over de identiteit van de school, o in staat zijn om een respectvolle ontmoeting tussen verschillende godsdiensten en culturen met kinderen uit te werken. - is in staat om mede vorm te geven aan de eigen identiteit van de school in activiteiten voor kinderen, collega s, ouders en de buurt; - is in staat en bereid zich verder te ontwikkelen en te scholen in godsdienstige vorming. 8
3. Identiteit op schoolniveau Zoals eerder in deze notitie is beschreven, dient identiteit niet beperkt te blijven tot een beschrijving in deze notitie, doch vooral herkenbaar te zijn in het schoolleven van elke dag. Daarvoor is het noodzakelijk dat er structureel aandacht aan identiteit wordt besteed. Om duidelijk te maken hoe dit vorm kan krijgen, nemen we hieronder een voorbeeld van een schoolconcept op zoals dat op één van de Fluenta-scholen in 2010 is ontwikkeld. In dit schoolconcept komen veel zaken samen en wordt een wenkend perspectief geschetst, dat inspirerend kan werken voor ouders bij het inschrijven voor hun leerlingen en dat richting kan geven aan het handelen van de leerkrachten en duidelijk maakt wat er van hen wordt verwacht. 3.1 Structureel identiteitsberaad Het vormgeven van identiteit vindt plaats in de dialoog binnen het team. Uit de studiedagen is verder gebleken dat het gesprek met elkaar over de persoonlijke geloofsbeleving en de invloed daarvan op de vormgeving van de identiteit op school erg waardevol is. Aandacht voor de persoonlijke beleving van teamleden brengt het team onderling nader tot elkaar; het zorgt voor begrip. De vormgeving van de identiteit staat jaarlijks op de agenda in de scholen. 3.2 Een voorbeeld van een schoolconcept Levensbeschouwelijke dimensie Onze school is een christelijke school. Het christelijk geloof geeft richting aan hoe wij omgaan met elkaar en hoe wij ons onderwijs inrichten. Het christelijk geloof biedt hoop en houvast in deze wereld. We staan open voor iedereen die voor het christelijk onderwijs kiest. Bij ons op school mag iedereen zijn zoals hij is met respect voor de ander. We hebben een open houding naar elkaar en naar elkaars geloof. We hebben aandacht voor elkaar en luisteren naar elkaar. De Bijbel neemt bij ons op school een belangrijke plaats in. De leerkrachten vertellen de leerlingen Bijbelverhalen en gaan hierover met hen in gesprek. Aan de hand van Bijbelverhalen leggen we een relatie tussen het christelijk geloof en het dagelijks leven. We leren kinderen dat zij in hun leven op God mogen vertrouwen. Vanuit het christelijk geloof en de Bijbelverhalen besteden we ook aandacht aan andere godsdiensten. We kijken daarbij naar wat ons bindt. Leerkrachten leven het christelijk geloof voor. Zij zijn open over wat zij zelf geloven zonder dat zij dit opleggen aan de leerlingen. De leerlingen leren dat er verschillende manieren van geloven mogelijk zijn en leren omgaan met verschillen. Leerlingen worden geprikkeld om na te denken over wat zij zelf geloven en worden gestimuleerd hier open over te zijn. Bij ons op school worden alle christelijke feesten gevierd. We zingen verschillende christelijke liederen, waarbij we werken met een lied van de week. Verder houden we week- en maandopeningen en bidden we met elkaar. 9
Maatschappelijke dimensie Op onze school vinden we een diversiteit van geloven en culturen. Hier is ruimte voor in onze christelijke school en daar zijn we trots op. We zoeken als school naar wat verschillende geloven bindt. We werken samen met verschillende kerken én met de moskee. We willen als school zichtbaar zijn in onze wijk. Verder is duurzaamheid voor ons een belangrijk thema. We gaan hierover met leerlingen in gesprek, bijvoorbeeld over het omgaan met de natuur en omgaan met geld. Onze school neemt deel aan acties voor hulporganisaties en we organiseren concrete activiteiten als het gaat om de zorg voor de wereld waarin wij leven. Pedagogische en onderwijskundige dimensie Onze school wil voor alle kinderen een veilige en geborgen plek zijn waar zij met plezier komen. We werken aan een klimaat, waarbij we elkaar op een positieve manier benaderen en waar betrokkenheid is op elkaar. Leerkrachten hebben hierbij een voorbeeldfunctie. We hebben een pestprotocol en werken hieraan met het concept De Vreedzame school. Op onze school en in alle klassen zien we om naar elkaar. Dit uit zich onder andere in aandacht bij geboorte, overlijden of verjaardagen. Er is op onze school ruimte voor ieders inbreng; van ouders, leerlingen en teamleden. Leerlingen en ouders krijgen bij ons op school steeds nieuwe kansen. Vergeving is een belangrijke waarde voor ons; leerlingen en ouders mogen bij ons steeds opnieuw beginnen, hoe moeilijk dat soms ook is. We werken op onze school met duidelijke regels die voor iedereen gelden. Hierop durven we elkaar aan te spreken. In ons onderwijs houden we rekening met verschillen tussen de leerlingen. We gaan er vanuit dat ieder kind talenten en behoeften heeft en sluiten hierbij aan. Dit doen wij onder andere door handelingsgericht te werken en door in onze leerlingenzorg hier specifiek aandacht voor te hebben. Samenwerken en het werken met maatjes is belangrijk in ons onderwijs. We kiezen onze methodes bewust; we letten daarbij op taalgebruik en respect voor diversiteit. Ook onze materialen, bijvoorbeeld de boeken in de schoolbibliotheek, kiezen wij bewust. Ouders mogen erop vertrouwen dat de school bepaalde zake niet propageert of promoot, maar wel bespreekt in de veilige omgeving van de klas met de eigen leerkracht. 10
4 Tot slot Samenvattend kunnen de volgende richtinggevende uitspraken voor het beleid van Fluenta en de scholen in de komende jaren aangegeven worden. Richtinggevende uitspraken: 1. De scholen van Stichting Fluenta willen als waarde(n)volle organisatie de leerlingen toerusten tot waarde(n)volle kinderen door hen vanuit geloof, hoop en liefde een richting te wijzen in deze complexe maatschappij. 2. De scholen van Fluenta hebben een open toelatingsbeleid. Elke school communiceert op een heldere manier naar ouders waar zij als christelijke school voor staat, zodat voor ouders helder is wat men wederzijds van elkaar kan verwachten. 3. Stichting Fluenta werkt met de volgende benoemingsvoorwaarden op het gebied van de (levensbeschouwelijke) identiteit: - kandidaten kunnen verwoorden hoe men zich persoonlijk verhoudt tot de christelijke traditie en hoe zij aankijken tegen deze identiteitsnotitie van Stichting Fluenta; - kandidaten kunnen voldoen aan de indicatoren uit de competentie identiteit - het bezit van het DCBO strekt tot aanbeveling. 4. Jaarlijks wordt er op de scholen in een teambijeenkomst aandacht besteed aan de vormgeving van de identiteit. De scholen houden om de 2 à 3 jaar een studiedag over identiteit. 5. Elke school van Stichting Fluenta ontwikkelt in 2011/2012 een beschrijving van het eigen schoolconcept. Dit schoolconcept wordt gebruikt in uitingen als schoolgids en website. Verder vormt het de basis voor de ontwikkeling van de kwaliteitskaart (Levensbeschouwelijke) Identiteit. We hopen dat deze notitie een middel is om de identiteit van onze scholen op een inspirerende manier vorm te geven in het schoolleven van elke dag. 11