VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE KINDERHOF Locatie : Brinnr. : 15TT Plaats : Amersfoort Registratienummer : 060454 Onderzoeksnummer : 186 Datum onderzoek : 11-01-2011 Datum vaststelling rapport : 0-0-2011 VVE-rapport 186 Onderzoeksdatum: 11-01-2011 Pagina 1 van 6
1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 26, waarvan 4 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 25, waarvan 2 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep c: 26, waarvan 2 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep d: 26, waarvan 4 doelgroepkleuters VVE-rapport 186 Onderzoeksdatum: 11-01-2011 Pagina 2 van 6
2. HET TOTAALBEELD De is een basisschool van ruim 20 leerlingen verdeeld over 1 groepen en gevestigd in de wijk Rustenburg. Samen met nog 16 andere basisscholen valt de school onder het bestuur van de Stichting voor Katholiek Primair Onderwijs Amersfoort (KPOA). In haar schoolgids heeft de school beknopt weergegeven wat VVE beoogt en hoe het op de school wordt vormgegeven. De school werkt samen met drie peuterspeelzalen: Humpie Dumpie, De Hobbit en De Bonte Stee. De meeste onderdelen die de inspectie beoordeelt bij dit onderzoek zijn voldoende ontwikkeld. Er blijven echter ook nog enkele zaken over die voor verbetering vatbaar zijn, met name op het gebied van de ouderbetrokkenheid. De resultaten van VVE zijn nog niet te bepalen, omdat daarover op gemeentelijk niveau nog geen afspraken zijn gemaakt.. BEOORDELING KWALITEITSASPECTEN EN TOELICHTING ALS DIT NODIG IS A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Piramide A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5. Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) De gemeente Amersfoort heeft de definitie van "doelgroepkinderen" nog niet vastgesteld. De genoemde aantallen zijn dan ook de zogeheten "gewichtsleerlingen". De school rekent vooruitlopend op de gemeentelijke definitie naast de gewichtsleerlingen ook de kleuters die extra taalondersteuning nodig hebben als doelgroepkinderen. (A) Voor de vier kleutergroepen is gedurende drie dagen per week een extra leerkracht ('tutor') aanwezig. Zij beschikt over een eigen lokaal en werkt met individuele leerlingen of groepjes kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Uitgangspunt is de specifieke onderwijsbehoefte van de kinderen. Dat houdt in dat er soms kleuters uit verschillende groepen samen een tutorgroepje vormen. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal 2 (B2) De ouders waarmee de inspectie sprak zijn tevreden over de manier waarop zij door de school zijn en worden geïnformeerd over de VVE-aanpak. VVE-rapport 186 Onderzoeksdatum: 11-01-2011 Pagina van 6
(B4) Voorafgaand aan een nieuw thema van Piramide krijgen de ouders schriftelijk informatie over de inhoud en suggesties om ook thuis aandacht aan het thema te besteden (liedjes, suggesties voor knutselactiviteiten etc.). (B5) De Stichting Sovee organiseerde tot voor kort informatie-/werkochtenden voor ouders. De subsidie daarvoor is gestopt en daarmee zijn ook de ochtenden afgeschaft. Volgens de school en de ouders werden deze ochtenden op het laatst ook slecht bezocht. De school heeft plannen om deze ouderbijeenkomsten weer nieuw leven in te blazen. Op dit moment is de participatie van ouders in het kader van het VVE-programma gering. Er is af en toe een half uur een spelinloop aan het begin van de dag en ouders assisteren bij buitenschoolse activiteiten (excursies), maar van een structurele bijdrage is nauwelijks sprake. (B7) De informatie die de ouders ontvangen over een nieuw thema houdt geen rekening met een eventuele andere thuistaal. Door het wegvallen van de ouderbijeenkomsten in het kader van Piramide is het voor ouders die de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn moeilijk om te participeren in het VVE-programma. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend C Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C. De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen (C.1) Tussen de verschillende groepsleraren en de tutor vindt zeer frequent overleg plaats. Leerlingen die extra zorg behoeven, met name op het gebied van de taalontwikkeling, worden in een klein groepje of individueel door de tutor ondersteund. Dat kan gebeuren in de vorm van pre-teaching of herhaling van de activiteiten. De tutor maakt voor deze activiteiten een individueel of een groepshandelingsplan waarin zij de doelstellingen, de uitvoering en de resultaten van de extra zorg vastlegt. Deze handelingsplannen zijn bij de groepsleraren bekend en vormen een verbijzondering van het algemene groepsplan, het groepsplan voor rekenen en het groepsoverzicht. VVE-rapport 186 Onderzoeksdatum: 11-01-2011 Pagina 4 van 6
D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2. De leidstersleerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken (E2) De evaluatie van de VVE vormt een integraal deel van het systeem van kwaliteitszorg. Uit de documenten die de directie heeft aangereikt blijkt dat de school dit jaarlijks doet en op een goede manier. (E) Op gemeentelijk niveau is nog niet vastgesteld wat de resultaten van VVE zouden moeten zijn. Niettemin heeft de school een analyse gemaakt van de resultaten van de taal- en rekentoetsen. Uit deze analyse blijkt onder andere dat de leerlingen uit groep 1 en 2, die tutoring krijgen, substantieel beter scoren op de landelijk genormeerde taal- en rekentoetsen dan enkele jaren geleden het geval was toen deze vorm van extra stimulering niet plaatsvond. De resultaten voor woordenschat in de groepen en 4 daarentegen blijven volgens de school teleurstellend. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool F De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd VVE-rapport 186 Onderzoeksdatum: 11-01-2011 Pagina 5 van 6
(F1) De onderhoudt contacten met drie peuterspeelzalen: Humpie Dumpie, De Hobbit en De Bonte Stee. Met name is er veel overleg tussen de school en de eerstgenoemde peuterspeelzaal waarvan de school ook de meeste nieuwe leerlingen krijgt. De VVE-coördinator en de intern begeleider spreken regelmatig met de leidsters van de peuterspeelzalen. Ook zijn er af en toe gezamenlijke activiteiten. Omdat de voorschool ook met het programma Piramide werkt kunnen de thema's goed op elkaar afgestemd worden. Wanneer een kind bij De wordt ingeschreven, nemen de VVE-coördinator van De, de coördinator van de peuterspeelzaal en de leidsters de ontwikkeling van deze leerling door op basis van het peutervolgsysteem dat aan de basisschool wordt overgedragen. De ouders hebben vooraf toestemming gegeven om deze gegevens mee te geven. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken - G2 De resultaten zijn van voldoende niveau - G Verlengde kleuterperiode (G2) Er zijn op gemeentelijk niveau nog geen afspraken gemaakt over de resultaten van VVE. Niettemin heeft de school besloten voorlopig eigen normen te gaan opstellen voor de toetsresultaten van Ordenen en Taal voor Kleuters. Nadat duidelijk is geworden welke leerlingen tot de doelgroepkinderen gerekend worden kan de school ook bepalen of de resultaten voldoende zijn. (G) Het percentage kleuters dat aangewezen is op een extra kleuterjaar blijft ruim binnen de 12% die de inspectie als norm hanteert. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport 186 Onderzoeksdatum: 11-01-2011 Pagina 6 van 6