Belgisch handboek voor klinische audits in de medische beeldvorming. Nils Reynders-Frederix (secretaris BELMIP)

Belgisch handboek voor klinische audits in de medische beeldvorming Nils Reynders-Frederix (secretaris BELMIP)

BELMIP Belgian Medical Imaging Platform Opgericht in 2010 Promoten goed gebruik medische beeldvorming: optimaliseren voorschrijfgedrag en voorkomen van onnodige onderzoeken sensibiliseren van de sector en de algemene bevolking sector helpen bij het optimaliseren kwaliteit van onderzoeken

BELMIP Platform bestaande uit: FOD Volksgezondheid RIZIV FANC radiologen en nuclearisten (college medische beeldvorming, BSR en BELNUC) medische beeldvormers: verpleegkundigen, TMB en gelijkgestelden (VMBv, APIM en MIB) huisartsen (Domus Medica) fysici Source: http://www.fotolia.com Author: AKS

Initiatieven BELMIP 1. guidelines voor voorschrijven van medische beeldvorming 2. sensibiliseringscampagnes 3. Belgisch handboek voor klinische audits in de medische beeldvorming

Europese directieven: Europees kader 1997/43/Euratom: Europese lidstaten moeten in hun regelgeving een kader opnemen voor het uitvoeren van klinische audits volgens nationale procedures 2013/59/Euratom: deadline = februari 2018 deze directieven zijn NIET rechtstreeks van toepassing op het werkveld WEL via omzetting in Belgische regelgeving bevoegde overheid voor omzetting = FANC februari 2018 deadline voor sector

Belgisch kader Sinds 2001, art. 51.4 van het ARBIS (regelgeving FANC): Klinische audits worden uitgevoerd in de radiologische installaties die door het Agentschap worden aangeduid en volgens de door het Agentschap bepaalde of goedgekeurde modaliteiten Nieuwe regelgeving zit in de pipeline ontwerptekst afgetoetst met sector staat online op de website van het FANC KB art. 30: fasen (zelfevaluatie, interne audit en externe audit) documentatie na iedere fase samenstelling teams FANC besluiten: aanduiding type installaties formalisering methodologie frequenties De praktische aspecten zullen worden opgenomen in de handleiding van B-QUAADRIL

Wat is klinische audit? audit inspectie Basis Resultaat Organisatie Teams Inspectie Wetgeving Regelgeving Vereisten Handhaving Bevoegde instanties met legaal mandaat Inspecteurs en adviseurs Audit Standaarden Kwaliteitscriteria Goede praktijk Aanbevelingen Suggesties Peer review systeem Professionals uit de sector

Klinische audit Waarom? stralingsbescherming zorgprofessionals (stralings)bescherming patiënten verbetering van de patiëntenzorg optimaliseren gebruik van middelen infrastructuur & personeel lager risico op (bijna)incidenten bewijs van kwaliteit voor: patiënten verwijzende artsen radiologische gemeenschap, peers kritische zelfreflectie: doen we de juiste dingen? doen we de dingen juist? doel = verbeteren en leren niet om te oordelen Continu proces!

Klinische audit Welke kwaliteitscriteria? gebruiksvriendelijk en relevant eenvoudig af te toetsen in overleg met experten gradaties (niveau A, B en C) rekening houdend met de huidige wetgeving QUAADRIL B-QUAADRIL

QUAADRIL IAEA (2010): Quality Assurance Audit for Diagnostic Radiology Improvement and Learning 295 kwaliteitscriteria voor radiologie focus op radioprotectie QUAADRIL

Vereenvoudiging complexe QUAADRIL criteria vereenvoudigen e.g. Check for documentation on policies and procedures in regard to identifying the clinical conditions relevant to the hazards of specific radiological examinations (e.g. contrast media contraindications) worden contra-indicaties (b.v. voor contrast) gedocumenteerd? Hoe?

Niveaus Niveau C: aanvullend, maar niet essentieel bv.: vrijstelling van klinisch vooral gericht op centra die opleiding geven werk of aan voor wetenschappelijk personen onderzoek doen betrokken bij onderwijs Niveau A Niveau B niet verplicht, maar wenselijk moet haalbaar zijn voor alle diensten bv.: feedback van patiënten op geleverde zorg verzamelen en documenteren van verbeteracties vereist door wetgeving, technische publicaties van het IAEA of andere bv.: externe acceptatietest standaardorganen toestellen die straling niet halen van een A -standaard gebruiken wordt als ernstig beschouwd en vereist dringende correctieve actie

Niveaus Niveau C: aanvullend, maar niet essentieel vooral gericht op centra die opleiding geven of aan wetenschappelijk onderzoek doen Niveau B niet verplicht, maar wenselijk moet haalbaar zijn voor alle diensten Niveau A vereist door wetgeving, technische publicaties van het IAEA of andere externe standaardorganen niet halen van een A -standaard wordt als ernstig beschouwd en vereist dringende correctieve actie

B-QUAADRIL

Fasen externe klinische audits zullen initieel niet verplicht worden 2 1 De frequentie van de audits zal nog door het FANC worden bepaald in een besluit 2 BeCare (maart 2019), www.becaremagazine.be

B-QUAADRIL nr. criterium evaluatie opmerkingen realisatiedatum criteria met (eventuele) verwijzingen naar regelgeving (hyperlinks) pagina voor evaluatie van de dienst

Kolom evaluatie : aanduiden in welke mate voldaan is aan het kwaliteitscriterium met volgende codes: Evaluatie

Evaluatie Kolom opmerkingen : verduidelijken waarom al dan niet is voldaan aan het kwaliteitscriterium Wanneer een kwaliteitscriterium niet van toepassing is, moet steeds gemotiveerd worden waarom

Zelfevaluatie Kolom realisatiedatum : aanduiden op welke datum het kwaliteitscriterium aangeduid werd als voldaan

Zelfevaluatie Output = zelfevaluatierapport toont in welke mate dienst beantwoordt aan B-QUAADRIL criteria beschrijft vastgestelde tekortkomingen of gebreken met vermelding van prioriteit van verbeteracties ( cruciaal, belangrijk of aanvullend ) zowel positieve bevindingen als constructieve, praktische aanbevelingen voor verbetering is de basis voor de eerste (of volgende) interne klinische audit en voor de volgende zelfevaluatie voor eigen gebruik van de dienst; dient niet opgestuurd te worden naar de FOD Volksgezondheid, het FANC of enige andere overheidsinstelling

Samenstelling team Zelfevaluatie: multidisciplinair team: één of meerdere artsen van de dienst zelf één of meerdere medische beeldvormers van de dienst zelf (technologen medische beeldvorming, verpleegkundigen of gelijkgestelden) teamleider: wordt aangeduid door de directie van het eigen ziekenhuis dient tot de dienst zelf te behoren (mag het hoofd van de dienst zelf zijn) afhankelijk van de specifieke vragen, aanvullen met personen met specifieke competenties, bijvoorbeeld: kwaliteitsmanager/kwaliteitscoördinator deskundige inzake ICT administratief medewerker erkende deskundige in de medische stralingsfysica* een erkende deskundige in de fysische controle* een agent voor stralingsbescherming* (vroeger aangestelde voor de bewaking ) mag in combinatie zijn met een andere rol * Enkel relevant indien ioniserende straling wordt gebruikt

Samenstelling team Interne audit: collega s uit een andere dienst binnen hetzelfde ziekenhuis multidisciplinair team personen die niet compleet vreemd zijn aan de te auditeren dienst teamleider wordt bepaald door de directie van het eigen ziekenhuis minstens één gevormd auditeur indien er helemaal geen gevormde auditoren zijn in het ziekenhuis: gekruiste klinische audits tussen twee naburige diensten (of diensten uit een associatie) beantwoordt niet aan de strikte definitie van een interne klinische audit (extern aan de dienst maar intern aan het ziekenhuis) deze manier van auditeren moet gedocumenteerd worden in een overeenkomst en in het eindrapport van de interne audit

Samenstelling team Externe audit: minstens drie gevormde auditoren maken geen deel uit van de eigen inrichting (het ziekenhuis): voldoende kennis en ervaring over de te auditeren (zorg)processen onafhankelijk ten opzichte van de te auditeren dienst steeds een vergund radioloog of connexist apparatuur die ioniserende straling uitzendt eveneens een erkende deskundige in de medisch stralingsfysica multidisciplinair team te kiezen uit: vergunde radiologen en/of connexisten erkende deskundigen in de medisch stralingsfysica kwaliteitscoördinatoren medische beeldvormers (TMB/verpleegkundige, gelijkgestelde) erkende deskundigen in de fysische controle teamleider: altijd een arts bepaald door de directie van het externe ziekenhuis die de audit uitvoert

Pilootfase pilootprojecten in heel België (2 de helft 2017) diensten radiologie en connexe diensten uitgenodigd voor briefing via BSR en VBS enkel diensten radiologie stelden zich kandidaat geprobeerd via deze diensten connexisten toch te betrekken collectie feedback te weinig feedback uit connexe diensten aanpassing document (1 ste helft 2018) vragen vanuit BSVS officiële publicatie B-QUAADRIL 2 de feedbackronde (zomermaanden 2018) enkel voor connexe diensten gecontacteerd via VBS en BSVS collectie feedback aanpassing document (september-oktober 2018) criteria B-QUAADRIL afgewerkt (eind 2018) handleiding zal aangevuld worden van zodra technisch besluit FANC beschikbaar is publicatie B-QUAADRIL (eerste helft 2019)

Stand van zaken opstellen B-QUAADRIL (22 vergaderingen lang) QUAADRIL criteria indelen volgens graad van belang indelen in categorieën aanpassen aan Belgische situatie afstemming met bestaande wetgeving pilootprojecten diensten radiologie B-QUAADRIL optimaliseren (in functie van feedback) pilootprojecten connexe diensten B-QUAADRIL optimaliseren (in functie van feedback) implementatie klinische audits aanpassing FANC regelgeving publicatie finale versie B-QUAADRIL implementatie zelfevaluaties en interne klinische audits actualisatie criteria periodiek actualiseren criteria met experten uit de sector

Actualisatie periodiek actualiseren B-QUAADRIL +/- iedere 3 jaar (nog te bepalen) samen met: radiologen medische beeldvormers fysici BSVS connexisten

Conclusies Een gebruiksvriendelijk handboek: enkel relevante criteria die eenvoudig af te toetsen zijn een getrapt systeem Ja, het uitvoeren van klinische audit is verplicht Maar belangrijker is de meerwaarde die klinische audits kunnen bieden Het doel = verbeteren en leren Ontwikkeld met en door de stakeholders Constructieve samenwerking

Vragen?