Samenvatting Maatschappijleer Nederland, een multiculturele samenleving Samenvatting door een scholier 996 woorden 7 april 2005 6,9 73 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi 5 Nederland, een multiculturele samenleving 1. Wat is een multiculturele samenleving? Multicultureel = in de samenleving kunnen meerdere groepen onderscheiden worden met verschillende culturele kenmerken Culturele kenmerken = godsdienst, zeden en traditionele gebruiken, opvattingen, muziek, etc. 3 oorzaken, waarom cultuur constant aan verandering onderhevig is: - technische en technologische ontwikkelingen - nieuwe generaties zetten zich af tegen oudere - mensen uit verschillende culturen beïnvloeden elkaar In het begrip cultuur worden 3 dimensie onderscheiden: 1. Ideële dimensie = betreft waarden, opvattingen goed/slecht, mooi/lelijk, religieuze of levensbeschouwelijk ideeën. 2. Normerende dimensie = betreft gedragsregels (normen&wetten), tradities en gewoonten. 3. Materiële dimensie = opvattingen omgezet in materiële werkelijkheid. Socialisatie = leerprocessen v.d. aangeleerde ideeën, waarden en gewoonten Sociale controle = cultuur reguleert het sociale gedrag, door aan te geven wat aanvaardbaar is en wat niet -> afwijkend gedrag wordt bestraft Het begrip multiculturele samenleving kan op 2 manieren worden uitgelegd: Beschrijvend: verschillende cultuurgroepen binnen Nederland Ideaal: Normatief gebruikt, culturele diversiteit wordt niet alleen aanvaard en gerespecteerd, maar ze Pagina 1 van 5
groepen leven ook op voet van gelijkwaardigheid 2. Migratiestromen Voorbeeld 17e eeuw: hugenoten uit Frankrijk vluchten naar Nederland en bouwen hier een nieuw bestaan op. Voorbeeld 20ste eeuw: 1949 -> Nederlands-Indië opgegeven -> Indische Nederlands (Indo s) hierheen. Aparte groep -> Molukkers -> Nederland zou eigen republiek voor hen creëren -> mislukt -> frustratie, dus terroristische acties -> nu goed geïntrigeerd Vluchtelingen = zijn door de VN als zodanig erkend Asielzoekers = mensen die vanwege vervolging (politieke of religieuze) een veilig heenkomen zoeken moeten asiel aanvragen Sinds 1975 blokkering van gastarbeiders uit niet EU-landen. Toelating geweigerd, tenzij in strijd met: - recht op gezinshereniging en gezinsvorming - internationale verdragen (recht op vrij verkeer EU-burgers, Vluchtelingenverdrag) - klemmende redenen van humanitaire aard Allochtonen ( allos = andere, chtoon = wereld) = nieuwkomers Autochtonen = traditioneel ingezetene Aanduiding allochtoon wordt gebruikt voor: - de eerste generatie nieuwkomers (immigranten dus) - de tweede generatie (hun nakomelingen) - de derde generatie, indien deze zich nog wenst te identificeren met cultuur van afkomst Allochtonen minderheden = relatief lage sociaal-economische positie in Nederlands samenleving, ook wel aangeduid als allochtone doelgroepen 3. De positie van allochtone minderheden in Nederland 4 grootste allochtone groepen in 2002: Turken, Surinamers, Marokkanen en Antillianen/Arubanen Geconcentreerd in (grootste) steden -> in de oudere stadswijken Redenen snellere groei van allochtone bevolkingsgroepen: - immigratie, samenhangend met gezinshereniging en gezinsvorming - relatief hoge geboortecijfer, in samenhang met relatief jonge leeftijd Positieverwervende factoren = capaciteiten en eigen inspanningen Positietoewijzende factoren = sociale omgeving en samenleving als geheel die invloed uitoefenen op de Pagina 2 van 5
kansen die iemand krijgt Vervlochten factoren die en hogere sociaal-economische positie verhinderen: - gemiddelde lage opleidingsniveau van allochtone minderheden - technologische ontwikkelingen elimineren arbeidsplaatsen - ondoorzichtigheid v.d. arbeidsmarkt - taalachterstand 4. Discriminatie en vooroordelen Discriminatie = ongelijk behandelen van personen of groepen op basis van kenmerken van deze personen of groepen, die in de gegeven situatie niet relevant zijn Vooroordeel = antipathie, gebaseerd op een onjuist, maar starre generalisatie die wordt gevoeld tegen een groep als geheel, of tegen een individu als lid van die groep. Xenofobie of vreemdelingenhaat = vooroordeel neemt grote vorm aan Kenmerken vooroordeel: - vijandig oordeel - oordeel over groep of individu - gebaseerd op generalisatie, niet ondersteund door feiten -oordeel is star Waarom houden mensen zo taai vast aan eenmaal gevormde vooroordelen?: 1. Mensen hebben behoefte aan een eigen identiteit: eigen succes ligt aan eigen capaciteiten, eigen falen ligt aan externe oorzaken. Bij andere personen of groepen is dit juist andersom 2. Vooroordeel niet zonder gevolgen. Kan voordeel hebben, dus instand houden 3. Mensen conformeren zich aan hun sociale omgeving, ook qua opvattingen Sociale normen = gedragsregels 5. Racisme Klassiek racisme = mensen en volken worden op grond van uiterlijk waarneembare kenmerken eenmaal ingedeeld bij inferieure rassen, dan gold dat als een biologisch en dus onveranderlijk feit. Modern racisme = denkbeeld dat (gebrek aan) bepaalde menselijke capaciteiten, of bepaalde gedragsmatige neigingen samenhangen met zoiets als volksaard en uiterlijk herkenbare kenmerken als huidskleur. Dit kan manifesteren in vreemdelingenhaat 6. Samenleving, cultuur en cultuurverschillen Pagina 3 van 5
Integratie = letterlijk samenvoegen. Samenleving met culturele diversiteit en waar open contacten daartussen plaatsvinden met respect, ook bewust van samenleving Segregatie = letterlijk scheiding. Samenleving met cultuurgroepen niet met elkaar in contact, leven gescheiden, nauwelijks respect, bewust van leven op gespannen voet Melting pot (smeltkroes) = de enorme diversiteit aan cultuurgroepen versmelt zich cultureel en fysiek tot een nieuwe culturele eenheid. Assimilatie = het overnemen door nieuwkomers van de cultuur van de al langer aanwezige groep Salad bowl (slabaksamenleving) = eigen culturele identiteit blijft bewaart. Dominante groepen en cultuurgroepen met een relatief slechte maatschappelijke positie onderscheiden zich Nederland lijkt Salad bowl, iedereen negatief daarover, bezwaren daartegen: - culturele scheidslijnen hebben de neiging om te verharden, weg harmonieuze samenleving - allochtone minderheden -> lage sociaal-economische positie -> hoge kans op criminaliteit - bestaande vooroordelen versterkt door relatief hoge criminaliteitscijfers - allochtone minderheden -> ondergeschikt, daardoor specifieke cultuurkenmerken te beleven en uit te dragen, kan maatschappelijke tegenstellingen versterken Rechtstaat stelt grenzen aan de reikwijdte v.d. culturen in een multiculturele samenleving. Kan alleen functioneren als die grenzen worden gerespecteerd Cultuurrelativisten = cultuur kan alleen vanuit zichzelf beoordeelt worden. De ene cultuur is dus nooit beter of slechter dan de andere Cultuuruniversalisten = wel degelijk universele waarden, met name mensenrechten. Een cultuur waar deze rechten gegarandeerd zijn mag je als beter beschouwen dan een cultuur zonder 7. Overheidsbeleid Strengere toepassing overheidsbeleid komt er op neer dat: - meer vreemdelingen direct teruggestuurd naar waar ze vandaan komen - minder vreemdelingen een (voorlopige) verblijfsvergunning - meer vreemdelingen (eerder) uitgezet Bezwaren tegen strengere beleid: - Inhumaan - meer kans op illegalen, daardoor meer kans op mensenhandel, uitbuiting op de zwarte markt, prostitutie en het criminele circuit Pagina 4 van 5
De in 1994 van kracht gaande, Wet Bevordering Evenredige Arbeidsdeelname Allochtonen (WBEAA) verplicht bedrijven met meer dan 35 werknemers de achtergrond van hun werknemers te registreren. Positieve actie = bij vervullen van vacatures, gebleken bij gelijke geschiktheid, voorkeur aan sollicitanten uit allochtone doelgroepen Met het Gemeentelijk Onderwijsachterstandsbeleid (GOA) wil de overheid wat te doen aan de achterstand op school bij de allochtone minderheden Interculturele onderwijs (ICO) = aandacht besteden bij alle vakken die raken aan de multiculturele samenleving. Tegenwoordig denken velen dat het bedoeld is om vooroordelen te voorkomen en bestrijden. Nieuwkomers worden geplaatst in Internationale Schakelklassen (ISK s), daar volgen ze een speciaal programma, de Nederlandse taal staat centraal. Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) = nieuwkomers moeten een inburgeringsonderzoek ondergaan, op basis v.d. resultaten hiervan worden de omvang en inhoud v.d. cursus bepaald Pagina 5 van 5