Pluriforme samenleving Hoofdstuk 1.

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 2542 woorden 8 april keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Pluriforme samenleving Hoofdstuk 1. Een basiskenmerk van een pluriforme samenleving is dat er mensen met verschillende normen, waarden, gewoonten en leefstijlen wonen. Cultuur: alle waarden, normen en andere aangeleerde kenmerken die de leden van een groep of samenleving met elkaar gemeen hebben en als zelfsprekend beschouwen. Functies van een cultuur Gedragsregulerend - cultuur laat het gedrag van mensen geordend verlopen een bron van sociale identiteit - het draagt ertoe bij dat je bent wie je bent en hoe je je naar andere presenteerd Gemeenschappelijk referentiekader - door gemeenschappelijke normen, waarden en achtergrond kunnen mensne beter hun gedachten en gevoelens uitwisselen Iedere groep heeft een eigen cultuur met andere normen en waarden maar om een samenleving te laten functioneren moet er een minimum aan gedragsregels en principes worden gesteld. Bij socialisatie neemt iemand de cultuur over van een bepaalde groep het eindresultaat hiervan is aanpassing. Hierdoor kan de cultuur langer in stand gehouden worden en blijft dus langer bestaan. Socialisatie vind bij kinderen vooral plaats door imitatie. Kinderen imiteren de mensen waarmee ze een sterke band hebben. Dit heet identificatie. Plaatsen waar socialisatie plaatsvindt: - gezin - school - werk - vriendenkring - geloofsrichtingen - maatschappelijke groeperingen - overheid - media Sociale controle is de manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich aan de geldende normen te houden. Sociale controle kan zowel formeel als informeel zijn en vindt plaats in de vorm van sancties. Dit kunnen zowel straffen als beloningen zijn. Pagina 1 van 7

2 Formeel: - positief, zoals een diploma, salarisverhoging na een promotie - negatief, zoals een boete, gevangenisstraf of strafwerk Informeel - positief, zoals een compliment, fooi of een applaus - negatief, zoals een kind dat naar zijn kamer wordt gestuurd of boegeroep tijdens een voetbalwedstrijd. Als je vanaf je geboorte in een cultuur opgroeit heet de vorm van socialisatie; enculturatie. Als je later in een groep komt dus de kenmerken leert van een groep waar je oorspronkelijk niet tot behoort heet dat acculturatie. Als je bepaalde aspecten van een cultuur of samenleving hebt eigen gemaakt dan heet dat internalisatie. Vb. een kind leert met mes en vork te eten als hij dit uiteindelijk zelf en zonder hulp kan is het proces geïnternaliseerd. Socialisatieproces - schema p Cultuur is het gene dat je is aangeleerd, nature is aangeboren. Het nature nurturedebat gaat hier over. Nature = aanleg: - alles is biologisch bepaald bij je geboorte en gedrag wordt bepaald door biologische eigenschappen Nurture = aangeleerd - culture factoren bepalen het menselijk gedrag. Dominante cultuur: het geheel van waarden, normen en kenmerken dat door de meeste mensen binnen een samenleving wordt geaccepteerd. Subcultuur: groepen waarvan de waarden, normen en andere cultuurkenmerken op bepaalde onderdelen van de dominante cultuur. (bv. Jehova s, verschillende etnische groepen) Tegencultuur: een cultuur die zich verzet tegen de dominante cultuur of er een bedreiging voor vormen. (bv. Krakers en sommige dierenrechten organisaties) Hoofdstuk 2. Je bent een individu maar je moet ook rekening houden met een grotere gemeenschap -> collectief. De scheidingslijn tussen het individuele en collectieve is moeilijk te trekken. Wie je bent wordt bepaald door je omgeving. Dit komt omdat we naast individuen ook sociale wezens zijn: we hebben behoefte aan andere mensen. Hierdoor ontstaat sociale cohesie. Sociale cohesie wordt gevormd door de bindingen die we met elkaar hebben en het wijgevoel dat hieruit ontstaat. Sociale cohesie is op te delen in vier bindingen. - affectieve (vriendschappelijke - economische (bijv. winkel) - cognitieve (zoals je tennisleraar die je het spel uitlegt) - politieke bindingen (hoe de politiek ons leven beïnvloed) Deze bindingen lopen door elkaar heen. Ook zijn ze belangrijk in het leven want ze geven het idee dat je iets gemeenschappelijks hebt met je omgeving anders is er geen samenleving. Ook creëert het verantwoordelijkheid. Affectieve bindingen - mensen hebben elkaar nodig voor vriendschap, steun en liefde. Door collectieve ervaringen krijgen mensen het gevoel dat ze verbonden zijn met elkaar. Pagina 2 van 7

3 Economische bindingen - deze binding heb je bijvoorbeeld met je baas of met je supermarkt. Door globalisering wordt de wereld steeds kleiner: Globalisering: dat mensen wereldwijd door betere vervoers- en communicatiemogelijkheden steeds nauwer met elkaar in verband staan en ook sterker van elkaar afhankelijk zijn. Globalisering kan een nadelig effect hebben op de sociale cohesie in een land. Cognitieve bindingen: Mensen ontwikkelen kennis en dragen deze aan elkaar over. Er zijn twee soorten cognitieve bindingen: - Er moet een minimal aan gemeenschappelijke historische kennis zijn. - Iedereen moet toegang hebben tot kennis Politieke bindingen: - politiek is ervoor om te zorgen dat sommige voorzieningen collectief zijn dus dat ze gemeenschappelijk geregeld worden. Voor de sociale cohesie is het belangrijk dat mensen betrokken zijn bij de politiek. Dit bereik je door verkiezingen. Nederlandse samenleving tot 1940: - geringe mobiliteit - sterk gezinsgericht - vrouwen waren niet handelingsbekwaam - er was minder ruimte voor individuele ontplooiing - hiërarchische verhoudingen: de samenleving was opgebouwd uit rangen en klassen. - Sterke verzuiling: het maatschappelijke leven werd bepaald door je geloofs- en levensovertuigingen. Alles speelde zich af binnen de geloofsgemeenschap en elke zuil had zijn eigen scholen, sportverenigingen, vakbonden, kranten en omroepen. Er was tot het einde van de jaren 50 spraken van homogeniteit. Mensen accepteerden het klassenverschil. Vanaf de jaren 60 kwam er meer diversiteit. Hoofdstuk 3. Na de tweede wereldoorlog kwam er technische ontwikkeling. In de jaren zestig kwam er economische groei betere welvaart voor meer bevolkingsgroepen => de verzorgingsstaat werd opgebouwd. Na de tweede wereldoorlog - sociale mobiliteit. (De mogelijkheid om te stijgen op de maatschappelijke ladder) - individuele ontplooiing. - Variëteit van samenlevingsvormen (meerdere soorten gezinnen) Dit werd mogelijk gemaakt door de gestegen welvaart en de opbouw van de verzorgingstaat. In de jaren zestig en zeventig ontstonden actiegroepen voor de emancipatie van de vrouw, Dolle Mina. Dit had effect want er is een begin gemaakt van eerlijke verdeling tussen de werkzaamheden van mannen en vrouwen. Er was ook emancipatie voor bijvoorbeeld homoseksuelen. Het homohuwelijk is legaal geworden en homoseksualiteit wordt niet langer gezien als een ziekte. Maar dit is nog niet overal en bij alle groepen van de samenleving het geval. Stijgende welvaart - grotere mondigheid. - Gezag werd niet meer iets vanzelfsprekends. Hierdoor kwam er minder sociale controle. Waardoor bijv. kinderen niet meer goed tegen mishandeling beschermt konden worden. Pagina 3 van 7

4 Deze toenemende onverschilligheid heeft ook negatieve gevolgen in de publieke ruimte. Bijvoorbeeld dodelijke gevallen van zinloos geweld, en vandalisme. Na de 2e wereldoorlog kwam ontzuiling, dit ging gepaard met Secularisatie: waarbij organisaties zoals scholen en verenigingen zich losmaken van de kerk. Tegenover de afname van het kerkbezoek staat een opleving van religie en spiritualiteit. Jongerenculturen ontstonden doordat de jongeren; - meer vrije tijd kregen - langere opleidingen volgen en dus later trouwen - meer te besteden geld door bijbaantjes. Jaren 60 hippies Jongerenculturen nemen een eigen ruimte en je hebt veel verschillende jongerenculturen. Hoofdstuk 4. Allochtoon: wanneer hij of zij of ten minste een van de ouders in het buitenland is geboren en getogen. Autochtoon: net als zijn ouders en grootouders hier geboren en getogen. De factoren om een land te verlaten zijn pushfactoren. De reden om naar een land te komen, noem je pullfactoren, bijv. de godsdienstvrijheid in Nederland. Nederland was een handelsnatie en had daarom veel ervaring met andere culturen en gebruiken. Hierdoor leverde vreemdelingen weinig problemen op. Ook kwamen ze meestal uit andere westerse landen. Groepen die naar Nederland zijn gekomen - Nederlandse Indiërs (1949) - Molukkers - Surinamers (ten tijde dat Suriname nog een kolonie was) - Antillen (kolonie van NL) Gastarbeiders deden in NL zwaar en vuil werk (hier waren in NL bijna geen mensen voor te vinden). Eerst dacht iedereen dat ze tijdelijk waren gastarbeiders. Ze hadden slechte huisvesting, leerden de taal niet en hun gezinnen bleven in het thuisland. De meeste bleven in NL en lieten hun gezinnen overkomen. Je bent een asielzoeker als je op grond van deze dingen vlucht - geweld, je wordt vervolgd vanwege je geloof of je seksuele geaardheid. Als die op basis van de verdragsregels van de VN als vluchteling wordt erkend dan moet NL ( en elk VN-lid garant staan voor hulp en opvang). Krijgen ze geen erkenning dan worden ze vaak uitgezet. Binnen de EU is afgesproken dat een asielzoeker in het eerste land waar hij aankomt asiel moet aanvragen. Sinds 2000 zijn de regels voor asielzoekers strengen geworden. Dit kwam omdat er teveel asielzoekers kwamen. Ook die helemaal geen vluchteling waren. Ze trokken weg uit hun eigen land omdat daar armoede heerste economische vluchtelingen. Volgens de nieuwe vreemdelingenwet van Je kan als vluchteling een verblijfsvergunning krijgen als hij aan een aantal eisen voldoet. - hij moet geldige identiteitspapieren bij zich hebben - hij moet aannemelijk maken dat hij bij uitzetting risico loopt in zijn eigen land - hij kan om humanitaire redenen niet worden teruggestuurd. (hij wordt bijv. niet geaccepteerd door zijn godsdienst) Ook kwam er een verkorte procedure = binnen 48 uur moet bepaald worden of iemand mag blijven of Pagina 4 van 7

5 moet worden uitgezet. De nieuwe vreemdelingenwet kent de volgende procedure: - om vast te kunnen stellen of iemand mogelijk recht heeft op de vluchtelingenstatus moet hij zich melden in een aanmeldcentrum, AC - In het AC wordt bepaald of het vluchtverhaal gegrond wordt en de asielzoeker wordt toegelaten tot de asielprocedure. In dat geval gaat de asielzoeker naar een asielzoekerscentrum AZC. Hier moet hij wachten op de beslissing. - Mensen van wie de aanvraag word afgewezen gaan naar een uitzetcentrum. - gezinshereniging. Mensen die legaal in NL verblijven en hun gezin laten overkomen. Dit veroorzaakt vaak kettingmigratie, want de andere familie komt ook naar NL. Daarom zijn de regels van gezinshereniging aangescherpt. - Gezinsvorming. Iemand laat een partner uit een ander land overkomen. De regels van gezinsvorming zijn aangescherpt omdat er vaak geen sprake was van vrije partnerkeuze. Ook spraken de partners vaak de Nederlandse taal niet. Tegenwoordig moet de partner een inburgeringcursus doen. Hoofdstuk 5. Voor de manier waarop overheid en mensen omgaan met de culturele diversiteit in een pluriforme samenleving bestaan de volgende mogelijkheden: - segregatie - assimilatie - integratie Segregatie, Het opdelen van de samenleving in gescheiden delen. (Aparte scholen en aparte wijken) Ontstaat wanneer een cultuurgroep politieke en economische macht bezit en andere groepen buitensluit en geen gelijke kansen geeft. Vb: apartheidsregime in Zuid Afrika Segregatie kan ook uit vrije wil gebeuren. Dan sluit een minderheidsgroep zich bewust af van de overheersende cultuur omdat ze er niet mee eens zijn. Vb: de amish in de VS Assimilatie, Hierbij past een bevolkingsgroep zich zo volledig aan, dat de oorspronkelijke cultuur zo veel mogelijk verdwijnt. Bewust: persoonlijke keus migrant. Onbewust: verbieden van culturele kenmerken. Vb aboriginals in Amerika. Integratie, Als bevolkingsgroepen zich aanpassen aan de dominante cultuur, maar gedeeltelijk hun eigen cultuur behouden. Bij integratie moet zowel de nieuwkomer als het land zich aanpassen. - Melting pot verschillende etnische groepen versmelten tot een nieuwe dominante cultuur. (bv. Amerika) - Salad bowl. Culturen vermengen wel maar behouden hun eigen kenmerken. Pagina 5 van 7

6 Cultuurrelativisten vinden dat je niet mag oordelen over andere culturen. Ze vinden dat elke cultuur gelijkwaardig is en dat je de cultuur alleen echt begrijpt als je er zelf deel van uitmaakt. Cultuuruniversalisten vinden dat universele waarden in elke cultuur hetzelfde moeten zijn. Zij vinden vaak westerse culturen beter. Na WOII kwamen er veel gastarbeiders naar NL. Hun beleid was gericht op integratie met behoud van eigen cultuur. Dit kwam ook door het cultuurrelativisme dat toen erg populair werd. Later bleek dat er sociale ongelijkheid en stagnerende integratie ontstond, dit had de volgende oorzaken: - de teruglopende economie en de automatisering. (alles werd overgenomen door machines waardoor er minder werk was voor laaggeschoolden) - omvang en concentratie immigrantengroepen (gingen bij elkaar wonen in goedkope huizen in grote steden, hierdoor ontstond sociale scheiding - gezinsvorming (mensen trouwden met partner uit land van herkomst, hierdoor spreken ze in het gezin geen NL en leren hun kinderen het als peuter ook niet) - taalachterstand ( zie hiervoor ) - vooroordelen / discriminatie. (ontstonden stereotypen, waardoor hele bevolkingsgroepen moeilijk werk konden vinden) De overheid probeert de sociaaleconomische achterstand te bestrijden: - doelgroepenbeleid - investeert in achterstandswijken en probeert zwarte wijken te voorkomen. - Helpt het taalniveau te verhogen door vroeg in te grijpen. - Controleert strenger of mensen deelnemen aan de NL samenleving. Hoofdstuk 6. Met de toegenomen immigratie van minderheden is de kans op tegenstellingen toegenomen. Naast het openbaar onderwijs kent NL ook bijzonder onderwijs. Deze scholen worden gefinancierd door de overheid. Dit is geregeld in artikel 23. van de grondwet. De overheid stelt alle scholen verplicht een bijdrage te leveren aan de burgerschapsvorming en de sociale integratie. Vaak kunnen conflicten worden opgelost dmv de wet. Toch is niet duidelijk waar de grenzen van persoonlijke vrijheid liggen. Dit is zeker het geval als er sprake is van: - botsende grondrechten - naleving niet of moeilijk kan worden afgedwongen. Deze 3 grondrechten botsen vaak: - verbod op discriminatie - de vrijheid van godsdienst - de vrijheid van meningsuiting De grondwet stelt expliciet grenzen aan de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting door de toevoeging behoudens een ieders verantwoordelijk jegens de wet Dit betekent dat je wel je mening mag uiten maar dat je je wel aan de wet moet houden. De vrijheid van godsdienst wordt bewaakt door een seculiere overheid. Dit betekent dat de kerk en staat gescheiden zijn en de overheid niet religieus is. Sociale grondrechten kunnen niet worden afgedwongen, klassieke grondrechten zijn wel afdwingbaar. Hoofdstuk 7. Pagina 6 van 7

7 Je hebt vier modellen waarmee in een samenleving de relatie tussen kerk en staat gehandhaafd wordt. - Er is een staatsgodsdienst die andere religies uitsluit - Er wordt geen enkele godsdienst toegestaan - Religies worden toegestaan, maar de kerk en de staat zijn gescheiden, - Religies worden toegestaan en zelfs actief ondersteund door de overheid. Het religieuze model, Hierbij legt de staat een bepaalde religie dwingend op = staatsgodsdienst. (de tien geboden zijn richtlijnen voor de wetgeving). In de vierde eeuw voerde keizer Constatijn de Grote het christendom in als staatsgodsdienst in Europa. Ook na de reformatie bepaalde het geloof van de vorst de staatsgodsdienst. Het atheïstische model, Deze stroming ontkent het bestaan van een god. Het marxisme en het hiervan afgeleide communisme beschouwen godsdiensten en kerken als instanties die de uitbuiting van mensen verdedigen en de arbeiders dom houden. Toch is het in het communisme nooit gelukt het geloof helemaal uit te bannen. Hierdoor staan de meeste communistische landen religieuze uitingen tot op zekere hoogte toe. Het religieus neutrale model, Deze staat heeft een scheiding van kerk en staat als ideaal. Religie wordt niet bestreden maar heeft niks met politiek te maken. Uiterlijke neutraliteit is kenmerkend voor een religieus neutrale staat. (bijv. geen hoofddoekjes op straat toegestaan) Het pluriforme model, Er is plaats voor verschillende religies en culturen maar de kerk en de staat zijn gescheiden. Het verschil tussen een neutrale staat is dat de overheid de religieuze groeperingen actief stimuleert en ondersteunt in hun maatschappelijke activiteiten. Het pluriforme model heeft voor en nadelen Voordelen: - Er kan zich een grote mate van verbondenheid ontwikkelen Nadelen: - Deze verbondenheid kan ten koste gaan van de sociale cohesie. Pagina 7 van 7