RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Basisschool IJweg Plaats : Hoofddorp BRIN nummer : 15XW C1 Onderzoeksnummer : 280156 Datum onderzoek : 29 januari 2015 Datum vaststelling : 26 maart 2015
Pagina 2 van 15
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 TOEZICHTARRANGEMENT................................. 15 Pagina 3 van 15
Pagina 4 van 15
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 januari 2015 een onderzoek uitgevoerd op basisschool IJweg naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor basisschool IJweg een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 9 oktober 2014 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bestuur besproken. In december 2014 is door de inspectie besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten het jaarplan 2014-2015 en analyses van de eindcito 2013 en 2014. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de stamgroepen 1-2; 2-3; 4-5; 3-4-5; 6-7-8a en 6-7-8b. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Pagina 5 van 15
Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 15
2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Pagina 7 van 15
Opbrengsten 1 2 3 4 5 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod 1 2 3 4 2.1* Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd 1 2 3 4 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat 1 2 3 4 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen 1 2 3 4 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Pagina 8 van 15
Afstemming 1 2 3 4 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 1 2 3 4 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 1 2 3 4 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 1 2 3 4 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT1B NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Pagina 9 van 15
Wet- en regelgeving Ja Nee NT2B NT4A NT4B In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Ook in september 2012 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit op de IJwegschool. Hieruit kwam een nét voldoende maar kwetsbaar beeld van de onderwijskwaliteit naar voren. Sindsdien heeft de school veel vooruitgang geboekt in de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Alle onderzochte indicatoren van het onderwijsleerproces zijn met een voldoende beoordeeld. Risicogebieden zijn nog de opbrengsten en de zorg en begeleiding. De school verleent nog niet voldoende planmatige hulp aan leerlingen met achterstanden of stagnatie in de ontwikkeling. Vermoedelijk mede hierdoor heeft de school nu twee jaar achtereen onvoldoende scores behaald op de eindtoets in groep 8. Positieve factoren op de IJwegschool zijn de gedegen aansturing door het managementteam, de gedrevenheid van de leerkrachten en het professionele werkklimaat. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Eindopbrengsten risicovol, tussenopbrengsten voldoende Om de eindopbrengsten te meten gebruikt de school de Cito Eindtoets. De eindopbrengsten worden nu nog als voldoende beoordeeld. Echter, op de IJwegschool is er voor het laatst in 2012 een voldoende eindtoets gemaakt door groep 8. De school zal derhalve alles op alles moeten zetten om dit schooljaar met de huidige groep 8 een resultaat te behalen dat tenminste op het niveau ligt dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Zo niet, dan zal de inspectie de eindopbrengsten binnenkort als onvoldoende beoordelen en zal zij haar toezicht op de school intensiveren. De Pagina 10 van 15
school geeft aan er vertrouwen in te hebben dat de leerlingen van de huidige groep 8 een voldoende eindresultaat zullen realiseren, mede dankzij de gerichte orthodidactische aanpak die ingezet is om hen te begeleiden. Het oordeel over de resultaten gedurende de schoolperiode baseert de inspectie op vijf meetmomenten, te weten technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6. In januari 2015 scoort de school op alle vijf de meetmomenten voldoende. Dit is een mooie vooruitgang ten opzichte januari 2014 toen er nog slechts op twee van de vijf meetmomenten voldoende gescoord werd. De school is zich er van bewust dat de leerlingen uit de huidige jaargroep 6 nog extra aandacht behoeven, ondanks het feit dat er nu gemiddeld net op of boven de ondergrenzen van de inspectie wordt gescoord. Immers, een aantal leerlingen uit die jaargroep behaalt structureel (zeer) lage scores. Het is belangrijk dat de school hiaten in de ontwikkeling van deze leerlingen gaat analyseren en planmatige hulp gaat verlenen. Groep 8 heeft dit jaar slechts een enkele leerling met specifieke onderwijsbehoeften. Om deze reden beoordeelt de inspectie indicator 1.4 niet. Tot slot blijkt uit de gegevens van de school dat de sociale competenties van de leerlingen op het niveau liggen dat mag worden verwacht. Breed leerstofaanbod en een voldoende doorgaande lijn De school beschikt over een breed en actueel leerstofaanbod dat dekkend is voor de kerndoelen. In principe worden alle kerndoelen tot en met groep 8 aangeboden aan alle leerlingen. De afgelopen jaren zijn veel nieuwe leermethoden aangeschaft en succesvol geïmplementeerd. De doorgaande lijn van het leerstofaanbod van groep 1 en 2 naar groep 3 is voldoende beredeneerd, nu het systematisch gekoppeld is aan de tussendoelen beginnende geletterdheid en gecijferdheid. Didactisch handelen en afstemming schoolbreed op orde De leerkrachten op de IJwegschool geven duidelijk uitleg aan de leerlingen. In het algemeen zag de inspectie lessen waarin de leerkrachten beknopt en gericht op het lesdoel uitleggen, waarin de voorkennis van de leerlingen wordt opgehaald en waarin een duidelijke en herkenbare structuur zichtbaar is. Het pedagogisch klimaat is veilig en ondersteunend en in de groepen heerst een prettige en taakgerichte werksfeer. De leerkrachten stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen door de jaargroepen in drie niveaus in te delen. Zo nodig geven Pagina 11 van 15
zij verlengde instructie, in of buiten de klas. De verwerkingsopdrachten worden gedifferentieerd aan de leerlingen aangeboden door middel van eigen werkkaarten voor iedere leerling. Op de werkkaart wordt door de leerkracht aangegeven of er basisstof en/of verdiepings- of verrijkingsstof moet worden gemaakt door de leerling. De leerkrachten stemmen ook de onderwijstijd voldoende af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. Dit doen zij door middel van pre-teaching en huiswerk. Verder mogen leerlingen per dag of per week hun eigen werk plannen. Systematisch analyseren van resultaten leerlingen behoeft verbetering De school maakt gebruik van een uitgebreid toetsinstrumentarium en leerkrachten volgen de vorderingen van de leerlingen nauwgezet op alle vakgebieden, inclusief de sociaal-emotionele ontwikkeling. Tevens wordt bij de wisseling van het schooljaar ingezet op een sluitende overdracht waarbij de doorgaande lijn en de continuïteit in de begeleiding van de leerlingen voorop staat. Echter, de leerkrachten hebben onvoldoende zicht op deze beschikbare signaleringsgegevens en de trends in vorderingen van de leerlingen. Tevens maken zij in de inrichting en aanpassing van hun onderwijs te weinig zichtbaar dat ze gebruik maken van (fouten)analyses op de methodegebonden toetsen (indicator 7.2). Ook stelt slechts een kleine minderheid van de leerkrachten ambitieuze doelen voor hun leerlingen. Om meer inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de leerlingen en hierop gericht in te spelen is het belangrijk dat de analysevaardigheden van de leerkrachten verbeteren. Structuren leerlingenzorg staan, maar inhoudelijke verbetering is noodzakelijk Op de IJwegschool wordt handelingsgericht gewerkt. Hierover zijn duidelijke afspraken gemaakt, die over het algemeen door een ieder worden nageleefd. De leerkrachten stellen meerdere keren per jaar (dit is per vakgebied verschillend) nieuwe groepsplannen op. De intern begeleider en de leerkrachten voeren drie keer per jaar groeps- en leerlingbesprekingen. Hierdoor heeft de school vroegtijdig in beeld welke leerlingen een opvallende ontwikkeling doormaken en/ of extra zorg behoeven. Echter, uit de groepsplannen komt in onvoldoende mate naar voren: -wat de aard van de problematiek van de leerling is (hoe komt het dat een leerling te laag scoort en wat is er mogelijk al eerder aan gedaan om dit te voorkomen?). -op welke wijze de zorg vervolgens vormgegeven wordt (wie doet wat en wanneer en wat moet dit opleveren voor deze specifieke leerlingen?). -hoe de leerkrachten hun gekozen werkwijze evalueren en welke conclusies ze hieruit trekken voor het vervolgtraject. Hierdoor zijn de indicatoren 8.2, 8.3 en 8.4 als onvoldoende beoordeeld. Pagina 12 van 15
Kwaliteitszorg op orde Op de IJwegschool is de afgelopen twee jaar hard gewerkt aan de verbetering van de onderwijskwaliteit. Het managementteam heeft een heldere koers uitgezet en zorgt dat ontwikkelingen en behaalde resultaten geborgd worden. Er is veel tijd gestoken in het vergroten van de kennis en vaardigheden van het team en het verbeteren van het professionele werkklimaat in de school. De effectiviteit van deze manier van werken wordt door het gehele team gewaardeerd. De school evalueert jaarlijks de resultaten van haar leerlingen en verbindt aan deze evaluaties planmatige verbeteractiviteiten. Hoewel de inspectie indicator 9.1 als voldoende heeft beoordeeld, kan de school hier nog wel veel winst in boeken. Door meer inzicht te krijgen in de onderwijsbehoeften en het potentieel van haar leerlingen kan de school mogelijk ook meer ambitieuze doelen gaan stellen en hier haar onderwijs op inrichten. Onlangs is er stichtingsbreed een nieuw kwaliteitszorgsysteem aangeschaft om alle facetten van het onderwijsleerproces eens in de vier jaar te evalueren. De school heeft de afgesproken onderdelen volgens planning onder de loep genomen en de uitkomsten meegenomen in het huidige jaarplan. Ook heeft school onder verschillende geledingen tevredenheidsonderzoeken afgenomen. In het komende schoolplan zal tot en met 2019 vastgelegd worden wanneer, hoe en op welke manier de verschillende onderdelen van het onderwijsleerproces tegen het licht gehouden worden. Pagina 13 van 15
Pagina 14 van 15
3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan basisschool IJweg opnieuw het basisarrangement toe. Op dit moment wordt het toezicht niet geïntensiveerd. Immers, de school heeft vele verbeteringen in de onderwijskwaliteit tot stand gebracht. Dat neemt niet weg dat de inspectie het bestuur waarschuwt voor het feit dat er risico s zijn voor de kwaliteit van het onderwijs. De eindresultaten van de school liggen de laatste twee schooljaren onder de ondergrens die de inspectie hanteert. Daarnaast zijn tijdens dit onderzoek ook enkele andere tekortkomingen in het onderwijsproces vastgesteld, onder meer de planmatigheid van de zorg (indicator 8.3). De inspectie verwacht dat het bestuur maatregelen neemt om de tekortkomingen op zo kort mogelijke termijn op te heffen. Indien de eindresultaten volgend schooljaar opnieuw van onvoldoende niveau zijn, zal de inspectie opnieuw een kwaliteitsonderzoek uitvoeren op de school. Naleving De inspectie heeft, na de invoering van de wet passend onderwijs, gekeken of de school voldoet aan de aangepaste wettelijke voorschriften over de schoolgids, het schoolplan en het ontwikkelingsperspectief. Daarbij constateert de inspectie dat de school hieraan niet voldoet in de schoolgids en in het schoolplan. De inspectie heeft de school verzocht dit te herstellen. Pagina 15 van 15