Alle wegwijzers in de fase: 4 Testen en optimaliseren 4.1 Je ontwerp testen bij de doelgroep (74) 4.2 Je ontwerp voorleggen aan een expert (75) 4.3 Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever (76) 4.4 Je ontwerp voorleggen aan alle betrokkenen (77) 4.5 Je ontwerp optimaliseren a.d.h.v. de testfeedback (78)
Wegwijzer: Je ontwerp testen bij de doelgroep De meest voor de hand liggende en leerrijke manier om je ontwerp te testen, is het voor te leggen aan de doelgroep. Wat is hun mening? Bereikt het ontwerp zijn doel bij hen? Vergeet nooit te testen bij de doelgroep, want hoe goed je ook je best doet, je kan je nooit 100% inleven in de doelgroep. De pretest In een ontwerpproces moet je voortdurend keuzes maken. Je tracht je zo goed mogelijk in te leven in de doelgroep, maar hoe reageert je doelgroep écht op je ontwerp? Dat kom alleen te weten als je het hen vraagt. Je ontwerp voorleggen aan de doelgroep wordt ook wel een pretest genoemd. Niet te verwarren met de nulmeting! Aan hoeveel mensen leg je je ontwerp voor? Des te meer mensen je bevraagt, des te betrouwbaarder de resultaten. Een gemiddelde steekproef veronderstelt ongeveer 10 personen. Maar zelfs al heb je heel weinig tijd, loont het toch de moeite om één of twee testpersonen aan te spreken. Je kent altijd wel iemand uit de doelgroep. Zo n minitest wordt een disaster check genoemd: een snelle manier om een ramp te vermijden. Wat vraag je aan de testpersonen? Des te grondiger je de bevraging voorbereidt, des te betrouwbaar de resultaten. Maar zelfs al heb je weinig tijd, leg het ontwerp toch voor aan enkele testpersonen en vraag gewoon om hun mening en impressies. Een uitgebreide vragenlijst kan volgende vragen bevatten: wordt de boodschap begrepen? wordt de boodschap als relevant ervaren? valt het ontwerp op? trekt het de aandacht? is het ontwerp aantrekkelijk? spreken de kleuren en de afbeeldingen aan? sluit het taalgebruik aan bij het taalgebruik van de doelgroep? sluit het gebruikte medium aan bij de communicatiegewoonten van de doelgroep? beschouwt de doelgroep de zender als betrouwbaar?
De AB-testing Wil je nóg betere feedback? Dan doe je een AB-testing. Het gevaar bestaat immers dat je testpersonen zich niet spontaan kritisch opstellen. Mensen zijn geneigd om een interviewer, die tegelijk ook ontwerper is, niet te willen teleurstellen. Een heel interessante manier om concrete feedback te verkrijgen is een AB-testing uitvoeren. Je maakt twee verschillende versies van je ontwerp: een versie A en een versie B. Dan kan je de testpersonen beide ontwerpen laten vergelijken: welke versie spreekt het meest aan? Als je een groter testpubliek hebt, dan verdeel je dat in twee. Aan de eerste groep geef je versie A en aan de tweede groep geef je versie B. Welke versie bereikt zijn doel het best? Figuur 1: Illustratieve weergave van het verloop van een AB-testing [1] AB-testing wordt vaak gebruikt om websites, e-nieuwsbrieven, advertenties, online banners en ander promotiemateriaal te testen. Meer weten? Andere wegwijzers Verkennen > De doelgroep(en) beter leren kennen > Vragen stellen aan de doelgroep(en) > Een interview afnemen Andere bronnen Smashing Magazine: een artikel van smashing magazin over AB-testing Visualwebsiteoptimizer: een website waar je talloze voorbeelden van 2
succesvolle AB-testing kunt inkijken. Het verhaal achter de test. Bibliografie [1] http://www.smashingmagazine.com/2010/06/24/the-ultimate-guide-to-ab-testing. Geraadpleegd augustus, 2013. 3
Wegwijzer: Je ontwerp voorleggen aan een expert Experts kennen de kneepjes van hun vak door en door en weten je snel te vertellen wat er aan je ontwerp scheelt en waar je moet bijsturen. Hoe nuttig - zelfs noodzakelijk - de feedback van de doelgroep en de opdrachtgever ook is, een expert brengt toch nog bijkomende inzichten aan. Hij bekijkt het ontwerp vanuit zijn specifieke invalshoek en heeft oog voor details waar anderen overkijken. Vraag daarom aan een vakspecialist die niet betrokken is bij je opdracht om je ontwerp kritisch te evalueren. Je hoeft je niet te beperken tot de feedback van één specialist. Meerdere meningen geven je een beter beeld van mogelijke verbeteringen: een specialist op vlak van taal, formulering, doelgroepgericht schrijven, plain language...; een specialist op vlak van grafische vormgeving, die feedback geeft bij lay-out, foto s, lettertype, keuze van kleuren...; een specialist op vlak van user-centred design, die goed kan inschatten of je de ontvanger voldoende centraal hebt gesteld, of het ontwerp voldoende toegankelijk is...; een specialist of vlak van ICT. Meer weten? Andere wegwijzers Testen en optimaliseren > o Je ontwerp testen bij de doelgroep o Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever o Het ontwerp voorleggen aan alle betrokkenen
Bibliografie -/- 2
Wegwijzer: Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever Als je je ontwerp hebt uitgewerkt, leg je het voor aan de opdrachtgever om zijn mening te horen. Wellicht heeft hij nog suggesties ter verbetering. Pas als de opdrachtgever groen licht geeft, kan je het ontwerp ook effectief uitvoeren. Vooraf Grijp ter voorbereiding terug naar de beschrijving van je opdracht die je maakte na je eerste gesprek met je opdrachtgever. Probeer te achterhalen of je je opdracht goed begrepen en uitgevoerd hebt. Voldoet het aan wat gevraagd is? Waarom? Tijdens het gesprek Tijdens het gesprek met je opdrachtgever over je ontwerp is het van het grootste belang dat je goed luistert. Wat heeft je opdrachtgever jou te vertellen? Heel vaak komt een opdrachtgever pas tot een goede formulering van zijn oorspronkelijke vraag nadat hij je eerste ontwerp ziet. Misschien stuurt hij de oorspronkelijke opdracht bij. Luister goed naar aanpassingen die hij voorstelt en noteer ze. In je gesprek met je opdrachtgever mag je je assertief opstellen, maar blijf altijd beleefd en hoffelijk. Durf echter door te vragen tot het heel duidelijk wordt wat er van je verwacht wordt. Na het gesprek Na het gesprek moeten zowel jij als je opdrachtgever een gezamenlijk idee hebben over hoe je verder gaat. Maak hier een schriftelijk verslag van en bezorg het hem. Je kan er dan naar teruggrijpen in elk later stadium van de uitwerking van je opdracht.
Meer weten? Andere wegwijzers Testen en optimaliseren > o Je ontwerp testen bij de doelgroep o Je ontwerp voorleggen aan een expert o Het ontwerp voorleggen aan alle betrokkenen Bibliografie -/- 2
Wegwijzer: Je ontwerp voorleggen aan alle betrokkenen In deze wegwijzer vind je meer informatie over collaborative inspection, een manier van testen waarbij alle betrokkenen hun opinie geven en met elkaar in debat gaan. Ga samenzitten met alle stakeholders: de opdrachtgever, de ontwerpers, de ontwikkelaars, enkele eindgebruikers en eventuele inhoudelijke experten. Bekijk je ontwerp, product, website of tekst vanuit alle verschillende invalshoeken en discussieer hierover. Noteer de feedback. In een collaborative inspection komen heel veel verschillende standpunten aan bod. Een product, website of tekst wordt vanuit verschillende invalshoeken bekeken. In zo n sessie wordt er vaak veel gediscussieerd, maar dat is goed om een beter inzicht te krijgen in de bruikbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van het ontwerp. De botsing van verschillende perspectieven levert vaak de interessantste inzichten op. Meer weten? Andere wegwijzers Testen en optimaliseren > o Je ontwerp testen bij de doelgroep o Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever o Het ontwerp voorleggen aan een expert Andere bronnen Meer info vind je hier. Bibliografie
-/- 2
Wegwijzer: Je ontwerp optimaliseren a.d.h.v. testfeedback Je hebt je ontwerp getest bij de doelgroep en je hebt het voorgelegd aan de opdrachtgever en/of een expert. Nu is het aan jou om de feedback die je kreeg grondig te analyseren en je ontwerp te optimaliseren. Testen en optimaliseren zijn onmisbare stappen in elk gebruikersgericht ontwerpproces. Bovendien kan je deze stappen het beste iteratief uitvoeren. Dat wil zeggen dat je je ontwerp blijft testen en optimaliseren tot je een eindproduct hebt dat volledig aan je doelstellingen tegemoet komt. Met elk bijgesteld ontwerp zet je een stapje vooruit, tot je uiteindelijk het gewenste eindresultaat bereikt.
Figuur 1: Testen en optimaliseren als een iteratief proces Meer weten? Andere wegwijzers Testen en optimaliseren > o Je ontwerp testen bij de doelgroep o Je ontwerp voorleggen aan de opdrachtgever o Je ontwerp voorleggen aan een expert o Je ontwerp voorleggen aan alle betrokkenen Bibliografie -/- 2