Marij Vrmaas Dank
Bij d producti van dit bok is gbruikgmaakt van papir dat ht kurmrk Forst Stwardship Council (FSC ) draagt. Bij dit papir is ht zkr dat d producti nit tot bosvrnitiging hft glid. Ook is ht papir 100% chloor- n zwavlvrij gblkt. ISBN 978 90 239 2830 0 NUR 707 Vormgving Sam Loman Bijbltkstn zijn ovrgnomn uit D Niuw Bijblvrtaling, 2004/2007 Ndrlands Bijblgnootschap, Haarlm, tnzij andrs aanggvn. 2014 Uitgvrij Bokncntrum, Zotrmr All rchtn voorbhoudn www.uitgvrijbokncntrum.nl www.facbook.com/inspiratibokdank
Marij Vrmaas Dank
Dankwoord Wat is r mooir dan n bok ovr ht ondrwrp dank t bginnn mt n dankwoord? En lvn wordt nooit alln glfd, n bok nooit alln gschrvn. Er is altijd imand om t dankn, imand di j hft gstund, imand op wi j lunt! Mijn rst dank gaat uit naar jou, d lzr van dit bok. Dank j wl dat j dit bok hbt opngslagn. Zondr lzrs gn bokn! Bij ht schrijvn hb ik vl hulp ghad. Allrrst hb ik ht als n gschnk rvarn dat zovl schrijvrs dirct brid warn om n stukj t schrijvn voor dit bok. André, Désann, Marinus, Carol, Nynk, Margrit W., Jok, Margrit v.d. K., Sam, Madlain, Matthijn allmaal ontzttnd bdankt voor julli waardvoll n inspirrnd bijdrag! Ik dank d mnsn di op mijn oprop ragrdn om kort its t zggn ovr wat d woordn dank n dankbaarhid bij hn opropn dz citatn vind j trug in ht bok als notitiblaadjs. Dank aan Paulin, Elln, Nynk, Jacqulin, Frouckj, Mariël, Christin, Sam, Laura, Lantin, Marik, Kris, Barbara n Aukj. Ik bn mijn vrindinnn Nynk, Jolanda, Jantin n mijn modr Ingrid dankbaar voor ht mlzn n voor hun waardvoll aanvullingn n suggstis tr vrbtring. Ik dank God voor oudrs di mij lrdn glovn, voor famili di God rt, voor d wolk van gtuign (Hbrën 12). Ik dank God voor ht gschnk van ht huwlijk, voor n maatj dat bij mij past: Kris, ht lvn mt jou is n fst bdankt voor al j stun n bmodiging tijdns ht schrijfprocs! Blij vrrast was ik mt d cadaus di God tijdns ht schrijvn op mijn pad bracht. Of dat nou in matriël zin was (n niuw laptop ton d oud ht bgaf) of n niuw inzicht tijdns n gzllig gsprk mt n vrind of vrindin, n mail vol tips ovr litratuur (dank j wl, Rubn), n kindrbok ovr dankbaarhid, n opn dur bij d uitgvr (dank, Ing n Arjn), n prciz corrctor of n nthousiast vormgfstr (Sam). God, onz Makr dank U wl! En dankwoord richt j aan mnsn di j rkntlijk bnt voor hun stun. Als blijk van waardring nom j hun namn op n plk in j scripti, bok of cd-hos. Als jij n dankwoord van jouw lvn tot op hdn zou schrijvn, aan wi zou j dat dan richtn n waarom?
Voorwoord Mijn vadr wild op zijn strfbd ht lid Brng dank aan d Euwig zingn. Al acht jaar vraag ik m af ho ht kan dat imand van achtnvijftig jaar, di zo zik is n afschid mot nmn van ht lvn n glifdn, toch dankbaar kan zijn. Dat hij zlfs aan ht ind van zijn lvn d Euwig wil bdankn. In al di jarn hb ik vl glzn, opgzocht n nagdacht ovr dankbaarhid. Ik las ondrzokn di uitwijzn dat dankbar mnsn vaak glukkigr zijn n mr voldoning rvarn in hun daglijks lvn. Ik zocht naar inspirrnd, dankbar mnsn. Ik probrd ht ghim rcpt van dankbaarhid t ontrafln. Want nt als idrn zocht ik naar mr voldoning, zin n blijdschap in mijn daglijks lvn. Als ik mnsn ovr dit bok vrtl, vragn z m vaak: Dank kun j daar n bok m vulln waar j n hl jaar m aan d slag kunt? Ja, dat kan. Ht kan ignlijk nit andrs. En vrugdvollr, dankbaardr mns word j nit zomaar. Daar hbbn w wilskracht, ambiti n doorzttingsvrmogn voor nodig, zodat dankn stds mr ondrdl van ons lvn wordt, n way of lif. Dat hft tijd nodig dat rd j nit mt n sri prkn of tin Bijblstudiavondn. Zoals n ruw stn pas glad wordt door jarnlang in d stroom van d bk t liggn, zo wordn wij gvormd door onszlf tlkns t hrinnrn aan d dingn waarvoor w dankbaar zijn. Dat vraagt om n daglijks routin, om n ofning in daglijks dankbaarhid. Daarom gaan w n jaar lang lk wk aan d slag mt n aspct van dankbaarhid. Ga mt m m op ris om t ontdkkn waarom n dankbar lvnsstijl hlpt om mr zin n voldoning in j lvn t rvarn. W dnkn na ovr d dingn waarvoor j dankbaar kunt zijn n latn ons inspirrn door juwltjs uit d Bijbl, wijz filosofn, lidrn n bknd auturs. W lrn hirdoor om lk dag t lvn vanuit dankbaarhid ook als dat nit vanzlf gaat. Ik hoop dat j d uitdaging aangaat om jzlf t trainn in dankbaarhid! Ls n laat j inspirrn, maar ik wil j ook aanmodign om t don. Jouw activ inbrng maakt dit bok d moit waard. Nm d tijd om d stukjs t latn landn j hbt r n hl jaar voor! Vl hoofdstukkn bvattn n cratif lmnt, dat j kan hlpn om d tkst van j hoofd naar j hart n handn t brngn. Vl plzir! Marij Vrmaas 5
... Inhoudsopgav Dl 1. Dnkn ovr dankn 1. Wat is dankn? 2. Dankbaar prsoon 3. Eucharisto 4. Alls is n gschnk 5. Dankbaarhid -Jok Vrwrd Dl 2. Dankn is aan t lrn 6. Als vanzlfsprknd dankn 7. Tlln n ofnn 8. En traditi van dankn 9. Gdnk- n dankstnn 10. Vir j fstn - Nynk Dijkstra 11. Dankn is gzond 12. Hb j ht bonntj nog? - Matthijn Buwalda Dl 3. Dankn van binnnuit 13. Dankn gaat vooraf aan ht wondr 14. Waar do j ht voor? 15. Dankbaar van binnnuit 16. Spiritualitit van d dankbaarhid 17. Van Zandpad tot Dankpad 18. D kunst van ht klinr wordn - Désann van Brdrod 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 Dl 4. Vrwondrn n bwondrn 19. Bwust lvn 20. D natuur 21. Dankbaar voor j lichaam 22. Vol god mod - André F. Troost 23. Schatkist 24. Ho gurdn t dnnnboschj n d rozn - Margrit van dr Kooi 25. Samn dankbaar Dl 5. God dank 26. Dankoffr 27. Dankgbd bij ht avondmaal 28. Ht Lam 29. Dankzggn is prijzn 30. Aanzttn tot dankbaarhid - Carol van Wirn Dl 6. Nits t dankn 31. Sizonn 32. Rgnbogn 33. Dankbaar voor trouw 34. Dankbaar voor prspctif 35. Ondanks alls - Sam Loman 36. Dankbtuiging - André F. Troost 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90
... Dl 7. Gn dank 92 94 96 98 100 Dl 8. Andrn bdankn 102 104 106 108 37. Ondankbaarhid 38. Ik hb r rcht op! 39. Wtn n toch nit dankn 40. N, dank j 41. Dankbaarhid tonn 42. Stank voor dank 43. Dankn voor andrn 44. Dankn vrbindt Marinus van dn Brg 45. Dankn is waardrn 46. Dankn is dln Dl 9. Dankn in d wrld 47. Dankdag in Ndrland n Zuid-Afrika 48. Thanksgiving Day in d VS n Canada 49. Dankbaarhid in Brazilië 50. Afrika dankt 51. Dankbaarhid in ht Middn-Oostn - Margrit Wstrs 52. Dankn maakt glukkigr En nu vrdr Prsonalia Notn 110 112 114 116 118 120 122 124 126 128 130 132 134
Dl 1 Dnkn ovr dankn W bginnn onz ris bij ht dnkn ovr dankn. W vrknnn ons trrin: wat is dankbaarhid? Waar dnk j aan bij dankbaarhid n waar hft dankn m t makn? Ook j ign plaats in ht vld van dankbaarhid nmn w ondr d lop: vind jij jzlf n dankbaar prsoon?
Dankbaarhid is n glimlach. Dankn is j ( klinst) zgningn tll n. Dankbaar zijn is n groot glu k. -Aukj- ugd r v, id h r a a b k n a D n ndrighid.¹ id h n n n m vor n ij u r B d o t t O - Ik bn dankbaar voor:.................. 9
1 Of Wk Wat is dankn?... j nou torist bnt of vollrd taalkundig, d rst woordn di j in n andr taal lrt zijn mstal: ja, n, hallo n bdankt. Bdankt opnt ovral tr wrld durn n hartn. Als j nits andrs wt t zggn n mt handn n votn j broodj vis bstlt, maar daarna in d lokal taal dank j zgt, bn j vrzkrd van n lach j onhandighid wordt charmant. Ht is d invstring waard om ht woord t lrn. Gldt dit ook voor j innrlijk gloofstaal? Gaan r durn opn als j dank lrt zggn? Dnkn ovr dankn Dankbaarhid knt vrschillnd aspctn. Dit zgt ht woordnbok (Van Dal) rovr²: Dankbaar 1 dank volnd, 2 voldoning gvnd: n dankbar taak dank (d; m); (btuiging van) god gzindhid tgnovr imand vanwg n gschnk, bwzn dinst nz. Dankn (wrkwoord; dankt, hft gdankt) 1 dank btuign: dat hb ik aan hm t dankn 2 (christndom) in n gbd dank uitsprkn: d Hr dankn; w gaan nu dankn Ik dank, dus ik bn. Jacqulin-
Latn w dz ofning in dankbaarhid ns simplwg bginnn mt ht uitsprkn van ht woord dank. Woordn hbbn kracht als j n woord vaak achtr lkaar zgt, kan ht voor j gaan lvn. Zg daarom nu ns mrdr krn hardop: Dank. Als j ht woord uitsprkt, wat vol j dan? Krijg j n spruitjslucht in j nus of word j r blij van? Bn j imand di zich door allrli omstandighdn hlmaal nit dankbaar kan voln? Als ik ht woord probr voor m t zin dan wordn d lttrs di ht woord dank vormn hl groot, n word ik zlf stds klinr. Er is zovl om dankbaar voor t zijn, n toch vol ik m vaak ontvrdn. Ht wordt tijd om vakr dank t zggn! Als j dank uitsprkt, ook hardop tgn God n d mnsn om j hn, sta j bwust stil bij wat j wordt ggvn, wat j tovalt. Wat is ht fijn om woordn t hbbn waarm j uitdrukking kunt gvn aan ht gvol van dankbaarhid! Don Koop n mooi vaas, blik of pot. Vrsir hm mt n lintj, n stickr of masking tap zodat hij hlmaal van jou wordt. Dit wordt jouw dankpot! Zt m op n plk waar j vaak langs komt. Stop dit jaar lk dag its in d dankpot waarvoor j dankbaar bnt. Bijvoorbld n bioscoopkaartj, n brifj van n collga, n mooi gdacht. Op d wat mindr vrolijk of moilijk momntn kan ht j hlpn d inhoud t bkijkn. Houd j mr van knippn n plakkn? Maak dan n dankbokj! Do in n ringband allmaal mooi papirn blaadjs waar j tkstn op kunt schrijvn of ansichtkaartjs tussn kunt stoppn. f Wannr zg jij dank j wl? f Wannr vol jij j dankbaar? f Do j ogn dicht n probr ht woord dank voor j t zin. Ho zit ht ruit? Zijn d lttrs groot of klin, sirlijk of juist hl strak? Hbbn z fll of ingtogn klurn? Waar sta jij tn opzicht van ht woord, n wat zgt dat ovr ho j tgn ht ondrwrp dank aankijkt? 11
Wk Dankbaar prsoon 2... Anki Romijn schrijft: Dirkj Dankbaarhid htt hij. Zo knd idrn hm. Was dat d cht naam van di bschidn Zuws bor mt zijn zwart kldrdrachtpt? Wln. Maar dat is wat mnsn in hm zagn. Daar praatt hij ovr. In all nvoud had hij n groot vrtrouwn op God. Al hb ik mijn ovrgrootvadr nooit gknd, toch hft ht gtuignis ovr hm ook invlod op mijn lvn. Ik bn namlijk jalors zo wil ik ook in ht lvn staan. Zo n bijnaam, daar tkn ik voor! 3 Dnkn ovr dankn f Vind jij jzlf n dankbaar prsoon: zg j vaak dank j wl of bdankt, of krijg j d woordn maar mt moit ovr j lippn? f Als j op n schaal van 1 tot 10 zou motn aangvn ho dankbaar jij bnt, waar plaats j jzlf dan? En waar hoop j na dit jaar van ofnn in dankbaarhid op uit t komn? Als ik aan n dankbaar prsoon dnk, dan komt d hrinnring bovn aan di grijzig zondagmiddag waarop wij afschid mostn nmn van mijn glifd vadr. Hij lag in n ziknhuisbd middn in onz woonkamr, zijn ns zo strk lijf aangtast n afgbrokn door d zikt di zovl slachtoffrs maakt. Om zijn bd zatn bdrofd mnsn. Hij nam mt prsoonlijk woordn n voor n afschid van ons. Daarna zi hij: Latn w zingn. Zondr ons antwoord af t wachtn, ztt hij in: Brng dank aan d Euwig, brng dank aan d Hilig. Voorzichtig zongn w m. Ton ht lid uit was, zi hij: Nog n kr. Zijn hldrblauw ogn warn gricht op d hml.
Ht is inmiddls alwr jarn gldn, maar di blik in zijn ogn n zijn zingnd kraknd stm houdn mij nog daglijks bzig. Ho kan imand op zijn strfbd zingn ovr zwakkn di strk wordn? Ho kan imand wins lijf op n mnsontrnd manir in vrval raakt n lid ovr dankbaarhid inzttn? Ho kun j pratn ovr n dankdinst voor j lvn, trwijl j afschid nmt van alls wat j hbt n wat j lif is? Knnlijk kun j ook dankbaar zijn als j mot loslatn, als d dood intrdt. Dankbaarhid kan ht laatst woord zijn. Dankbaarhid ovrstijgt ht aards lvn. Dit vrdritig momnt van afschid wrd n vrugdvoll hrinnring doordat hij durfd t kizn voor dankbaarhid. Hij ging ons daarin voor. Zijn lvn stond in ht tkn van dankbaarhid n vrugd, ook ton ht ind nadrd. Tijdns d bgrafnis klonk d stm van d domin: Dnk aan uw lidrs, di ht woord van God aan u hbbn vrkondigd, nm n voorbld aan hun gloof n kijk vooral god ho hun lvnswandl indigt (Hbrën 13:7). Dat is wat ik wil don. Lvn vanuit dankbaarhid. Tot ht ind. f Vrlang j rnaar n dankbar lvnsstijl t ontwikkln? f Wat wil jij tijdns j lvn uitdragn n waar wil jij aan ht ind van j lvn op trugkijkn? Wat is daarvoor nodig? Ho kun j daar vandaag m bginnn? Stl jzlf n concrt dol n dl dit op in daglijks strfpuntn. Howl w vaak ovrschattn wat w in n dag kunnn don, waardoor w gfrustrrd rakn, ondrschattn w mstal hovl w in n jaar kunnn vrwznlijkn als w lk dag n btj vooruitgang bokn. f Soms ls j op n rouwkaart: In dankbar hrinnring. Ho wil jij hrinnrd wordn? Brng dank aan d Euwig, brng dank aan d Hilig. Brng dank aan onz Vadr di ons Jzus zond. Brng dank. Opwkking 331 13
Wk 3... Eucharisto Ht Griks woord dat ht Niuw Tstamnt voor dankn gbruikt is ucharisto. Wij gbruikn dit woord nog stds: ucharisti is d viring n hrdnking van ht laatst avondmaal dat Jzus mt zijn discipln had voor zijn dood aan ht kruis (zi wk 27). Dnkn ovr dankn Ht woord u-charis-to is samngstld uit d woordn u, dat god btknt, n charis. Charis hft mrdr btknissn, namlijk gnad, gschnk, gratis n vrugd. Eucharisto is dankn voor ht god gschnk dat Jzus ons hft ggvn: vrijhid dankzij zijn offr. Door dit offr kunnn wij vrij zijn van schuld, schaamt, onrinhid, gbondnhid. Ht blod van Jzus nam nit alln onz zond wg, maar ook all andr obstakls om tot God t nadrn. Ann Voskamp, autur van ht indrukwkknd bok Duizndmaal dank4, lgt prachtig uit dat ht woord ucharisto dri btknislagn hft: gnad, dankzggn n vrugd. Hirnaast ontdk j wat lk laag inhoudt. Hln (60) is ongnslijk zik: Momntl vol ik m nit zik n gnit ik norm van ht lvn. Ik bn nit imand di stil gaat zittn n wacht tot hij doodgaat. Maar ht doodvonnis hangt wl bovn mijn hoofd. Daarom vrgt ik gn nkl morgn God t dankn voor n niuw dag. ⁸ -Hln Nijnhuis- Don f Schrijvr Brnnan Manning zi dikwijls dat God dicht bij ons wil zijn, dichtrbij dan onz hartslag. Dnk daarom, om dit t onthoudn, als j inadmt Abba (Vadr, Pappa) n bij ht uitadmn I blong to You (Ik bhoor U to, ik bn van U). f Luistr ht lid: This is th air I brath (Michal W. Smith) op YouTub n sta ns stil bij wat dit voor jou vandaag btknt.
Alls is gnad Charis (gschnk, gnad) kom j ook nu nog tgn in ht Italiaans woord grazi (dank), of ht Engls woord gratitud.5 Dz woordn lijkn op ons woord gratis of grati vrlnn (imand zijn schuld kwijtschldn). D naam Grac komt r vandaan.6 Ook gratificati, n xtra bloning of gschnk vanwg god wrk, is van dit woord afglid. Als w al dz woordn nu ns samnnmn, dan kun j zggn: gnad is n gschnk dat gratis is, waarm ons grati wordt vrlnd. Er is n prijs voor ons btaald, w zijn its waard. Dankzij Jzus offr zijn wij waard-voll, waardig mnsn. Bth Moor7 hantrt dz dfiniti: Datgn wat vrugd, plzir, voldoning, gngnhid, accptati gft ( ) winst ( ) d volldig onvoorwaardlijk uiting van Gods lifdvoll godhid voor d mns mt als nig motif d gulhid n godhid van d gvr, n onvrdind gunst. En houding van dankbaarhid bgint daarom mt ht bsf dat alls gnad is, dat w alls (gratis n voor nits) hbbn mogn ontvangn, dat alls ons ggvn is. Elk dag, lk admtug is n gschnk van God. Dankzggn Dankzggn is n logisch racti op ht bsf dat alls n gschnk is, dat w alls als gnadgav uit Gods hand mogn ontvangn. Vrugd Dankzggn lidt vrvolgns tot vrugd. Vrugd omdat j bsft wat j hbt ontvangn, omdat j d dingn nit als vanzlfsprknd zit maar lrt zin als gschnkn. Ht katholik ucharistisch gbd, ook wl Grot Lofprijzing gnomd, is n cntraal ondrdl van d katholik Hilig Mis. Ht wordt door d pristr uitgsprokn. Ht is vol dankbaarhid. Bid j dit gbd m? Van dankbaarhid, Vadr, zijn wij vrvuld. Waar wij ook gaan of staan, U zggn wij dank door Jzus Christus, uw Zoon, in wi Gij uw wlbhagn vindt. Hij is ht Woord, bij U van in ht bgin, door Hm ropt Gij tot lvn alls wat bstaat. Gij hbt Hm gzondn als onz Rddr n van ons wr vrij mnsn gmaakt. Van uw hilig Gst hft d maagd ontvangn, n uw Woord is vls gwordn. Zo hft uw Zoon uw wil volbracht n op ht kruis in zijn uitgstrkt armn n niuw n hilig volk voor U vrzamld. Zijn lijdn ovrwon d dood n zijn opstanding toont d wg naar uw hrlijkhid. Daarom zingn wij mt alln di U volkomn tobhorn, ht loflid dat d ngln hbbn aanghvn: Hilig!9 15