Leven met de natuur van de Westerschelde, een ander natuur beleid O P W E G N A A R E E N N A T U U R L I J K E S T A A T V A N O N T W I K K E L I N G V A N D E W E S T E R S C H E L D E N O O D Z A K E L I J K E V I S I E O P D E T O E K O M S T I R. W. B. P. M. L A S E S
Natuurlijk denken: fysisch gedrag bepalend. Huidig beleid doet niets aan natuurherstel W.S. Start aan het einde van de keten met habitat en oppervlakte denken. De Westerschelde blijft steeds verder achter uit gaan. Verschuiving van ondieper naar dieper. W.S. in onbalans door (huidig) menselijk ingrijpen. Het huidige beleid stimuleert dat in zekere mate. Eerst het gedrag van de Westerschelde analyseren. Maatregelen voor een betere balans. Het fysische gedrag centraal stellen en houden. De biologie volgt en niet omgekeerd; bepaal niet zelf.
Inhoud voordracht Introductie Schelde estuarium. Factoren, die zorgen voor onbalans. Huidig beleid en onbalans. Werkende maatregelen. Invloed ontpolderingsplannen. Vaststellingen.
1. Het Schelde estuarium
Schelde estuarium, constateringen. De Zeeschelde is het eigenlijke estuariumgebied, maar is verre van natuurlijk. De Westerschelde is een zeearm en geen rivier. Platen zijn restanten van oud, doorgaans bewoond, land. Het Zwin heeft geen relatie met de Westerschelde.
Inundatie Zeeuws-Vlaanderen ca.1599
Inundatie Land van Saaftinghe 1650
Morfologische eenheden Westerschelde
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1991
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
Westerschelde, Zand- en Slibbalans
Dijkontwikkeling gedurende de eeuwen
Conclusies Westerschelde Meergeulen stelsel houdt zich zelf in stand door de asymmetrie van het getij. De Noordzee doet aan natuurherstel Westerschelde. De Westerschelde is te ruim en wordt steeds ruimer. De Westerschelde blijft achter uit gaan. De ontpolderingsprojecten stimuleren dat. Niets doen brengt een stormvloedkering in de monding sneller dichterbij.
3. Natuurherstel Westerschelde: huidig beleid Uitgangsstellingen: Het Schelde estuarium is een van de weinige natuurlijke estuaria in Europa. Het meergeulen stelsel verdwijnt; de Westerschelde verwordt tot een kanaal met steile wanden. De Westerschelde is te krap. Grote urgentie herstel. Oorzaken: Inpolderingen en verdiepingen. Oplossing: Projectontwikkeling in polders naast de Westerschelde.
4. Maatregelen voor een stand still situatie Redresseren ingrepen cq. effecten met behoud van de huidige afgesproken vaargeul. Stoppen met zandwinning. Effectief terugstorten van het jaarlijkse verlies van zand en slib aan de Zeeschelde.
Aanvullend herstel ondiepere gebieden Bijdrage natuur in lijn met de dynamica van de Westerschelde. Het aanbrengen van zandbuffers (zandmotors) op de platen van de verschillende cellen. (Deels) uitvoeren waterschapsplan: Schorvorming vooroevers Vloeken in de kerk: verplaatsen afhandeling diepst stekende schepen naar de kust.
Natuurcompensatie (waterschap)
Schorvorming oevers
5. Huidig beleid: hoofddoel ontpolderingsprojecten Bijdragen aan het noodzakelijke natuurherstel. Voorwaarde is meer ruimte aan de rivier. Die te maken extra ruimte biedt mogelijkheden Voor het ontstaan van getijdestromen. Bevordert het meergeulig stelsel. Er worden nieuwe habitats geschapen die van betekenis zijn.
Plangebied Perkpolder
Plan Perkpolder
Saaftinghe, Hedwigepolder
Hedwigepolder
Rijksinpassingsplan Hedwigepolder
Samenvatting kritiek De ontwerpen gaan tegen de natuur in. Vernieling van door de natuur gevormde gronden. Hoe meer afgraven, hoe minder duurzaam. Van boven de zeespiegel gelegen gronden wordt zee gemaakt. Bewuste verzilting. De bedachte cultuurnatuur draagt niet bij aan natuurherstel van de Westerschelde. Het is puur cosmetisch. Het zijn op zich staande parkprojecten.
6. Vaststellingen Alleen maatregelen in de Westerschelde helpen voor een betere balans en natuurlijke ontwikkeling. Habitatdenken gaat uit van uiterlijke verschijnselen; leidt niet tot oplossingen. Geeft snel politiek effect voor de korte termijn. Na balans maatregelen: langzaam natuurherstel. (laat) leven met de natuur van de westerschelde. Politiek geduld nodig; ander N.O.P.S.E. nodig. Verdiepen en ontpolderen is zelf ondermijnend gedrag: de veiligheid is in het geding.
Voormalige loop van de Schelde
Hulsterambacht & Land van Saaftinghe 1575
Hoe dan wel, zonder aantasting bodem Laat infrastructuur Hedwigepolder intact (G.G.G.) Getijdeduiker plaatsen Laat de natuur zelf haar werk doen Duurzamer Maak bres in dijk en laat de natuur het zelf doen: duurzamer Probeer de eindfase van opslibbing te benaderen: Ophogen Hedwigepolder (zie Land van Saaftinghe) Maximale cyclische successie; meest duurzaam Deze voldoen aan FAO-afspraak: geen onomkeerbare bestemming landbouwgrond