Worstelen met verduurzamen De aanpak van Tiwos René Scherpenisse Bestuurder 4 april 2019
Even voorstellen - Tiwos, Tilburgse woonstichting - Middelgrote wooncorporatie, 8000 vhe - Voormalig gemeentelijk woningbedrijf - Werkzaam in volksbuurten Tilburg - Sociaal, dichtbij, gedreven - Voorraad op orde - Financieel stevig
Waar het mee begon. - 2010: onderzoek RIGO naar integrale woonlasten in sociale sector - Schokeffect: ruim 40% heeft te hoge lasten - (Bijna) volledig woonlastengestuurd : - In prestatieafspraken: 4000 woningen naar label B - In periode 2011-2016 - Aandeel Tiwos: 1000 woningen, in 2016 1200 gerealiseerd - Sectorafspraak 2021 halen we
Groeiend besef - Oa nav bezoeken Jan Rotmans aan Tilburg - Niet alleen woonlasten tellen - Meer ambitie gevraagd - Tiwos één van de vijf deelnemers Stroomversnelling - Experimenteren met Nul op de Meter - Maatschappelijke rol
Le Sage ten Broekstraat
Ervaringen - Nul op de meter kán - Maar.. - (nog veel te) hoge kosten - Enorme overlast bewoners - Installaties (erg) kwetsbaar - Lage temperatuur luchtverwarming wennen - Bediening onvoldragen
Conclusies - Alleen kleinschalig toepassen - Bijdragen aan innovatie - Op voorwaarde dat kwaliteit op peil komt - En kosten sterk dalen - Vooralsnog geen optie bij bestaande woningen - In nieuwbouw in principe standaard - Met EPV redelijke business case
Zonnepanelen - De afdeling laaghangend fruit. - Na succesvolle pilot (intensief persoonlijk benaderen) - Voor alle bewoners van geschikte woningen - (meestal) pakketje 6 panelen - Gemiddeld besparing 25 euro - Verhoging servicekosten 15 euro
En nu. - Nieuwe prestatieafspraken: in periode 2017-2025 alle slechte labels weg - Nieuwe opgave: in 2050 CO2-neutraal - Dus: komende? Jaar: van het gas af - Op zoek naar nieuwe installaties/warmtebron - Kleinschalig experimenteren: 3 woningen vrijgemaakt - Tegelijk is nietsdoen geen optie: sterk inzetten op isoleren
Warmte - Na oorspronkelijke laaghangend fruit-euforie - Teruggekomen van plan om wijkje 400 woningen aan te sluiten - Teveel onzekerheden : - Aansluitkosten niet inzichtelijk: wie betaalt wat? - (Sommige) bewoners gaan meer betalen - Onduidelijkheid tariefstelling naar de toekomst (koppeling aan gas) - Verduurzaming van de bron? - (Meer autonome) alternatieven komen in zicht - Conclusie: bij (zoveel) twijfel niet inhalen
Route naar CO2-neutraal: Vestia Martin Roders, Programmamanager Duurzaamheid Vestia
Context Vestia: Grootste corporatie (ca. 100.000 vhe s) Grootschalige productie woningen Toen Koploper op duurzaamheid (ZWWC, Kassenwarmte, WKO, )
Context Vestia: Nu Grote saneringscorporatie (80.000 vhe s) Harde financiële randvoorwaarden (sanering, rendement, VHHA) Partner in de stad, kerngemeentes: Den Haag, Rotterdam, Delft, Zoetermeer
Doelstelling: CO2-neutraal in 2050 Wat gaan we doen?
Bron: Rotterdam Aardgasvrij, 2017
Werkelijk vs. Theoretisch verbruik
Woningaanpassing: ca. 1700 p/j
Bezit in beeld
Ervaringen kerngemeentes
Den Haag Energienetwerk Strategisch Energietransitie Plan Proeftuin Bouwlust/Vrederust Zoeken naar juiste timing communicatie
Delft Warmtenet hoogbouwzone, Geothermie TUD en/of LdM Inzet Startmotor (Samsom) Onafhankelijk netbeheer Goede governance
Rotterdam Warmtenet met concessies Rotterdam Aardgasvrij 2050 Rotterdams klimaatakkoord Gebiedsaanpak: kansrijke gebieden benoemd
Zoetermeer Palenstein aardgasvrij; overige wijken n.t.b. Onderzoek lokale WKO Goede governance gemeente/corporaties
Ervaringen Focus op beperkt aantal wijken Meer volkshuisvestelijke opgaven dan energietransitie Definieer duidelijk welke woningen in wijkaanpak horen Gemeente/overheid belangrijke rol in creëren draagvlak
Ontwikkelpunte n Kosten vs duurzaamheid vs opbrengsten Warmtenet: wie zet eerste stap? Kan de bouw de opgave aan? Open warmtenet? Kostenverdeling voor warmteoplossingen in wijken?
Vragen?