Nieuwe Nederlanders en Media

Onderzoeksrapportage Nieuwe Nederlanders en Media Gebruik van reguliere en cultuurgebonden media: drijfveren en motieven Amsterdam Maart 2012 Projectnummer M7750 Auteurs Marjolein Eigenfeld Ahmed Ait Moha Karin Lammers 1

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Tweede fase: drijfveren en motieven mediagebruik TMSA-groep Naar aanleiding van het kwantitatieve onderzoek naar de consumptie van media bij Nieuwe Nederlanders, is door kwalitatief onderzoek een verdiepingslag gemaakt wat betreft het mediagebruik in relatie tot nieuws en actualiteiten. Deze fase biedt inzicht in de motieven en drijfveren om binnenlandse en buitenlandse media te gebruiken voor nieuwsvergaring. Er zijn 20 single face-to-face-interviews afgenomen met 4 verschillende groepen Nieuwe Nederlanders: Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders (TMSAgroep). Ter vergelijking is ook een groep autochtone Nederlanders in het onderzoek opgenomen, op basis van vergelijkbare gemiddelde opleidingsniveaus. Bij de selectie is rekening gehouden met een verdeling naar intensieve en minder intensieve gebruikers van buitenlandse en cultuurgebonden media. Ook is er rekening gehouden met een verdeling naar geslacht en leeftijd. D interviews zijn op 22 en 23 februari 2012 gehouden in de onderzoeksstudio s van Motivaction. De duur van elk gesprek bedroeg drie kwartier. Van de gesprekken zijn notulen en dvd-opnames gemaakt. Omdat dit een kwalitatief onderzoek betreft, zijn de uitkomsten indicatief. 2

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Leeswijzer In deze rapportage beginnen wij met een samenvatting van de belangrijkste resultaten per etniciteit. Vervolgens presenteren wij de conclusies over het mediagedrag van de Nieuwe Nederlanders. Waar relevant maken wij daarbij een onderscheid tussen de etnische groepen. In het hoofdstuk Resultaten presenteren wij eerst de algemene uitkomsten. Vervolgens uitgebreid per etniciteit. In de bijlage vindt u de onderzoekstechnische informatie. De Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders zijn in dit rapport samengevoegd, omdat zij grotendeels dezelfde media gebruiken en dezelfde motivaties hebben. Indien zich sterke overeenkomsten of juist sterke verschillen voordoen tussen de Nieuwe Nederlanders en de autochtone Nederlanders, worden deze benoemd. 3

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Nieuwe Nederlanders bekijken verschillende vormen van nieuws Nieuwe Nederlanders onderscheiden vijf vormen van nieuws: lokaal/regionaal nieuws Nederlands nieuws Nieuws over de eigen gemeenschap in Nederland (lokaal) nieuws uit het land van herkomst Internationaal nieuws Tussen de etnische groepen zien wij dat de waarde en relevantie die men hecht aan de vier vormen van nieuws uiteenloopt. Ook gebruiken zij verschillende media en kanalen voor de consumptie van de verschillende nieuwsvormen. In de volgende drie tabellen vatten wij dit nieuwsconsumptiepatroon per etniciteit kort samen. 4

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Turkse Nederlanders sterk gericht op Turks nieuws Lokaal/regionaal nieuws Belang Turkse Nederlanders Type medium en kanaal Televisie: Stadszender AT5 Kranten/bladen: lokale stadsweekbladen (Echo) Internet: geen Waardering voor het medium Zij ervaren deze media als betrouwbaar en onafhankelijk. De media staan in hun perceptie dichtbij de bron. Bijlagen Nederlands nieuws ± Televisie: NOS Journaal en in mindere mate het RTL Nieuws kranten/bladen: geen Internet: Nu.nl Het NOS Journaal vinden zij kort en bondig. Het is voor hen voldoende voor het vergaren van binnenlands nieuws. RTL Nieuws is volgens hen vermakelijker dan het NOS Journaal. Nu.nl zien zij als actueel en biedt in hun ogen korte, bondige berichten. Alle Nederlandse media ervaren zij als betrouwbaar. Nieuws over Turkse gemeenschap in Nederland + Televisie: geen Kranten/bladen: in mindere mate platform, hurriyet en miliyet Internet: Online fora/weblogs/ Zij maken over het algemeen weinig gebruik van internet, maar ervaren dat lokale Turkse media alleen toegankelijk zijn via internet. Deze media staan in hun perceptie dichtbij de bron en zijn redelijk betrouwbaar. Turks nieuws + Televisie: Turkse televisiezenders Kranten/bladen: in mindere mate Turkse kranten hurriyet en milliyet Internet: geen Zij vinden het Turkse nieuws uitgebreid en betrouwbaar. Via de satelliet hebben zij keuze uit een groot aanbod van verschillende (nieuws)zenders. Zij vinden het prettig om nieuws in de Turkse taal en stijl te volgen, omdat zij daarmee zijn opgegroeid. Zij kiezen bewust voor een linkse of rechtse krant. Internationaal nieuws ± Alleen Turkse televisiezenders Deze media staan in hun ogen dichtbij het nieuws uit het Midden-Oosten en zijn naar hun beleving betrouwbaar. 5

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Voor Marokkaanse NL ers zij alle vormen van nieuws belangrijk Lokaal/regionaal nieuws Nederlands nieuws Nieuws over Marokkaanse gemeenschap in Nederland Marokkaans nieuws Internationaal nieuws Belang + + ± + + Marokkaanse Nederlanders Type medium Televisie: Stadszender AT5 Kranten/bladen: lokale stadsweekbladen (Echo) Internet: geen Televisie: RTL Nieuws en in mindere mate NOS Journaal en actualiteitenprogramma s (zoals Pauw en Witteman). Internet: Nu.nl, Telegraaf.nl Internet: Online fora/weblogs/ kranten (marokko.nl, maroc.nl en nieuwsberichten op Nu.nl Marokkaanse televisiezenders en online kranten uit land van herkomst zoals hespress Al Jazeera en mindere mate Al Arabiya Waardering voor het medium Zij ervaren deze media als betrouwbaar en onafhankelijk. De media staan in hun perceptie dichtbij de bron. Het NOS Journaal vinden zij kort en bondig. RTL Nieuws is volgens hen vermakelijker dan het NOS Journaal. Actualiteitenprogramma s vinden zij interessant en leerzaam. Nu.nl zien zij als actueel en biedt in hun ogen korte, bondige berichten. De Telegraaf.nl ervaren zij als vermakelijk en lekker leesbaar. Alle Nederlandse media beschouwen zij als redelijk betrouwbaar. Media staan in hun perceptie dichtbij de bron en zijn betrouwbaar. In hun beleving zijn deze media minder betrouwbaar, maar bij een gebrek aan een alternatief maken zij er wel gebruik van. Hierbij maakt de 1 e generatie veel gebruik van deze media en de 2 e generatie in veel mindere mate. Zij zien deze zender als betrouwbaar, groot, objectief, actueel en professioneel. In hun beleving zit deze zender bovenop het nieuws. 6

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Voor Surinaamse/Antilliaanse NL ers binnenlands nieuws van belang Lokaal/regionaal nieuws Nederlands nieuws Belang ± + Surinaamse/Antilliaanse Nederlanders Type medium AT5 en stads/ weekbladen RTL Nieuws, Nu.nl en Telegraaf.nl Waardering voor het medium Zij ervaren deze media als betrouwbaar en onafhankelijk. De media staan in hun perceptie dichtbij de bron. Zij houden van de combinatie van amusement en nieuws en kijken daarom graag naar het RTL Nieuws. Nu.nl zien zij als actueel en biedt in hun ogen korte, bondige berichten. Telegraaf.nl ervaren zij als vermakelijk en lekker leesbaar. Alle Nederlandse media beschouwen zij als betrouwbaar. Surinaams/ Antilliaans nieuws ± Cultuurgebonden media uit land van herkomst. Radio (Radio Mart, Apintie). Online fora/ kranten (De Ware Tijd, Waterkant). Televisie via internet (Apintie). Deze media zien zij als onprofessioneel en minder betrouwbaar. Sinds het presidentschap van Bouterse vinden zij de media nog minder betrouwbaar. Bij gebrek aan een alternatief gebruiken zij deze media. De radio ervaren zij met name als vermakelijk; de humor spreekt zij erg aan. Zij maken geen onderscheid tussen lokaal en nationaal Surinaams/Antilliaans nieuws. Internationaal nieuws + CNN, BBC Zij zien deze zenders als betrouwbaar, groot, objectief, actueel en professioneel. In hun beleving zitten deze zenders bovenop het nieuws. 7

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen TMSA-groep meer bezig met nieuws dan autochtone Nederlanders Nieuwe Nederlanders zijn sterker gericht op nieuws dan autochtone Nederlanders. De eerstgenoemde groep consumeert diverse vormen van nieuws: lokaal/regionaal nieuws, Nederlands nieuws, (lokaal) nieuws uit het land van herkomst en internationaal nieuws. Zij hebben per nieuwsvorm verschillende motivaties om dit nieuws te volgen. 1. Lokaal/regionaal nieuws Nieuwe Nederlanders willen op de hoogte zijn van gebeurtenissen in de directe omgeving. Zij zijn hier sterker op gericht dan autochtone Nederlanders. 2. Nederlands nieuws Omdat de Nieuwe Nederlanders wonen en leven in Nederland, willen zij ontwikkelingen en actualiteiten volgen en weten wat er in Nederland gebeurt. Ook autochtone Nederlanders vinden dit belangrijk. De autochtone en Nieuwe Nederlanders gebruiken hiervoor dezelfde media. Voor de Nieuwe Nederlanders is het binnenlands nieuws extra relevant wanneer het de eigen gemeenschap betreft, omdat zij zich sterk identificeren met deze groep. Naast de media is de eigen omgeving, zoals familie en vrienden, een andere belangrijke informatiebron. Binnen de groep attenderen de Nieuwe Nederlanders elkaar op nieuws over de eigen gemeenschap. Daarna gaan zij op zoek naar extra informatie over dit nieuws. 8

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen TMSA-groep gericht op nieuws uit land van herkomst 3. Nieuws uit land van herkomst De Nieuwe Nederlanders beleven het land van herkomst als iets wat dicht bij hen staat. Zij gebruiken dan ook diverse media uit het land van herkomst om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen daar. De Turkse Nederlanders zijn het sterkst gericht op nieuws uit het land van herkomst, de Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders het minst sterk. Wij zien een tweedeling als het gaat om de motivaties om dit nieuws te volgen: 1 e generatie Nieuwe Nederlanders: deze groep heeft sterke nostalgische gevoelens met betrekking tot het land van herkomst en heeft nog veel affiniteit met ontwikkelingen in dat land. Zij willen voornamelijk op de hoogte blijven van de politieke en economische ontwikkelingen en volgen nieuws uit de regio/streek waar zij hebben gewoond. Tevens vinden zij het prettig om nieuws te volgen in de taal en stijl zoals zij die van jongs af aan kennen. Met name de Turkse en Marokkaanse Nieuwe Nederlanders van de 1 e generatie, geven de voorkeur aan media uit het land van herkomst boven cultuurgebonden media uit Nederland. 2 e en 3 e generatie Nieuwe Nederlanders: deze groep wil op de hoogte blijven van ontwikkelingen in het land van herkomst om betrokken te blijven bij dat land en om met familie/vrienden mee te kunnen praten. Deze groep maakt vaker gebruik van cultuurgebonden media uit Nederland dan de 1 e generatie Nieuwe Nederlanders. Ook maakt deze groep vaker gebruik van internet voor nieuwsvergaring. 9

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Internationaal nieuws belangrijk voor Nieuwe Nederlanders 4. Internationaal nieuws Nieuwe Nederlanders percipiëren het internationale nieuws als belangrijk. Dit omdat zij zich betrokken voelen bij grote gebeurtenissen wereldwijd en omdat zij ervaren dat ontwikkelingen in het buitenland ook invloed hebben op ontwikkelingen in Nederland. Ook de autochtone Nederlanders willen graag op de hoogte zijn van het internationale nieuws, maar gebruiken daarvoor met name Nederlandse media. De Nieuwe Nederlanders daarentegen hebben een sterkere voorkeur om internationaal nieuws via internationale media te volgen. Nieuws moet snel en goedkoop zijn Welke kanalen Nieuwe Nederlanders en autochtonen gebruiken, hangt voornamelijk af van de media waarmee zij zijn opgegroeid en van hun voorkeur voor informatie of amusement. Ook wordt mediagebruik gezien als een vastgeroeste gewoonte, waar weinig over nagedacht wordt. Wel is te zien dat beide groepen televisie en internet percipiëren als prettige media voor nieuwsvergaring. Nieuwe en autochtone Nederlanders hebben voor alle media twee criteria: Het medium moet snel en actueel zijn. Achterhaald nieuws wordt niet op prijs gesteld. Bij voorkeur is het medium gratis, zoals online kranten en gratis dagbladen. Waar de autochtone Nederlanders in geringe mate bereid zijn om te betalen voor nieuws, zijn de Nieuwe Nederlanders hier niet toe bereid. 10

Management summary Aanleiding en opzet Samenvatting Conclusies Resultaten Bijlagen Betrouwbaarheid is geen issue Over het algemeen zijn de autochtonen en Nieuwe Nederlanders niet kritisch als het gaat om de betrouwbaarheid van nieuws. Zij zijn zich wel bewust dat niet alle media even betrouwbaar zijn. Zij lossen dit op door diverse media naast elkaar te gebruiken. Als bepaalde aspecten van een nieuwsbericht in diverse media worden herhaald, nemen zij deze aspecten voor waar aan. Twee criteria spelen een rol bij het beoordelen van de betrouwbaarheid, namelijk: Beeldmateriaal: Foto s en video s versterken de betrouwbaarheid van nieuws in de beleving van de ontvanger. Beeldmateriaal wordt gezien als een bewijs van de gebeurtenis. Televisie wordt dan ook als de meest betrouwbare bron gezien. Afstand tot bron: Hoe kleiner de afstand tussen het medium en de gebeurtenis, hoe betrouwbaarder het nieuws wordt beleefd. Turkse Nederlanders gebruiken bijvoorbeeld Turkse media om de ontwikkelingen in Turkije te volgen. Marokkaanse Nederlanders gebruiken Al Jazeera voor het nieuws uit het Midden-Oosten. Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders kijken naar CNN voor het nieuws over de USA. Televisie betrouwbaarste medium Niet alleen om het beeldmateriaal wordt televisie als het meest betrouwbare medium gepercipieerd. De Nieuwe en autochtone Nederlanders verwachten dat televisieprogramma s het zich niet kunnen permitteren om onjuiste informatie te verstrekken, omdat de televisie een groot publiek heeft. Zij verwachten niet door de televisie misleid te worden. Hierbij wordt wel een onderscheid gemaakt tussen verschillende televisiestations. Men is zich ervan bewust dat elk station een bepaalde mening heeft en dat die doorklinkt in de programma s. Zo maken met name de Nieuwe Nederlanders een onderscheid tussen linkse en rechtse televisiezenders, anti-joods en pro-joods, anti-westers en pro-westers, et cetera. 11

Management summary Resultaten Bijlagen Leeswijzer resultaten In dit hoofdstuk presenteren wij de resultaten van het onderzoek. Wij starten met de algemene resultaten die voor alle Nieuwe Nederlanders gelden. De resultaten die betrekking hebben op de consumptie van Nederlandse media komen bij de verschillende etnische groepen overeen. Daarom komen ook deze resultaten in het algemene deel aan bod. Waar relevant worden de resultaten van de Nieuwe Nederlanders vergeleken met de resultaten van de autochtone Nederlanders. Vervolgens werken wij per etniciteit de belangrijkste resultaten uit. 12

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Nieuwe Nederlanders intensief bezig met nieuws (1) Nieuwe Nederlanders vinden het erg belangrijk om op de hoogte te zijn van het nieuws. Zij geven aan dat gebeurtenissen en ontwikkelingen in binnen- en buitenland effect kunnen hebben op hun leven. Ook vinden zij het onprettig om achter te lopen als het gaat om nieuws. Zij willen met vrienden en familie kunnen meepraten over het nieuws. En wordt aangegeven dat bij beenkomsten met vrienden en familie (die vaak voorkomen) het nieuws het belangrijkste gespreksonderwerp is. Ik wil niet overkomen als iemand die het nieuws niet volgt. Zij geven aan dat zij het nieuws uit de buurt volgen, het Nederlandse nieuws, het nieuws uit het land van herkomst en het internationale nieuws. Daarnaast hebben zij specifiek aandacht voor nieuws over de eigen gemeenschap in Nederland. Om goed ingevoerd te zijn over de verschillende nieuwssoorten gebruiken zij een relatief groot scala aan media en mediabronnen. Snel, goedkoop en vermakelijk De belangrijkste voorwaarden die zij stellen aan de nieuwsvormen zijn: Snelheid (het moet vers zijn) Goed ingevoerd (dus dichtbij de bron staan) Kosteloos Makkelijk te consumeren (niet te ingewikkeld taalgebruik en met een bepaalde amusementswaarde) Het is voor de Nieuwe Nederlanders vooral belangrijk dat media snel en goedkoop zijn. De meeste respondenten vinden een amusementsfactor daarbij ook belangrijk. Televisie en internet zijn om die redenen populair. Kranten voldoen in de perceptie van de respondenten niet aan deze eisen en zijn daarom niet interessant (achterhaald nieuws, je moet er voor betalen). Ook geven veel respondenten aan weinig tijd te hebben om rustig een krant te kunnen lezen. Geprinte kranten bevatten toch vaak achterhaald nieuws. 13

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Nieuwe Nederlanders intensief bezig met nieuws (2) Lokaal/regionaal nieuws De Nieuwe Nederlanders zijn sterker dan autochtonen betrokken bij de directe omgeving en stellen dat zij daarom regelmatig naar regionale televisiezenders kijken, zoals AT5. Ook vinden zij het prettig de gratis stads- en weekbladen te lezen (als men in staat is om het Nederlands te lezen). De autochtone Nederlanders zijn minder intensief bezig met lokaal en regionaal nieuws. Ik wil toch een beetje weten wat er in mijn stad gebeurt. Nederlands nieuws De Nieuwe Nederlanders en autochtonen vinden het belangrijk om op de hoogte te zijn van ontwikkelingen en gebeurtenissen in Nederland. Zij gebruiken grotendeels dezelfde media om het Nederlandse nieuws te volgen. Echter, Nieuwe Nederlanders hebben met betrekking tot het binnenlandse nieuws extra aandacht voor nieuws over de eigen gemeenschap. Dit nieuws komt ook tot hen via de eigen omgeving. Zo praten zij met familie en vrienden over dit nieuws. Sommigen gaan daarna het Nederlandse journaal bekijken of via internet meer informatie zoeken. Ik hoorde van mijn vriendin dat er drie Marokkaanse meisjes verdronken waren. Dat nieuws voelt dan toch wat dichterbij, omdat het over Marokkaanse Nederlanders gaat en dat ben ik ook. Nieuws over de eigen gemeenschap in Nederland Door alle etnische groepen wordt nieuws over de eigen gemeenschap gevolgd. Zij hebben meer aandacht voor nieuws die de eigen gemeenschap aangaat die via de reguliere nieuwsmedia wordt verspreid, zoals NOS nieuws en NU.nl. Voorbeelden hiervan zijnvoor de Surinamers de ongeregeldheden bij het slavenmonument in Amsterdam. Voor de Turken het vervallen van de inburgeringsplicht. Voor de Marokkanen de discussie omtrent de dubbele paspoort en voor Antillianen de immigratiebeperkingen. Daarnaast wordt van andere media gebruik gemaakt om op de hoogte te blijven. Hierbij wordt veel gebruik gemaakt van online fora en weblogs. Nieuws uit land van herkomst Alle Nieuwe Nederlanders zijn in meer of mindere mate bezig met ontwikkelingen en actualiteiten in het land van herkomst en gebruiken daarvoor diverse media. Zij maken hierbij voornamelijk gebruik van televisie uit het land van herkomst en als het gaat om specifiek nieuws uit de stad/regio waar zij vandaan komen, dan wordt gebruikgemaakt van internet. Internationaal nieuws Nieuwe Nederlanders maken vaker gebruik van internationale media dan autochtone Nederlanders. De eerste groep gebruikt diverse internationale televisiezenders om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen en gebeurtenissen wereldwijd. Autochtone Nederlanders gebruiken daarvoor voornamelijk Nederlandse media. 14

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Wel bewust van al of niet betrouwbaar, maar compenseert dit door consumptie van veel verschillende nieuwsbronnen Groot bewustzijn van kleur media De respondenten geven aan dat zij zich bewust zijn dat niet alle media even betrouwbaar zijn. Hierbij wordt vaak gerefereerd naar het specifieke geluid van elk kanaal, bijvoorbeeld links of rechts georiënteerd, anti-westers of pro-westers. Zij gebruiken daarom verschillende media naast elkaar en gaan ervan uit dat de waarheid in het midden ligt. De aspecten die herhaald worden in de verschillende media, nemen zij voor waar aan. Ik gebruik verschillende media en de waarheid ligt dan in het midden. Velen geven aan dat bewegend beeld of fotomateriaal de betrouwbaarheid versterken: Het beeldmateriaal werkt volgens hen als een soort bewijs, omdat beeld lastig te manipuleren is. Ook vinden zij berichten betrouwbaarder als het medium dichtbij de gebeurtenis staat. Zo willen Nieuwe Nederlanders nieuws uit hun land van herkomst het liefst via media uit dat land volgen. Televisie meest betrouwbare bron De televisie wordt door de meesten gezien als het betrouwbaarste medium. Dit omdat de televisie gebruik maakt van bewegende beelden. Ook stellen de respondenten dat de televisie een groot publiek heeft en daarom geen onjuiste informatie kan verstrekken. De respondenten verwachten dat het grote consequenties heeft als op de televisie onwaarheden worden verteld. Daarom geven zij aan dat zij niet het idee hebben dat de televisie hen misleidt. Het lijkt me niet dat het beeldmateriaal op de televisie gemanipuleerd of bewerkt is. 15

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Televisie en internet belangrijkste nieuwsbronnen De Nieuwe Nederlanders en de autochtonen geven aan dat zij het Nederlandse nieuws met name volgen via de televisie en via internet. Veel respondenten gebruiken ook nieuwsapps om op de hoogte te blijven. Hieronder staan de meest genoemde Nederlandse media met de belangrijkste resultaten. NOS Journaal Het NOS Journaal en dan met name het achtuurjournaal wordt door de Nieuwe en autochtone Nederlanders vaker bekeken dan andere journaals. Dit nieuws bekijken zij voornamelijk omdat zij dit van jongs af aan hebben meegekregen van hun ouders. Het NOS Journaal komt het meest informatief en formeel over. Respondenten die amusement in het nieuws belangrijk vinden, ervaren het NOS Journaal als saai. Deze groep kijkt liever naar het RTL Nieuws. Het NOS Journaal is wat zakelijker, wat degelijker. RTL Nieuws Het RTL Nieuws is met name populair onder Nieuwe en autochtone Nederlanders die het nieuws graag willen volgen, maar een amusementsfactor belangrijk vinden. Dit zijn met name de Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders. Het RTL Nieuws is in de beleving van deze groep informeler en besteedt meer aandacht aan showbizznieuws. Zij maken af en toe grapjes, dat vind ik wel leuk. Nu.nl Deze nieuwssite is de meest gebruikte website voor nieuwsvergaring. De berichten worden gezien als actueel, kort, bondig en duidelijk. Dit vinden zij een aantrekkelijke manier van nieuwsvergaring, omdat zij snel weten wat er speelt. Velen maken gebruik van de app van Nu.nl, zodat zij overal en altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws. Ik krijg een berichtje als er een nieuw bericht op Nu.nl staat, zo ben ik altijd op de hoogte van het laatste nieuws. 16

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Google voor extra informatie Google Google wordt gebruikt als startpunt om meer informatie te zoeken over nieuwsberichten. Dit wordt gedaan aan de hand van zoektermen gerelateerd aan het bericht. Willekeurig worden vervolgens een aantal websites bezocht, waarbij niet de bron maar de positie van de link doorslaggevend is. Als de link op de eerste zoekpagina én bovenaan staat, wordt het bezocht. Zowel autochtone als Nieuwe Nederlanders maken op deze manier gebruik van Google. Ik weet eigenlijk niet bij welke websites ik uitkom via Google, ik let daar helemaal niet op. Telegraaf.nl Telegraaf.nl is de populairste online krant onder de Nieuwe en autochtone Nederlanders. De krant wordt gezien als lekker leesbaar en vermakelijk. Het bevat in hun beleving veel foto s, grote koppen en showbizznieuws. Ook is deze online krant gewild omdat hij via een app te lezen is. Wel zijn de respondenten zich bewust dat de Telegraaf.nl een sensatiekrant is en berichten opklopt. Ik gebruik de app van De Telegraaf, omdat zij het nieuws vaak net iets vermakelijker brengen. 17

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Geprinte kranten minder aantrekkelijk Spits/Metro Van de gratis landelijke kranten spreken de Spits en de Metro meer aan dan De Pers. De Spits en de Metro bevatten volgens de respondenten meer foto s en amusement. De TMSA-groep vindt De Pers erg informatief en saai. Zij ervaren het als vanzelfsprekend om in het openbaar vervoer een gratis krant te lezen. Ik koop niet vaak de krant, maar onderweg lees ik weleens die gratis krantjes, zoals de Spits. Beetje veel reclame, maar af en toe wel fijn om een krant in je handen te hebben in plaats van je iphone. Telegraaf Respondenten geven aan dat zij niet vaak geprinte kranten kopen, hoewel sommigen af en toe De Telegraaf lezen. Met name de Turkse en Surinaamse/Antilliaanse Nederlanders lezen deze krant. De redenen om deze krant te lezen zijn gelijk aan de redenen om deze krant online te bekijken: zij vinden het makkelijk leesbaar, vermakelijk en het bevat volgens hen veel beeldmateriaal. De respondenten geven aan dat zij deze krant niet vaak kopen maar lezen in openbare gelegenheden, zoals op het werk, in een theehuis of in de snackbar. De Nieuwe Nederlanders hebben het gevoel dat deze krant vaak nieuws opklopt. Volkskrant/AD Slechts enkele respondenten lezen een andere krant dan De Telegraaf. Dit zijn met name autochtone Nederlanders die de voorkeur geven aan een meer informatieve, zakelijke stijl. Deze kranten bieden volgens hen veel inhoud en achtergrondinformatie. De meeste respondenten vinden deze kranten saai: zij vinden dat er te lange stukken tekst in staan en dat het weinig amusement bevat. Voor de Volkskrant moet je echt gaan zitten. Je kunt het niet even scannen, maar er staat veel interessant nieuws in. 18

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Turkse NL ers geven voorkeur aan Turkse televisiezenders Van alle TMSA ers gebruiken de Turkse Nederlanders het vaakst media uit het land van Herkomst. In tegenstelling tot de andere etnische groepen maken zij naast nieuws over het land van herkomst ook gebruik van dit medium voor internationaal nieuws. Vrijwel alle Turken hebben een satellietschotel en zodoende toegang tot een groot scala aan Turkse zenders Turkse Nederlanders vinden nieuws in Turkse taal en stijl prettig Turkse Nederlanders geven aan dat de televisie hun belangrijkste kanaal is om nieuws te vergaren. Ook gebruiken zij de Turkse televisie voor amusement. Zij beschikken vaak over een schotel en hebben daardoor toegang tot een breed scala aan Turkse televisiezenders. Kenmerkend voor de Turkse televisie is het grote en gevarieerde aanbod met circa 100 televisiezenders variërend van financiële zenders tot filmzenders. Hierdoor kunnen Turkse Nederlanders voor vrijwel al het nieuws terecht op de Turkse televisie. Zo kijken zij naar SelemTurk en Bloomberg voor het financiële nieuws. TRT brengt in hun ogen het meest objectieve nieuws en TRT2 biedt Turks en internationaal nieuws. De Marokkaanse of Surinaamse/Antilliaanse Nederlanders hebben minder keuze uit media uit hun land van herkomst. Ik heb die tv-schotel nou eenmaal en ik vind het makkelijk om Turks te horen. Je hebt veel Turkse nieuwskanalen. Zij geven de voorkeur aan Turkse zenders, omdat in Turkije een televisiecultuur heerst en zij van jongs af gewend zijn om veel televisie te kijken. Ook vinden zij het prettig de Turkse taal te horen. De stijl van de Turkse zenders spreekt ze aan, zoals de humor en de lengte van het journaal. Met familie en vrienden bespreken zij vaak nieuws en programma s van de Turkse zenders. Ik kijk meer naar Turkse dan Nederlandse series. Dan kan ik er met vriendinnen over praten. Ook kijk ik vaker het nieuws uit Turkije. Ik ben benieuwd naar wat er gebeurt in mijn land. 19

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Nederlands nieuws belangrijk, maar te weinig tijd om te volgen Hoewel de Turkse Nederlanders het zeer belangrijk vinden om het Turkse nieuws te volgen, geven zij ook aan dat het belangrijk is om op de hoogte te zijn van het Nederlandse nieuws. Zij kijken onder andere naar het NOS Journaal of het RTL Nieuws, maar kijken over het algemeen minder vaak naar Nederlandse zenders. Dit komt volgens hen met name omdat zij niet voldoende tijd hebben om zowel het Turkse als Nederlandse nieuws op de voet te volgen. Ik vind het ook belangrijk om op de hoogte te zijn van het Nederlandse nieuws, maar ik kom er door alle drukte vaak niet aan toe om naast het Turkse nieuws ook het binnenlandse nieuws te volgen. Ik kijk kort naar Nederlands nieuws, maar ik ben het niet gewend om nieuws in hetnederlands te kijken. Het Nederlandse nieuws is ook kort. Het nieuws in Turkije duurt s avonds anderhalf uur. Het Turkse nieuws is heel anders dan het Nederlandse nieuws. Ik hoor vaak van mijn kinderen mam, dat is toch geen nieuws?. Bij Turks nieuws maken zij van een mug een olifant, het duurt ook heel lang. Ik vind het wel leuk om te zien. Maar zij hebben wel gelijk, het zou wat compacter moeten zijn. 20

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Turkse NL ers lezen zowel Turkse als Nederlandse kranten Naast de televisie gebruiken de Turkse Nederlanders ook veelvuldig Turkse kranten om nieuws uit het land van herkomst te lezen. Dit doen zij met name online, maar één of twee keer per maand kopen zij een Turkse krant. Turkse Nederlanders bepalen met name op basis van de politieke oriëntatie van een krant, of zij deze al dan niet lezen. Zo is bijvoorbeeld de Zaman in hun ogen een linkse krant en de Hürriyet een rechtse. Ook lezen zij online kranten uit de regio waar zij geboren zijn of waar hun familie vandaan komt, omdat zij het belangrijk vinden om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in die regio. Ik ben heel benieuwd hoe het gaat met de stad waar ik vandaan kom. Ik lees daarom een online Turks stadsblad en zo blijf ik een beetje op de hoogte. Turkse Nederlanders geven aan dat zij Nederlandse kranten ongeveer even vaak gebruiken als Turkse kranten. Zij lezen dan met name De Telegraaf wanneer zij daar gratis over kunnen beschikken, bijvoorbeeld op het werk of in een Turks theehuis. Ook lezen zij gratis kranten als de Metro, de Spits en stadsbladen. Zij gebruiken tevens nieuwsapps en nieuwssites als Nu.nl, maar in mindere mate. Voor het Turkse nieuws gebruik ik alleen maar Turkse televisiezenders. Voor Nederlands nieuws lees ik de krant. De Turkse Nederlanders maken weinig gebruik van cultuurgebonden media uit Nederland, omdat de Turkse televisie voldoende aanbod aan zenders en programma s biedt. 21

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Evenveel gebruik Nederlandse als buitenlandse media De Marokkaanse Nederlanders geven aan dat zij intensief bezig zijn met nieuws op alle niveau s: lokaal nieuws, regionaal nieuws, binnenlands nieuws, nieuws uit het land van herkomst en internationaal nieuws. Zij gebruiken dan ook diverse media naast elkaar, uit zowel Nederland als het buitenland. Nieuws is als een hobby voor mij. De een is verslaafd aan koffie, ik ben verslaafd aan het nieuws. Marokkaanse media om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in Marokko Deze groep vindt het belangrijk om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in Marokko. Zij geven aan dat zij het Marokkaanse nieuws met name vergaren via Marokkaanse televisiezenders en online kranten. Het nieuws is voor hen ook de belangrijkste reden om Marokkaanse media te gebruiken, hoewel de 1 e generatie Marokkaanse Nederlanders de Marokkaanse media ook voor entertainment gebruiken. Zij geven aan moeite te hebben met erotische scènes in westerse media. Eerste generatie Marokkaanse Nederlanders lezen ook online kranten en fora/weblogs uit de regio waar zij geboren zijn of waar hun familie vandaan komt, omdat zij het belangrijk vinden om te weten wat er in die regio gebeurt. 22

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Nederlandse media voor nieuws en amusement Marokkaanse Nederlanders voelen zich sterk betrokken bij gebeurtenissen in Nederland en geven aan dat zij net zo vaak Nederlandse als buitenlandse media gebruiken. Zij kijken geregeld naar het RTL Nieuws of het NOS Journaal. Ook gebruiken zij Nu.nl of Telegraaf.nl. Ik vind het zo erg voor Prins Friso. Ik leef erg mee met de hele Koninklijke familie. Zij gebruiken de Nederlandse media niet alleen voor nieuwsvergaring, maar ook voor amusement. Een reden hiervoor is met name de taal. Veel Marokkaanse zenders gebruiken de Arabische of Franse taal, terwijl de Marokkaanse Nederlanders vaak Berbers spreken. De keuze aan Marokkaanse zenders in het Berbers is beperkt. 23

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Lokaal en internationaal nieuws ook belangrijk De Marokkaanse Nederlanders vinden het belangrijk om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in de directe omgeving. Zij geven aan dat zij regelmatig kijken naar het AT5 nieuws en zij lezen de stadsbladen. Ik wil graag op de hoogte zijn van wat er in Marokko gebeurt, maar ik ben vooral geïnteresseerd in wat er om me heen gebeurt. Ik kijk dan ook vaak naar AT5. Ondanks de taalbarrière kijken Marokkaanse Nederlanders naar Al Jazeera voor internationaal nieuws. Deze zender is in hun ogen objectief, professioneel en erg actueel. Zij zien deze zender als een groot medium dat bovenop het nieuws zit. Behoefte aan objectiviteit De Marokkaanse Nederlanders zoeken naar objectiviteit en geven aan dat zij daarom verschillende media gebruiken en geïnteresseerd zijn in discussies. Zij kijken graag naar praat- en actualiteitenprogramma s, zoals Pauw en Witteman en De Wereld Draait Door. Dergelijke programma s kijken zij zowel op de Nederlandse als Marokkaanse televisie. Ook is een enkeling geïnteresseerd in online discussies op blogs en Facebook. Bij een verhaal hoor ik graag twee kanten, voor- en tegenstanders. Ik vind het daarom leuk om debatten te volgen. 24

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Nederlands nieuws belangrijker dan Surinaams/Antilliaans nieuws De Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders gebruiken vaker Nederlandse media dan de Turkse en Marokkaanse Nederlanders. Ook geven zij aan dat zij regelmatig gebruikmaken van cultuurgebonden media en internationale televisiezenders. Voorkeur voor amusement in nieuws De Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders vinden het belangrijk om op de hoogte te blijven van zowel Nederlands als buitenlands nieuws. Zij hechten daarbij waarde aan een amusementsfactor in het nieuws en geven aan dat zij liever het RTL nieuws kijken dan het NOS Journaal. De meeste Surinaamse en Antilliaanse respondenten vinden het binnenlandse nieuws belangrijker dan het nieuws uit het land van herkomst. Dit omdat zij in Nederland wonen en in het dagelijks leven voornamelijk te maken hebben met ontwikkelingen in Nederland. Media uit land van herkomst onprofessioneel Het Surinaamse/Antilliaanse nieuws volgen zij onder andere via media uit het land van herkomst. Deze media zien zij als onprofessioneel en weinig vernieuwend. Zij stellen dat het amateuristisch in elkaar zit en niet altijd betrouwbaar is: het nieuws is sterker gecensureerd sinds president Bouterse aan de macht is. Toch vinden zij het prettig om deze media te gebruiken, omdat zij dan een stukje verbondenheid ervaren met het land van herkomst. Tevens is er geen alternatief voorhanden, waardoor zij geen of weinig keuze hebben. Belangrijke media voor hen zijn de Waterkant, Apintie en De Ware Tijd. Waterkant vind ik het meest betrouwbaar, hoewel hun woordgebruik ouderwets is en niet zo representatief voor deze tijd. Zij zijn wel betrouwbaarder dan Apintie, dat is soms lachwekkend. Ik volg de media uit Suriname niet op de voet. Er gebeurt toch altijd hetzelfde. Het nieuws daar is net een soap: al volg je het een jaar niet, je zit er zo weer in. 25

Resultaten Algemene resultaten Turkse NL ers Marokkaanse NL ers Surinaamse en Antiliaanse NL ers Internet belangrijk voor Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders Deze respondenten geven aan dat media uit Suriname en de Antillen niet goed verkrijgbaar zijn in Nederland en dat zij daarom gebruikmaken van internet. Zo streamen zij Surinaamse televisiezenders en beluisteren zij online radio. Kranten uit het land van herkomst lezen zij ook met name via het internet. Radio populair Veel Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders luisteren naar de radio om op de hoogte te blijven van nieuws uit het land van herkomst. Zij vinden de radio een prettig medium, omdat het nieuws en actualiteiten combineert met muziek en amusement. Zij luisteren met name naar radiozenders uit Suriname en de Antillen, zoals Apintie. Ook luisteren zij naar cultuurgebonden radio, zoals Radio Mart. Ik vind het gezellig om naar de radio te luisteren en zo weet ik ook wat er allemaal gebeurt op de Antillen. Cultuurgebonden media voor nieuwsvergaring over land van herkomst Deze groep maakt niet alleen gebruik van cultuurgebonden radio uit Nederland. Zij bekijken ook cultuurgebonden programma s op Nederlandse televisiezenders, zoals Salto. Ook bezoeken zij online Nederlandse nieuwssites die gericht zijn op Surinamers en Antilianen. Internationale media van belang Deze groep maakt meer dan andere groepen gebruik van internationale media zoals CNN en BBC om op de hoogte te blijven van internationaal nieuws. In hun beleving zijn deze televisiezenders betrouwbaar en schenken zij veel aandacht aan groot, belangrijk nieuws. Het nieuws over Whitney Houston zag ik op CNN. 26

Management summary Resultaten Bijlagen Onderzoektechnische informatie Kwalitatief onderzoek Veldwerkperiode Het veldwerk is uitgevoerd op 22 en 23 februari 2012. Methode respondentenselectie Door een in de selectie van respondenten gespecialiseerd bureau. Incentives De respondenten hebben als dank voor deelname aan het onderzoek een kleine vergoeding ontvangen. Inschakelen externe leveranciers Voor de volgende werkzaamheden heeft Motivaction bij dit onderzoek gebruik gemaakt van de diensten van gespecialiseerde bedrijven: Profiel werving- en selectiebureau voor marktonderzoek. Bewaartermijn primaire onderzoeksbestanden Primaire onderzoeksbestanden, zoals ingevulde schriftelijke vragenlijsten, notulen, beelden geluidsopnames worden door Motivaction tot 12 maanden na afronden van het onderzoek bewaard. Overige onderzoekstechnische informatie Overige onderzoekstechnische informatie en een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst zijn op aanvraag beschikbaar voor de opdrachtgever. 27

Auteursrecht Het auteursrecht op dit rapport ligt bij de opdrachtgever. Voor het vermelden van de naam Motivaction in publicaties op basis van deze rapportage anders dan integrale publicatie is echter schriftelijke toestemming vereist van Motivaction International B.V. 28

Motivaction International B.V. Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam Postadres: Postbus 15262 1001 MG Amsterdam T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 www.motivaction.nl 29