Fuel Cell Technologie in Autobussen. J. Lanckriet Dir. RM



Vergelijkbare documenten
De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility

Duurzaam transport voor nu en de toekomst

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Wat zijn afwegingen bij OV exploitatie in relatie tot duurzaamheid?

Energietransitie bij Mobiliteit

Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid

Fleetclub van 100. Welkom

Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen

Presentatie nieuwe concepten

Als het schoner kan, moet het schoner. Felix Guttmann

Duurzame mobiliteit door bedrijfsvoertuigen met lage uitstoot

MANAGEMENTSAMENVATTING

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

VDL Groep. Kracht door samenwerking. Heavy duty waterstoftoepassingen. Menno Kleingeld

Energiedossiers tijdens het Oostenrijkse voorzitterschap

William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux

Brabant aan de Waterstof: mobiliteit

Monitoring innovatieve bussen in de dienstregeling in Nederlandse steden ( )

Eco-Mobility 13/10/2016. Lode De Kesel, directeur Techniek

Clean Energy Partnership in Berlijn: meer licht op waterstof

EFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek

Platform Toekomstbestendige Mobiliteit. PTM-H2 Rijden-op-Waterstof Extra bijeenkomst ihkv PTM-dag 17 juni Een initiatief van

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven

/Exendis install. A4 sa :09 Pagina 2. Energy Systems Infrastructure GRIDFIT250 AC-INVERTER. Product-Information

HFO : de 4de generatie van koudemiddelen. de oplossingen van vandaag voor morgen

De auto van de toekomst is voor vandaag

Japan gelooft in de brandstofcel

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019

3.3 Straddle Carriers

Waterstof Milkrun Food Valey. Versnellen van de energietransitie

Innovation Across Borders Forum VBO-FEB Preparation Form Innovation Cases

it s electric! e-powered mobility by ece

Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL. Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland

Nederland Nationaal Waterstof Platform. Concept voorstel werkprogramma Coördinatie groep OV. Bijeenkomst 7 juni 2016 NWP

#FleetEventNL. Welkom op het. Fleet Event. 21 maart 2019

Mofverbindingen & Diagnostiek

Impact analyse: ambitie elektrisch transport

Exemplarité des pouvoirs publics en matière de transport. Voorbeeldgedrag publieke overheden inzake transport. 5 novembre/er 2014

Brandstofcellen in Japan: Beleid, Onderzoek en Productie

Een nieuwe kijk op houtenergie

WATERSTOF DC IN SMART MULTI COMMODITY GRID S

VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de verzoening van de behoeften aan energie en aan zuivere lucht in onze maatschappij

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group

Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij

BusVision. Is Nederland klaar voor elektrisch busvervoer? Nico van Egmond 15 april 2014

Inleiding. Waterstof en veiligheid. Waterstof en veiligheid

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M

Milieuvriendelijke voertuigtechnologieën

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei Energie in Beweging

Rittal - Shelter Solutions

Energietransitie en transportveiligheid

HELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN

3. Hoeveel tankstations in Vlaanderen beschikken thans over een vergunning voor CNG-levering? Graag een overzicht per provincie.

Overzicht. Inleiding Micro-WKK in woningen Technologieën Aandachtspunten Toekomstperspectieven Conclusies

Introductie. ir. Frank Rieck

Visie en strategie inpassing van brandstofcelhybride technologie in stadsbussen

De rol van brandstof en vliegtuig

Hoe kan innovatie helpen?

Zero-emissie openbaar vervoer: Wellto-wheel

Power to Power Energy management systems for local grids

Elektrisch rijden is de toekomst

PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent

Duurzame innovatie in het wegverkeer

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Cruciale informatie beschikbaar stellen voor iedereen van ons ons mensen op het terrein. Kurt Vollmacher OGS Netwerkdag 27 juni 2013

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw

Doorrekenen H2 scenario

DE WIJK VAN MORGEN - Kamp C. Inspiratiereeks BETONINNOVATIE. Prefabtoepassingen met beton 21/03/17

Brandstofcellen, de toekomst voor verwarming in residentiële gebouwen?

Automotive Energy Innovators

21/09/2012. Beste collega s van het college van burgemeester en schepenen, Beste bestuurder-directeur van Van Hool, de heer Leopold Van Hool, de

Prestaties. Design. De rookmelder van de nieuwe generatie

Voorstel evaluatie brandstofcelbus

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen

Opleiding Duurzaam gebouw:

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME

Peiling Kerntechnologie

WAARSCHUWING! Alleen geschikt

De voertuigen met bouwjaar 1991 à 2000 zijn inventarisvoertuigen die slechts sporadisch voor exploitatie worden ingezet.

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

WKK en decentrale energie systemen, in Nederland

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM )

Duurzaam Groninger wagenpark

Opleiding Duurzaam Gebouw:

België: een belangrijke speler in minerale meststoffen. Belfertil

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling!

The Toyota Way & Purpose

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market

Transcriptie:

Fuel Cell Technologie in Autobussen J. Lanckriet Dir. RM

Inhoudstafel Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Principe brandstofcel

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Geschiedenis Voorlopers 19de eeuw Grove

Geschiedenis Ostwald, Jacques, Nernst

Geschiedenis Halfweg 20ste eeuw Niedereither Bacon,

Geschiedenis 2de helft 20ste eeuw Kordesch ( electro car )

Geschiedenis Eind 20ste eeuw: Apollo Fuel Cell

Geschiedenis Eind 20ste eeuw: transportwereld

Geschiedenis 2de helft jaren 90: EUREKA project (MIVB-constructie) ELENCO (B) SAFT (France) ANSALDO Breda (Italy) Air Products (NL)

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Situatie ad hoc Serieproductie is op gang gekomen

Situatie ad hoc Gebruik in vaste installaties

Situatie ad hoc Gebruik in licht transport

Situatie ad hoc Gebruik miniaturisatie

Situatie ad hoc Zwaar transport

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Evolutie Buswereld

Evolutie Buswereld

Evolutie Buswereld

Evolutie Buswereld

Evolutie Buswereld

CUTE project

CUTE: Clean Urban Transport for Europe Project gelanceerd begin 2000 Test en demonstratieproject voor fuel cell bussen in openbaar vervoer Opbouwen van een infrastructuur met verschillende productiemethoden voor waterstof Europese samenwerking van bedrijven en instellingen om technologie uit te bouwen Bijdragen tot het aanvaarden van waterstof als een brandstof voor de toekomst

CUTE: Clean Urban Transport for Europe

CUTE: Clean Urban Transport for Europe

Prestaties CUTE bussen

Vervolg CUTE

AC Transit

AC Transit

AC Transit

AC Transit

AC Transit: Van Hool HFC bus

AC Transit (HFC)

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

H 2 productie in CUTE

H 2 productie in HAMBURG (elektrolyse)

Ervaring H 2 productie Waterstof moet heel zuiver zijn (99,9999%) om vroegtijdige contaminatie van de fuel cell te voorkomen. Elektrolyse is betrouwbaar maar het milieueffect is alleen positief bij gebruik van groene elektriciteit. Rendementsverlies bij elektrolyse: cf. besluit verder? Reforming (productie uit een andere energiebron) is niet altijd efficiënt of echt positief voor het milieu.

AC Transit

AC Transit

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Levensduur brandstofcel

Brandstofcelkost

Vooruitzichten: gebruik H 2

Voorziene evolutie: H 2 fleet

Vooruitzichten verbruik H 2 (Europa)

Openbaar vervoer Autobusvloten stedelijk vervoer Actieradius niet te groot: opslagvolume H 2 aan boord kan beperkt worden. Hybride FC bus schijnt doorgang te vinden (levensduur FC benadert in dat geval levensduur autobus). Tankstations: enkel lokale infrastructuur nodig. Grote impact van reductie milieuhinder (uitlaat & lawaai) in stedelijke omgeving. Opvallend zichtbaar effect bij groot publiek. Maar: zonder overheidssteun nergens ter wereld realisaties!

Grote vloot Whistler Aanleiding: Olympische winterspelen 2010 Offerteaanvraag lopen voor 20 HFC bussen In dienst vanaf 2009 (grootste vloot HFC ter wereld)? Budget: 89 M Can $ (drijvende kracht = BC Transit, maar gefinancierd door de overheid) 20 bussen (leefduur geschat op 20 jaar?) 3 productiestations waterstof (1000 kg/dag nodig) Onderhoudscontract voor 5 jaar

HFC bus Van Hool Project voorgesteld op 14 mei 2007 Prijs geschat op > 3 M, waarvan bijna 1M aan Van Hool betaald door regionale overheid Eerste 6 maand test bij De Lijn

HFC bus Van Hool

Principe Een woordje geschiedenis Situatie ad hoc Evolutie in de buswereld Productie & transport van H 2 Toekomstperspectieven Besluit

Besluit. Autobusvloten: > 2015 Privé-gebruik: > 2025 Stationaire toepassingen: vanaf 2010 Infrastructuur = belangrijke issue Zuiverheid H 2 van kapitaal belang Levensduur Fuel Cell??? Hybride bussen (batterij / ultra Caps + FC) Prijs momenteel nog niet economisch verantwoord

Besluit. Belangrijk: globale energiebalans niet vergeten! (energieomzettingen geven aanleiding tot rendementsverlies)

Besluit.