Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility

Transcriptie

1 Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 1

2 Van fossiel naar duurzaam Andere brandstof / energiedrager Andere infrastructuur Andere bus Andere regels Ander gebruik H2 rijden is keten transitie Met alle partners tegelijk aan tafel, anders geen keten 2

3 Even voorstellen: Consortium HyMove e-traction MTSA Technopower IVECO Doel:Het leveren van brandstofcel/elektrisch aangedreven bussen voor het openbaar vervoer. Launching customer: vervoerder provincie Gelderland 3

4 HyMove bv HyMove = nieuwe onderneming gestart vanuit Project van de Stichting Waterstof Onderneming Gelderland Provincie Gelderland Stadsregio Arnhem Nijmegen Gemeente Arnhem Deelnemende bedrijven Doelstelling project: Ervaring opdoen met het gebruik van waterstof in voertuigen en met een publiek tankstation Doelstelling bedrijf: het leveren van nul-emissie bussen 4

5 e-traction e-traction ontwerpt en levert elektrische aandrijf systemen voor voertuigen TheWheel : Wielnaaf motor voor bussen en bedrijfsauto s 5

6 MTSA Technopower MTSA Technopower ontwerpt, bouwt klant specifieke apparaten, installaties en machines Energie sector Proces sector Food & Farma Mechatronica R&D 6

7 IVECO IRIS In 2001 nam Iveco de aandelen van Renault VI over. Sindsdien is Irisbus voor honderd procent in handen van Iveco. ( IVECO-bus) Irisbus is tegenwoordig een belangrijke speler op de Europese busmarkt. Iveco levert buscasco, moderne bus Crealis Neo Heeft programma alternatieve energie Heeft uitgebreid service netwerk 7

8 Voor en nadelen elektrisch vervoer 8

9 Voor en nadelen elektrisch vervoer Voordeel: Schoon (emissieloos vervoer) Stil (De-)Centraal op te wekken Duurzaam op te wekken 9

10 Voor en nadelen elektrisch vervoer Voordeel: Schoon (emissieloos vervoer) Stil (De-)Centraal op te wekken Duurzaam op te wekken Nadeel: Opslag elektrische energie is lastig Opladen accu s duurt lang Beperkte actie radius 10

11 Voor en nadelen elektrisch vervoer Voordeel: Schoon (emissieloos vervoer) Stil (De-)Centraal op te wekken Duurzaam op te wekken Nadeel: Opslag elektrische energie is lastig Opladen accu s duurt lang Beperkte actie radius Range extender nodig Waterstof 11

12 Waterstof Voordeel: Schoon (emissieloos vervoer) Stil (De-)Centraal op te wekken Duurzaam op te wekken M.b.v. brandstofcellen efficient in elektriciteit om te zetten Opslag mogelijk Tanken in minuten Actie radius tot 600 km 12

13 Brandstofcellen Het principe Waterstof atoom elektron = proton Proton heeft hoog doordringend vermogen Proton via membraan Electron via elektriciteitsdraad Proton + Elektron + Zuurstof Water PEM: Proton Exchange Membrane 13

14 Herkomst Waterstof Reformen uit (bio)gas Bijproduct chemisch proces Waterstof Elektrolyse Windenergie Zonne-energie 14

15 Rijden op waterstofstroom: Concept 15

16 Rijden op waterstofstroom Bus of auto Waterstoftank Fuelcell systeem Accu s Elektro motoren 16

17 Rijden op waterstofstroom Bus of auto Waterstoftank Fuelcell systeem Accu s Elektro motoren Made in Holland 17

18 De Elektromotor: TheWheel Stil Efficiënt 86% energie wordt omgezet in torsie Weinig bewegende delen Weinig slijtage Onderhoudsvriendelijk 18

19 Brandstof cel systeem Stil Efficiënt 50% energie wordt omgezet in elektriciteit Weinig bewegende delen Weinig slijtage Onderhoudsvriendelijk 19

20 Brandstof cel systeem Fuel cell stacks Toe/afvoer gassen Pomp Warmtewisselaar Controle systeem PLC regeling voor debiet, druk, temperatuur, etc. DC DC omvormer Stroom naar accu 20

21 Waterstof geeft 50% meer rendement 7 m 3 aardgas bevat ca. 60 kwh energie, dat is equivalent aan 5,5 liter diesel reformen Uit 7 m 3 aardgas wordt 1 kg H2 gevormd dat ca. 40 kwh energie bevat. Rendement Fc is 50% Bus op aardgas rijdt op 7 m 3 ca. 14 km. Uitstoot van: Fijnstof, CO2, NOx, geluid Bus op H2 rijdt op 1 kg H2 ca. 21 km Uitstoot van: water 21

22 FC-E vs. andere zero emissie concepten Trolley Accu plug-in Actieradius --- km/dag km/dag Dienstonder brekingen Vrije route keuze Levensduur accu s Kosten infrastructuur Accu Snel lader Brandstofcelelektrisch 500 km/dag 500 km/dag Nee Nee 5-10 x / dag nee Nee Ja Nee Ja 4 jaar 2 jaar 8 jaar Hoog Middel Hoog Middel 22

23 Rijden op H2 is meer dan een andere bus Hymove concept HyMove 1 23

24 Hymove FC-E vs. andere FC-E bussen Hymove concept HyMove 1 Van Hool Mercedes leeg gewicht 11,5 ton 13 ton 16,9 ton 14 ton Max gewicht 14,5 ton 18 ton 25,7 ton 18 ton Vervoerscapaciteit (Afh. van indeling) 38 zitplaatsen 38 zitplaatsen 34 staan 36 zitplaatsen 58 staan Opslag H2 in kg 15 kg 30 kg 50 kg 35 kg H2 verbruik/500 km 30 kg 60 kg 45 kg 35 zitplaatsen 30 staan Vermogen Fuel Cell 30 kw 60 kw 150 kw 250 kw Capaciteit accu 51 kwh 75 kwh 17,4 kwh 27 kwh Vermogen motoren 2 maal 60 kw Wielnaaf motoren 2 maal 100kW Wielnaaf motoren 2 maal 85kW Elektro motoren 225 kw actieradius 250 km 500 km 400 km 400 km 24

25 Hoog bereik, kleine brandstofcel Zuinige wielnaaf motoren Aandrijving volledig via accu Grotere accu verhoogt actieradius Kleine Fuel Cell Hoge levensduur accu en fuel cells Meer km voor minder geld (TCO) 25

26 Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 26