Aandacht voor iedereen

Aandacht voor iedereen Bijeenkomst Aob regio ZH noord 1 november Veranderingen in de zorg Wietske Dekkers Goedendag, welkom! Ik ben Suzanne Klein Schiphorst, werkzaam bij Zorgbelang Noord-Holland en betrokken als Adviseurs versterking Wmo in het programma Aandacht voor Iedereen. Programma AvI Initiatief van..: -VWS en de VNG bereiden de gemeenten voor op de uitbreiding van de Wmo en de Kanteling. -Daarnaast hebben de landelijke cliëntenorganisaties de krachten gebundeld (zie alle logo s) en volgen een eigen traject om te zorgen dat op lokaal niveau de belangenbehartigers mee kunnen praten over de vormgeving en uitvoering van de Wmo en de Kanteling. Dat is het project Aandacht voor Iedereen. Doelen: -De inbreng van de cliënten is noodzakelijk. -Op lokaal en regionaal niveau worden belangenbehartigers toegerust op hun taak en krijgen zij zicht op de ontwikkelingen in de Wmo, de Kanteling, de transities en de gevolgen voor de cliënten. 1.Versterken van de Wmo. 2.Lokale participatie. 3.Speciale groepen onder de aandacht brengen. 1

Doel van de bijeenkomst De deelnemers hebben informatie en zijn bijgepraat over de veranderingen in de zorg Kennen de uitgangspunten van de decentralisaties en hebben zicht op wat dit mogelijk voor de persoonlijke situatie betekent U heeft zicht op de maatschappelijke trends binnen het sociale domein Hebben specifiek informatie over veranderingen PGB en het wegvallen van de zzp s 1, 2 en 3 en 4 Hebben inzicht in de maatregelen van het recente regeerakkoord van 29 oktober Hebben met elkaar van gedachten gewisseld wat ontwikkelingen betekenen en welke rol de Aob regio ZH noord hierin wil spelen 2

Inhoud van de presentatie 1. De veranderingen en ontwikkelingen op een rij 2. Uitgangspunten van de decentralisatie AWBZ naar WMO 3. Omslag in het maatschappelijke domein, De Kanteling, eigenkracht en het keukentafelgesprek 4. Nader bekeken: -PGB - wegvallen Zzp 1, 2, 3 en 4 5. Discussie en vragen 3 3

De Veranderingen op een rij: korte samenvatting regeerakkoord Gemeenten worden geheel verantwoordelijk voor ondersteuning, begeleiding en verzorging; deze worden onderdeel van de WMO. Begeleiding gaat per 1.1.2014 naar de gemeenten de aanspraak op dagbesteding vervalt dan. De aanspraak op persoonlijke verzorging wordt in 2014 beperkt tot zorg langer dan een half jaar. Het recht op zorg vervalt bij een indicatie korter dan een half jaar. Per 2015 vervalt het recht op extramurale verzorging vervolgens ; deze gaat dan naar de WMO. Tegelijkertijd wordt de norm voor gebruikelijke zorg verhoogd naar 90 minuten per week ( is nu 60). 4

De veranderingen op een rij De functie extramurale verpleging vervalt per 2015 in de AWBZ; deze aanspraak wordt overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet. ZZP VG 4 vervalt vanaf 2016 in het kader van scheiden wonen en zorg. In de AWBZ blijven dan nog over: de intramurale gehandicapten- en ouderenzorg (vanaf ZZP 5). De AWBZ wordt omgevormd tot een landelijke voorziening met een vastgesteld budget. 5

De veranderingen op een rij Premie zorgverzekering wordt grotendeels inkomensafhankelijk. Evenals het eigen risico in de zorgverzekering. De zorgtoeslag vervalt. De Wctg (wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten) vervalt. De fiscale aftrekregeling specifieke zorgkosten vervalt De Compensatie eigen risico (CER) vervalt. De intramurale eigen bijdrage AWBZ wordt verhoogd ( de korting op basis van de Wctg vervalt onder meer) De gevolgen van de laatste vijf maatregelen worden deels verzacht door verlaging van de belasting via aanpassing van belastingschijven. Daarnaast komt een deel van het bespaarde geld beschikbaar voor gemeenten ( 760 miljoen) om de effecten van die inkomensmaatregelen te compenseren. Nog niet ingevuld is hoe dat gaat gebeuren. edere verzekerde van 18 jaar en ouder betaalt vanaf 1 januari 2008 een verplicht eigen risico voor de zorgverzekering. Heeft u hoge zorgkosten? Dan betaalt u vaak uw volledige eigen risico van de zorgverzekering. Door de regeling Compensatie eigen risico (Cer) kunt u in bepaalde gevallen hiervoor een geldbedrag ontvangen ter compensatie van uw verplicht eigen risico. De overheid betaalt hiermee een deel van het eigen risico terug. 6

De veranderingen op een rij Het beroep op de bestaande huishoudelijke hulp in de WMO wordt voor nieuwe cliënten in 2014 beëindigd. Voor bestaande cliënten gaat de maatregel een jaar later in. Gemeenten behouden 25% van het budget voor een maatwerkvoorziening Decentralisatie jeugdzorg Decentralisatie Wet werken naar vermogen Wegvallen van de ZZP 1, 2, 3 en op termijn ook 4 Welzijn nieuwe stijl en de kanteling De gevolgen van de laatste vijf maatregelen worden deels verzacht door verlaging van de belasting via aanpassing van belastingschijven. Daarnaast komt een deel van het bespaarde geld beschikbaar voor gemeenten ( 760 miljoen) om de effecten van die inkomensmaatregelen te compenseren. Nog niet ingevuld is hoe dat gaat gebeuren. edere verzekerde van 18 jaar en ouder betaalt vanaf 1 januari 2008 een verplicht eigen risico voor de zorgverzekering. Heeft u hoge zorgkosten? Dan betaalt u vaak uw volledige eigen risico van de zorgverzekering. Door de regeling Compensatie eigen risico (Cer) kunt u in bepaalde gevallen hiervoor een geldbedrag ontvangen ter compensatie van uw verplicht eigen risico. De overheid betaalt hiermee een deel van het eigen risico terug. 7

Van AWBZ naar WMO: landelijke ontwikkelingen Decentralisatie betekent overgang van AWBZ- naar WMO kader Participatie wet Burger en maatwerk centraal Eigen kracht, zorgzame samenleving en wederkerigheid belangrijk Lokale verantwoordelijkheid (verschillen tussen gemeenten gaan ontstaan) Geen individuele rechten van burgers, wel een compensatieplicht voor gemeenten Beperking overheidsuitgaven Bezuiniging (omvang is nog onduidelijk) 8

Wet Maatschappelijke Ondersteuning Meedoen! Alle burgers doen mee aan alle facetten van de samenleving, al dan niet geholpen door vrienden, bekenden of familie. Als dat niet kan, helpt de Gemeente. Einddoel: samenhangend lokaal beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en aanpalende terreinen. Eerst even een opfrisser over de Wmo, want dat is de kapstok waaronder alle andere onderwerpen vallen. 9

Inhoud Wmo WMO vervangt de Welzijnswet, de Wet Voorzieningen gehandicapten (WVG), een deel van de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (de OGGZ) en een deel van de AWBZ. 2007: huishoudelijke hulp naar de WMO 2009 pakketmaatregel AWBZ: ondersteunende begeleiding Wordt nu verder uitgebreid met begeleiding en persoonlijke verzorging 10

Compensatiebeginsel De algemene verplichting aan het gemeentebestuur om personen met aantoonbare beperkingen op grond van ziekte of gebrek door het treffen van voorzieningen een gelijkwaardige uitgangspositie te verschaffen zodat zij zelfredzaam zijn en in staat tot maatschappelijke participatie. 11

Compensatieplicht voor nieuwe doelgroepen van de Wmo Dé transitie AWBZ Wmo 180.000 mensen hebben nu extramurale CIZ indicatie voor de functie begeleiding! Aantallen: 40.000 ouderen 55.000 ggz-cliënten 50.000 mensen met een verstandelijke beperking 30.000 mensen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking Iedereen heeft het telkens over dé transitie AWBZ, maar wat houdt deze in? De gemeente heeft een compensatieplicht. Deze plicht verandert straks heel drastisch na de transitie van de functie begeleiding uit de AWBZ naar de Wmo. Er komen dan namelijk veel nieuwe, nog vaak onbekende doelgroepen bij voor de gemeente. Bijvoorbeeld: groot verschil in compenseren van iemand die huishoudelijke hulp nodig heeft, of iemand psychotisch is en nuttige invulling van de dag zoekt. Om welke doelgroepen gaat het? Stand van zaken planning: We weten NIET wanneer de transitie ingaat! Nieuwe kabinet pakt plannen op. Kunduz akkoord heel helder; iedereen vóór verkleining AWBZ! 12

Compensatieplicht voor nieuwe doelgroepen van de Wmo 255.910 mensen hebben nu extramurale CIZ indicatie voor de functie persoonlijke verzorging Aantallen: 181.750 ouderen 7.775 ggz-cliënten 15.915 mensen met een verstandelijke beperking 50.450 mensen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking Huidige uitgaven 2011 2.046.151.557 (ex PGB) 30.000 mensen hebben pgb voor verzorging 2 miljard 13

Functie begeleiding Onderwerp: functie extramurale begeleiding inclusief jeugd-lvg jeugd-ggz vervoer kortverblijf (incl. palliatieve zorg) 14 Wat valt onder deze transitie AWBZ functie extramurale begeleiding? -Lijstje opnoemen. -Later in de presentatie komen we nog terug op onderdelen. 14

Functie begeleiding Doel: Bevorderen zelfredzaamheid teneinde opname of verwaarlozing te voorkomen. Doelgroep: Mensen met matige of ernstige beperkingen in zelfredzaamheid (sociale redzaamheid, bewegen en verplaatsen, probleemgedrag, psychisch functioneren, oriëntatiestoornissen) 15 Deze dia behoeft geen toelichting. 15

Functie begeleiding Inhoud: Praktische hulp Structuur en regie in de persoonlijke levenssfeer Compenseren / herstellen van regie op levensgebieden als werken, sociaal netwerk, vrije tijd, financiën, wonen Hulp bij administratie Contacten met instanties Wat is de inhoud van de begeleiding? -Het gaat om praktische hulp bieden aan mensen, die structuur en regie nodig hebben in hun dagelijks leven. -Gekeken wordt hoe mensen gecompenseerd kunnen worden zodat zij de regie op tal van levensgebieden kunnen oppakken of dat deze regie hersteld kan worden. Te denken valt aan werk, sociaal netwerk, vrije tijd, omgaan met geld, wonen. -Ook kan het hulp bij administratie betreffen of ondersteuning bij het leggen van contacten met instanties. 16

Functie begeleiding Vormen: Woonbegeleiding Praktisch pedagogische thuishulp en gezinsbegeleiding Begeleiding tijdens voortgezet speciaal onderwijs Thuisbegeleiding Dagactiviteiten voor mensen met een psychische beperking en verstandelijk gehandicapten Logeerhuizen Zaterdagopvang voor kinderen met verstandelijke beperking Sport- en vakantieactiviteiten voor mensen met een verstandelijke beperking Activerende psychiatrische thuiszorg Inloophuizen Begeleiding bij rehabilitatieprojecten Ontmoeting Welke vormen van begeleiding zijn er? Lijstje opnoemen. 17

Functie verzorging Doel: Het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid bij activiteiten op het gebied van de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) 18 Deze dia behoeft geen toelichting. 18

Functie Verzorging Activiteiten: Zich wassen Zich kleden In en uit bed verplaatsen Zich verplaatsen in zit of lig houding Naar toilet gaan en zich reinigen Eten en drinken Ondersteuning bij uitscheiding Sondevoeding Medicatie Persoonlijke zorg voor tanden, haren, nagels en huid Aanbrengen/verwijderen van prothese Aanleren en begeleiden van PV-activiteiten Welke vormen van begeleiding zijn er? Lijstje opnoemen. 19

Extramuralisering van ZZP s ZZP s 1 t/m 3 (mogelijk ook 4) van de sector verzorging en verpleging, komen te vervallen. Mogelijk ook zzp s van andere doelgroepen Gemeente verantwoordelijk voor deze groep die thuis blijft wonen. Deze groep gebruikt ook andere functies vanuit de AWBZ. Zij hebben behoefte aan een samenhangende zorg in een beschermde woonomgeving, een therapeutisch leefklimaat of (permanent) toezicht Gaat naast verzorging extra beroep doen op WMO (huishoudelijke hulp, woningaanpassingen, welzijnsactiviteiten en ontmoeting) Welke vormen van begeleiding zijn er? Lijstje opnoemen. 20

PGB 2011: PGB afgeschaft Het PGB blijft beschikbaar voor mensen met de zwaarste zorgvraag (mensen met een indicatie voor verblijf) Daarnaast kom de Vergoedingsregeling Persoonlijke Zorg voor mensen met een complexe zorgvraag van minimaal 10 uur per week waar geen geschikte ZIN beschikbaar is Bestaande budgethouders behouden hun PGB tot uiterlijk 1 januari 2014. Ook bij een herindicatie. 21 Voor welke opgave staan de gemeenten? Allereerst moeten zij kantelen. Zonder de kanteling kan de gemeente niet de slag maken om vanuit de vraag van de cliënt te vertrekken. Wij zien dat veel gemeenten nog denken vanuit de kaders van de Wvg. Binnen het project Aandacht voor Iedereen bestaat de mogelijkheid om een adviseur Kanteling te vragen een bijeenkomst te laten verzorgen. Als u denkt dat dat in uw gemeente/stadsdeel nodig is, geef dan op uw visitekaartje aan dat u daar advies over wilt hebben. Dan zorgen wij dat er een traject in gang wordt gezet. Terug naar de opgave voor de gemeenten: -De gemeenten moet de verschillende doelgroepen en hun zorgvraag leren kennen. -De gemeenten kennen de aanbieders nog onvoldoende en moeten deze partijen leren kennen. -De discussie of de gemeente al niet een PGB zal gaan verstrekken. In principe mogen gemeente in hun verordening opnemen dat een PGB mogelijk is. Ze kunnen het echter ook schrappen. -Gemeenten moeten een inkoopbeleid opstellen. Lokaal of bij te kleine groepen regionaal. -Gemeenten denken na hoe ze begeleiding in gaan kopen: gewoon overnemen wat er is of zelf nieuw beleid ontwikkelen? -Gemeenten gaan in gesprek met de zorgaanbieders over de zorg die ze willen contracteren 21

PGB 2013: PGB komt terug Voorwaarde om in aanmerking te komen voor PGB Alleen functie begeleiding voor 10 uur of meer Combinatie van functies Toetsing 1.Is ZIN voor u niet geschikt 2.Budgetplan invullen 3.Indicatie moet minimaal 1 jaar geldig zijn 22 Voor welke opgave staan de gemeenten? Allereerst moeten zij kantelen. Zonder de kanteling kan de gemeente niet de slag maken om vanuit de vraag van de cliënt te vertrekken. Wij zien dat veel gemeenten nog denken vanuit de kaders van de Wvg. Binnen het project Aandacht voor Iedereen bestaat de mogelijkheid om een adviseur Kanteling te vragen een bijeenkomst te laten verzorgen. Als u denkt dat dat in uw gemeente/stadsdeel nodig is, geef dan op uw visitekaartje aan dat u daar advies over wilt hebben. Dan zorgen wij dat er een traject in gang wordt gezet. Terug naar de opgave voor de gemeenten: -De gemeenten moet de verschillende doelgroepen en hun zorgvraag leren kennen. -De gemeenten kennen de aanbieders nog onvoldoende en moeten deze partijen leren kennen. -De discussie of de gemeente al niet een PGB zal gaan verstrekken. In principe mogen gemeente in hun verordening opnemen dat een PGB mogelijk is. Ze kunnen het echter ook schrappen. -Gemeenten moeten een inkoopbeleid opstellen. Lokaal of bij te kleine groepen regionaal. -Gemeenten denken na hoe ze begeleiding in gaan kopen: gewoon overnemen wat er is of zelf nieuw beleid ontwikkelen? -Gemeenten gaan in gesprek met de zorgaanbieders over de zorg die ze willen contracteren 22

PGB 2013 Korting 1.5% 2.Budgeten worden gelijkgetrokken met ZIN Trekkingsrecht is uitgesteld PGB en buitenland, verblijft u langer dan 13 weken in het buitenland dan vervalt uw PGB PGB en de WMO? Uitvoering nu nog onduidelijk. 23 Voor welke opgave staan de gemeenten? Allereerst moeten zij kantelen. Zonder de kanteling kan de gemeente niet de slag maken om vanuit de vraag van de cliënt te vertrekken. Wij zien dat veel gemeenten nog denken vanuit de kaders van de Wvg. Binnen het project Aandacht voor Iedereen bestaat de mogelijkheid om een adviseur Kanteling te vragen een bijeenkomst te laten verzorgen. Als u denkt dat dat in uw gemeente/stadsdeel nodig is, geef dan op uw visitekaartje aan dat u daar advies over wilt hebben. Dan zorgen wij dat er een traject in gang wordt gezet. Terug naar de opgave voor de gemeenten: -De gemeenten moet de verschillende doelgroepen en hun zorgvraag leren kennen. -De gemeenten kennen de aanbieders nog onvoldoende en moeten deze partijen leren kennen. -De discussie of de gemeente al niet een PGB zal gaan verstrekken. In principe mogen gemeente in hun verordening opnemen dat een PGB mogelijk is. Ze kunnen het echter ook schrappen. -Gemeenten moeten een inkoopbeleid opstellen. Lokaal of bij te kleine groepen regionaal. -Gemeenten denken na hoe ze begeleiding in gaan kopen: gewoon overnemen wat er is of zelf nieuw beleid ontwikkelen? -Gemeenten gaan in gesprek met de zorgaanbieders over de zorg die ze willen contracteren 23

Opgave gemeenten Voorwaarde = Kantelen! 1. Doelgroepen en hun zorgvraag leren kennen 2. Aanbieders in kaart brengen 3. Wel of geen PBG? Kan-bepaling 4. Inkoopbeleid opstellen; lokaal / regionaal? 5. Begeleiding inkopen; beleidsarm / beleidsrijk? 6. Zorgaanbieders contracteren 7. Uitvoeringsorganisatie neerzetten 24 Voor welke opgave staan de gemeenten? Allereerst moeten zij kantelen. Zonder de kanteling kan de gemeente niet de slag maken om vanuit de vraag van de cliënt te vertrekken. Wij zien dat veel gemeenten nog denken vanuit de kaders van de Wvg. Binnen het project Aandacht voor Iedereen bestaat de mogelijkheid om een adviseur Kanteling te vragen een bijeenkomst te laten verzorgen. Als u denkt dat dat in uw gemeente/stadsdeel nodig is, geef dan op uw visitekaartje aan dat u daar advies over wilt hebben. Dan zorgen wij dat er een traject in gang wordt gezet. Terug naar de opgave voor de gemeenten: -De gemeenten moet de verschillende doelgroepen en hun zorgvraag leren kennen. -De gemeenten kennen de aanbieders nog onvoldoende en moeten deze partijen leren kennen. -De discussie of de gemeente al niet een PGB zal gaan verstrekken. In principe mogen gemeente in hun verordening opnemen dat een PGB mogelijk is. Ze kunnen het echter ook schrappen. -Gemeenten moeten een inkoopbeleid opstellen. Lokaal of bij te kleine groepen regionaal. -Gemeenten denken na hoe ze begeleiding in gaan kopen: gewoon overnemen wat er is of zelf nieuw beleid ontwikkelen? -Gemeenten gaan in gesprek met de zorgaanbieders over de zorg die ze willen contracteren 24

Waarom kantelen? Het proces van gemeenten en burgers om tot een invulling van de compensatieplicht te komen volgens de bedoeling van deze wet, heet de Kanteling! Dus: kantelen is nodig om de Wmo goed uit te voeren! Toen de Wmo in 2007 werd ingevoerd, hadden gemeenten eigenlijk direct al moeten kantelen. Want dat is de enige manier om de Wmo zoals die bedoeld is, uit te voeren. Om goed te compenseren moet men kantelen! Maar de focus lag op overdracht van taken en rollen, naar gemeenten. De huishoudelijke hulp werd direct in 2007 vanuit de AWBZ naar de Wmo overgeheveld en bracht nieuwe cliënten, aanvragen en werkprocessen met zich mee. De wet verplicht gemeenten om burgers voorzieningen te bieden ter compensatie van de belemmeringen die zij ondervinden op het gebied van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Deze beperkingen hoeven niet per sé van medische aard te zijn. De gemeente dient voorzieningen te treffen waarmee de beperkingen van de burger zodanig worden gecompenseerd dat hij/zij in de maatschappij kan participeren. De gemeente heeft hierin een resultaatsverplichting. Elke hulpvraag van de burger dient in behandeling genomen te worden. Elke aanvraag dient volgens de Algemene wet bestuursrecht afgehandeld te worden. Binnen de Wmo is een verzwaarde motivatieplicht. De gemeente is verplicht om samen met de burger goed onderzoek te doen naar de belemmeringen. Alle overwegingen en afwegingen worden in een besluit aan de burger gecommuniceerd. De burger kan hiertegen in beroep en bezwaar gaan. Per persoon worden alle mogelijkheden onderzocht om de belemmeringen op te lossen. Daaruit wordt de meest adequate oplossing gekozen. 25

Wmo de Kanteling in vogelvlucht Doorvoeren oorspronkelijke bedoeling van de Wmo: - individuele zelfredzaamheid en zelfstandigheid - meedoen aan de samenleving Van zorgwet naar participatiewet: iedereen doet, op eigen wijze, op alle levensterreinen mee. Geen voorzieningen verstrekken, maar de effecten van beperkingen oplossen De Wmo is een brede participatiewet die zegt: Iedereen moet kunnen meedoen. In de Wmo is de compensatieplicht opgenomen, die de verantwoordelijkheid van gemeenten regelt om mensen met een beperking en ouderen te ondersteunen. De wet verplicht gemeenten om burgers voorzieningen te bieden ter compensatie van de belemmeringen die zij ondervinden op het gebied van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Het proces van gemeenten en burgers om tot een invulling van de compensatieplicht te komen volgens de bedoeling van deze wet, heet de Kanteling! Gemeenten kiezen nu nog vaak voor een benadering, waarbij de oplossing eerst gezocht wordt in de algemene en voorliggende voorzieningen. Als die geen oplossing bieden, wordt er gekeken naar eigen netwerk en de collectieve voorzieningen. Op het laatste moment pas naar de individuele voorzieningen. Dit komt niet overeen met de bedoeling van de Wmo. Gemeente en burger moeten samen kijken naar de belemmeringen en de problemen die deze opleveren. Denken vanuit de persoon en niet vanuit de voorzieningen. Samen een plan van aanpak maken dat gericht is op de beste oplossing voor de persoon. Dus: Maatwerk! Er is veel argwaan tegen Kanteling, want het lijkt alsof het enige argument hiervoor bezuinigen is. Maar dat is niet zo. Kantelen betekent regie bij de burger. En als men goed kantelt, kan dat bezuinigingen opleveren. 26

Oude situatie Te veel voorziening- en zorggericht, geen focus op participatie. Te weinig vraag achter de vraag (wat wil de burger echt?). De burger is niet verkokerd, het aanbod wel. Combinatie van vergrijzing, verzwaring, kwaliteitsstijging. Economische crisis en druk op overheidsuitgaven In de oude situatie: -Hield de klant de hand op -Werd er niet naar de gehele context gekeken waarin iemand zit en iets aanvraagt -Is er veel verkokering -Werkt verkokering enorm belastend voor de burger -Ook niet ieder probleem kan voor iedere burger worden opgelost 27

Veronderstelde effecten Meer tevredenheid door maatwerk. Meer eigen oplossingen. Versterking van algemene voorzieningen en minder inzet op individuele voorzieningen. Meer burgers die participeren. EN: Een burger die de regie op het eigen leven heeft, kent veel meer levensvreugde! Nog een keer: Samenvattend is het grote gevolg van al deze ontwikkelingen, voor een grote groep cliënten die u nu vertegenwoordigt vanuit de instelling... dat zij na de transitie van de functie begeleiding, niet meer via het zorgkantoor, via de AWBZ en het CIZ een indicatie aanvragen en naar een instelling / zorgaanbieder worden verwezen, maar dat zij naar hun eigen gemeente moeten stappen om indicatie en gepaste ondersteuning / begeleiding te regelen. En dat zij vallen onder de Wmo en de compensatieplicht en niet meer onder het recht op zorg. Gemeenten hebben de vrijheid om het aanbod van zorg en welzijn zelf in te richten en onder de loep te nemen. 28

Het (keukentafel)gesprek Het keukentafelgesprek: zorgvuldig onderzoek, wat wilt u, wat kunt u, samen onderzoeken van passende oplossingen. Wat kunt u betekenen voor een ander? Het keukentafelgesprek wordt bij voorkeur bij de burger thuis en niet door de gemeente uitgevoerd. Scheiden van gesprek en aanvraag van een individuele voorziening (wettelijke taak gemeente). Wmo-consulenten zijn idealiter géén ambtenaren. De kwaliteit van de Wmo-consulent is van groot belang, vooral als blijkt dat een burger niet goed weet wat hij / zij wil of dat niet goed onder woorden kan brengen. Iedere burger dient op dezelfde manier benaderd en behandeld te worden. Eisen die gesteld worden aan de burger, moeten goed door de gemeente gecommuniceerd worden. 29

Soorten oplossingen Eigen kracht. Wettelijke voorliggende voorzieningen. Sociale omgeving (mantelzorg en vrijwilligers). Algemeen gebruikelijke voorzieningen. Collectieve en algemene voorzieningen. Individuele voorzieningen. Eigen kracht: Zelf doen, via eigen netwerk, in eigen regie. Wettelijke voorliggende voorzieningen: Bijvoorbeeld dezvw of de Wmo, is dat de verzekerde zich kan beroepen op een wettelijke regeling. De mogelijkheden zijn dan niet afhankelijk van de omstandigheden, zoals de woonplaats. Sociale omgeving: Mantelzorgers Vrijwilligers Algemeen gebruikelijke voorzieningen: - geen aanspraak op AWBZ! Zijn mogelijkheden om in de zorgvraag te voorzien en die in principe voor iedereen openstaan, maar die niet zijn gebaseerd op een wettelijke regeling. Ze worden ook wel niet-wettelijke voorliggende voorzieningen genoemd. Bijvoorbeeld: vrijwilligerswerk boodschappenservice of maaltijdenvoorziening oppascentrale of crèche maatschappelijk werk sportactiviteiten en vrijetijdsbesteding activiteiten die mensen normaal gesproken zelf betalen, zoals een schildercursus 30

Het Verslag Beschrijft: gewenste resultaten en gekozen oplossingsrichtingen. Door beiden ondertekend. Is een individuele voorziening nodig, dan is verslag onderlegger voor aanvraag bij Wmo loket. Er is al een inventarisatie. Verslag is een ondersteuningsplan dar activeert in zelfredzaamheid en participatie. Evaluatie: voldoen de resultaten aan de verwachtingen? 31

Belang voor de burger Regie over eigen leven. Gelijkwaardige gesprekspartner voor gemeente. Niet de beperkingen maar de mogelijkheden staan centraal. Geen toekenning van voorzieningen die niet werken. Resultaat telt. Mensen mét beperking hebben zelfde uitgangspositie als mensen zónder beperking. 32

Betekenis voor de burger Geen recht op (individuele) voorzieningen, maar recht op een oplossing. Wat wil ik qua zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie (zelfkennis en proactief)? Wat wil ik kunnen (ambitie)? En op welk terrein? Wat moet er gebeuren om resultaten te bereiken die ik voor ogen heb? Denken in behoeften en brede, passende oplossingsrichtingen. Burger dient zelf actief na te denken over zijn / haar niveau van participeren. De eisen die aan burgers gesteld worden, moeten goed door gemeenten worden gecommuniceerd. Een burger moet weten wat hem / haar te wachten staat als er een keukentafelgesprek gaat plaatsvinden. Zo nodig moet men iemand kunnen meenemen. 33

Opgave belangenbehartigers Inbreng clientperspectief! Visie ontwikkeling Kanteling Inclusief beleid De Wmo verordening Functieprofiel Wmo-consulent Status en inhoud van Het Gesprek Vraagverheldering Evaluatie en monitoring Burgercommunicatie en informatieverstrekking Klachtenregeling Service level agreements Met het doorvoeren van de compensatieplicht zal er veel veranderen in gemeenten. Beleidsplannen en verordeningen worden aangepast. De gemeentelijke organisatie wordt ingericht op de werkwijze die de kanteling vraagt. De kanteling biedt Wmo-raden en belangenbehartigers de kans om mee te denken en de gemeente kritisch te volgen. Burger en gemeente krijgen in de Wmo een meer horizontale relatie met elkaar, ze zijn partners, met gezamenlijk belang en eigen verantwoordelijkheden en mogelijkheden. De burger zal zich actief en resultaatgericht dienen op te stellen. Belangenbehartigers hebben een belangrijke rol in de voorbereiding van de Kanteling. Zij staan dichtbij de burger, hebben zicht op de wensen en behoeften van de verschillende doelgroepen. Zij kunnen sturen, adviseren en hun mening geven op de volgende zaken: -Visie ontwikkeling Kanteling -Inclusief beleid -De Wmo verordening -Functieprofiel Wmo-consulent -De status en inhoud van Het Gesprek, maar ook waar het gesprek plaatsvindt -De manier waarop vraagverheldering plaatsvindt -Manier waarop wordt geëvalueerd of ondersteuning toereikend is -Monitoren van het gehele proces -Communicatie van gemeente naar burgers over kanteling, veranderingen Wmo, veranderende rol van gemeente en burgers 34

Opgave Wmo-raden en belangenbehartigers Proces stimuleren en op de agenda krijgen? Kennis van huidige situatie bij de gemeente, inzicht in kantelingsplannen, inzicht in sterke en zwakke punten Politiek klimaat kennen en kunnen bewerken (hoe kijkt men naar de rol en verantwoordelijkheid van de burgers?) Waar liggen kansen om beleid te beïnvloeden? Waar liggen mogelijkheden om ervaringsdeskundigen in te brengen van diverse doelgroepen? Waar liggen mogelijkheden voor burgerinitoatief 35

Aandacht voor Iedereen Versterking van participatie in de Wmo: contacten leggen met alle doelgroepen van de Wmo en deze groepen met elkaar in gesprek brengen over de ontwikkelingen verbindingen leggen met initiatieven van actieve burgers gebruikmaken van de meerwaarde van Wmo-raden als adviesorgaan richting gemeenten beleidsterreinen verkennen die aan de Wmo raken de Kanteling van de Wmo invullen kijken naar buurgemeenten en regionalisering kennis opdoen van wijkgericht werken Nieuwsbrief: secretariaattransitie2@cg-raad.nl Rol en inzet Adviseurs Versterking Wmo: Accent: gericht op versterking van participatie in de Wmo. Het uitstel van de transitie is een mooie kans voor cliëntenraden, belangenbehartigers en Wmoraden. Nu hebben zij meer tijd om zich gezamenlijk voor te bereiden op de komende decentralisaties. De Adviseurs Versterking Wmo kunnen hierbij ondersteunen - kosteloos. Yvonne Steemers, Suzanne Klein Schiphorst en Gepke Boezaard zijn Adviseur Versterking Wmo in de provincie Noord-Holland. U kunt ons gebruiken voor tal van zaken, die u kunnen helpen bij het versterken van de positie van specifieke doelgroepen in de Wmo. Dit alles met het doel u voor te bereiden op de toekomst. Na de verkiezing zal het nieuwe kabinet de controversiële onderwerpen zoals de transities AWBZ begeleiding, de Wet werken naar vermogen en de Jeugdzorg weer oppakken. De komende tijd kunt u gebruiken, met hulp van de adviseurs, om in de startblokken te komen door: contacten te leggen met alle doelgroepen van de Wmo en deze groepen met elkaar in gesprek te brengen over de ontwikkelingen, verbindingen te leggen met initiatieven van actieve burgers, gebruik te maken van de meerwaarde van Wmo-raden als adviesorgaan richting gemeenten, beleidsterreinen te verkennen die aan de Wmo raken, de Kanteling van de Wmo in te vullen, te kijken naar buurgemeenten en regionalisering, kennis op te doen van wijkgericht werken 36