05.2012 landschapskant Nood-Hageland Opening wandelnetwek Hagelandse Heuvels Kasteel van Host zondag 17 juni in dit numme Opening Wandelnetwek Hagelandse Heuvels p2 Boedeij De Babande, patne voo goenwek p4 Beedsmoel zoekt poel! p6
Regionaal Landschap Nood-Hageland... een steek én een oganisatie De steek Het egionaal landschap Nood-Hageland is een egio van 41.000 ha in het noodoosten van de povincie Vlaams-Babant. De steek ligt op de ovegang van de zandige Kempen en het zandlemige Hageland. Samen met de valleien van de Deme, Winge, Motte en Begijnenbeek zogen de uitgespoken ijzezandsteenheuvels voo een aantekkelijk en afwisselend landschap. Denk hiebij nog talijke oude monumenten, histoische stadjes en pittoeske dopen en je hebt de pefecte mix van natuu en cultuu. Wie zijn wij? De vzw Regionaal Landschap Nood-Hageland wekt met de steun van het Vlaamse Gewest, de povincie Vlaams-Babant en tien aangesloten gemeenten: Aaschot, Begijnendijk, Bekkevoot, Diest, Holsbeek, Lubbeek, Rotselaa, Schepenheuvel-Zichem, Tielt-Winge en Temelo. Daanaast weken we nauw samen met veenigingen actief ond natuu en landschap, toeistische oganisaties, landbouwes en jages. Samen gensveleggend weken aan natuu en landschap In oveleg met alle gebuikes van de open uimte steven we naa duuzame natuu- en landschapszog. Zo maken we onze steek nog aantekkelijke. En nodigen we inwones en bezoekes uit om op een zogzame manie te genieten van onze typische landschappen en natuu. Opening Wandelnetwek Hagelandse Heuvels zondag 17 juni 2012 Kasteel van Host in Holsbeek. Welkom van 14 u. tot 18 u! Contact Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw Villa Coemans. Gelodeweg 2. 3200 Aaschot T 016 63 59 54 F 016 63 10 60 info@lnh.be www.lnh.be Colofon Deze Landschapskant is een uitgave van Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw en veschijnt tweemaal pe jaa. v.u. Julien Delaué vom Mee wit duk Atoos oplage 8.000 ex. foto cove Kasteel van Host in Sint-Pietes-Rode Jan van Balen / Focus Deze uitgave is mogelijk gemaakt met de steun van Toeisme Vlaams-Babant ontwikkelde samen met het Agentschap voo Natuu en Bos, het Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw én met de steun van Euopa, een gloednieuw wandelnetwek in de Hagelandse Heuvels, goed voo 300 km wandeltajecten exta. Voo de bewegwijzeing is gebuik gemaakt van het knooppuntenpincipe. Test het op zondag 17 juni als eeste uit! Aan de hand van de knooppunten stippelden wij alvast een paa pachtige outes voo je uit. Ondeweg kom je aan de infopunten mee te weten ove de steek. De ideale manie om een stukje van de Hagelandse Heuvels te ontdekken! Doe mee aan de zoektocht en maak kans op pachtige pijzen. Ook voo de kindeen is e een speelse zoektocht waabij ze kennis maken met de bedeigde dieen die Host koestet. Aan het kasteel is het één goot feest met hapjes en dankjes, infostanden en animatie voo goot en klein. En uiteaad kan je ook het kasteel en het domein bezichtigen. Tot slot kan je exclusief die dag de kaat met bijhoende infogids van het wandelnetwek Hagelandse Heuvels aan een fikse koting vekijgen. Jij komt toch ook? Deze opening van het wandelnetwek Hagelandse Heuvels is een oganisatie van het Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw i.s.m. Toeisme Vlaams-Babant vzw, dienst Euopa van de povincie Vlaams-Babant, Toeisme Vlaandeen, gemeente Holsbeek, Efgoed Vlaandeen vzw met kasteel van Host, Agentschap voo Natuu en Bos, Natuupunt en Holsbeekse Wekgoep Heemkunde. 2
NIET TE MISSEN TERUGBLIK PROGRAMMA Doolopend vetek tussen 14 u. en 16.30 u. > uitgestippelde wandeloutes met zoektocht (tussen 4 km en 9 km) > kindezoektocht (2,5 km) Doolopend van 14 u. tot 18 u.: > infomakt, eet- en dankgelegenheid > kindeanimatie met gime en ballonnenclown > ondleidingen in het kasteel van Host en ontdek mee ove de estauatie > cicusinitiatie van 5 tot 105 jaa > koestekemis Veassend lekke hoogstamfuit Tijdens de Appeldag op zondag 2 oktobe 2011 stonden de Hagelandse hoogstamboomgaaden in de kijke. Twee fietstochten en een wandelzoektocht leidden de mee dan 500 aanwezigen langs de boomgaaden van Holsbeek en omgeving. De bemande infopunten ondeweg gaven hen de kans om even op adem komen en om te leen ove de steek. Aan het Heilige Geesthof in Holsbeek vond je mee infomatie ove de waade en het nut van hoogstamboomgaaden, kon je fuit poeven en divese steekpoducten leen kennen. Om 15 u., 16 u. en 17 u.: > walking-act Himantopus Humantopus Om 14.15 u., 15.30 u. en 16.30 u.: > muzikaal opteden van mugafanfae AGRUM Om 17.30 u.: > pijsuiteiking zoektocht doo Monique Swinnen, gedeputeede voo toeisme en Euopa Plaats van afspaak Kasteel van Host, Hoststaat 28 in Sint-Pietes-Rode (Holsbeek) Mee weten? Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw Katien Uytteboek, pojectmedeweke eceatie katien.uytteboek@lnh.be of T 016 63 59 54 Niet te missen! > Wandelzoektocht met als hoofdpijs een tweedaags ovenachtingsaangement in het Pajottenland en de Zennevallei. > Doe mee aan de wedstijd aan de infostand van de dienst Euopa en kijg een gatis egenjasje (zolang de vooaad stekt) > Koestezoektocht op kindemaat met leuke pijsjes > Lanceingsaanbod: wandelkaat en infogids Hagelandse Heuvels voo slechts 6,00 * (*nomale aankooppijs 9,00) BON Voo een gatis IJSJE* Enkel geldig op zondag 17 juni 2012 tijdens de opening wandelnetwek Hagelandse Heuvels in Host. 1 bon pe pesoon, zolang de vooaad stekt. * 1 bolletje ijs in een potje/hoontje GRATIS Nog mee wandelplezie! zondag 3 juni van 10 tot 18 u. > Opening wandelpad Wegwijs in het Zegboek in Temelo > mee info: www.natuupunttemelo.be De onde van de sapmobiel De sapmobiel hield op zondag 23 oktobe 2011 halt in Binkom. Eigenaas van hoogstamfuitbomen lieten die dag hun fuit tot sap pesen doo deze mobiele sappes. Divese combinaties van appel, pee en ande fuit zoals bessen en kesen waen mogelijk. Belangijk is dat de vuchten nog voldoende had zijn. In vaatjes van 5 lite namen de eigenaas hun eigen fuitsap mee naa huis. Uiteindelijk wed e op deze zonnige dag mee dan 5.000 kg fuit gepest. 3
Boedeij De Babande, Voo de uitvoeing van bepaalde landschapsweken wekt Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw sinds jaa en dag samen met sociale-economiebedijven in de egio. Boedeij De Babande vzw is hie een van. Duuzame tewekstelling is het motto van deze kleinschalige sociale wekplaats uit het landelijke Kesbeek-Miskom (Kotenaken). Ploegleide Michael Betolazzi en goenabeides Mac Van Esch en Heman Van Caesbeeck stellen ons Boedeij De Babande even voo. Michael, Mac en Heman > Kan je de weking van Boedeij De Babande toelichten? Michael: We bestaan ondetussen zo n twintig jaa en zijn in die sectoen actief: de goenploeg, de biogoententuin en de ambachtelijke bakkeij. Momenteel veschaffen wij wek aan mee dan twintig laaggeschoolde, langduig wekloze mensen uit de egio. We bieden hen een degelijke abeidsbegeleiding met oog voo sociale en individuele ontplooiing. Wie helemaal geen kans mee maakt op de abeidsmakt kan teecht in ons abeidszogcentum. Deze mensen daaien, op hun eigen itme, mee in onze bakkeij of tuinpoject. En vetel ons eens wat mee ove de goenploeg. Michael: Intensieve handmatige abeid is onze specialiteit. Waa gote machines niet geaken, kan onze goenploeg wel helpen. Dagelijks gaan we de stijd aan met onkuid, hoog gas, dichtgeslibde beken en gachten. We weken met twee begeleides, waaonde ikzelf, en vijftien abeides. Gemeenten en egionale landschappen, maa ook paticulieen doen een beoep op ons. De gemeenten Tielt-Winge, Diest, Bekkevoot, Zoutleeuw en Kotenaken schakelen ons in voo maaiweken, het ondehoud van peken, het uimen van gachten, het opuimen van zwefvuil Voo de egionale landschappen Nood- Hageland, Zuid-Hageland en Dijleland planten we kleine landschapselementen aan zoals houtkanten en boomgaaden, en zogen we voo het (achtestallig) ondehoud evan. Daanaast snoeien we hagen, stuiken en fuitbomen en oogsten we zaden voo autochtoon plantgoed. Paticulieen kunnen bij ons teecht voo het planten en ondehouden van hagen, houtkanten, boomgaaden, en voo maaiweken. Meestal gaat het om gotee weken waa we een ploeg een hele dag aan het wek kunnen zetten. Kijgen de goenabeides een bepaalde opleiding? Michael: Regelmatig oganiseen we opleidingen in functie van de opdachten. Zo heeft Mac bijvoobeeld een basiscusus veiligheid en een opleiding voo het gebuik van een kettingzaag gevolgd. Vede komen thema s zoals snoeien, gebuik van de bosmaaie, algemene veiligheid, egonomie, omgaan met gevaalijke stoffen aan bod. Aanplant van een boomgaad in Bekkevoot. Zwaa wek schikt de goenabeides niet af. Boedeij De Babande 4
SAMEN AAN DE SLAG! patne voo goenwek Wat is voo Boedeij De Babande de meewaade om samen te weken met een Regionaal Landschap? Michael: Tussen oktobe en apil doen de gemeenten minde een beoep op ons voo het uimen van gachten. Het is voo ons inteessant om tijdens deze ustige peiode onze ploeg in te schakelen voo de weken van het Regionaal Landschap. Hefst en voojaa zijn immes de beste peiodes om aan te planten. Bovendien komen de goenabeides in contact met een mee landschappelijk aspect: ze leen steekeigen planten- en fuitsooten kennen en e wodt aandacht besteed aan de natuulijke omgeving. Mac en Heman, hoe zijn jullie bij Boedeij De Babande teecht gekomen? Mac: Ik heb eest o.a. als geenkeepe op een golfteein gewekt en bij buutdienst vzw De Gitsel. Vie jaa geleden ben ik dan hie begonnen. Heman: Ik ben via de VDAB bij IGO in Leuven teechtgekomen. Daa heb ik een opleiding voo buitenwek gekegen en heb e vijf jaa gewekt. Sinds een zestal jaa wek ik bij de goenploeg van Boedeij De Babande. Hoe bevalt jullie dit goenwek? Heman: De weksfee is zee goed. We weken buiten dus je hebt altijd contact met de natuu. Vaak zitten we ook in een mooie en ustige omgeving. Ook de afwisseling van het soot wek is een voodeel: van zwefvuil uimen tot snoeien. Bij paticulieen woden we altijd goed onthaald en is het aangenaam weken. Mac: Dat klopt. Voo mij is vooal de afwisseling belangijk. En het feit dat we buiten zitten. Wat doen jullie bij slecht wee? Mac: Meestal egent het niet de hele tijd of heel had. Dan kunnen we wel blijven dooweken. In het slechtste geval schuilen we even in de camionette. En kou heb ik meestal niet. Het wek is zwaa genoeg om het e wam van te kijgen, zeke bij zaag- en snoeiweken. Michael: Als de omstandigheden echt te slecht zijn, is e weevelet. Dan zijn de abeides tijdelijk wekloos. Dit is bv. het geval geweest bij de stenge vost afgelopen winte. Welk soot wek doe je het liefst? Heman: Ik heb geen echte vookeu. Zowel zwefvuil uimen, ondehoud, gachten uimen als aanplantingen doe ik gaag. Het is vooal de afwisseling van locatie en wek dat ik belangijk vind. Mac: Ik uim vooal zwefvuil, schee hagen en knot bomen. Het knotten van wilgen doe ik het liefste. Dat vind ik een uitdaging en geeft me de kans om de theoie in de paktijk om te zetten. Knotten van bomen laat je bete aan evaen goenabeides ove. Welk poject is je het meest bij gebleven? Heman: Het ondehoud van een gote gacht in Deune, aanplant van hagen in Wechte en de aanplant van detig eiken in Oveijse. Het waen telkens mooie en inteessante locaties. Mac: Voo het Regionaal Landschap Nood-Hageland hebben we bij paticulieen in Begijnendijk en Rotselaa bomen geknot. Had maa afwisselend wek. Bovendien waen de bomen in Rotselaa al edelijk oud, dus was het exta uitdagend! Wat zijn kleine landschapselementen of kotweg KLE? Kleine landschapselementen zijn puntof lijnvomige elementen in het landschap zoals hagen, heggen, houtkanten, hoogstamboomgaaden, deven, holle wegen, poelen, bonnen, knotbomen Hiein komen specifieke bomen en plantensooten voo. Allelei diesooten vinden e voedsel en een nestplaats. In ons vesnipped landschap zijn ze van onschatbaa belang als vebindingselementen om de migatie van fauna en floa te vegemakkelijken. Deze zogenaamde KLE staan onde hoge duk van vedwijning doodat het oosponkelijk gebuik veloen is gegaan, de landbouw steeds intensieve wodt en de vestedelijking vede gaat. Het Regionaal Landschap Nood- Hageland vzw wil meeweken om deze KLE te hestellen, te vesteken en te behouden. Ook voo jou! Ben je eigenaa van een landschappelijk waadevolle haag die een snoeibeut nodig heeft? Of goeit e een houtkant op jouw eigendom, maa het ondehoud evan schikt je af? Wil je het knotten van wilgen lieve niet zelf aanpakken? Dan kunnen wij je misschien helpen! Het Regionaal Landschap kan voo dit soot weken de landschapsteams inschakelen van bv. Boedeij De Babande vzw. Kostenplaatje? Advies en pojectbegeleiding kost niets. Van de weken zelf betaal je slechts een deel van de kosten dankzij subsidies van het Agentschap Onoeend Efgoed, het Agentschap Natuu en Bos of de povincie Vlaams-Babant. Let wel, e moet voldaan woden aan een aantal voowaaden! De planten moeten bijvoobeeld inheems zijn. En egulie tuinondehoud doen we niet. Contactee ons en we zoeken samen de beste oplossing zodat niet alleen het landschap en de natuu maa ook jij ebij gebaat bent! Mee weten? Stefan Smets, landschapsanimato T 016 61 92 23 of stefan.smets@lnh.be 5
Beedsmoel zoekt poel! Poelen en kleine vijves zijn de belangijkste vootplantingsplaatsen voo amfibieën. Elk voojaa tekken onze kikkes, padden en salamandes naa de wateplas als het even kan naa die waa ze zelf het levenslicht zagen om e voo nieuwe nakomelingen te zogen. Maa doo het vedwijnen van vootplantingswateen en geschikte ovewinteingsplekken, gaan amfibieën weeldwijd achteuit. Paul Cools / Buiten-Beeld DOE MEE! Met de opoep Beedsmoel zoekt poel wil het Regionaal Landschap Nood- Hageland vzw een tandje bijsteken om deze achteuitgang tegen te gaan. En jij kan ons daabij helpen! Doo een poel aan te leggen help je immes niet alleen de natuu voouit, ook zelf heb je e baat bij. Want al na een jaatje geniet je van op de eeste ij van het buisende leven aan de watekant. Denk je de gelukkige bezitte te zijn van een geschikte locatie (zie kade met pojectvoowaaden)? Neem dan snel contact op met nobby.thys@lnh.be of 016 61 92 28. Beedsmoel en nog 2.600 andee poelgebonden sooten danken jullie alvast! Pojectvoowaaden Beedsmoel zoekt poel > De poel komt in een weiland of in gotee tuinen die aangesloten zijn bij het omliggende natuulijke landschap (gaslanden, beken, hagen, houtkanten ), op een van natue vochtige of vochthoudende plaats. > De poel hebegt enkel wat e van natue in de poel veschijnt. E zijn wel 2.600 inheemse sooten planten (oeveplanten, wateplanten, kiezelwieen ) en dieen (kikkes, salamandes, libellen, watekeves, kokejuffes, watevlooien ) die een thuis vinden in een poel. Meestal zogt het kunstmatig inbengen van planten, vissen, vogels voo een vestoing van de eeds aanwezige sooten. Wat kan je van ons vewachten? 1. Sceening of jouw teein in aanmeking komt om een natuulijke poel aan te leggen. 2. Opmaken van de bouwvegunningsaanvaag en opvolging van de uitvoeing van de weken. 3. Subsidiëing van ca. 70% van de kosten, dankzij de steun van de povincie Vlaams-Babant en de Vlaamse oveheid. Mee weten? Nobby Thys, biodivesiteitsmedeweke T 016 62 91 28 of nobby.thys@lnh.be Woute Pattyn / Natuesk 6
IN DE KIJKER Actie voo de kamsalamande een buu om te koesteen De kamsalamande wodt ook wel eens een watedaak genoemd. Tijdens de paingstijd hebben de mannetjes een opvallend gekatelde kam op de ug. Kamsalamandes woden tot 20 cm lang en leven ovewegend onde wate. Het zijn dus wekelijk kleine watedaakjes! Het is een Euopees beschemde diesoot die in onze egio nog vookomt. Reden te mee voo de povincie Vlaams-Babant om deze soot op te nemen in de lijst van de koestesooten en hie ook concete acties voo te ondenemen. Om de oveblijvende dieen mee kansen te geven, leggen we nieuwe poelen aan in hun leefgebied en vebeteen we de onmiddellijke omgeving ond de poelen. Zo planten we bv. hagen en houtkanten aan zodat ze daa hun winteslaap kunnen houden. Jelge Hede / Buiten-Beeld Mee weten? Nobby Thys, biodivesiteitsmedeweke nobby.thys@lnh.be of 016 61 92 28 Ves van de pes: Poelen, paels in het landschap Bij het aanleggen van een poel heb je ongetwijfeld een heleboel vagen: hoe goot en hoe diep mag je poel zijn? Heb je een vegunning nodig en waa vaag je die dan aan? Kan je beoep doen op subsidies? Welke diesooten zal je welda aanteffen? De vijf Vlaams-Babantse egionale landschappen bundelden hun evaingen en kennis in deze splintenieuwe bochue boodevol paktische tips. Benieuwd? Download de bochue op onze website www.lnh.be of bestel (enkel potkosten) via info@lnh.be 7
BLIKVANGERS KOM JIJ OOK? Nieuwe website voo het Regionaal Landschap Nood-Hageland Na enkele maanden schijven en pogammeen lanceeden we in maat onze kesvese website www.lnh.be. Een lentefisse webstek met heel wat mogelijkheden! De fisse, nieuwe visuele stijl valt meteen op, tegelijk met een ovezichtelijke manie van navigeen. Nieuws ove onze weking, pojectinfomatie, een ovezicht van cusussen en activiteiten je vindt het allemaal snel en makkelijk teug. Ook de Landschapsmail is in een nieuw kleedje gestopt. Maandelijks ontvangen lezes deze digitale nieuwsbief in hun mailbox met info ove onze weking en activiteiten. Neem snel een kijkje op www.lnh.be en ontdek wat onze nieuwe site jou allemaal kan bieden. Euopees SOLABIO-poject succesvol beëindigd Van oktobe 2008 tot apil 2012 wekte Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw mee aan het Euopese biodivesiteitspoject SOLABIO: SOoten en LAndschappen als dages voo BIOdivesiteit. Het poject goepeede 27 patnes uit vijf Vlaamse en die Nedelandse povincies ond een gezamenlijke doelstelling: de biodivesiteit in onze omgeving hestellen. Het opmaken en uitvoeen van beschemingspojecten voo sooten, het hestellen van waadevolle landschappen en sensibilisatie waen de belangijkste acties in dit poject. We wekten vooal ond de aanplant en het behee van hagen, houtkanten en bosanden om de leefgebieden van dagvlindes, vleemuizen en akkevogels veilig te stellen. Voo de bescheming van eikelmuizen hebben we hoogstamboomgaaden aangeplant en hesteld. Het einde van dit SOLABIO-poject betekent voo het Regionaal Landschap Nood-Hageland gelukkig niet het einde van onze biodivesiteitspojecten. Ook de volgende jaen woden e nog sootbeschemingspojecten opgestat en uitgevoed! ACTIVITEITENKALENDER JUNI zondag 3 juni Opening wandelgebied Zegboek 10 u. 18 u. > Kek Ninde in Temelo (Pate Damiaanstaat 1) Buno Wallyn T 0478 07 00 44 of www.natuupunttemelo.be zondag 17 juni Opening wandelnetwek Hagelandse Heuvels 14 u. 18 u. > Kasteel van Host in Holsbeek (Hoststaat 28) Katien Uytteboek T 016 63 59 54 katien.uytteboek@lnh.be AUGUSTUS zondag 19 augustus Natuu en cultuu hand in hand 10 u. > paochiezaal Assent (Dopsstaat 33a) Tinne Cockx T 016 62 91 29 tinne.cockx@lnh.be zatedag 25 augustus Euopese Nacht van de Vleemuis vanaf 19.00 u. > Tieltse Hondenveeniging in Tielt-Winge (Botestaat 15) Nobby Thys T 016 61 92 28 nobby.thys@lnh.be vijdag 31 augustus zomesnoeicusus hoogstamboomgaaden 10 u. 16 u. > Villa Coemans in Aaschot (Gelodeweg 2) Enkel met inschijving. Stefan Smets T 016 61 92 23 stefan.smets@lnh.be SEPTEMBER zatedag 1 septembe zomesnoeicusus hoogstamboomgaaden 10 u. 16 u. > Villa Coemans in Aaschot (Gelodeweg 2) Enkel met inschijving. Stefan Smets T 016 61 92 23 stefan.smets@lnh.be zondag 2 septembe Molenfeesten vanaf 13 u. > 350 jaa Heimolen in Langdop (hoek Windmolenstaat-Molenheidestaat) Linda Scheeens T 0496 02 21 75 linda.onny@skynet.be Landschapswedstijd WIN! Ontdek de wondee wateweeld van libellen! Cusus watejuffes en libellen Ook jij hebt wellicht al eens vol vewondeing staan kijken naa het sielijke lijfje van een libel op een ietstengel of oeveplant. Tijdens de zomecusus watejuffes en libellen zoomen we in op de veschillende sooten in onze egio en hoe je deze kan hekennen. Paktische infomatie De cusus is samengesteld uit één theoieles en vie paktijklessen. Tijdens deze paktijklessen hebben we ook aandacht voo spinkhanen. THEORIE vijdag 22 juni 2012 om 19 u. Hekenning van de sooten watejuffes en echte libellen PRAKTIJKLESSEN zatedag 23 juni 2012 om 14 u. Op zoek naa libellen en de Geppelspinkhaan in de Wingevallei (Rotselaa) zondag 8 juli 2012 om 14 u. Op zoek naa libellen en andee insecten in het Zegboek (Temelo) zatedag 28 juli 2012 om 14 u. Op zoek naa libellen en spinkhanen op de Molenheide (Langdop) zatedag 18 augustus 2012 om 13.30 u. Op zoek naa libellen en spinkhanen in Avebode Bos & Heide Pijs gatis, mits inschijving (max. 20 deelnemes) Mee infomatie en inschijvingen: Nobby Thys, biodivesiteitsmedeweke nobby.thys@lnh.be of T 016 61 92 28 Stefan Smets Maak kans op een van de vijf fietskaaten van het outenetwek Vlaams-Babant. Op de foto zie je wandelknooppunt 234 van het wandelnetwek Hagelandse Heuvels dat op zondag 17 juni officieel geopend wodt. Heken jij dit plekje? Mail het antwood vóó 30 juni 2012 naa info@lnh.be De winnaa wodt pesoonlijk vewittigd.? 8 MEER WETEN? Abonnee je gatis op onze digitale nieuwsbief Landschapsmail via onze website www.lnh.be of stuu een mailtje naa info@lnh.be met als ondewep Landschapsmail.