Recreatieschap Spaarnwoude AB 16 mei 2012 Agendapunt 8 b Fort benoorden Spaarndam - communicatieplan BIJLAGE 1 Communicatieplan Herontwikkeling Fort benoorden Spaarndam April 2012, Recreatie Noord-Holland, in overleg met Esbi Bouw 1
1. Inleiding In haar vergadering van 30 september 2011 heeft het algemeen bestuur van Recreatieschap Spaarnwoude als één van de voorwaarden rond de besluitvorming over de herontwikkeling van Fort benoorden Spaarndam aangegeven grote waarde te hechten aan goede communicatie met belanghebbende partijen. Zij wil dat graag uitgewerkt zien in een communicatieplan. In dit communicatieplan moet worden aangegeven hoe de verschillende belangenpartijen, omwonenden en haar vertegenwoordigers, natuurorganisaties en partijen rondom de instandhouding van het fort betrokken kunnen worden bij de verdere planontwikkeling. Het opstellen van een communicatieplan is niet eenvoudig omdat er de afgelopen jaren commotie is ontstaan over de herontwikkeling van het fort en het munitiebos. Het communicatieplan moet recht doen aan alle belanghebbenden en de historie tot zover. Er zijn verschillende gesprekken geweest tussen RNH en Esbi Bouw over hoe zorgvuldig om te gaan met alle belanghebbende partijen en hoe tot een goede afstemming en daarmee aanpak te komen van het communicatietraject. RNH heeft betrokkenen uitgenodigd in te spreken, bijvoorbeeld tijdens de bezoeken van Raads- en Statenleden aan het fort in de zomer van 2011. Esbi Bouw heeft in 2010 gesprekken gevoerd met alle belanghebbenden. De inspraakreacties en de input tijdens de gesprekken hebben invloed gehad. De plannen zijn op onderdelen aangepast en het bestuur heeft aanvullende voorwaarden gesteld tijdens de vergadering van 30 september 2011. Het bestuur van het recreatieschap heeft in deze voorwaarden ook gevraagd om aanvullend verkeersonderzoek. Dit is ook in het eerste kwartaal uitgevoerd en besproken met belanghebbenden. Omdat verkeer een belangrijk onderdeel is van de problematiek rondom de herontwikkeling van het fort is dit proces gevolgd en afgewacht. Zo kon het zo goed mogelijk geïntegreerd in dit communicatietraject. In dit communicatieplan is het onontkoombaar stil te staan bij wat er de afgelopen jaren in de communicatieve sfeer heeft plaatst gevonden. Deze historie is bepalend voor de aanpak die onder het kopje communicatieproces is beschreven. Uitgangspunt bij dit gehele communicatieplan blijft het plan van Esbi Bouw, 15 juni 2011, opgesteld door Oranjewoud, maar dan inclusief de al doorgevoerde aanpassingen (schrappen Pitch&Puttbaan en daarmee het uitbreiden van de natte natuur in het plan) op basis van de gestelde voorwaarden. In de utiwerking van het communicatietraject komen ze duidelijk terug. 2. Resumé van eerdere communicatie met belangenorganisaties 2.1 Visie en programma van eisen In het algemeen kan worden opgemerkt dat vanaf het moment dat de plannen over Fort benoorden Spaarndam in de openbaarheid zijn gekomen er commotie is ontstaan. In 2007 heeft Recreatieschap Spaarnwoude in de ontwikkelingsvisie In de branding van de stad (vastgesteld april 2008) ook een visie op Fort benoorden Spaarndam als ontwikkellocatie gegeven. Deze visie is gedeeld met omwonenden en belanghebbenden. Omdat het fort onderdeel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam, is ook gekeken naar wat het programmabureau van de provincie Noord-Holland wil, namelijk restauratie en behoud van de Stelling van Amsterdam en openstelling van onderdelen ervan voor het publiek. Op grond van deze visie is een programma van eisen opgesteld, waarbij een aantal belangenpartijen (gemeente Velsen, de provincie, Stichting Krayenhoff en Vereniging Behoud Hekslootpolder) betrokken is geweest. Dit programma van eisen was de basis voor de werving van ondernemers met plannen voor dit gebied. Na een uitvoerige selectieprocedure bleek het plan van Esbi Bouw het beste aan te sluiten op het programma van eisen. 2.2 Eerste plan Op 8 december 2009 heeft Esbi Bouw tijdens een openbare bijeenkomst, waarvoor veel belangpartijen waren uitgenodigd, de plannen gepresenteerd. Dit had een stortvloed aan 2
kritiek tot gevolg en de krantenartikelen over dit onderwerp zijn hierna niet meer gestopt. De voornaamste kritiek richtte zich op de verkeersproblematiek. De huidige plannen zouden zo grootschalig zijn, dat er veel autoverkeer wordt aangetrokken. De wegenstructuur zou hier niet op berekend zijn. Hierdoor zou Spaarndam nog meer autoverkeer te verwerken krijgen, terwijl dit dorp nu al veel verkeershinder ondervindt. Ook vond men dat de plannen de rust en natuurwaarden kunnen aantasten. Iedereen erkende wel dat het fort als cultuurgoed - dat op de werelderfgoedlijst staat - behouden en in stand gehouden moest worden. Over de wijze waarop verschilde men sterk van mening. 2.3 Gesprekken belangenpartijen Esbi Bouw heeft met ruim veertig afzonderlijke partijen gesprekken gevoerd over de uitvoeringsplannen. Een groot deel van deze gesprekken hebben in de eerste helft van 2010 plaatsgevonden. Van deze gesprekken zijn verslagen gemaakt die na goedkeuring en aanpassing slechts verspreid zijn onder de partijen waar mee gesproken is. Het bestuur van het recreatieschap is hiervan op de hoogte gesteld via een mededeling aan het Algemeen Bestuur op 7 juli 2010. De gesprekken kenden een groot spanningsveld. Esbi Bouw zag het tot haar taak te inventariseren wat de kritiek was op de uitvoeringsaspecten van de plannen en daar waar mogelijk (en nodig) de plannen aan te passen. Een deel van de belangenorganisaties hadden in deze besprekingen het doel de huidige plannen van tafel te krijgen en een alternatief plan te ontwikkelen. Dit spanningsveld bevordert geen goede en bevredigende, laat staan open communicatie tussen de verschillende partijen. Toch zijn er verschillende opmerkingen over de plannen gemaakt die op onderdelen tot aanpassing van de plannen hebben geleid. De open aanmerkingen en verwerking ervan in de plannen zijn niet op een systematisch wijze voor alle betrokkenen in beeld gebracht. Deze zijn wel met afzonderlijke partijen gecommuniceerd, maar niet met alle betrokken belangenorganisaties tegelijkertijd. RNH heeft gesprekken tussen Grontmij, de uitvoerder van het aanvullend verkeersonderzoek, en belanghebbende partijen gefaciliteerd. Op basis van de input is het onderzoek aangevuld en het rapport aangepast. Verslagen van de besprekingen en het overzicht met aanpassingen is met betrokken gedeeld. Begin april zijn door Esbi Bouw en RNH opnieuw gesprekken gevoerd met een groot aantal belanghebbenden. Hier kwamen, naast de bekende tegenstanders, ook partijen aan het woord die niet zo zeer tegen de ontwikkeling zijn, als wel een aantal wensen hebben in de uitvoering van het project. In veel gevallen zijn deze wensen in een later stadium prima toe te passen. De gehele historie maakt het moeilijk alsnog een communicatietraject te ontwikkelen dat voor alle partijen constructief en bevredigend is. Toch beoogt dit communicatieplan een goede doorstart mogelijk te maken, waarbij aan de wens van het bestuur om de omgeving meer te betrekken bij de vervolgstappen wordt voldaan. 3. Het communicatieproces 3.1 Doel In beginsel zouden alle deelnemers aan dit communicatietraject het eens moeten zijn over het doel: Het behoud van het fort als cultureel erfgoed gericht op het op korte termijn grondig renoveren ervan en het op langere termijn kunnen blijven behouden en dus onderhouden daarvan. Het mogelijk maken dat mensen het fort kunnen bezoeken en bezichtigen. Uitgangspunten die daaruit voortvloeien zijn: 3
Dat er een exploitatiemodel moet zijn om het fort op langere termijn te kunnen behouden en te onderhouden. Dat er een ander functie moet komen voor het fort om bezichtiging en bezoek mogelijk te maken. Fort benoorden Spaarndam is onderdeel van de Stelling van Amsterdam en Unesco werelderfgoed. Er ligt (mede) daarom een belangrijke taak bij de provincie Noord-Holland en het Recreatieschap Spaarnwoude om dit erfgoed te behouden. De speerpunten vanuit programmabureau Stelling van Amsterdam zijn: - Restauratie en behoud van de Stelling - Vergroten publieke toegankelijkheid, recreatie en toerisme - Ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid - Economische benutting - Communicatie en marketing 3.2 Voorwaarden - Constructieve bijdrage Een voorwaarde voor een communicatietraject is dat alle partijen bereid zijn een constructieve bijdrage te leveren. Gelet op de geschiedenis rondom de herontwikkeling van Fort benoorden Spaarndam, en vooral de posities die een aantal belangenorganisaties tot op heden heeft ingenomen, is het niet reëel te vragen of verwachten dat zij zich nu positief opstellen ten aanzien van het totaalplan voor het fort en het munitiebos. Het na 30 september 2011 aangepaste plan van Esbi Bouw is het vertrekpunt voor dit communicatieplan. Partijen krijgen de gelegenheid via hun bijdrage de verdere planvorming en uitwerking te beïnvloeden. De definitieve besluitvorming ligt bij het recreatieschap en Esbi Bouw. - Inzicht in formele procedures Het is voor alle betrokkenen van belang de formele procedures die nog gevolgd moeten worden voor de planontwikkeling in beeld te brengen, inclusief alle onderliggende stappen. Daarbij kan worden aangegeven op welk moment en op welke wijze men nog invloed kan uitoefenen op de besluitvorming rond de planontwikkeling. Er zijn drie belangrijke procedures te doorlopen: een bestemmingsplanwijziging, een milieueffectrapportage (MER) en een omgevingsvergunning. Deze procedures kunnen alleen worden doorlopen als er concreet uitgewerkte plannen liggen. Daarom is het voor iedereen belangrijk nu mee te denken over deze uitvoeringsplannen. Bij iedere procedure zijn er mogelijkheden om bezwaren in te dienen of in te spreken. - Bezwaren van principiële aard Het inzichtelijk maken van alle beïnvloedingsmomenten maakt voor belangenorganisaties de weg vrij op een constructieve manier mee te doen in dit communicatietraject rond de uitvoeringsplannen. Dit vanuit de gedachte dat als er een concreet plan moet zijn om die procedures in werking te kunnen stellen, dit - ook vanuit de optiek van de belangenorganisaties - beter een kwalitatief goed plan kan zijn. De weg om bezwaren (van principiële aard) in te brengen blijft open. Een gespreksleider zal daarom de bijeenkomsten leiden, om te bewaken dat men niet vervalt in de principiële discussies voor of tegen het totale plan. Voor iedereen moet ook duidelijk zijn dat de kwalitatieve inbreng op onderdelen van het plan door de belangenorganisaties niet hoeft te betekenen dat zij akkoord zijn met het totaal plan. - Startdocument Dit communicatietraject start niet blanco wat betreft inhoudelijk inbreng van belangenpartijen. Zoals eerder gesteld, zijn er gesprekken geweest en hebben betrokkenen ook via bijvoorbeeld inspraak hun ideeën weergegeven. RNH en Esbi Bouw 4
stellen een startnotitie op waarin alle eerdere inbreng van betrokken partijen, zowel op besluitvorming als het plan zelf, wordt weergegeven. Deze inbreng zal op de volgende wijze geordend worden: De argumenten van principiële aard tegen het totaal plan, die vanuit de optiek van belangorganisaties als randvoorwaardelijk getypeerd kunnen worden. De inhoudelijke inbreng op het plan wordt ingedeeld in drie thema' s: natuur, verkeer en restauratie en inrichting van het fort en omgeving. Tenslotte wordt aangegeven op welke punten en hoe het plan is aangepast naar aanleiding van eerdere inbreng van betrokkenen. Alle deelnemende partijen krijgen dit document uitgereikt. 3.3 Procedure - Overlegstructuur De communicatieprocedure bestaat uit overlegstructuur gegroepeerd rond drie thema s waarin alle partijen kunnen deelnemen op het voor hen van belang zijnde terrein. Dit zijn de thema' s die ook in de startnotitie worden gebruikt, namelijk natuur, verkeer en restauratie en inrichting fort en omgeving. Per themagebied worden per belangenorganisatie twee vaste vertegenwoordigers benoemd (en een vervanger). Het is de bedoeling dat de belangengroepering deelneemt aan zijn belangenthema. Hiervoor wordt gekozen om niet al te grote groeperingen te krijgen. Zo blijft het werkbaar, bovendien is elke belangenorganisatie kwalitatief het meest deskundig op zijn terrein. Een enkele uitzondering is mogelijk om aan meer dan één thema deel te nemen. - Uitwerking themagroepen Verkeer: Voor het verkeersthema wordt een werkgroep samengesteld van één vertegenwoordiger per belangenorganisatie en ambtenaren die samen voorbereidend werk verrichten. Dit wordt later in een bredere samenstelling besproken. Aan deze conferentie kunnen àlle leden van de belangenorganisaties rond verkeer deelnemen (zie schema). Dit onderdeel vindt plaats onder leiding van Recreatie Noord-Holland. Er zijn al meerdere onderzoeken naar de mogelijke verkeerseffecten uitgevoerd. Hier wordt op aangesloten, maar nu wordt specifieker naar oplossingen gekeken, tot op het niveau van concrete maatregelen. Aan de werkgroep zullen daarom naast de bewonersafvaardiging een aantal ambtenaren moeten deelnemen. Zij kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat verkeerskundigen van gemeenten adviseren of zaken uitwerken. Bovendien kunnen de ambtenaren zo nodig zorgen voor politieke terugkoppeling(en) als het gaat om de haalbaarheidsvraag. Natuur: Voor het natuurthema geldt dezelfde aanpak. Hierbij worden ook ecologen geraadpleegd. Restauratie en inrichting fort en omgeving: Deze themagroep wordt geleid door Esbi Bouw. Deskundigen: De themagroepen hebben in overleg de mogelijkheid om deskundigen van gemeenten of provincie in te schakelen. - Resultaten Per thema vindt een aantal gesprekken plaats dat moet uitmonden in een rapportage over de behaalde resultaten. Deze resultaten hebben betrekking op inhoudelijke kanttekeningen of overwegingen, maar ook op daadwerkelijke aanpassingen van planonderdelen. Voor de aanpassingen van het plan blijft Esbi Bouw eindverantwoordelijk. Om het totaaloverzicht te houden wordt elk vastgesteld verslag gestuurd aan alle deelnemers van het communicatietraject. Hoeveel bijeenkomsten per thema nodig zijn valt van te voren niet vast te stellen. De schatting is dat het om twee, misschien drie 5
bijeenkomsten gaat. Elke themabespreking begint met de startnotitie waarin de eerdere resultaten van de afzonderlijke besprekingen zijn verwoord. - Slotdebat Om tot afwegingen of afstemming van de drie beleidsonderdelen (natuur, verkeer, restauratie en inrichting fort en omgeving) te komen wordt een gemeenschappelijke bijeenkomst belegd voor alle deelnemers aan de overlegstructuur. Voor dit slotdebat worden de resultaten van de besprekingen per thema of beleidsveld gebundeld tot één rapportage. Deze rapportage wordt besproken op de slotbijeenkomst en daarna nog eenmaal aangepast door Esbi Bouw en Recreatie Noord-Holland. Deze eindrapportage wordt ter bespreking voorgelegd aan het bestuur van het recreatieschap die dat vervolgens kan vaststellen. - Informatiebijeenkomst Het geheel kan weer worden afgesloten met een algemene informatiebijeenkomst waarvoor alle omwonenden uit de omgeving worden uitgenodigd, via diverse kanalen. Hier worden de resultaten van de themagroepen besproken en het totale plan met de aanpassingen. Dit is om te voorkomen dat mensen zich onvoldoende geïnformeerd voelen. Deze bijeenkomst wordt onder verantwoordelijkheid van het recreatieschap georganiseerd. De procedure is in de bijlage schematisch weergegeven. 3.5 Tijdsplanning De tijdsplanning is als volgt: Na vaststelling van dit communicatieplan in de algemeen bestuursvergadering op 16 mei 2012 wordt: in de maanden juni en juli de bijeenkomsten georganiseerd, in augustus de rapportage geschreven, begin september de slotbijeenkomst gehouden, in september de eindrapportage geschreven, half oktober in een extra vergadering van het bestuur van het schap de rapportage besproken. begin november een informatiebijeenkomst over de uitkomsten gehouden 6