A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 20 december 2017 Agendapunt: 7 Betreft: Besluitvormend Programma: 1. Waterveiligheid Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Kredietaanvraag versterking Eemskanaalkade (Woltersum - Delfzijl) Bijlagen 1. Overzichtskaarten 2. Nadere uitsplitsing bouwkosten HET ALGEMEEN BESTUUR BESLUIT: 1. Een krediet beschikbaar te stellen van 19.900.000,- voor het realiseren van de versterking van de regionale kering langs het Eemskanaal noordzijde, op het traject tussen Woltersum-Delfzijl (km 10 km 23). Inleiding Voorliggende kredietaanvraag is bedoeld voor de realisatie van de versterkingsopgave voor de deeltrajecten 3 (Woltersum-Bloemhofbrug) en 4 (Bloemhofbrug-Delfzijl) langs de noordzijde van het Eemskanaal). De totale lengte van dit traject is ongeveer 13 km (zie bijlage 1 voor een overzichtskaart). De uit te voeren werkzaamheden maken deel van uit van het totale maatregelenpakket langs het Eemskanaal. Er zijn afgelopen jaren diverse werkzaamheden uitgevoerd om de Eemskanaalkade te versterken en aardbevingsbestendig te maken waaronder het vervangen van de damwand tussen Bronssluis en Woltersum (deeltraject 2). Op dit moment vinden er al werkzaamheden plaats voor het traject tussen Bronssluis en Woltersum (fase 2, versterken grondlichaam) en langs het Oude Eemskanaal waarvoor al eerder dit jaar krediet beschikbaar is gesteld. Tevens is inmiddels het werk voor het traject Oostersluis-Bronsuis (deeltraject 1) gegund en zullen de werkzaamheden begin 2018 aanvangen. Ook ter plaatse van Woltersum en Appingedam zijn reeds eerder werkzaamheden uitgevoerd. De maatregelen langs het Eemskanaal zijn noodzakelijk om de veiligheid van de kade en het achterliggende gebied te kunnen waarborgen. Uit de toetsing in 2011 is gebleken dat de Eemskanaalkade niet aan de wettelijke norm voldoet op het gebied van waterveiligheid. Vanuit Gedeputeerde Staten is - mede naar aanleiding van de hoogwatersituatie in 2012 - de eis gesteld, dat de kades op 1-1-2019 moeten voldoen aan de waterveiligheidseis (incl. aardbevingsbestendigheid). De damwanden in de Eemskanaalkade maken integraal onderdeel uit van de kade en zijn daarmee onderdeel van de waterveiligheid. Rijkswaterstaat is sinds 1 januari 2014 beheerder van de vaarweg en eigenaar van de damwanden en daarmee verantwoordelijk voor het beheer van de boordvoorziening. Voor de waterkeringen is waterschap Noorderzijlvest verantwoordelijk. Het project wordt in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat gerealiseerd.
Vanwege de urgentie met betrekking tot de waterveiligheid is met Rijkswaterstaat overeengekomen dat het waterschap de vervanging van de boordvoorziening uitvoert. Om de verantwoordelijkheden naar elkaar vast te leggen wordt een Samenwerkingsovereenkomst (SOK) opgesteld. De werkzaamheden waarvoor krediet wordt aangevraagd betreffen: 1 Vervanging van damwanden, totaal ongeveer 6 km; 2 Het aanleggen van een stabiliteitsscherm ongeveer 0,6 km; 3 Ophoging van de kruin, totaal ongeveer 5,5 km; 4 Ophoging en herprofileren van de binnenberm, totaal ongeveer 3 km; 5 Verbreden van de binnenberm door verplaatsing van sloten, totaal ongeveer 3,3 km; 6 Aanvullen steenbestorting op het onderwatertalud. De (eventuele) benodigde maatregelen t.b.v. overkluizingen van kabels en leidingen in bestaande stalen damwanden vallen buiten de scope van de voorliggende kredietaanvraag. Zie ook kanttekening 1.4. Beoogd effect Met het uitvoeren van dit kadeversterkingsproject wordt beoogd op een doelmatige wijze vóór 1 januari 2019 te voldoen aan de huidige veiligheidsnorm op traject 3 en 4 van de Eemskanaalkade (inclusief aardbevingsbestendigheid). Argumenten 1.1 Het waterschap is verantwoordelijk voor de waterveiligheid Bestuurlijk is met de provincie Groningen afgesproken om de regionale kering langs het Eemskanaal voor 2019 op orde te hebben. Door de hiervoor beschreven werkzaamheden in gang te zetten wordt de regionale kering voor het traject tussen Woltersum en Delzijl op orde gebracht. Hiermee geven we uitvoering aan het programma Veiligheid. 1.2 Het werk wordt efficiënt uitgevoerd In samenwerking met Rijkswaterstaat kan hier een efficiencyslag worden gemaakt. Rijkswaterstaat staat voor een vervangingsopgave van de damwandconstructie (boordvoorziening) vanuit haar verantwoordelijkheid voor de vaarweg en het waterschap heeft op hetzelfde traject een opgave vanuit de waterveiligheid. Door de damwanden en de kadeversterking gelijktijdig op te pakken worden de maatschappelijke kosten beperkt en ondervindt de omgeving slechts één keer hinder van werkzaamheden. Risico s & Kanttekeningen 1.1 Hoogwaterontwerp is aardbevingsbestendig Uit de engineering van het hoogwaterontwerp is gebleken dat het reguliere hoogwaterontwerp voor de damwand voldoet aan de gestelde eisen met betrekking tot de aardbevingsbestendigheid. Om deze reden zijn er geen aanvullende maatregelen noodzakelijk en is derhalve geen bijdrage van de NAM aan de uitvoering voor de werkzaamheden voor traject 3 en 4. De eventueel benodigde werkzaamheden om de J.B. Bronssluis en/of Groevesluis aardbevingsbestendig te maken zijn op dit moment nog niet bekend en derhalve niet in de kredietaanvraag opgenomen en zullen indien nodig in een later stadium moeten worden uitgevoerd.
Voor de in de voorbereidingsfase gemaakte (onderzoeks- en engineering) kosten die voortvloeien uit de aardbevingsopgave zal een declaratie worden opgesteld om de meerkosten met NAM te kunnen verrekenen. 1.2 Traject 3 is recent opgehoogd De (onder)grond langs delen van het Eemskanaal kent een (zeer) geringe draagkracht. Daarom is regelmatig ophogen nodig met kleine hoeveelheden (grote hoeveelheden leidt tot extra grote/snelle zetting). In 2013-2015 is vak 3 (Woltersum-Bloemhofbrug) versterkt (damwanden, kleikisten, binnenberm, stabiliteitsscherm, ophoging). Destijds is opgehoogd tot 1,90m NAP vanwege de smalle kruin. Uit recente inmetingen blijkt dat de kering op delen onder de afkeurhoogte van 1,80m NAP is gezakt. Dit betreft een lengte van ca 1,5 km buiten de kern van Woltersum tot aan de Bloemhofbrug. Er is voor gekozen de dijk nu weer tot 1,90m NAP op te hogen. 1.3 Groevesluis-Woldbrug Op het gedeelte tussen de Groevesluis en de Woldbrug is de kering (onvoldoende hoogte en damwand afgekeurd) niet op orde. Om te voldoen aan waterveiligheideisen dient de kade c.q. de boordvoorziening op dit gedeelte verhoogd te worden en de damwand verankerd danwel totaal vervangen te worden. Vooralsnog is voor de kredietaanvraag uitgegaan van totale vervanging van de damwand. De technische haalbaarheid van de goedkopere variant worden nog wel nader onderzocht. Dit zou mogelijk tot een besparing van circa 0,5 mln kunnen leiden. 1.4 Coupures in bestaande damwanden De overkluizingen van kabels en leidingen in delen van de bestaande damwand worden nog aanvullend getoetst op waterveiligheid en dienen mogelijk te worden verzwaard. De kosten hiervan zijn niet meegenomen in deze kredietaanvraag. Indien maatregelen noodzakelijk blijken te zijn zal hiervoor in de loop van 2018 aanvullend krediet worden aangevraagd. 1.5 Grondaankoop De kosten van grondaankoop zijn meegenomen in de raming. Verwachting is dat de gronden na goedkeuring van het krediet zullen worden geleverd. 1.6 Puin of compacte lagen in ondergrond kunnen leiden tot onvoorziene kosten of vertraging De grootste uitvoeringsrisico s betreffen afwijkingen in de grondsamenstelling en/of opbouw waardoor mogelijk andere systemen nodig zijn om werk uit te voeren en/of kosten ontstaan door hogere stortkosten en stagneren werkzaamheden. In de SSK raming zijn de kansen en gevolgen van deze risico s zo goed mogelijk ingeschat en is een post onvoorzien opgenomen om de risico s af te dekken. 1.7 Trillingen tijdens de uitvoering kunnen schade veroorzaken aan gebouwen en wegen De werkzaamheden vinden op een paar locaties in de buurt van gebouwen plaats. Het vervangen van de damwanden, aanbrengen van stabiliteitsschermen en het werkverkeer kunnen hinder veroorzaken voor de bewoners en schade aanrichten aan de gebouwen en wegen, met name binnen een zone van 40 meter van de damwand. De woningen binnen de invloedsfeer worden in overleg met de CAR verzekering, voorafgaand aan de uitvoering bouwkundig opgenomen. Gedurende de uitvoering worden middels trilling meters de trillingen gemonitord om indien mogelijk bij te kunnen sturen. Het gaat om ca 9 woningen en een gaslocatie.
Financiën Deze kredietaanvraag heeft betrekking op de uitvoering van de maatregelen op vakken 3 (Woltersum- Bloemhofbrug) en 4 (Bloemhofbrug-Delfzijl). De voorbereidingskosten voor dit gedeelte van het Eemskanaal zijn gedekt uit voorgaande verkregen kredieten. In het jaarplan 2017 en het jaarplan 2018 is rekening gehouden met de investeringen voor de maatregelen langs het Eemskanaal. De raming is opgesteld volgens de SSK systematiek, waarbij (in tegenstelling tot de bedragen die in het jaarplan en de perspectiefnota zijn opgenomen) geen rekening is gehouden met verwachte optimalisatie in ontwerp, aanpak en aanbestedingsresultaten op basis van eerdere trajecten. In het jaarplan en de perspectiefnota is hier gelet op de ervaringen met eerdere versterkingsmaatregelen en aanbestedingen wel rekening mee gehouden om te komen tot de meest realistische inschatting van de bestedingen, subsidies en het saldo. Ook gaat het kredietvoorstel uit (volledige) uitvoering van het werk in 2018 volgens de meest actuele planning. In het jaarplan en de perspectiefnota is rekening gehouden met het risico op vertraging (met name als gevolg van onzekerheid over de aardbevingsopgave) en er daarom vanuit gegaan dat een deel van de bestedingen en subsidies in 2019 zouden worden gerealiseerd. Daarmee wijken de uitgangspunten en bedragen in dit kredietvoorstel af en zijn zowel de geraamde uitgaven als subsidies hoger dan in het jaarplan en de perspectiefnota zijn opgenomen. De netto bijdrage die ten laste komt van het waterschap is per saldo echter lager doordat de bijdrage van Rijkswaterstaat voor de boordvoorziening volgens de SSK raming bijna 80% bedraagt en daarmee fors hoger is dan bij het opstellen van de perspectiefnota en het jaarplan was ingeschat. In het jaarplan 2018 is daarmee voldoende dekking beschikbaar voor de netto bijdrage van het waterschap. Ook wanneer geen rekening wordt gehouden met optimalisatie in het ontwerp/aanpak en eventuele aanbestedingsmeevallers en het werk volledig volgens de actuele planning in 2018 wordt afgerond). Conform de regels rondom het financieel beleid zal het krediet worden herijkt in het geval van een aanbestedingsresultaat dat groter is dan de vastgestelde grenswaarde van 0,5 miljoen. In het eerste jaar na activering van het project zal de kapitaallast voor de uitvoeringsfase die hieruit voort vloeit circa. 300.000,- bedragen bij een afschrijftermijn van 25 jaar en uitgaande van een omslagrente van 3%. Interne uren Verder zijn voor de uitvoeringsfase 800 interne uren te activeren geraamd tegen een uurtarief van 69 per uur met een waarde van 55.200. De uitvoeringskosten voor de genoemde maatregelen zijn weergegeven in onderstaande tabel.
Kosten Bedrag in btw Besteding 2018 Besteding 2019 Bouwkosten * 17.939.576 17.939.576 Vastgoed 174.240 174.240 Onvoorzien 1.181.185 1.181.185 Totaal bouwkosten 19.295.000 19.295.000 Begeleiding, administratie/toezicht, nazorg 605.000 505.000 100.000 Totaal kredietaanvraag 19.900.000 19.800.000 100.000 Subsidies Bedrag in btw Subsidie 2018 Subsidie 2019 RWS ** 15.574.206 15.574.206 Totaal subsidies 15.574.206 15.574.206 Bijdrage Noorderzijlvest 4.325.794 4.225.794 100.000 * Zie bijlage 2 voor een nadere uitsplitsing van de bouwkosten ** Met 700.000 ex BTW voor Groevesluis. Communicatie Het aan te pakken traject ligt in landelijk gebied. Het voorlopige ontwerp en de aanpak van het werk zijn afgestemd met de diverse stakeholders (Rijskwaterstaat, Provincie, gemeenten, Natuurmonumenten). Tevens zijn een aantal van de directe omwonenden benaderd en is informatie verstrekt rondom de mogelijke gevolgen van werkzaamheden. Het definitieve ontwerp en de bijbehorende aanpak worden nader afgestemd met de diverse stakeholders wanneer deze volledig zijn uitgewerkt en vervolgens verwerkt in de ontwerp- en contractstukken. Ten aanzien van woordvoering ligt de verantwoordelijkheid primair bij het waterschap. Voor de informatievoorziening naar de omgeving zal een communicatieplan worden opgesteld in samenwerking met Rijkswaterstaat. Voor de afstemming met Rijkswaterstaat is een regiegroep ingesteld en overlegstructuur bepaald. De regiegroep komt maandelijks bijeen. De afspraken tussen Noorderzijlvest en Rijkswaterstaat over rollen, taken en verantwoordelijkheden zijn uitgewerkt in een samenwerking overeenkomst. Uitvoering Het waterschap is penvoerder van het project en daarmee verantwoordelijk voor de aanbesteding en directievoering van het werk. Het project wordt op basis van de RAW-systematiek met de Uniforme Administratieve Voorwaarden 2012 (UAV-2012) gerealiseerd. De werkzaamheden worden gegund in januari 2018, waarna de aannemer de voorbereiding gaat opstarten. De oplevering geschiedt in november 2018. Het waterschap draagt zorg voor de betaling van de facturen van aannemer(s), leveranciers, nutsbedrijven e.d. en stelt de tussentijdse declaraties en eindafrekening op, op basis waarvan Rijkswaterstaat het deel van de kosten vergoedt dat betrekking heeft op de boordvoorziening en de werkzaamheden t.b.v. het onderwatertalud.
Bijlage 1. Overzichtskaarten Overzichtskaarten trajecten projecten Eemskanaal noordzijde waar maatregelen worden uitgevoerd in het kader van de versterkingsopgave Figuur 1 Kaart met deelprojecten Eemskanaaldijk noordzijde
Figuur 2: Te versterken deeltraject 3 Figuur 3: Te versterken deeltraject 4
Bijlage 2: Nadere uitsplitsing bouwkosten * * 50.000 Ophogen kade traject 3