Aan de gemeenteraad Roden, 23 januari 2013 G E M E E N T E t Raadd.d.3oMia NOOR D E N V E L D Besluit: Agendapunt: 6.1/30012013 Documentor.: RV12.0799 / _ J Onderwerp Uitvoering projectvoorstel "Bespaar met de zon" Onderdeel programmabegroting: Nee Voorstel 1) Instemmen met projectvoorstel "Bespaar met de zon" voor het plaatsen van zonnepanelen op het dak van een zevental gemeentelijke gebouwen; 2) Beschikbaar stellen van een krediet ad 501.975 voor uitvoering van het projectvoorstel "Bespaar met de zon"; 3) Afschrijvingstermijn in afwijking van Verordening artikel 212 vaststellen op 25 jaar; 4) De jaarlijkse kapitaallasten ad 45.176 ten laste van de post "nieuw beleid 2013" te brengen. Inleiding De aanleiding voor dit voorstel is het initiatiefvoorstel van de fractie van de Christen Unie van 29 februari 2012. In dit initiatiefvoorstel stelt de fractie van de Christen Unie voor om het college van Burgemeester en wethouders opdracht te geven een aanbesteding uit te laten werken voor de plaatsing van zonnepanelen op het dak van de gemeentelijke gebouwen. Verder is de Raad voorgesteld te besluiten over de wijze waarop het initiatiefvoorstel plaatsing zonnepanelen wordt behandeld. Naar aanleiding hiervan zijn we aan de slag gegaan om een voorstel uit te werken. Doelstelling De kern van het initiatief is: zonnepanelen op het dak van daarvoor geschikte gemeentelijke gebouwen. Hiervoor wordt de Raad kortheidshalve naar het initiatiefvoorstel van de Christenunie verwezen. Dit initiatief dient als resultaat op te leveren: het behalen van financiële voordelen (o.a. prijs) en maatschappelijke voordelen (o.a. Co2-reductie, imago, educatie). De gemeente Noordenveld heeft voor de realisatie hiervan meerdere opties tot haar beschikking: zelf investeren, de installatie huren of leasen, concessie verlenen en stroom afnemen of alleen concessie verlenen in combinatie met een lease-fee. Huidig beleid In het Bestuursprogramma voor de periode 2010-2014 staat dat de gemeente Noordenveld zich in al haar beslissingen wil laten leiden door het principe dat wij deze aarde in bruikleen hebben. Dit betekent, dat de gemeente steeds zal kijken of oplossingen duurzaam en mens-, dier- en milieuvriendelijk zijn. Dit alles met het streven de gemeente Noordenveld uiterlijk in 2040 klimaatneutraal te laten zijn. Om daartoe te komen dient er, conform de Trias Energetica eerst energie te worden bespaard. Voor de resterende behoefte wordt er zoveel mogelijk duurzame energie ingezet en als duurzame energie niet RV12.0799 'lllllllll IÜIIIIIII ülllllll
volstaat, dan maken we zuinig en efficiënt gebruik van fossiele bronnen. De gemeente Noordenveld wil energie besparen door te investeren in energiebesparende maatregelen, die haalbaar en betaalbaar zijn, waarbij voldoende rendement wordt behaald, opdat we als gemeente een verantwoorde investering plegen, die zichzelf weer terugverdient. Bij de aanbesteding van de "Inkoop elektriciteit 2011-2014" is de energiebesparinggarantie een belangrijk onderdeel geweest. Deze garantie is afgegeven voor het terugdringen van het elektriciteitsverbruik van de grootverbruikers. De huidige leverancier, Nuon, heeft bij haar inschrijving de garantie afgegeven 260.000 kwh over de gehele contractperiode te kunnen besparen als de door haar voorgestelde maatregelen zouden worden uitgevoerd. De nulmeting ofwel referentiegebruik hiervoor is gebaseerd op het verbruik in het kalenderjaar 2010. De afgesproken maatregelen hiertoe zijn inmiddels door de gemeente uitgevoerd. Voordat er zonnepanelen zullen worden geplaatst, zal de gemeente met Nuon afspraken moeten maken ten aanzien van bijkomende besparingen door middel van Zon PV panelen. De opgewekte elektriciteit mag niet meetellen voor de besparingsgarantie (zie kanttekening). Hoe bereiken we het doel? Met Zon PV (Photo Voltaïsche) panelen kan met het (zon)licht rechtstreeks elektriciteit worden opgewekt. Zon PV wordt beschouwd als een belangrijke toekomstige speler in het veld van de duurzame energie in energieproductie. Voor het opwekken van deze vorm van duurzame energie is veel (dak)oppervlakte benodigd. Er moet dus gekeken worden naar gemeentelijke gebouwen met veel dakoppervlak, die geschikt zijn voor plaatsing van zonnepanelen. Selectie van gemeentelijke gebouwen Welke gemeentelijke gebouwen komen in aanmerking voor plaatsing van zonnepanelen? Hiervoor is de lijst met alle gemeentelijke gebouwen geraadpleegd. Daarbij is gelet op de eigendomssituatie in combinatie met de rest levensduur van de gebouwen, de kwaliteit/ status (schil) van de gebouwen en de kwaliteit van de daken van de gebouwen. Verder dienen de gebouwen herkenbaar te zijn als gemeentelijke gebouwen, zodat in die zin de voorbeeldfunctie van de gemeente het beste kan worden uitgeoefend. Bovenstaande inventarisatie heeft geleid tot een selectie van een aantal gemeentelijke gebouwen, die voldoen aan de voorwaarden, zoals hiervoor zijn aangegeven. Als gevolg van die selectie zijn wij van mening dat onderstaande gemeentelijke gebouwen in aanmerking komen voor het projectvoorstel: Gemeentehuis in Roden Sporthal in Peize Sportcentrum de Hullen in Roden Brandweerkazerne in Veenhuizen Ontmoetingscentrum de Brinkhof in Norg (nieuwe) Brandweerkazerne in Roden Sportzaal in Veenhuizen Toelichting op de selectie Bovengenoemde gebouwen staan verspreid in de grotere dorpen van onze gemeente. De gebouwen verkeren in goede staat van onderhoud en kunnen met het plaatsen van zonnepanelen de voorbeeldfunctie prima vervullen. De daken van de geselecteerde gebouwen zijn voorts goed
geïsoleerd en voorzien van dakbedekking van recettejlatum, waardoor er een gunstige uitgangspositie wordt geschapen voor de plaatsing van zonnepanelen. Daarnaast zijn er voor een deel van de daarvoor geschikte gebouwen Ecoscans c.q. Energiescans opgesteld. Hieruit blijkt ook dat de wanden en de daken van de geselecteerde gebouwen goed zijn geïsoleerd: Hier en daar dient nog wat enkel glas te! worden vervangen door dubbel glas. Tot nu toe werden deze ruiten strategisch vervangen. In het Gebouwen-beheerplan bestaat de mogelijkheid om dit iets naar voren te trekken. Binnenkort wordt het nog aanwezige enkel glas geïnventariseerd en zonodig vervangen door dubbel glas (HR++). Voorts zullen er in 2013 "slimme meters" worden geplaatst. Deze actie zal leiden tot een beter energiemanagement. Het verbruik van de elektriciteit en de opwekking van zonne-energie zal zichtbaar moeten worden gemaakt en uitgedragen moeten worden via een beeldscherm of display in de centrale hal op de gewenste locaties. Dit kan gekoppeld worden aan de actie rond de plaatsing van "slimme meters". In het Gebouwenbeheerplan is hiervoor ruimte beschikbaar binnen het budget voor deze "slimme meters", zodat ook aan dit aspect is gedacht. Dit met het oog op imago en educatie. Haalbaarheidsonderzoek Fudura In aansluiting op de selectie is Fudura (neutraal, onafhankelijk en deskundig onderdeel van Enexis) gevraagd een haalbaarheidsonderzoek (Solar QuickScan) uit te voeren. Dit betreft een onderzoek om de technische en financiële haalbaarheid tot plaatsing van zonnepanelen op gemeentehuis, sporthallen en brandweerkazernes te verkennen. Hiertoe zijn de accommodaties bezocht en de benodigde technische gegevens aangeleverd. Voor de berekening van de dakbelasting zijn per locatie bouwtekeningen en aanvullende detailinformatie aangeleverd en gebruikt. Fudura heeft op grond hiervan haar rapport over de haalbaarheidsstudie begin november 2012 opgeleverd. Hiervoor wordt de Raad kortheidshalve naar het rapport van Fudura, de Solar QuickScan, verwezen (bijlage). Op basis van de technische gegevens en berekeningen geeft Fudura een positief advies over plaatsing van zonnepanelen op de locaties met schuine daken. Fudura adviseert ook positief ten aanzien van de platte daken, maar hier dient bij het maken van de definitieve keuzes nog wel een vervolgonderzoek plaats te vinden. Vanuit de aangeleverde informatie is een berekening gemaakt voor het aantal mogelijke panelen dat per locatie kan worden geplaatst. Bij elkaar lijken de geselecteerde gebouwen geschikt voor gezamenlijk minimaal 1455 zonnepanelen, verdeeld over 7 locaties. De geschatte jaaropbrengst van de installaties bedraagt daarmee totaal 293.010 kilowattuur. Het huidige jaarlijkse stroomverbruik van genoemde aangegeven 7 locaties bedraagt in totaal 1.177.858 kilowattuur. Hieruit blijkt dat circa een kwart van de totale elektriciteitsbehoefte van genoemde 7 locaties met zonne-energie wordt afgedekt. De zonnepanelen hebben doorgaans een vermogensopbrengst tot 25 jaar en een verwachte levensduur van 30 tot 40 jaar. Voor alle rekenmodellen in de haalbaarheidsstudie van Fudura is een looptijd van maximaal 25 jaar gehanteerd. Zelflevering: salderen of terugleveren? Gebruikers van energie, die zelf ook energie opwekken, verbruiken een deel van deze opgewekte energie direct. Het overgebleven deel wordt aan het net teruggegeven. Afhankelijk van de soort aansluiting is er sprake van salderen of terugleveren. Salderen in het kader van energieleverantie in Nederland betekent dat de teruggeleverde energie door de energieleverancier wordt afgetrokken van het verbruik van de opwekker. Hierdoor ontvangt de
opwekker dezelfde prijs (incl. belastingen en transportkosten) voor de teruggeleverde energie als wat hij betaalt voor de energie die hij op een ander tijdstip van de energieleverancier afneemt. Wettelijk is de energieleverancier verplicht om de gebruiker, met een aansluiting van maximaal 3x80 Ampère (kleinverbruik), tot minimaal 5.000 kwh te salderen. Boven deze grens mag er worden gesaldeerd op initiatief van de energieleverancier. De brandweerkazernes en de sportzaal in Veenhuizen vallen onder de categorie kleinverbruik met meer dan 5.000 kwh verbruik. Met de energieleverancier zullen we moeten onderhandelen voor het salderen boven de 5.000 kwh. Terugleveren is van toepassing voor gebruikers met een aansluiting groter dan 3x80 Ampère (grootverbruik). Van de 7 geselecteerde gebouwen zijn het gemeentehuis, de Brinkhof, de Hullen en de sporthal in Peize grootverbruikers. De gebruiker spreekt hierbij op individuele basis met de energieleverancier af welke vergoeding wordt geboden voor het terugleveren. Wettelijk is de energieleverancier verplicht een redelijke terugleververgoeding te bieden met een minimum van 0,05 per kwh. Sommige energieleveranciers bieden een terugleververgoeding die gelijk is aan de prijs van de geleverde energie. In het rapport van Fudura is er vanuit gegaan dat de gemeente een gelijkwaardig teruglevertarief aan het verkooptarief ( 0,07) heeft uitonderhandeld. Indien de gemeente Noordenveld niet uit de onderhandeling komt, dan loopt de gemeente een risico van 0,02 per teruggeleverde kwh voor een periode van 1 jaar. Het contract met Nuon loopt tot en met 2014. Na 2014 kan de gemeente de nieuwe situatie zonder meer in de aanbestedingsdocumenten voor de nieuwe inkoopperiode verwerken. Maatschappelijk draagvlak Dit voorstel komt voort uit één van de raadsfracties van de gemeenteraad en vertegenwoordigt dus een deel van onze samenleving. Voorts betreft het hier een wezenlijk onderdeel uit het bestuursakkoord. In die zin heeft dit voorstel maatschappelijk draagvlak. Opties voor realisatie: zelf investeren, huren of leasen? Bij dit projectvoorstel zijn wij van mening dat zelf investeren de meest aantrekkelijke optie is. Andere opties zijn in deze situatie niet wenselijk. De andere opties zoals huren of leasen, concessie verlenen en stroom afnemen of alleen concessie verlenen in combinatie met een lease-fee komen erop neer, dat de gemeente voor een lange periode (15 jaar) een afnameverplichting moet aangaan, dat wil zeggen dat de gemeente voor de opgewekte energie moet betalen. Dit geschiedt tegen een soortgelijk tarief als voor de afname van grijze energie. Derde partijen investeren namelijk alleen in zonne-energie als hier inkomsten tegenover staan. Dit wordt bij huur/lease over een kortere periode (<25jaar) waarover een hoger effectief rendement (>5%) moet worden behaald door een marktpartij onaantrekkelijk. Daar staat tegenover dat de gemeente geen directe investering hoeft te plegen, maar hiervan wordt de gemeente ook niets beter. Het financiële voordeel valt daardoor weg. Voor de realisatie van het project is de situatie in die zin uitzonderlijk, want de gemeente heeft hiervoor zelf budget beschikbaar. Als de gemeente dit kan financieren door zelf te investeren, dan is er geen reden om te huren of te leasen. Bovendien geniet de gemeente nu direct vanaf het begin zelf van het voordeel. In aanvulling hierop geldt dat bij zelf investeren alle tussenliggende schakels eruit zijn gehaald. Dat werkt dus effectief en efficiënt. Eventuele uitbreiding projectvoorstel met collectieve inkoop zonnepanelen voor particulieren? In de raadsvergadering van oktober 2012 is door de fractie van de PvdA de mogelijkheid gesuggereerd om het projectvoorstel eventueel uit te breiden met collectieve inkoop van zonnepanelen voor particulieren. Deze suggestie levert een aantal knelpunten op met betrekking tot capaciteit, organisatie, procedurele zaken en vergt bovendien veel tijd.
Vanwege de benodigde ambtelijke capacr^fflljdie beperkt is, en complexe zaken als aanbestedingsrecht, garantie, aansprakelijkheid vjriclen wij het niet efficiënt om als gemeente een collectieve inkoopactie van zonnepanelen voor particulieren te organiseren. Hiervoor zijn voldoende marktpartijen, burgerinitiatieven en belangenorganisaties reeds actief. Ter illustratie kan verwezen worden naar het collectief aanbieden van zonnecollectoren voor particulieren in de dorpen Roderesch, Alteveer en Steenbergen (RAS) of de Energiecoöperatie NoordseVeld te verwijzen. Rendement Voor investeringen hanteert de gemeente een rekenrente van 5%. Dit is een benadering van het gemiddelde rentepercentage, dat de gemeente betaalt voor opgenomen vaste geldleningen. Voor de voorgenomen investering is het voor de rendementsberekening niet reëel om uit te gaan van een percentage van 5%. Het rendement (dus niet de kapitaallasten) dient te worden afgestemd op een actueel rentepercentage van nieuwe geldleningen. Wij kunnen momenteel vaste geldleningen afsluiten tegen een rentepercentage van 3,5% (afgerond). Dit tarief is gehanteerd voor de netto contante waarde berekening van het Zon PV-project in de Solar QuickScan van Fudura. Uit de financiële analyse blijkt dat voor elke locatie geldt, dat over de gehele rekenlevensduur van de installatie bezien, economisch voordeel te behalen valt door lokaal stroom op te wekken. De netto contante waarde van dit totale voordeel is berekend op 316.000. Het lokaal opwekken van elektriciteit via zonnepanelen levert bovendien jaarlijks een Co2-reductie op van in totaal 158.601 kilogram. Voor nadere informatie verwijzen wij u kortheidshalve naar de bijgevoegde financiële en technische haalbaarheidsstudie van Fudura (zie bijlage haalbaarheidsstudie). Advies Drentse Energie Organisatie (DEO) De Drentse Energie Organisatie (DEO) is een financiering- en investeringsmaatschappij die de energietransitie in Drenthe wil versnellen. Met een slimme inzet van haar financiële instrumenten en kennis en kunde zet deze organisatie in op duurzame economische ontwikkeling in Drenthe. De DEO helpt bedrijven en instanties bij het zoeken naar financiële oplossingen om projecten van de grond te krijgen door deelfinanciering bijvoorbeeld. De gemeente Noordenveld heeft de DEO gevraagd het rapport van Fudura door te nemen en waar nodig te voorzien van commentaar. Daarnaast heeft de gemeente Noordenveld de DEO ook gevraagd naar de beste wijze van financiering. De DEO is hierbij ook van mening dat zelf investeren de beste optie is vanwege dezelfde redenen als de gemeente Noordenveld heeft aangedragen. Naar aanleiding van de haalbaarheidsstudie van Fudura geeft de DEO een positief advies. De DEO is van mening dat het rapport overzichtelijk is opgesteld en een goed inzicht geeft in de technische en financiële haalbaarheid van zonne-energie op de door de gemeente aangewezen locaties. Voor iedere locatie is de technische potentie op basis van het beschikbare dakoppervlak berekend, tevens is er een globaal legplan van zonnepanelen opgesteld. De financiële uitwerking op basis van de investering, exploitatiekosten en energiebesparingen is per locatie helder uiteengezet in een exploitatiemodel. De gehanteerde uitgangspunten in het rekenmodel zijn acceptabel en gelijk aan aannames uit andere vergelijkbare rapportages. Kanttekeningen (risico's) Bij de berekeningen wordt ervan uitgegaan dat de levensduur van de geselecteerde gebouwen waarop de panelen kunnen worden geplaatst minimaal 25 jaar bedraagt; Er is geen rekening gehouden met mogelijke wijzigingen in de eigendomssituatie van de gebouwen;
Vanuit technisch perspectief moet nog wel aanvullende actie en vervolgonderzoek plaatsvinden. Dit om met voldoende zekerheid te kunnen vaststellen dat plaatsing van zonnepanelen de maximale dakbelasting niet zal overtreffen; In het rapport van Fudura is de aangenomen jaarlijkse energieprijsstijging 5,6% op basis van historische gegevens. Er is vooralsnog geen aanwijsbare reden om bij de voorspellingen af te wijken van de prijsontwikkeling over de afgelopen 20 jaar; In het rapport van Fudura wordt ervan uitgegaan dat de gemeente een gelijkwaardig teruglevertarief aan het verkooptarief heeft bedongen. Dit dient nog uitonderhandeld te worden met Nuon. Voor 2014 loopt Noordenveld een risico van 0,02. De contractperiode voor de levering van elektriciteit loopt tot en met 2014; Er moet op gelet worden dat bijkomende energiebesparingen, die buiten de besparinggarantie doorgevoerd worden, niet meegerekend worden bij de afrekening hieromtrent. Dit moet nog afgestemd worden met Nuon; Bij de nieuwe aanbesteding voor de inkoop van energie vanaf 2014 dient als voorwaarde te worden opgenomen dat de terugleververgoeding gelijk is aan de prijs van geleverde energie; Het zichtbaar maken en uitdragen van de verbruikte elektriciteit evenals de opgewekte zonneenergie verdient aandacht. Dit valt te realiseren met behulp van een display of beeldscherm in de centrale hal op de gewenste locaties door dit aspect mee te nemen bij de actie rond de plaatsing van de "slimme meters". Kosten en dekking Investering: De investering bedraagt in totaal 501.975 Investering per locatie: Gemeentehuis Roden Sporthal Peize Sportcentrum de Hullen Brandweerkazerne Veenhuizen Ontmoetingscentrum de Brinkhof Brandweerkazerne Roden Sporthal Veenhuizen 245 panelen 162 panelen 596 panelen 59 panelen 200 panelen 128 panelen 65 panelen 84.525 55.890 205.620 20.355 69.000 44.160 22.425 Dekking: De jaarlijkse kapitaallasten op basis van 5% rente en een afschrijving in 25 jaar bedragen 45.176. De in financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet opgenomen afschrijvingstermijnen voor activa voorziet niet in een looptijd die gehanteerd wordt voor zonnepanelen. Gelet op de technische levensduur willen wij de afschrijving vooralsnog stellen op 25 jaar. De kapitaallasten van de investeringen (rente 5%, afschrijving 25 jaar) kunnen ten laste worden gebracht van de (structurele) post "nieuw beleid 2013". De energielasten voor de 7 gemeentelijke gebouwen zullen dalen. Er wordt energie en daarmee ook geld bespaard. De verwachting is dat er in 2013 minimaal wordt bespaard, omdat de uitvoering en oplevering is gepland in september, oktober, november. Voor 2014 is de besparing geraamd op 28.728,08. Bij de samenstelling van de begroting voor 2014 zullen de besparingen hierin per locatie worden verwerkt. De energiebesparing zal in de jaren na 2014 steeds verder toenemen. Bij de ramingen voor energie na 2014 zal daar uiteraard ook rekening mee worden gehouden.
Tijdpad De zonnepanelen zullen, nadat de Raad met dit voaretel heeft ingestemd en nadat de aanbestedingsprocedure hiervoor heeft plaatsgevonden, in 2013 worden aangebracht op het dak van de 7 geselecteerde gemeentelijke gebouwen. I De planning ziet er uit als volgt: Oktober, november 2012: Voorbereiding voorstellen December 2012: Besluitvorming College Januari 2013 Besluitvorming Raadscie/Raad Februari, maart 2013: Bestekken gereedmaken April, mei, juni, juli 2013: Aanbestedingsprocedure Augustus 2013: Beoordeling en gunning September, oktober, november 2013: Uitvoering projectvoorstel Ter inzage liggende stukken -Collegevoorstel Bespaar met de Zon (BW12.0865); -Initiatiefvoorstel Bespaar met de Zon van de Christenunie Noordenveld (RV12.0144); -Solar QuickScan van Fudura, een financiële en technische haalbaarheidsstudie. Met vriendelijke groet, Burgemeester en Wethouders van de gemeente Noordenveld, J.H. van der Laan, burgemeester A.H. Doornbos, secretaris
Overleg Raadscommissie Dit voorstel is besproken in de vergadering van de Raadscommissie op 16 januari 2013. De Commissie vraagt: - het College lokale aanbieders te betrekken bij de aanbesteding - naar de gevolgen voor dit project in het geval van een eventuele verzelfstandiging van De Hullen - naar de reden voor een afschrijvingstermijn van 25 jaar - naar de kosten en de baten en de verwerking van de baten in de begroting - naar de mogelijkheden van participatie De wethouder: - zegt een kosten- en batenplaatje toe - zegt toe lokale aanbieders te willen betrekken bij het project - legt uit dat voor een afschrijvingstermijn van 25 jaar is gekozen om zo goedkoop mogelijk uit te zijn. Dit onderwerp agenderen als een te bespreken punt voor de raadsvergadering 30 januari 2013 M. Brink - Veerman, voorzitter W.F.C. Damman, griffier
No: 6.1/30012013 Onderwerp: Projectvoorstel "Bespaar met de zon" t De Raad van de gemeente Noordenveld, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 30 november 2012; gelet op de bepalingen van de Gemeentewet; BESLUIT 1) Instemmen met projectvoorstel "Bespaar met de zon" voor het plaatsen van zonnepanelen op het dak van een zevental gemeentelijke gebouwen; 2) Krediet beschikbaar te stellen van 501.975 voor uitvoering van het projectvoorstel "Bespaar met de zon"; 3) Afschrijvingstermijn in afwijking van Verordening artikel 212 vast te stellen op 25 jaar; 4) De jaarlijkse kapitaallasten ad 45.176 ten laste van de post "nieuw beleid 2013" te brengen. Voorzitfe ir, grinier