Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum
Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress Angst en depressiviteit
Wat is gezond zijn?
Wat is gezond zijn? Vrij van ziekte? Lekker in je vel zitten? Dat je stemming goed is? In balans zijn? Als je niet gezond bent, maar je wel goed voelt, hoe zit het dan.?
Wat is gezond zijn? Definitie WHO: Gezondheid is een toestand van compleet welbevinden
Wat is gezond zijn? Gezondheidsraad (2014): Gezondheid als het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven
Aanleg, erfelijkheid Algehele conditie Ziekte
Persoonlijkheid Open vs. gesloten Heel nauwgezet vs wat meer laissez faire Copingstijl Actief, probleemgericht Emotiegericht
Sociaal steunsysteem Werk en vrije tijd Financiën
51-jarige man, getrouwd, 3 kinderen Hartritmestoornis waarvoor ICD-implanatie Weloverwogen persoon Frustratie vanwege knieproblemen Conditie: + Knieproblemen Werk: + (kantoor) Relaties: +/- Vrije tijd: - (tennis)
51-jarige vrouw, getrouwd, 3 kinderen Weloverwogen persoon Somberheid Angst voor de toekomst Hartritmestoornis waarvoor ICD-implanatie Conditie: + Knieproblemen Werk: - (thuiszorg) Relaties: +/- Vrije tijd: - (fietsen)
Alle drie belangrijk! Combinatie bepaald je welbevinden
Wanneer psychisch gezond? Welzijn, lekker in je vel zitten Autonomie en verbondenheid Bevredigende relaties aangaan met anderen Competentie, in staat doelen te halen Mogelijkheden tot aanpassen, veerkracht Kan (tijdelijk) verstoord raken als gevolg van heftige gebeurtenis / aanhoudende stressor
Alle gewone reacties op hartziekte Schrik Lusteloosheid Irritaties Woede Schuldgevoelens Concentratieproblemen Moe Dankbaarheid voor het leven Huilbuien Angst Somberheid Een nieuwe kans krijgen Vergeetachtigheid Pijn op de borst Slaapproblemen Geen zin in seks Geen vertrouwen meer in lichaam Emotioneler Een nieuwe start
Dezelfde gebeurtenis, andere beleving
Stress Hart- en vaatziekten draagkracht vs. draaglast
Reacties op stress Fysiek Psychisch Gedrag Versnelde hartslag Prikkelbaar Ongezond eten Transpireren Piekeren Minder bewegen Hoge bloeddruk Angstig Meer roken
Omgaan met stress Ontspanningsoefeningen, leuke dingen doen Lukt het om nee te zeggen tegen onnodige belasting? Lukt het om ja te zeggen tegen aangeboden hulp? Realistisch denken Niet piekeren
Somberheid Na het krijgen van een hartziekte: verhoogd risico op depressieve klachten Meestal geleidelijk en spontaan herstel: natuurlijke veerkracht Maar soms aanhoudend uit balans
Somberheid: Cirkel van voldoening Geen (zin om) activiteiten te ondernemen Toename somberheid Minder voldoening
Angst Veel voorkomend na een hartincident Algemene, gegeneraliseerde angst Specifieke angst: ICD-shock
Soms angst voor (nieuw) hartinfarct Ongerust dat het lichaam niet goed functioneert Steeds letten op lichamelijke reacties / triggers HR-stoornis Verkeerde betekenis BANG ZIJN OF PANIEK vermijden controleren geruststelling van lichamelijke polsslag en bij arts vragen inspanning bloeddruk Angst neemt slechts tijdelijk af; ongerustheid komt weer terug
Omgaan met angst Doorbreken van deze cirkel: Kan de spanning ergens anders mee te maken hebben? Geen geruststelling vragen, maar: Grenzen ontdekken Vertrouwen herwinnen in het lichaam Ontspanningsoefeningen Bijv. t.a.v. seksualiteit
Omgaan met angst; ook voor de partner!
Gevolgen voor uzelf en omgeving Een stapje terug moeten doen Stress Verminderde draagkracht Grenzen aangeven Terugkeren naar werk/hobby/vrije tijd Draad weer oppakken Overbezorgdheid omgeving Hulp inschakelen van anderen
Wanneer professionale hulp inschakelen? Indien psychische klachten (t.g.v. hartziekte) / stress / moeite tot gedragsverandering blijven aanhouden EN U daar last van heeft / een functionele omgang met de hartziekte belemmert
Samenvattend.. Niet elke verandering leidt tot een verstoring Belangrijk: Wat is belangrijk voor mij en hoe ik kom ik hiertoe Denk ik waarden, niet altijd in concrete invulling daarvan Zoek hulp als de verstoring (te) lang aanhoudt en (te) veel invloed heeft
Dank voor uw aandacht! Vragen?