Denken over veranderen in kleuren Introductie hans vermaak
Vijf belangrijkste denkwijzen over verandering Denkwijze Geeldruk Er verandert iets als je: De belangen van de belangrijkste spelers bij elkaar kunt brengen tot een consensus door middel van een onderhandelingsproces Blauwdruk Onderzoekt wat de beste oplossing is en die planmatig implementeert in een rationeel proces Rooddruk Mensen op de juiste manier prikkelt, zodat ze zich gewaardeerd en gezien voelen in een sociaal proces Groendruk Mensen in leersituaties brengt, ze bewuster en bekwamer maakt waardoor hun vermogens toenemen op het werk in een ontwikkelproces Witdruk Spontane evolutie een handje helpt door ruimte te geven waar energie zit en blokkades slecht in een dynamiserend proces
Vier praktische toepassingen Strategie: situationele keus voor kansrijkste kleur voor een veranderaanpak. Wat past bij vraagstuk, bij organisatie, bij? Diagnose: meervoudig kijken naar mensen, organisaties, vraagstukken., vooral als het complex is : besef van eigen voorkeursstijl, aannames, competenties, beperkingen Communicatie: gemeenschappelijke taal om collectief te praten en beslissen over veranderen zonder scholenstrijd 3
Geeldrukverandering Achterban Aannames Actor Afdwingen A1reden Agenda Idealen Akkoord Allian4e Arena Beleid Er verandert iets als je belangen bij elkaar brengt - Democratische samenleving Beslisser Coali4e Code of conduct Comité Compromis Conclaaf Connec4es - van de sleutelfiguren - Poldermodel van politieke coalities Consensus - in een onderhandelings- Convergen4e en lobbyprocesdemocra4e (De)poli4ciseren - Haalbare oplossing Draagvlak Diploma4e - om een consensus te vormen (win-win) Gezichtsverlies Governance Krachtenveld Macht Mandaat Manoeuvreren Condities: Medestander - Achter gesloten deuren Onderhandelen Opposi4e Par4j (derde...) Pers(bericht) Pettenprobleem Polderen Posi4e Pressurecooker - Oppervlakkig Procedure geel: achterkamertjesgedoe, Protocol Sleutelfi- Schaduwkanten - Sense of urgency guren Motto: veranderen Spelregels is een machtspel Sponsor Stakeholder Status de sterkste Tac4ek wint Tijdsdruk Verklaring - Valkuilen: luchtfietsen, loose-loose strijd, Vrijheidsgraad Wantrouwen Win-lose Win-win onbetrouwbaarheid Zondebok Achterban Actor - Allergieën: ideologen, details, gezichtsverlies Afdwingen Traject A1reden Agenda Akkoord Allian4e Arena Beleid Beslisser Coali4e IntervenAes: Code - Media4e, of allian4evorming, conduct Comité stemsessiescompromis Conclaaf Connec4es Consensus Convergen4e - Topstructurering, Democra4e beleidsvorming (De)poli4ciseren Draagvlak Diploma4e Gezichtsverlies Governance Diagnosebrillen: Krachtenveld Macht Mandaat - Politiek Manoeuvreren fingerspitzengefühl (posities Medestander en context) Onder- : procesregisseur die zijn macht inzet - Krachtenveldanalyse, concurren4estructuur - Besturen, beschouwen en conflicten hanteren handelen - Policy windows, Opposi4e besluitvormingsfuik Par4j (derde...) Pers(bericht) PeOenprobleem Polderen - Onafhankelijk, beheerst en met goede netwerken Posi4e Beheersbaarheid: Pressurecooker Procedure Protocol Sleutelfiguren Spelregels Sponsor - Onbekend en verschuivend resultaat Andere actoren: afgevaardigden, achterbannen, opinieleiders Stakeholder - Borging via contracten Status en machtsbalans Tac4ek Tijdsdruk Verklaring Vrijheidsgraad Wantrouwen Win-lose Win-win Zondebok Achterban Actor Afdwingen A1reden Agenda
Blauwdrukverandering Aannames Idealen A/akenen Afspraak Analyse Audit Beheersbaar Benchmark Beslisdocument Bevoegdheid Bewaken Budget Capaciteit - Orde, efficiëntie Checklist en voorspelbaarheid Consistent Contro- - Maakbare en kenbare wereld - Beste concrete oplossing (harde organisatieaspecten) le Deadline (Deel)project Detailleren Doel DoorloopAjd Efficiënt Evidence based Framework Hiërarchie ImplementaAe Indicator InrichAng InspecAe ISO Keuring Maakbaar Marges Middelen Schaduwkanten Mijlpaal Monitoring ObjecAef Onderzoek Opdrachtgever Plan (van aanpak) - Oppervlakkig PrestaAe blauw: mechanistisch, Prioriteit irrationele Project(leider) en externe aspecten negeren Rapportage RaAoneel Resultaat Stappen & fasen Structuren Systemen Taak- - Valkuil: alles maakbaar verklaren, over mensen (verdeling) Transparant Uitrollen Voortgang heen walsen, Weerstand hired gun analyses A/akenen Afspraak - Allergie: vage toestanden, emotionaliteit, Traject Analyse Audit Beheersbaar Benchmark ingebakken Beslisdocument onzekerheid/ ambiguïteit Bevoegdheid Bewaken Budget Capaciteit Checklist Consistent Controle Deadline (Deel)project Detailleren Doel DoorloopAjd Efficiënt Evidence based Framework Hiërarchie ImplementaAe Indicator InrichAng - Inhoudelijke InspecAe deskundigheid ISO Keuring Maakbaar : expert, projectleider - Analyseren, structureren, presenteren, plannen Marges Middelen Mijlpaal Monitoring - Prestatiegericht, ObjecAef accuraat, Onderzoek zelfstandig, Opdrachtgever rechtlijnig Plan (van aanpak) PrestaAe Prioriteit Project(leider) Rapportage RaAoneel Andere actoren: opdrachtgevers, projectmedewerkers, Resultaat Stappen & fasen Structuren doelgroepen, Systemen (boze) Taak(verdeling) buitenwereld Transparant Uitrollen Voortgang Weerstand A/akenen Afspraak Analyse Audit Er verandert iets als je eerst denkt en dan (planmatig) doet - onderzoek biedt objectieve antwoorden/richting - oplossingen worden ontworpen (stappenplan) - implementatie gaat planmatig en transparant Condities: - Toereikend sponsorschap - Sense of control, objectiviteit Motto: veranderen is een rationeel proces Interventies: - ISO, BPR,ABC, PMW - Strategische analyse (SWOT, portfolio s, e.d.) Diagnosebrillen: - Visgraatdiagrammen, portfolio-analyse - Structuren, organisatieconfiguraties Beheersbaarheid: - Vooraf omschreven en gegarandeerd resultaat - Borging via meten = weten, monitoringssystemen
Rooddrukverandering Aandacht Aannames Aangenaam Arboregeling Assessment Idealen Beloning & bonus Beoordeling Er verandert iets als je mensen op de juiste manier prikkelt - Gemeenschap in harmonie, zorgzame samenleving - mensen Betrekken (situationeel) straffen Betrokken en belonenbinden & boeien - Het beste Collega s uit mensen halen, Comfort de beste Communica:e fit tussen Competen:e - mensen verleiden en Curriculum het wij -gevoel versterken vitae Enthousiasmeren organisa:e en individu Erkenning Fair Func:ebeschrijving Gemeenschap Geruststellen Harmonie HRM Ideeënbus Lief en - aandacht, steun en erkenning bieden - Mo:verende oplossing Condities: leed - Respectvolle Loopbaan en zorgvuldige Loyaal procedures Mo:va:e Opleidingsgebouw Outplacement Poten:e - Mensen zoeken elkaar op Schaduwkanten Promo:e Respect Sabba:cal Salaris Sanc:e Samen(werking) Senioriteit Motto: veranderen is een sociaal gebeuren - Oppervlakkig rood: vers:kkende systemen, wollen Sfeervol Sociaal Steunen S:muleren Talent dekengedrag, Teamspirit onechte aandacht Toeters en bellen Toleran:e Veiligheid Vertrouwen Vriendelijkheid meesters, conflictmijding Werkklimaat Zakenlunch Zeep- - Valkuilen: negeren van macht, zachte heel- Traject - Allergieën: solo- of macho-gedrag, onzorgvuldigheid, kist Zorg(vuldig) Aandacht Aangenaam problema:seren Arboregeling Assessment Beloning & Interventies: bonus - Personeelsinstrumenten Beoordeling en sociale Betrekken activiteiten Betrokken Binden & boeien Collega s Comfort - Management by walking around en de zeepkist Communica:e Competen:e Curriculum vitae Enthousiasmeren Erkenning : coachende manager, HRM-er, communicatie-expert Diagnosebrillen: Fair - Motivatiefactoren, Func:ebeschrijving bronnen van weerstand Gemeenschap- Mensen-mens Geruststellen Harmonie HRM Ideeënbus - Rollen Lief in teams, ensituationeel leed Loopbaan leiderschap - Motiveren, verleiden, communiceren, samenwerken Loyaal Mo:va:e - Sociaal, betrouwbaar, Opleidingsgebouw geïnteresseerd Outplacement Beheersbaarheid: Poten:e Promo:e Respect Sabba:cal Andere actoren: Salaris smaakmakers, Sanc:e teambuilders, Samen(werking) rolmodellen, - Bedachte, maar niet gegarandeerde uitkomst Senioriteit - HRM-systemen, goede Sfeervol verhoudingen betrokkenen Sociaal Steunen S:muleren Talent Teamspirit Toeters en bellen Toleran:e Veiligheid Vertrouwen Vriendelijkheid Werkklimaat
Groendrukverandering Ac#ef Aannames luisteren Afleren & aanleren Blinde Idealen vlek Bewust onbekwaam Bewustwording Er verandert iets als je mensen in leersituaties brengt - Lerende organisa#e: met iedereen, over alles, al#jd - bewust onbekwaam Coaching maken (spiegels Community en vensters) of prac#ce Corporate curriculum Debriefing - Groeien en ontdekken Defensieve - experimenten en rou#nes exploreren van Didac#ek mogelijkheden Empathie - Oplossingen Ervaring die mensen Evalueren zelf vindenexperimenteren - in een koerszoekend, collectief proces Facilitator Feedback Gaming Gezichtspunt Groepsleren Groeien Houding & Condities: gedrag - (Net) genoeg Intervisie veiligheid, rust Kennis respectdelen Kernkwadrant Kunst aiijken Leercyclus Leerdips Leerdoelen Leeromgeving Leers#jl Lerende organisa#e Mentale model- - Streven naar professionaliteit Schaduwkanten Motto: veranderen is leren en ontwikkelen - Oppervlakkig groen: individueel leren los van het len Nieuwsgierigheid Oefenen Ontwikkelen werk, gebrek Openheid aan actie Organisa#eontwikkeling Pilot Professionaliteit Reflec#e Rolmodel navelstarenspelen Spiegelen Stage Trainer - Valkuilen: belerend gedrag, niemand uitsluiten, Trial Traject - Allergie: politieke spelletjes, mensen met een bord & error Try-out Tweede-ordeleren voor Uitwisselen hun hoofd Vaardigheid Ac#ef luisteren - Feedback, Afleren coaching, & opleiding, aanleren gaming Blinde vlek Bewust onbekwaam Bewustwording Interventies: Coaching - Organisatie-ontwikkeling, Community survey-feedback, of prac#ce Corporate curriculum Debriefing Defensieve Diagnosebrillen: rou#nes Didac#ek Empathie Ervaring - reflective Evalueren practitioner Experimenteren als rolmodel Facilita- communities of practice : procesbegeleider die mensen steunt - Johari window, leercurve, leerniveaus - Didactisch ontwerpen, faciliteren, spiegelen, coachen tor - Organisatie-ijsberg, Feedback systeemdenken Gaming Gezichtspunt Groepsleren Groeien Houding & gedrag - Empathie, creativiteit, nieuwsgierigheid Intervisie Beheersbaarheid: Kennis delen Kernkwadrant Kunst aiijken Leercyclus Leerdips - Uitkomst geschetst, niet gegarandeerd Andere actoren: trekkers, coaches, meesters, deelnemers, Leerdoelen - Borging via voortdurende Leeromgeving reflectie Leers#jl Lerende beschermheren organisa#e Mentale modellen Nieuwsgierigheid Oefenen Ontwikkelen Openheid Organisa#eontwikkeling
Witdrukverandering Adap%ef Aannames (Authen%ek) zijn Autonomie Betekenisgeving Idealen Chaos & crisis Crea%viteit - patroonduiding Complexiteit van wat organisa%es Confronta%e beweegt Dialoog -Dynamiek Zelfsturing in netwerken Ecologie dwars over (Eigen) muren kracht heen Em- Er verandert iets als je spontane evolu1e een handje helpt - Wonderlijk universum vol parallelle werkelijkheden - ruimte voor ondernemerschap en dynamiek - Zingeving, geëngageerde oplossingen, innova%es powerment - blokkades wegnemen Energie en conflicten Evolu%e op%maliseren Feed forward Fixa%es Helden Humor Iden%teit Innova%e Condi1es: Inquiry Intuï%e Katalyseren Natuurlijk Netwerk Ontdekken Ontvouwen - Sense Open of humor(space) Paradox Patronen Perspec%ef SchaduwkantenPostmodern Rituelen & sym- - Paradoxaal adviseren Mo6o: veranderen gaat over energie/ vitaliteit - Oppervlakkig wit: new age uiterlijkheid, bolen Ruimte (maken) Serendipiteit Small alles is wins goed (Sociale) beweging Spiritueel - Valkuilen: oppervlakkig begrip van onderstroom, Spontaan S%lte Stromen Systemisch Transforma%e laissez-faire, mensen Uitdaging opzadelen met zelfsturing Uitstraling Verbinding Vicieuze cirkel Viraal Waarnemen Zelforganisa%e Zingeving Adap%ef Traject - Allergieën: saaiheid, middelmaat, regels, Interven1es: bevoogding, groepsdwang (Authen%ek) - Zelfsturende teams, zijn zoekconferen%es Autonomie Betekenisgeving Chaos & crisis Crea%viteit Complexiteit Confronta%e Dialoog Dynamiek Ecologie (Eigen) kracht Empower- - Apprecia%ve inquiry, open space mee%ngs Diagnosebrillen: : patroonduider die zichzelf op het spel zet - Ontwikkelingspatronen van individuen en groepen - Florerend in complexiteit, spelend met mogelijkheden ment Energie Evolu%e Feed forward Fixa%es Helden Humor Iden%teit Innova- - Chaostheorie, megatrends, organisa%ebeelden - Betekenis geven, dialogiseren, ondernemen, fantasie - Zelfbewust, authentiek, kwetsbaar, eigenwijs %e Beheersbaarheid: Inquiry Intuï%e Katalyseren Natuurlijk Netwerk Ontdekken Ontvouwen - Moeilijk voorspelbaar (maar niet stuurloos) proces Andere actoren: intra-/ entrepreneurs, kiemen, sponsors, Open - Borging (space) via zelforganisa%e Paradox en kwaliteit Patronen van dialoog Perspec%ef netwerken Postmodern Rituelen & symbolen Ruimte (maken) Serendipiteit Small wins (Sociale) beweging Spiritueel
Alle veranderkleuren in één oogopslag
Typische puzzels over de vier toepassingen Diagnose Hoe baken je af wat je diagnos2ceert? Hoe definieer je een veranderopgave? Kun je een meerkleurige diagnose in je eentje maken? Hoe krijg je boven tafel wat verborgen is? Begrijp je organisa2es het beste door ze te bekijken in hun eigen kleur of juist niet? Wordt een organisa2e beter van meerkleurigheid?moeten we niet overal lerende organisa2es krijgen? Wie zijn eigenlijk de veranderaars in een veranderopgaaf? Waar zitten die? Hoe ken je je eigen kleur? Moet je van alle markten thuis zijn? Kan je boven de kleuren staan? Hoe ontwikkel zich dit in je carrière? Moet je leren geloven in de kleur waar je van nature goed in bent? Hoe hou je je eigen voorkeur functioneel? Hangt dat nog samen met je positie of kleur? Aanpak Kan je in een integraal aanpak van alles wat doen? Hoe verhoudt verandering zich tot going concern? Welk criterium is doorslaggevend bij het kiezen van een kleurenaanpak? Hoe krijg je genoeg diepgang in je gekleurde aanpak? Zijn de kleuren allemaal even effectief? Is het voor bepaalde issues nodig om kleuren te combineren? Hoe doe je dat zonder dat ze bijten? Communicatie Als de kleuren met elkaar in gevecht gaan, wie pakt dat dan uit? Hoe legitimeer je een nieuwe kleur in een omgeving een daar haaks op staat? Hoe zorg je dat die slaagt? Werkt het denken in kleuren nou niet stigmatiserend? Hoe typerend zijn de kleuren voor de benaderingen? Zijn de kleuren cultuurgebonden?
hans vermaak e hans@hansvermaak.com w www.hansvermaak.com Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presenta=e presentatie berusten bij de auteur. Niets uit deze presentatie presenta=e mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke schri>elijke toestemming. 11