ICC-Cursus Cultureel Erfgoed en Erfgoededucatie Wat gaan we doen? 1. Wat doet Drents Plateau? 2. Wat is erfgoed? 25 maart 2009 3. Wat is erfgoededucatie? 4. Tien tijdvakken, de canon en erfgoededucatie Linda Reinalda Consulent Erfgoededucatie 5. School en erfgoededucatie 1) Wat doet Drents Plateau? 1) Erfgoedinstellingen Opdracht Provincie: Steunfunctietaak erfgoededucatie voor erfgoedinstellingen en scholen 1. Advies en informatievoorziening 2. Deskundigheidsbevordering en professionalisering 3. Onderhouden van netwerken 4. Innovatie en onderzoek Taak 1. Advies en informatievoorziening 2. Deskundigheidsbevordering en profes. 3. Onderhouden van netwerken 4. Innovatie en onderzoek Activiteit Website, nieuwsbrief, advies voor instellingen Cursus Erfgoededucatie in eigen hand Erfgoednetwerken Leerlijn per gemeente 1) Onderwijs Taak 1. Advies en informatievoorziening 2. Deskundigheidsbevordering en profes. 3. Onderhouden van netwerken 4. Innovatie en onderzoek Activiteit Nieuwsbrief, website, advies op school Verdiepingscursussen, bijv. canon, icc CVPO, klankbordgroep, netwerk pilotscholen Leerlijn erfgoed per gemeente Kunt u omschrijven wat erfgoed is?
Sporen uit het verleden die een samenleving de moeite van het bewaren waard vindt Materieel: Immaterieel: Op fietse 'k trap de fietse deur 't buulzand hen op 'n zandpad tussen Slien en Erm en as ik dalijk eben in Diphoorn ben dan fiets ik deur langs Ermerzand goa'k op Veenoord an Neij Amsterdam en dan langs 't Dommerskanaal en as ik dan de kassen zie dan fiets ik deur want ik wul aal wieder ik wul alles zien de leste mooie dag van 't joar misschien alhoewel 't met de winterdag ok donders mooi kan wezen ik wul aal wieder deur noar Weiteveen want achter op 't veld daor ma 'k graag wezen a'k hier zo fietse en 't weijt nie slim dan giet 't haost vanzelf. - Landschap - Tradities - Archiefstukken - Streektaal - Monumenten - Verhalen - Archeologie - Museumobjecten Persoonlijk erfgoed Alleen voor jou belangrijk Persoonlijk erfgoed Alleen voor jou belangrijk Gedeeld erfgoed Iets dat jij en de groep om je heen bewaren wil Persoonlijk erfgoed Alleen voor jou belangrijk Gedeeld erfgoed Iets dat jij en de groep om je heen bewaren wil 2) Wel of niet bewaren? Waarde van het bewaren hangt af van betekenis Waarde kan veranderen Waarde hangt af van heersende cultuur Tijdsgeest Erfgoed wordt overgedragen op andere generaties, elke generatie maakt eigen keuzes Erfgoed is dynamisch Canoniek erfgoed Iets waarover iedereen het wel eens is dat het bewaard moet blijven
2) Musea: bewaarplaats voor objecten 2) Een museumstuk? Museum is een permanente instelling die materialen getuigenissen van de mens verzamelt, bewaart, onderzoekt en presenteert (educatie). Wanneer een object de moeite waard wordt gevonden om te bewaren wordt het beschreven en geregistreerd. A. Kijk naar het object en beschrijf wat u ziet B. Wat zou dit voorwerp voor functie kunnen hebben? C. Geef aan waarom u het wel of niet zou willen bewaren D. In wat voor museum zou het voorwerp volgens u thuis horen? 2) In welk museum zou het voorwerp volgens u thuis horen? Erfgoed is niet alleen een voorwerp het gaat dus ook om de betekenis die wij eraan toekennen. Verhaal achter voorwerp is belangrijk voor de context. Hetzelfde voorwerp kan in twee verschillende musea een totaal andere context hebben. Betekenis van het voorwerp hangt af van de collectie waarvan het een onderdeel wordt. 3) Wat is erfgoededucatie? a) Wat is erfgoededucatie? b) Wat doet uw school aan erfgoededucatie? c) Kenmerken erfgoededucatie d) Waarom is erfgoededucatie belangrijk? e) Welke kansen biedt erfgoededucatie voor het onderwijs? f) Voorbeeld matrix lesstofvervangend g) Erfgoed in de kerndoelen h) Slo tussendoelen en kerndoelen i) Leerlijn erfgoededucatie j) Voorbeelden erfgoededucatie 3 a) Wat is erfgoededucatie? Wat is volgens u erfgoededucatie? 3b) Erfgoededucatie op uw school Wat doet u aan erfgoededucatie? Voorbeeld van erfgoedprojecten op uw eigen school
3c) Kenmerken erfgoededucatie? Het erfgoed in de eigen omgeving staat altijd centraal Beleving staat centraal zo veel mogelijk op locatie activerend Erfgoed als doel of als middel Kennis en vaardigheden 6 Erfgoedsectoren Aansluiten bij de lesstof (lesstofvervangend) 3d) Waarom is erfgoededucatie belangrijk? Jongeren in aanraking brengen met hun eigen omgeving Het spannende en leuke verhaal achter! Respect en waardering voor de eigen omgeving Jongeren beslissen over het erfgoed in de toekomst 3e) Welke kansen biedt erfgoededucatie voor het onderwijs? Sociale cohesie Activerende didactiek voelen, proeven, ruiken Meervoudige intelligentie Brug tussen verschillende vakken (vakoverstijgend) Leren buiten het klaslokaal Vaardigheden Onderwijsproblematiek Opgenomen in de kerndoelen Lesstofvervangend 3 f) Voorbeeld matrix lesstofvervangend Methode Geobas Groep 5 H 11 H 15 Groep 6 H 16 Jet en Jan Methode Wijzer door de tijd Groep 5 H 3.1 H 3.2 H 4 * H 5 * H 6 * H 8.3 Jet en Jan Groep 6 Thema 1 Thema 2 3f) Op stap met Jet en Jan Geertje en Gradus, Jet en Jan, Geessie en Geert, Betsie en Berend, Ot en Sien, Alie en Albert Gemeente AA en Hunze Gemeente Emmen Gemeente Westerveld Gemeente Hoogeveen Gemeente de Wolden Gemeente Noordenveld Gemeente Noordenveld Gemeente Tynaarlo Gemeente Midden Drenthe Gemeente Coevorden Gemeente Meppel Gemeente Assen Gemeente Borger-Odoorn Museum de Kluis Museum Koloniehof Museum de 5000 morgen Museumboerderij de Karstenhoeve Speelgoedmuseum Gevangenismuseum Molenmuseum de Wachter Museumdorp Orvelte Stedelijk museum Drenthe s Veste Gevangenismuseum Veenhuizen Cultuurhistorisch museum Bebingehoes
3g) Erfgoed in de kerndoelen Erfgoededucatie komt in 2 kerndoelen voor: Nr. 51 Oriëntatie op jezelf en de wereld De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren Nr. 56 Kunstzinnige oriëntatie De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed 3h) Slo tussendoelen en kerndoelen kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. De leerlijn bij dit kerndoel is opgedeeld in drie onderdelen: A. Leerlingen kunnen perioden uit hun eigen leven en uit de geschiedenis op een tijdbalk plaatsen en daarbij aanduidingen van tijd en tijdsindeling hanteren. Met een tijdbalk krijgen ze zicht op het moment waarop dingen gebeurden, zowel in het eigen leven als in de geschiedenis van de wereld. Bij oriëntatievermogen in de tijd leren leerlingen gebruik maken van tijdsaanduidingen en tijdsindelingen. 3h) Vervolg kerndoel 51 B. Leerlingen leren historische bronnen te raadplegen en na te denken over vragen, zoals: Wat is een historische bron? Wat kun je met historische bronnen doen? Wat voor soorten historische bronnen zijn er? Daarbij zal aandacht worden geschonken aan: verhalen van mensen die iets meegemaakt hebben; overblijfselen uit de eigen omgeving, foto s, stambomen, kaarten; teksten en illustraties, wandplaten, jeugdliteratuur en nieuwe media. C. Leerlingen begrijpen dat historische bronnen tegenstrijdig kunnen zijn. Ze beseffen dat elke bron een eigen verhaal vertelt, dat gebonden is aan tijd, plaats en standpunt (bovenbouw) in de onderbouw kunt u aandacht besteden aan het zich kunnen verplaatsen in de situatie van een ander 3h) Slo tussendoelen en kerndoelen Kerndoel 56[De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed In de uitwerking bij dit kerndoel zijn aspecten van cultureel erfgoed onderverdeeld in: objecten uit het verleden (voorwerpen, monumenten, gebouwen); rituelen en gebruiken; verhalen van mensen over het verleden; kunstzinnige disciplines (beeldend, muziek, dans, spel, media en literatuur); De kinderen komen zoveel mogelijk in aanraking met erfgoed en kunst in de directe omgeving van de school Zij maken kennis met cultureel erfgoed en kunstzinnige disciplines binnen school Zij maken kennis met cultureel erfgoed en kunstzinnige disciplines buiten school 3i) Leerlijn erfgoededucatie Definitie leerlijn: Eerst A doen voordat start met B, Kennis A heb je nodig om B te begrijpen. Een leerlijn... Verschillende manieren om een leerlijn uit te zetten: Lesstof zaakvakken methodes aardrijkskunde / geschiedenis / biologie vervangen door projecten in de eigen omgeving (zoals bij Jet en Jan) Vaardigheden lijn aanbrengen in vaardigheden van kijken, waarnemen, ordenen, vragen stellen, onderzoeken en interpreteren Sectoren in achtereenvolgende leerjaren kennis maken met de verschillende onderdelen/soorten van erfgoed zowel materieel als immateriële
3j) Voorbeeld erfgoededucatie 4) Tien tijdvakken en erfgoededucatie 1 Tijd van jagers en boeren (3000 vc) 2 Tijd van Grieken en Romeinen (3000 vc - 500 nc) 3 Tijd van monniken en ridders (500-1000) 4 Tijd van steden en staten (1000-1500) 5 Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600) 6 Tijd van regenten en vorsten (1600-1700) 7 Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800) 8 Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900) 9 Tijd van de wereld-oorlogen (1900-1950) 10 Tijd van televisie en computer (vanaf 1950) 4) De Canon en erfgoededucatie www.entoen.nu 4) Toen bij ons in de tijd van De canon en de tien tijdvakken in regionaal perspectief Tien tijdvakposters gemaakt door Anno gekoppeld aan de tijdvakken van De Rooy (2005). In oktober 2006 verscheen de Canon van Nederland, met daarin opgenomen vijftig vensters op de Nederlandse geschiedenis. Vanaf het schooljaar 2009-2010 wordt het verplichte lesstof. 4) Tien tijdvakken en erfgoededucatie 4) Maak je eigen tijdvakposter Maak uw eigen tijdvakposter Gebruik hiervoor : de 6 voorbeelden van erfgoed bij u uit de eigen omgeving (huiswerkopdracht) de tien foto s uit de envelop Geef uw foto s en van Drents plateau een plek binnen de tien tijdvakken Welk tijdvak heeft veel objecten (verklaren) Welk tijdvak heeft weinig objecten (verklaren) Welk tijdvak vind u interessant iets mee te doen? Hoe zou u dit aanpakken? Bedenk gezamenlijk een erfgoedproject rondom een aantal objecten. Iedere groep presenteert tijdvakposter en erfgoedproject
5) Uw school en erfgoededucatie Wensen? Een beeld van erfgoed, erfgoededucatie en mogelijkheden. Met welk erfgoed in de omgeving van de school wilt u aan de slag? Zijn er wensen met betrekking tot ontwikkeling van producten?