MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE

Transcriptie

1 MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE Carla van Boxtel Meerstemmig erfgoed - 8 juni 2016 Genk

2

3 MULTIPERSPECTIVITEIT Vormen van multiperspectiviteit Het belang van multiperspectiviteit Didactiek

4 PERSPECTIEVEN van verschillende historische actoren (gender, etniciteit, religie, klasse) sociaal-economische, culturele, politieke en morele perspectieven lokaal-regionale, nationale en transnationale/globale perspectieven

5 PERSPECTIEVEN OP BETEKENIS

6 PERSPECTIEVEN OP BETEKENIS van specifieke groepen in de samenleving van mensen in het verleden van leerlingen

7 LEREN OVER ERFGOED Kennis verwerven van: - begrippen die met verschillende soorten erfgoed te maken hebben - redenen om sporen uit het verleden te bewaren t.b.v.: Inzicht krijgen in: - erfgoed als selectieproces -de pluriformiteit van betekenisverlening -hoe de eigen betekenisverlening en die van anderen beïnvloed wordt door wie je bent of wilt zijn Vaardig worden in: - het verwoorden en beargumenteren van persoonlijke betekenis - het kritisch analyseren van erfgoedpresentaties

8 HET BELANG VAN MULTIPERSPECTIVITEIT tot (een beter) historisch begrip komen inzicht verwerven in het dynamisch karakter van erfgoed processen van uitsluiting tegengaan denkvaardigheid ontwikkelen (denken in termen van multiperspectiviteit) die van belang is in het kader van burgerschapsvorming

9 DIDACTIEK Inleven in verschillende perspectieven Analyse van perspectieven: vaststellen van verschillen, verklaren van verschillen Dialogisch onderwijs Leerlijnen

10 INLEVEN Belang historische context Historische afstand: ruimte voor beleving / affectieve reacties (bv. verontwaardiging, bewondering) en voor analyse / reflectie

11 ANALYSE PERSPECTIEVEN Welke verschillende perspectieven zijn er? Welke overeenkomsten en verschillen zijn te constateren uit een vergelijking van perspectieven? Welk referentiekader (waarden, belangen, rol, situatie) speelt hierbij een rol? Welke vraag zou je stellen vanuit een ander perspectief/dimensie/referentiekader? Hoe waardeer je zelf de verschillende perspectieven? Wat zou je vanuit een moreel perspectief kunnen zeggen?

12 DIALOGISCH ONDERWIJZEN

13 PRINCIPES VAN DIALOGISCH ONDERWIJS 1. De pedagogische aanpak is dialogisch: -ingaan op en aandacht besteden aan verschillende perspectieven; -aandacht voor onderbouwing van argumenten met bewijs en gebruik domeinspecifiek begrippenapparaat 2. Het onderwijs is betekenisvol voor leerlingen: a. Relatie met actualiteit b. Relatie met leefwereld van de leerlingen c. Controversiële kwesties die leerlingen interessant vinden d. Activiteiten die passen bij wat professionals in het erfgoeddomein doen Wegerif 2013, p. 125

14 3. Ingaan op multiperspectiviteit door: -reflectie op eigen denken en aannames -reflectie op de aard van erfgoed 4. Twee benaderingen - Begeleid ontdekkend leren - Dialogic mastery learning: expliciet onderwijzen met aandacht voor interesses en voorkennis van leerlingen 5. Gebruik van Internet en andere technologie om verschillende culturele contexten te overbruggen en leerlingen zelf te laten ontdekken en samen te laten werken.

15 DE DOCENT/GIDS STELT OPEN VRAGEN ter verduidelijking, toelichting (wat bedoel je precies; leg eens uit) naar achterliggende redeneringen (waarom vind je dat) waarin een ander perspectief moet worden ingenomen (wat zou daar van vinden; wat zou iemand die het niet met je eens is er tegenin kunnen brengen) waarin een ander aspect van naar voren komt (andere situatie/context) de leerlingen op het spoor zetten van een conclusie (dmv hulpvragen, vraag op meer feitelijk niveau) naar het leerproces (hoe ben je dit te weten gekomen)

16 MOGELIJKE LEERLIJNEN Redenen om te bewaren: mooi, oud, je kunt er van leren Erfgoed als selectie: Taak medewerkers museum / tentoonstelling Redenen om te bewaren: bijzonder, origineel, historische bron, criteria voor historische betekenis, vieren en herdenken Erfgoed als selectie: bij monumenten; meerdere perspectieven op betekenis Redenen om te bewaren: historische betekenis, economische betekenis, symbolische betekenis, identiteit Erfgoed als selectie: veranderende betekenis (door de tijd heen); de relatie met (eigen en andermans) identiteit; gevoelig erfgoed

17 MOGELIJKE LEERLIJNEN Persoonlijk betekenis geven: aangeven of ze iets wel of niet willen bewaren en waarom Kritisch analyseren: wat zou je (nog meer) willen weten? (historische vragen stellen) Persoonlijk betekenis geven: verbaal of op een kunstzinnige manier, beargumenteren mening m.b.v. criteria voor historische betekenis Kritisch analyseren: wat weten we zeker, wat niet?; informatiebronnen vergelijken; Persoonlijk betekenis geven: in een discussie eigen mening beargumenteren en reageren op anderen, reflectie op eigen standplaatsgebondenheid Kritisch analyseren: betrouwbaarheid / representativiteit beoordelen; narratief benoemen (deconstrueren >

18 Maria Grever & Carla van Boxtel (2014). Verlangen naar tastbaar verleden. Erfgoed, onderwijs en historisch besef. Hilversum: Verloren.