Bijeenkomst tweede ronde Curriculum.nu Erfgoed 15 juni 2018

Transcriptie

1 Bijeenkomst tweede ronde Curriculum.nu Erfgoed 15 juni 2018 = Vragen ontwikkelgroep Kunst en Cultuur 1. Welke grote opdrachten K&C spreken je het meest aan? Vink de titels aan. (n=9) 1 6 (66,7%) Kunst kleurt je verhalen (identiteit) 2 3 (33,3%) Kunst maken is een andere manier van leren (artistiek-creatief vermogen) 3 4 (44,4%) Kunst stimuleert vernieuwing en innovatie (creatieve industrie) 4 2 (22,2%) Met je kunstwerk de wereld in! (Gemeenschappelijke presentatie) 5 5 (55,6%) Oefening baart kunst (onder constructie: ambacht) 6 8 (88,9%) Cultuur geeft betekenis aan sporen uit het verleden (erfgoed) 7 4 (44,4%) Kunst ervaren leidt tot dialoog (interactie) 8 5 (55,6%) Kunst is de spiegel van de wereld (engagement) 9 8 (88,9%) Kunst vertelt verhalen (heden en verleden) 10 1 (11,1%) Is dit kunst?! (onder constructie: schoonheid) 2. Licht je antwoord toe. Het geheel spreekt aan, de samenhang is van belang, fijn dat er geen aparte disciplines worden genoemd en erfgoed er duidelijk in zit. Een goede definitie van cultureel erfgoed moet toegevoegd worden voor meer duidelijkheid en samenhang. De opdrachten mogen meer focus en minder overlap krijgen of samengevoegd worden. Opdracht 1 en 9 hebben veel gemeen, en kunnen een duidelijkere link naar erfgoed krijgen. Dialoog is de kern van de visie. De titels zijn soms verwarrend: onduidelijk en niet de lading dekkend. Een betere titel voor opdracht 6 is: betekenis geven aan sporen uit het verleden. Vervang kunst in de titels door cultuur, erfgoed speelt overal een rol. De kracht van erfgoedonderwijs zit in aandacht voor ambacht, betekenisgeving en dialoog. Cultuur in de zin van erfgoed en ambachten is niet alleen een spiegel van het verleden, maar ook reflectie op heden en toekomst. (Lokaal) Cultureel erfgoed bevat 'roots' van een beschaving, waardes en identiteit. Erfgoed zit in je wereld. Door die te onderzoeken, eventueel afgezet tegen een andere cultuur, en erop te reflecteren ontstaat discussie, bewustwording en algemene ontwikkeling. Betekenis ontstaat pas door de verhalen bij gebouwen, tradities en voorwerpen. 3. Over welke grote opdracht K&C ben je het minst tevreden? Vink de titel aan (n=9) 2 2 (22,2%) Kunst maken is een andere manier van leren (artistiek-creatief vermogen) 4 3 (33,3%) Met je kunstwerk de wereld in! (Gemeenschappelijke presentatie) 9 1 (11,1%) Kunst vertelt verhalen (heden en verleden) 10 3 (33,3%) Is dit kunst?! (onder constructie: schoonheid) 4. Licht je antwoord toe met suggesties voor verbetering Bij opdracht 2: Kunst maken is niet wezenlijk een andere manier van leren, maar de onderliggende gedachte dat "het antwoord niet fout is" (Ken Robinson) is wel belangrijk. Een andere deelnemer vindt het artistiek creatief vermogen geen goede basis, omdat die teveel uitgaat van vorm en soorten media in plaats van echte vermogens en het creatief proces. Dit leergebied moet over cultuur gaan, waar kunst onderdeel van is. Bij opdracht 4:

2 Bij deze opdracht is meer ruimte nodig voor proces en beleving en niet alleen voor het (eind) product en de presentatie. Ook is aandacht voor (wereld)erfgoed belangrijk. Een deelnemer is van mening dat opdracht 4 samengevoegd kan worden met opdracht 7. Bij opdracht 9: Presenteren lijkt hier een doel te zijn en is niet wenselijk. Bij opdracht 10: Dit komt over als een heel omvangrijk, subjectief en moeilijk te concretiseren onderwerp. Schoonheid is iets wat vanzelfsprekend besproken wordt bij alle andere opdrachten, en dus geen aparte opdracht. 5. Zijn er onderwerpen die je mist in de grote opdrachten? (n=8) Ja 7 (87,5%) Nee 1 (12,5%) 6. Zo ja: Wat mis je? Geef het team K&C enkele denkrichtingen en suggesties mee - De koppeling met andere leergebieden. In de inleiding staat dat de brede definitie van cultuur de verbinding is met de andere leergebieden, maar dat wordt nergens genoemd. Erfgoed zorgt juist voor samenhang. Andere vakgebieden zouden bijvoorbeeld bij de uitwerking van de opdrachten aangegeven kunnen worden of een aparte opdracht waarin de samenhang duidelijk wordt. Aan de andere kant zijn de grote opdrachten zo ruim dat ze nog alle kanten ingevuld kunnen worden. - Aandacht voor de intrinsieke waarde van kunst en cultuur en voor immaterieel erfgoed anders dan ambachten (rituelen, gebruiken, volkscultuur etc). Kunst en erfgoed zijn beide onderdeel van cultuur. Ook de aandacht voor leren, doorzettingsvermogen, en vaardigheden aanleren mag groter zijn. - De dynamische erfgoedopvatting en erfgoedwijsheid: erfgoed is niet vaststaand, maar hoe erover gedacht wordt verandert voortdurend, zoals waarden in heden en verleden. - Bewustwording van sociaal-maatschappelijke processen en tendensen, zoals de snelheid van de ontwikkeling van techniek en de gevolgen voor de samenleving. 7. Bij welke grote opdrachten zie je mogelijkheden tot samenhang met andere leergebieden? Vink de titels aan (n=9) 1 5 (55,6%) Kunst kleurt je verhalen (identiteit) 2 1 (11,1%) Kunst maken is een andere manier van leren (artistiek-creatief vermogen) 3 3 (33,3%) Kunst stimuleert vernieuwing en innovatie (creatieve industrie) 4 2 (22,2%) Met je kunstwerk de wereld in! (Gemeenschappelijke presentatie) 5 3 (33,3%) Oefening baart kunst (onder constructie: ambacht) 6 7 (77,8%) Cultuur geeft betekenis aan sporen uit het verleden (erfgoed) 7 4 (44,4%) Kunst ervaren leidt tot dialoog (interactie) 8 7 (77,8%) Kunst is de spiegel van de wereld (engagement) 9 8 (88,9%) Kunst vertelt verhalen (heden en verleden) 10 3 (33,3%) Is dit kunst?! (onder constructie: schoonheid) 8. Licht je antwoord toe per grote opdracht Er is samenhang met alle andere leergebieden. Kunst is een manier van leren. Erfgoed is een verbindende factor: Verhalen en betekenis verlenen aan je omgeving is voor alle leergebieden.

3 Opdracht 1: Samenhang met burgerschap: omgaan met een andere identiteit en met je eigen verschillende identiteiten. M&M (religie, levensbeschouwing, filosofie) gaat over je uiten en communiceren, onlosmakelijk verbonden met identiteitsontwikkeling. Opdracht 3 en 5: Verbinding met techniek, burgerschap, M&M (geschiedenis, filosofie) Opdracht 6: Erfgoed heeft een verbinding met K&C, M&M (geschiedenis, filosofie), en Burgerschap: dynamisch erfgoedbegrip en erfgoedwijsheid, multi-perspectiviteit. Opdracht 7: Verbreed de titel naar cultuur (erfgoed). Context wordt ook opgedaan bij burgerschap en M&M. Bij opdracht 8: Bewust maken van betrokkenheid en interactie met de omgeving zijn van belang. Spreek liever van cultuur (erfgoed) in plaats van kunst als spiegel. Deze kan niet zonder M&M (geschiedenis en filosofie): Wie ging jou voor en waarom? Welke rol nemen kunst en cultuur daarbij in? Engagement is ook een kernwoord van burgerschapsonderwijs. Bij opdracht 9: Verhalen vertellen is een puur menselijke bezigheid en dus een koppeling met M&M en Talen Bij opdracht 10: Verbreed dit naar waardering / waarde: hoe bepaal je die en wat speelt daarbij een rol? 9. De grote opdrachten zijn uitgewerkt met een toelichting. Hierin zitten aanknopingspunten om in een volgende fase van het proces de kennis en vaardigheden uit te kunnen werken. Kun je bij een grote opdracht naar keuze concrete suggesties geven voor kennis en vaardigheden? (n=9) 1 1 (11,1%) Kunst kleurt je verhalen (identiteit) 6 6 (66,7%) Cultuur geeft betekenis aan sporen uit het verleden (erfgoed) 7 1 (11,1%) Kunst ervaren leidt tot dialoog (interactie) 9 1 (11,1%) Kunst vertelt verhalen (heden en verleden) 10. Licht je antwoord toe Opdracht 1: Dit raakt het hele onderwijs: artistieke en ambachtelijke vaardigheden, kennis van de maatschappij voor context, kennis van natuur en techniek om een verhaal levendiger te maken of vast te leggen. Kennis van talen om je verhaal te vertellen, enzovoort. Opdracht 6: Neem erfgoedwijsheid mee in deze gebalanceerde tekst en werk ook attitudes uit. Waarde en betekenis geven zijn kernvaardigheden. Laat leerlingen zelf presenteren en samenwerken tijdens onderzoek. Cultuur geeft betekenis aan verleden en heden, en bouwstenen voor onze toekomstige cultuur, een nieuw duurzaam verhaal voor onze multiculturele samenleving. Werk vanuit verschillende perspectieven, zoals de samenhang met tijd / historisch redeneren en met ruimte / geografisch perspectief, met kennis over of inzicht in processen van controverse of uit- en insluiting, bijvoorbeeld vanuit koloniaal verleden of sinterklaas. Opdracht 7:

4 De meeste vaardigheden staan er in, maar een standpunt is in ontwikkeling en kan veranderen, dus flexibiliteit en aanpassingsvermogen horen er bij. Verder is kennis nodig van beeldtaal, symboliek, kunstgeschiedenis, cultuurgeschiedenis en de context waarbinnen een object functioneert. Opdracht 9: Hier komt alles bijeen wat nodig is om de grote wereld in te trekken, maak dit niet te omvangrijk. 11. In hoeverre sluit de toelichting van de grote opdrachten K&C aan bij vakinhoudelijke of (recente) wetenschappelijke inzichten van het leergebied? (n=8) Enigszins 3 (37,5%) In behoorlijke mate 5 (62,5%) 12. Licht je antwoord zo bondig en concreet mogelijk toe, bij voorkeur met bronnen. De bronnenlijst ziet er al behoorlijk compleet uit, belangrijke publicaties met verschillende invalshoeken staan er bij. Religie/religieuze kunst/erfgoed wordt wel wat gemist. Aanvullingen: - Wijzer met erfgoededucatie. Leerdoelen voor erfgoededucatie. Handleiding primair onderwijs. Zeeman & de Regt i.s.m. Erfgoed Brabant. - Gedachtengoed van Hester Dibbets over erfgoed wijsheid. Dat geeft aanknopingspunten voor de verdere uitwerking - Nonja Voorhaar heeft desgewenst meer informatie (telefoonnummer via LKCA) - Anja Sinnige, Historisch bewustzijn. Dit betoogt het belang van de lokale omgeving als bron voor educatie. Leerlingen spelen een rol bij het bepalen wat (het) erfgoed eigenlijk is. - Ongelofelijk van Zonderdorp, leuk boek, niet per se over onderwijs - Jacquelien Vroemen, Educatie in Erfgoed (2018). Over erfgoededucatie en erfgoedwijsheid - SLO leerplankader erfgoed - voor leerdoelen erfgoededucatie voor het basisonderwijs - Huizinga en zijn begrip 'historische sensatie'. Pas dit beter toe dan nu het geval is in de grote opdracht. Historische sensatie is geen doel, maar hooguit iets dat kan bijdragen aan het ontwikkelen van besef van de waarde van erfgoed - Carla van Boxtel, hoogleraar vakdidactiek geschiedenis: Verlangen naar een tastbaar verleden 13. Welke suggesties heb je voor verbetering van de grote opdrachten K&C in algemene zin? Complimenten voor hoe ver het ontwikkelteam al gekomen is. Een aantal punten die men mee wil geven: - Graag concretere titels - Let op de overlap tussen opdrachten, zorg voor een goede focus - Verschillende opdrachten gaan over verhalen, die zouden tot één grote opdracht samengevoegd kunnen worden - Voeg naast een goede en duidelijke definitie van kunst en cultuur ook een definitie van erfgoed toe en hoe deze zich tot elkaar verhouden. Gebruik het begrip cultureel erfgoed helder en transparant, inclusief de samenhang met andere leergebieden - Erfgoed lijkt nog weinig aan de orde te komen, dit zou bijvoorbeeld bij 7, 8 en 9 goed aan de orde kunnen komen. De nadruk ligt meer op kunst dan op cultuur. - Verander titel 6 in betekenis geven aan sporen uit het verleden - Het denken over erfgoed verandert in de loop van de tijd - Vergroot de belangstelling voor de leefomgeving en de toekomst, omgaan met diversiteit, relaties en wisselend perspectief

5 - Het aspect religie in relatie tot kunst, cultuur en erfgoed = Vragen ontwikkelgroep Burgerschap 14. In hoeverre dekt het geheel aan grote opdrachten de kern van burgerschapsonderwijs? (n=7) Enigszins 3 (42,8%) Behoorlijk 4 (57,2%) 15. In hoeverre geeft het geheel aan grote opdrachten duidelijkheid over wat de kern van burgerschapsonderwijs is? (n=7) Enigszins 3 (42,8%) Behoorlijk 2 (28,6%) Zeer 2 (28,6%) 16. Licht je antwoord toe Het is lastig om een beeld te vormen van wat nu de bedoeling is van het leergebied burgerschap. De genoemde onderwerpen komen versnipperd over, al lijken alle facetten aanwezig te zijn. De onderwerpen komen staatsrechtelijk en gericht op het ontwikkelen van gewenste burgers over. Het mag wat meer opener en meer gaan over kennis en vaardigheden. De verbinding met andere leergebieden zijn ook nog niet uitgewerkt. Zorg dragen voor gezamenlijk erfgoed (lokaal, regionaal en werelderfgoed) ontbreekt, terwijl vragen als wat bewaren we waarom voor later wel relevant zijn. Bij onderwerpen 4 en 5 zou erfgoed goed ingebracht kunnen worden. Ook een onderwerp als ethiek zou hier bij passen, maar wordt niet genoemd. Dat geldt ook voor religie. Er is een discrepantie tussen de toelichting en de uitwerking. In de toelichting gaat het over wat leerlingen zelf kunnen, bij de grote opdrachten over wat leerlingen leren over. De nadruk ligt op het passief leren en veel minder op wat zij zelf aan inspraak en vaardigheden hebben om dat te doen. 17. In hoeverre zijn de gepresenteerde grote opdrachten toekomstgericht? (n=8) Enigszins 3 (37,5%) Behoorlijk 5 (62,5%) 18. Licht je antwoord toe De toelichting en gekozen invalshoeken lijken veel uit de actualiteit te komen en worden nogal stellend gebracht. De tijd, de techniek en de huidige wereld maken het lastig om toekomstgericht te zijn. Misschien zijn de mondiale ontwikkelen die genoemd worden over een paar jaar helemaal geen issues meer. De opdrachten zijn gericht op het ontwikkelen van de leerling tot burger die zelfstandig kan functioneren. Helemaal dekkend kan het niet zijn, omdat ontwikkelingen op vele gebieden zo snel gaan. Maar flexibiliteit, leren omgaan met nieuwe ontwikkelingen en fenomenen die zich aandienen komt niet aan de orde. Leerlingen moeten leren omgaan met deze nieuwe ontwikkelingen. Kennis van (subliminale) beïnvloeding, reclame, en propaganda, al dan niet via moderne techniek is daar onderdeel van. 19. De opdracht van het ontwikkelteam is om de kern van Burgerschap te vatten in grote opdrachten. Zijn er elementen die u vindt ontbreken of overbodig acht in de grote opdrachten? Noem de drie belangrijkste omissies en/of aanvullingen. De uitwerking komt op sommigen versnipperd over, wat aanvullingen moeilijk maakt. Omdat burgerschap geen eigen vak is, is het belangrijk in de formulering direct verbinding met andere leergebieden te zoeken. De drie mondiale opdrachten worden als overbodig ervaren en mogen veel

6 breder geformuleerd worden. Onderwerpen als klimaatverandering of techniek zijn te smal, het gaat om algemeen zorg dragen voor je omgeving en de invloed die ontwikkelingen hebben op jou en de samenleving. De wisseling van perspectief, omgaan met diversiteit en rationeel denken kunnen worden toegevoegd. Aandacht voor het zorg dragen voor gezamenlijk erfgoed wordt gemist, en dat erfgoed in de toekomst anders kan zijn. Erfgoed kan ingezet worden bij 4, 5 en 11: het kan een belangrijke rol spelen bij identiteitsvorming, en de veranderende en verschillende identiteiten. Bij opdracht 3 gaat het ook om respect hebben voor andermans mening, maar wel binnen bepaalde grenzen die de leerling moet leren kennen. Technologisch burgerschap is hier een issue: hoe verhoudt je je daar tegenover en welke ontwikkelingen kun je waarnemen. Bij opdracht 4 past de titel niet bij de tekst die er onder staat, het zou hier meer kunnen gaan over globalisering. = Vragen ontwikkelgroep Mens & Maatschappij 20. Ontwikkelteam Mens & Maatschappij heeft meer tijd nodig om grote opdrachten te kunnen formuleren en wil daarom eerst in verschillende gespreksrondes een aantal dilemma s en vragen voorleggen. Kun je vanuit erfgoed suggesties geven Het leergebied is veelomvattend. Er veel lesinhoud die snel veroudert en die leerlingen ook via andere wegen leren kennen. Verbeelding, reflectie en het doorgronden van de essenties door zaken vanuit andere perspectieven te bekijken en in een historische context te plaatsen zijn daarmee belangrijker. Benoem verschillende perspectieven zoals geografisch, historisch, economisch, sociaal, politiek en filosofisch perspectief. Zij geven inhoud aan het leren kijken naar de wereld. Voeg cultureel erfgoed als perspectief toe, als handig middel voor verbindingen. Erfgoededucatie gaat over de omgeving van de leerling en op dat microniveau komen alle dingen samen. Bekijk de ontwikkelingen meer vanuit duurzaamheid dan vanuit groei, en wat we kunnen leren uit wat al eerder gemaakt is. In- en uitsluiting en controverse zorgen voor een verrijking. Er is een lessenserie voor het basisonderwijs op basis van verhalend ontwerpen, waarbij leerlingen onderzoek doen naar hun lokale omgeving en de resultaten presenteren op een interactieve kaart met behulp van een app. ( / Dit kan als voorbeeld dienen hoe veel dingen samen kunnen komen. Vraag de collega's van K&C ondersteuning bij het doorlopen van een creatief proces om in de kennelijke worsteling die het ontwikkelteam doormaakt een volgende stap te zetten.