Wijkambities VLEUTEN-DE MEERN 2014-2018 Van "Samen Werken" naar "Samenwerken" www.utrecht.nl 1
Inhoudsopgave Samenvatting Hoofdstuk 1: Inleiding 4 1.1 De wijk 1.2 Onderzoeksaanpak 1.3 Beeld van de subwijk 1.4 De hoofdambities 1.5 Leeswijzer Hoofdstuk 2: Huidige situatie van de wijk 9 2.1 De wijk in cijfers 10 Hoofdstuk 3: Analyse van de wijk 12 3.1 Haarzuilens 12 3.2 Vleuten 12 3.3 De Meern 13 3.4 Veldhuizen/De Balije 14 3.5 Vleuterweide 15 3.6 Maximapark 15 3.7 Rijnenburg ` 17 Hoofdstuk 4: Ambities voor de wijk 18 Hoofdstuk 5: Vervolg 20 Bijlage: Cijfers over de wijk 2008-2012 Colofon 2
Samenvatting Met 44.854 inwoners is de wijk Vleuten-De Meern de grootste wijk van Utrecht. De wijk ligt ten westen van Utrecht, aan de westzijde van de wijk Leidsche Rijn en de oostzijde van Het Groene Hart. De wijk heeft veel groen en een landelijk karakter. De kernen Vleuten en De Meern hebben door hun kleinschaligheid en hun diversiteit van bebouwing een dorps karakter. Het landelijke gebied tussen de kern Vleuten en de kern De Meern heeft voor het grootste deel al plaats gemaakt voor de nieuwbouw van Vleuterweide, De Woerd, De Balije en Veldhuizen. Ten noorden van de oude kern van Vleuten komen nog twee bouwlocaties: Haarzicht en Haarrijn. Over Rijnenburg is gelet op de huidige markt niets te zeggen. Samen worden in deze wijkdelen (inclusief Rijnenburg) uiteindelijk 17.000 nieuwe woningen gebouwd. Het Maximapark is onderdeel van de wijk Vleuten De Meern. Het gebied rondom Haarzuilens wordt ingericht als recreatiegebied. Bij het opstellen van de ambities en prioriteiten zijn we uitgegaan van een SWOT-analyse van de wijk. Wat gaat goed of slecht(er)? En wat zijn de kansen? Op basis van deze analyse hebben we voor de wijk vier hoofdambities geformuleerd. Daarbij blijft het streven naar een leefbare en veilige wijk waar iedereen naar tevredenheid kan wonen, leren, spelen en werken het uitgangspunt. De volgende vier speerpunten hebben wij mede naar aanleiding van alle reacties van bewoners, ondernemers en professionals in de wijk verder geconcretiseerd. 1. Het optimaliseren van de bereikbaarheid en het terugdringen van verkeersoverlast. De verkeersdrukte is nu al een gegeven en zal de komende jaren nog een belangrijk item blijven. De beleving van die verkeersdrukte door de bewoners geeft al jaren aanleiding om de ervaren overlast als grootste ergernis in Vleuten-De Meern te benoemen. Apart onderdeel daarvan zijn de problemen die de bouwactiviteiten geven voor bereikbaarheid van delen in de wijk en door de overlast die er van wordt ondervonden. Een ander belangrijk aspect is het sluipverkeer door de bestaande kernen. Op het gebied van openbaar vervoer per bus liggen verbeteringen in het verschiet wat betreft inzet soort materieel. Ook de verkeersveiligheid in de wijk (snelheid, oversteekplaatsen, fietspaden, bewegwijzering) speelt een belangrijke rol in de beleving van de bewoners. 2. Op basis van de bevolkingsgroei investeren in reële en noodzakelijke voorzieningen voor alle bewonersgroepen. Het voorzieningenniveau op het gebied van onderwijs en sport is zonder meer goed te noemen. Dat geldt in belangrijke mate ook voor de commerciële centrumvoorzieningen. Maar met name de voorzieningen voor de grote groep jongeren in de leeftijdscategorie van 12-17 jaar dreigen de komende jaren te kort te schieten. Ook voor de groeiende groep ouderen zal er vanuit de gemeente aandacht moeten zijn. 3. Een snelle ontwikkeling van het Hart De Meern. Het uitblijven van de ontwikkeling van het Hart De Meern is voor alle betrokken bewoners een doorn in het oog. Er moeten de komende tijd nog belangrijke stappen gezet worden in de ontwikkeling van een vernieuwd Hart De Meern. De verdere planontwikkeling wordt vorm gegeven in vier sporen: - Ontwikkeling Mereveldplein - Verbeteren van de Leefbaarheid door o.a. tijdelijke inrichting en projecten - Ontwikkeling van het Hart van De Meern - Oplossen problematiek Verkeer en Bereikbaarheid 4. Het verbeteren eteren van de tolerantie van bewoners onderling bij het meervoudig gebruik van de openbare ruimte. De wijk Vleuten-De Meern is niet alleen de grootste wijk van Utrecht maar heeft ook in bevolkingssamenstelling een paar opvallende punten. Ruim een kwart (28,5%) van de inwoners is tussen de 0 17 jaar oud. Daartegenover staat dat de helft van dat percentage (11,1%) van de inwoners bestaat uit 65-plussers. En het percentage inwoners van niet-westerse afkomst is 13,2%. De wijk is de komende jaren nog fors in beweging; in de nieuwe buurten en in de bestaande kernen en de omliggende agrarische en recreatieve gebieden. En alle groepen gebruiken dezelfde openbare ruimte. Dat uit zich regelmatig in conflicterende belangen. Veel vragen en klachten die bij het wijkservicecentrum binnenkomen betreffen deze zaken. Overige, veelgenoemde punten in de reacties vanuit de vier onderzoekssporen, waar we als wijkservicecentrum Vleuten-De Meern aandacht aan gaan besteden zijn: het Maximapark, duurzaamheid, veiligheid, wonen, wnkel- en horecavoorzieningen en cultuur. 3
1 Inleiding In Utrecht wordt al meer dan twintig jaar wijkgericht gewerkt. Het college en de gemeenteraad zijn van mening dat het nodig en mogelijk is om het gebiedsgerichte werken in de komende jaren verder te ontwikkelen. In de notitie 'Uitgangspunten voor versterking van het wijkgericht werken' (vastgesteld door gemeenteraad in mei 2011) geven we richting aan deze ontwikkeling. De wijkambities zijn één van de meest zichtbare producten van wijkgericht werken. Ze vormen voor de gemeente, wijkpartners en (actieve) bewoners en ondernemers een richtinggevend kader voor de inzet in de wijk. Elke vier jaar (collegeperiode) worden 'wijkambities' opgesteld, waarin staat wat de behoefte (vraag) in de wijken is en wat de wijk het meest van belang vindt voor de komende jaren. In tijden van krapte moet de gemeente kiezen waar zij haar geld aan uit geeft. Door de wijkambities weet de gemeente de gewenste ontwikkeling van de wijk en waar zij de komende jaren meer, of juist minder, aandacht aan moet besteden. De wijkambities worden samen met de bewoners en ondernemers uit de wijk ('in dialoog met de wijk') gemaakt. De wijkambities vormen vervolgens gedurende vier jaar de basis voor de activiteiten in de wijk. Eind 2013 bepaalt de gemeenteraad waar de gemeente in 2014 haar geld aan uitgeeft. Daarom zijn we begin 2013 gestart met het proces om te komen tot de wijkambities 2014-2018. 1.1 De wijk De wijk Vleuten De Meern ligt ten westen van Utrecht, aan de westzijde van de wijk Leidsche Rijn en de oostzijde van Het Groene Hart. De wijk heeft veel groen en een landelijk karakter. De kernen Vleuten en De Meern hebben door hun kleinschaligheid en hun diversiteit van bebouwing een dorps karakter. Het landelijke gebied tussen de kern Vleuten en de kern De Meern heeft voor het grootste deel al plaats gemaakt voor de nieuwbouw van Vleuterweide, De Woerd, De Balije en Veldhuizen. Ten noorden van de oude kern van Vleuten komen nog twee bouwlocaties: Haarzicht en Haarrijn. Samen worden in deze wijkdelen uiteindelijk 17.000 nieuwe woningen gebouwd. Het Maximapark is onderdeel van de wijk Vleuten De Meern. Het is een groot en veelzijdig groengebied, waar je kunt wandelen, sporten, spelen en fietsen. Het gebied rondom Haarzuilens wordt ingericht als recreatiegebied voor de wijken Leidsche Rijn en Vleuten De Meern. Het merendeel van de totale woningvoorraad bestaat uit eengezinswoningen. Ook in de nieuwe locaties worden merendeels koopwoningen gerealiseerd. De meeste mensen zijn positief over hun woning en de geneigdheid om te verhuizen is laag. De ouderen wonen vooral in de kernen Vleuten en De Meern. De bewoners van de nieuwe delen zijn vooral jonge gezinnen. Het aandeel jeugd bedraagt ruim een kwart van de inwoners. Het aanbod van voorzieningen is gelijk verdeeld over de kernen Vleuten en De Meern. Dit geldt voor scholen, maar ook voor maatschappelijke voorzieningen zoals sociaal-culturele centra en muziekscholen. 1.2 Onderzoeksaanpak In de periode april en mei 2013 is in alle tien Utrechtse wijken een onderzoek uitgevoerd via het digitale bewonerspanel. Ook zijn in alle wijken vormen van wijkdialogen en netwerkgesprekken georganiseerd. Bewoners, ondernemers en de wijkraad zijn uitgenodigd om hun mening te geven over de problemen en kansen in de wijk en de prioriteiten voor de komende jaren. Verschillende afdelingen van de gemeente en diverse wijkpartners waren betrokken bij de voorbereiding van de analyse en het omschrijven van de gewenste situatie van de wijk. Met 44.854 inwoners is de wijk Vleuten-De Meern de grootste wijk van Utrecht. De top-drie buurtproblemen die voor Vleuten-De Meern uit de wijkenmonitor komen zijn: Verkeersproblematiek in ruime zin (incl. verkeersoverlast) Vervuiling en beheer openbare ruimte Jeugdproblematiek en de aanpak hiervan 4
Belangrijke opmerkingen uit de andere sporen die gevolgd zijn in de raadpleging zijn: Verkeersproblematiek in ruime zin (incl. verkeersoverlast) Onvrede over de gang van zaken m.b.t. de ontwikkeling van het Hart De Meern Te weinig voorzieningen als horeca en voor de verschillende leeftijdsgroepen jongeren Bij het opstellen van de ambities en prioriteiten zijn we uitgegaan van een SWOT-analyse van de wijk. Wat gaat goed of slecht(er)? En wat zijn de kansen? De analyse is in eerste instantie tot stand gekomen op basis van vier sporen. Deze sporen zijn: - Een digitale enquête via de website van de gemeente Utrecht - Raadpleging van het Utrechtse digitale panel - Ophalen van informatie in de vele netwerkbijeenkomsten in de wijk - Verschillende vormen van wijkdialogen in de wijk - Bijeenkomst met de wijkraad - Enquête onder de partners in het sociaal-maatschappelijk veld - Stickeracties in de publieksruimte van het Wijkservicecentrum Vleuten-De Meern en op de markt Vleuten Deze werkwijze heeft in vergelijking met die bij het opstellen van de wijkambities 2012-2014 een veel grotere respons gekend. Naast dit kwantitatieve aspect is er ook een groot verschil tussen het soort reacties. Was er in 2011-2012 nog sprake van resultaten van een groepsdiscussie; nu hebben we vooral enige honderden individuele reacties die gebundels kunnen worden in groepen die uiting geven aan tevredenheid enerzijds (woonklimaat en beheer openbare ruimte) en onvrede anderzijds (verkeer, centrum De Meern). 1.3 Beeld van de subwijken Het historisch karakter, de groene uitstraling, en de sterke sociale samenhang karakteriseren het dorpse Haarzuilens. Een goed bereikbare kern met een dorpse uitstraling door het vele groen en bewonersnetwerken, waar alle noodzakelijke voorzieningen en meer te vinden is, typeert Vleuten. De Meern, gelegen aan de Leidsche Rijn, wordt gekenmerkt door haar goede bereikbaarheid en een sterke sociale samenhang. Het dorpse hart kent tal van voorzieningen. Doorn in het oog is achterblijven van de ontwikkeling van "Hart de Meern". Veldhuizen en De Balije zijn rustige en ruime woonwijken, waar de straatnamen in De Balije en referentiepunten in Veldhuizen verwijzen naar het Romeins verleden van dit gebied. Vleuterweide is de grootste subwijk. Er wordt nog gebouwd en er is veel gevarieerde woningbouw. Het in 2011 geopende winkelcentrum is een succes voor de wijde omgeving. Gelegen in het hart van de Vinex locatie Leidsche Rijn, groeit een bijzonder park ter grootte van de Utrechtse binnenstad: het Maximapark. Door haar veelzijdigheid een ontmoetingsplek voor verschillende doelgroepen. Met name Het Lint is een zeer druk bezochte plek. Er is een breed aanbod van sportverenigingen, een parkrestaurant, een avontuurlijke speeltuin en binnen afzienbare tijd het Castellum Hoge Woerd, waarmee ook historie en cultuur een aandeel krijgt in het park. Het Maximapark is officieel geopend door koningin Maxima op 5 juli 2013. Rijnenburg wordt gekenmerkt door veel groen (weilanden) en de Nedereindse plas. 5
1.4 De hoofdambities Op basis van deze analyse hebben we voor de wijk vier hoofdambities geformuleerd. daarbij blijft het streven naar een leefbare en veilige wijk waar iedereen naar tevredenheid kan wonen, leren, spelen en werken het uitgangspunt. Deze vier hoofdambities (speerpunten) hebben wij mede naar aanleiding van alle reacties van bewoners, ondernemers en professionals in de wijk in hoofdstuk 4 verder geconcretiseerd. Vanuit een verdere operationalisering van de ambities lopen er een groot aantal uitvoeringsprojecten in de wijk, die naar onze mening bijdragen aan het verwezenlijken van de hoofdambities. In de gemeentelijke stedelijke programma's en plannen wordt gekeken naar het samenvallen van die voornemens met de wijkambities. Voor sommige plannen zijn in de (meer)ja(a)r(en)plannen al middelen gereserveerd. Voor andere ambities/prioriteiten zijn die binnen de jaarplannen mogelijk nog te vinden en voor andere plannen zijn de middelen wellicht niet te vinden. In de voorjaarsnota en programmabegroting (najaar) stelt de gemeenteraad vast welke wijkambities in het jaar daarop/collegeperiode door de diverse afdelingen van de gemeente gerealiseerd kunnen worden. Daarmee is het totaal van de deze wijkambities het toetsingskader voor de inzet van de gemeente in de wijk Vleuten-De Meern. De aanpak van belangrijke of urgente onderwerpen, die niet beschouwd worden als 'regulier werk', worden meegenomen in jaarlijkse wijkactieprogramma's. Naast het wijkactieprogramma zijn er de lopende reguliere of incidentele projecten in de wijk. Deze worden in diverse programma s van de vakafdelingen inclusief het wijkservicecentrum opgenomen. Vleuten-De Meern is een wijk die ook in de komende jaren nog zal groeien. Een wijk waarin de ontwikkelingen zich zowel in de nieuwe buurten voordoen als in de bestaande kernen en de omliggende agrarische en recreatieve gebieden. Door de doorgaande groei van de wijk en invloed daarvan op het dagelijkse leven in de wijk zijn de hoofdambities met name gericht op dat aspect in de wijk. Uitzondering daarop is de ambitie die betrekking heeft op het ontwikkelen van het Hart van De Meern. Door het opstellen van de ambities menen wij dat in ieder geval twee elementen uit de top-drie vanuit de wijkenmonitor goede aandacht zullen gaan krijgen. Het betreft de verkeersproblematiek in ruime zin (incl. verkeersoverlast) en de Jeugdproblematiek en de aanpak hiervan. De vervuiling en beheer openbare ruimte is een probleem met twee gezichten. In de reacties vanuit de wijk vanuit de vier sporen komt zowel de geweldige kwaliteit van de openbare ruimte als de zorg voor het onderhoud naar voren. Omdat wij van mening zijn dat een goed beheer van de openbare ruimte, daar waar mogelijk in overleg met de gebruikers, een kerntaak van de gemeente is, hebben wij geen aparte ambitie voor dit onderwerp opgesteld. Het optimaliseren van de bereikbaarheid en het terugdringen van verkeersoverlast. De verkeersdrukte is nu al een gegeven en zal de komende jaren nog een belangrijk item blijven. De beleving van die verkeersdrukte door de bewoners geeft al jaren aanleiding om de ervaren overlast als grootste ergernis in Vleuten-De Meern te benoemen. Apart onderdeel daarvan zijn de problemen die de bouwactiviteiten geven voor bereikbaarheid van delen in de wijk en door de overlast die er van wordt ondervonden. Een ander belangrijk aspect is het sluipverkeer door de bestaande kernen. Op het gebied van openbaar vervoer per bus liggen verbeteringen in het verschiet wat betreft inzet soort materieel. Ook de verkeersveiligheid in de wijk (snelheid, oversteekplaatsen, fietspaden, bewegwijzering) speelt een belangrijke rol in de beleving van de bewoners. Investeren op het realiseren van voldoende voorzieningen voor alle bewonersgroepen; anticiperend op de groei van de bevolking van de wijk. Het voorzieningenniveau op het gebied van onderwijs en sport is kwantitatief zonder meer goed te noemen. Knelpunt is nog de te grote concentratie van deelnemers op specifieke momenten in de week. Ook voor de commerciële centrumvoorzieningen geldt dat op zich goed gergeld is. Maar met name de voorzieningen voor de grote groep jongeren in de leeftijdscategorie van 12-17 jaar dreigen de komende jaren te kort te gaan schieten. Ook voor de groeiende groep ouderen zal er vanuit de gemeente aandacht moeten zijn. Het is aan de gemeente in het algemeen en aan het wijkservicecentrum in het bijzonder om ontwikkelingen van alle betrokken partijen op dit punt te stimuleren en te faciliteren. Het samenlevingsaspect komt terug in ambitie 4. 6
Een voortvarende ontwikkeling van het Hart De Meern. Het uitblijven van de ontwikkeling van het Hart De Meern is voor alle betrokkenen (bewoners en ondernemers) een doorn in het oog. Er is uit de vier sporen raadpleging een stortvloed van overwegend negatieve reacties gekomen over de situatie in De Meern. Er moeten dan ook de komende tijd belangrijke stappen gezet worden in de ontwikkeling van een vernieuwd centrum: het Hart De Meern. Deze verdere planontwikkeling wordt vorm gegeven in vier sporen, waarover bestuurlijk nog voor het zomerreces 2013 knopen over worden doorgehakt. - Ontwikkeling Mereveldplein - Verbeteren van de Leefbaarheid door o.a. tijdelijke inrichting en projecten - Ontwikkeling van het Hart van De Meern - Oplossen problematiek Verkeer en Bereikbaarheid Het verhogen van de tolerantie van bewoners onderling bij het meervoudig gebruik van de openbare ruimte van de wijk Vleuten-De Meern. De wijk Vleuten-De Meern is niet alleen de grootste wijk van Utrecht maar heeft ook in bevolkingssamenstelling een paar opvallende punten. Zo heeft de wijk, op Leidsche Rijn na, het hoogste percentage jonge inwoners. Ruim een kwart (28,5%) van de inwoners is tussen de 0 17 jaar oud. Daartegenover staat dat de helft van dat percentage (11,1%) van de inwoners bestaat uit 65-plussers. En het percentage inwoners van niet-westerse afkomst is 13,2%. De wijk is de komende jaren nog fors in beweging. Zowel in de nieuwe buurten als in de bestaande kernen en de omliggende agrarische en recreatieve gebieden. En alle groepen in de samenleving gebruiken dezelfde openbare ruimte. Dat uit zich regelmatig in conflicterende belangen zoals die tussen autogebruik versus fietsers en voetgangers. Parkeren en de wens naar ander gebruik van de vrije openbare ruimte. Hondenbezitters en niet-hondenbezitters. Voetballende jongeren en daarover klagende bewoners. Hangjongeren zijn al snel een bedreiging. Heel veel vragen en klachten die bij het wijkservicecentrum binnenkomen betreffen deze zaken. Om die reden hebben wij een ambitie op dit punt geformuleerd. Wij willen bij al onze activiteiten, netwerkbijeenkomsten en het afhandelen van vragen van bewoners en bewonersgroepen aandacht vragen voor meer begrip en tolerantie van bewoners voor elkaars activiteiten. Daarnaast willen wij gezamenlijke activiteiten stimuleren en faciliteren. Conclusies overige, veelgenoemde punten Maximapark Het Maximapark nadert in de periode 2014-2018 haar voltooiing. Ook nu al scoort het heel hoog in de categorie sterke punten en kansen voor de wijk. Er worden nog wel een aantal suggesties gedaan voor het gebruik van het park en de participatie van bewoners bij het opstellen van plannen voor dat gebruik en het beheer van het park. Bij het maken en implementeren van een integraal beheerplan voor het park als een belangrijke opgave voor de nabije toekomst zullen er veel betrokken bewoners en bewonersgroepen gehoord worden. Een belangrijk aspect is de realisatie van Castellum Hoge Woerd wat een belangrijke bijdrage levert aan het compleet maken van het aanbod aan voorzieningen en activiteiten in het park. Duurzaamheid In de reacties op de vraag naar een mening over de toekomst van de wijk zijn er veel reacties gekomen op het punt van de duurzaamheid. Wij hebben gemeend geen ambitie te moeten formuleren op dit gebied op wijkniveau. Stedelijk lopen er een aantal programma s die ook voor de wijk Vleuten-De Meern gelden. Het gaat daarbij om beleid en projecten op het gebied van Wonen, Bedrijvigheid, Mobiliteit, Energieopwekking en Duurzame herontwikkeling. Voorbeelden zijn de projecten om te komen tot stimuleren van het elektrisch rijden (veel genoemd in de raadpleging) d.m.v. oplaadpunten (dat bij de keuze van de plekken ook weer raakt aan ambitie 4) en het beleid om Utrecht C)2 neutraal te maken in 2020. 7
Veiligheid Uit de raadplegingen komt naar voren dat een deel van de bewoners zich zeer goed voelt in de wijk en een deel zich zorgen maakt over de veiligheid. Conclusie is in feite dat men de wijk graag op het veiligheidsniveau van dit moment ziet blijven en dat er dus ten aanzien van een aantal mogelijke bedreigingen preventief moet worden gehandeld door de gemeente en haar partners. Daarnaast is het opvallend is dat een groot deel van de reacties onder het punt veiligheid de verkeersveiligheid betroffen. Wij denken dat we door het formuleren van een wijkambitie op het punt bereikbaarheid en verkeer voor het grootste deel tegemoet komen aan die opmerkingen. Een tweede belangrijke categorie onder de noemer veiligheid is het aantal opmerkingen over jongerenoverlast. Wij denken dat die aan bod komt in onze ambitie over het realiseren van voldoende aanbod voor alle groepen in de wijk. Een deel van de geplaatste opmerkingen (bv. woninginbraak en autokraken) wordt meegenomen in de stedelijke speerpunten veiligheid die ook voor de wijk Vleuten- De Meern gelden. Wonen Er worden opmerkingen gemaakt over verbeteringen in de woonsituatie, die onder te brengen zijn bij verkeersoverlast, beheer openbare ruimte, ontwikkeling van de kernen van de dorpen en veiligheid. Echter voor het zeer overgrote deel zijn de respondenten buitengewoon tevreden over het wonen in Vleuten-De Meern. Winkel- en horecavoorzieningen Er zijn twee opvallende conclusies te trekken uit de reacties uit de wijk. Grote onvrede over het centrum De Meern en een roep om meer horeca met terrasjes. De ontwikkeling van het centrum van De Meern is een van de ambities van de wijk en concreet worden er al heel veel acties ondernomen en projecten gestart om die ontwikkeling op gang te brengen. Horeca al dan niet met terrasjes is een kwestie van het aanbod uit de markt en het streven van de gemeente om dat waar maar mogelijk toe te staan. Cultuur Er worden opmerkingen gemaakt over zowel het ontbreken van aanbod in de huidige situatie, als over het ontbreken van beleid van de gemeente om cultuur in de wijk financieel, fysiek en organisatorisch te stimuleren. Verder wordt er gewezen op de komst van het Castellum De Hoge Woerd dat mogelijk een bijdrage zou kunnen leveren aan het cultuuraanbod, maar ook op het sluiten van vierkante meters in de buurthuizen. 1.5 Leeswijzer Het hoofdstuk één geeft in het kort weer wat er in dit stuk wordt beoogd en op basis waarvan. Verder een samenvatting en een aantal conclusies. Hoofdstuk twee geeft een algemeen beeld van de wijk. Deze zijn afkomstig van de afdeling Onderzoek van de gemeente Utrecht. In hoofdstuk drie wordt er per subwijk ingegaan op de sterke en zwakke punten van de wijk en welke kansen en bedreigingen er zijn. Deze sterkte zwakte analyse is gebaseerd op een aantal bronnen. De kennis van de wijk vanuit de gemeente en de netwerken van het wijkservicecentrum. De input die er permanent uit de wijk en haar bewoners en gebruikers bij de gemeente binnen komt. De bijeenkomsten in algemene zin en de bijeenkomsten specifiek georganiseerd ten behoeve van het opstellen van de wijkambities en de resultaten van de speciaal voor deze wijkambities georganiseerde bijeenkomsten en peilingen. In hoofdstuk vier zijn de wijkambities benoemd, die gebaseerd zijn op de input zoals in hoofdstuk drie omschreven. Daar waar zinvol en mogelijk nader geconcretiseerd naar thema en/of subwijk. Hoofdstuk vijf geeft aan welk vervolg er gegeven wordt aan dit proces met de wijkambities en er wordt beschreven wat het wijkactieprogramma inhoudt. Het streven van de beschrijving van het proces van het opstellen van de wijkambities is er op gericht om een logisch verband te hebben tussen de ambities en de uiteindelijk geformuleerde en uitgevoerde projecten. In de wijk lopen ook veel projecten die niet direct terug te leiden zijn naar de in dit stuk geformuleerde ambities. In het hoofdstuk samenvatting en conclusies wordt daar een korte toelichting op gegeven. 8
2 Huidige situatie van de wijk De wijk Vleuten De Meern vormt samen met de wijk Leidsche Rijn het westelijke deel van de gemeente Utrecht en beslaat 38% van die gemeente. Aan de westzijde grenzend aan Het Groene Hart. De wijk heeft door het vele groen en de open ruimte een landelijk karakter. Dit geldt in het bijzonder voor het gebied rondom Haarzuilens en de polder Rijnenburg. Ook de kernen Vleuten en De Meern hebben door hun kleinschaligheid en hun diversiteit van bebouwing een dorps karakter. Het landelijke gebied tussen de kern Vleuten en de kern De Meern heeft voor het grootste deel al plaats gemaakt voor de nieuwbouw van Vleuterweide, De Woerd, De Balije en Veldhuizen. Ten noorden van de oude kern van Vleuten komen nog twee bouwlocaties: Haarzicht en Haarrijn. Uiteindelijk zal de laatste bouwopgave in de wijk Vleuten De Meern bestaan uit 7.000 woningen in Rijnenburg. Dit gebied ligt ten zuiden van De Meern en de snelweg A12. Uitgangspunt is het behoud van het landschap zodat wonen in het landschap een feit wordt. Naast woningen komt in Rijnenburg recreatief groen en een bedrijventerrein. Samen worden in deze wijkdelen uiteindelijk 17.000 nieuwe woningen gebouwd. Veldhuizen, De Balije en De Woerd zijn al geheel opgeleverd en in Vleuterweide is ruim de helft van de geplande woningen gebouwd. Tot 2013 zijn er in Vleuterweide circa 6.000 woningen gebouwd. Dit deel van de wijk vormt samen met de wijk Veldhuizen de verbinding tussen Vleuten en De Meern. Vleuterweide heeft een gevarieerd karakter met voornamelijk grondgebonden woningen en veel groen en water. De wijk ligt pal tegen het Groene Hart en heeft een landelijk, dorps karakter. Het hart van Vleuterweide wordt gevormd door het centrumgebied met winkels, woningen, scholen, cultuur en bedrijven. In Haarzicht en Haarrijn moet nog met de bouw worden begonnen. In 2010 is het Maximapark formeel onderdeel geworden van de wijk Vleuten De Meern. Voorheen behoorde het park tot de wijk Leidsche Rijn. Het is een groot en veelzijdig groengebied, waar je kunt wandelen, sporten, spelen en fietsen. Dit park van ruim 300ha (inclusief de sportvelden) is voor een groot deel al opgeleverd. De komende jaren wordt verder vorm gegeven aan het beheer en de in het park te organiseren activiteiten. Het park heeft een bovenwijks karakter. Er komen dan ook veel bezoekers uit de regio op af. Dit vraagt ook aandacht voor bereikbaarheid en verblijfsmogelijkheden. Het gebied rondom Haarzuilens wordt ingericht als recreatiegebied voor de wijken Leidsche Rijn en Vleuten De Meern en zal ook nog veel bezoekers trekken uit andere gebieden. Er ontstaat een wandel- en fietsgebied, waar jaarlijks terugkerende evenementen veel bezoekers trekken. Van belang is dus om de bereikbaarheid en de parkeergelegenheid zorgvuldig te organiseren. Het dorpse karakter van de wijk uit zich bijvoorbeeld in de woningvoorraad. Het merendeel van de totale woningvoorraad bestaat uit eengezinswoningen. Het percentage koopwoningen ligt ver boven het stedelijke gemiddelde. Ook in de nieuwe locaties worden merendeels koopwoningen gerealiseerd. De meeste mensen zijn positief over hun woning en de geneigdheid om te verhuizen is laag. De ouderen wonen vooral in de kernen Vleuten en De Meern. De bewoners van de nieuwe delen zijn vooral jonge gezinnen. Het aandeel jeugd bedraagt ruim een kwart van de inwoners. Het aantal eenpersoonshuishoudens, eenoudergezinnen en zelfstandig wonende 80-plussers ligt onder het stedelijk gemiddelde. Het percentage huishoudens met kinderen ligt ver boven het stedelijke gemiddelde. Het percentage allochtonen is in vergelijking met de rest van de stad laag. In sommige buurten van de wijk is het aantal vergelijkbaar met het stedelijk gemiddelde. Omdat onder allochtonen veel belangstelling bestaat voor het wonen in Leidsche Rijn, zal wellicht de bevolkingssamenstelling veranderen. Het aanbod van voorzieningen is gelijk verdeeld over de kernen Vleuten en De Meern. Dit geldt voor scholen, maar ook voor maatschappelijke voorzieningen zoals sociaal-culturele centra en muziekscholen. Daarnaast zijn in beide kernen sociaal-medische centra, verzorgingshuizen en bibliotheken gehuisvest. In de nieuwe delen van de wijk zijn ook voorzieningen opgeleverd. 9
De dorpen Vleuten en De Meern zijn vanouds forensendorpen. Nog steeds werkt een groot deel van de bewoners buiten de wijk. De werkeloosheidscijfers zijn, vergeleken met de rest van Utrecht, laag. De voormalige tuinbouwgebieden zijn grotendeels verdwenen en hebben plaats gemaakt voor de ontwikkeling van de Vinexlocatie Leidsche Rijn. Nieuwe bedrijven vestigen zich voornamelijk in Oudenrijn. De groei van werkgelegenheid doet zich vooral voor in de zakelijke dienstverlening en de distributiesector. 2.1 De wijk in cijfers Met 44.854 inwoners is de wijk Vleuten-De Meern de grootste wijk van Utrecht. In totaal 1,7% van de huishoudens in Vleuten-De Meern ontvangt bijstand. Dit aandeel ligt lager dan het stedelijk gemiddelde (4,6%). Bewoners van Vleuten-De Meern hebben relatief weinig last van onveiligheidsgevoelens en overlast van jongeren in hun buurt. Ook geweldsincidenten komen in Vleuten-De Meern wat minder vaak voor dan gemiddeld in Utrecht. Voor hun eigen buurt geven de bewoners van Vleuten- De Meern gemiddeld het rapportcijfer 7,4. Hiermee zijn zij iets positiever over hun buurt dan gemiddeld in Utrecht (7,0). Iets meer dan één op de tien bewoners van Vleuten- De Meern (11%) verwachten dat hun buurt er in de toekomst op achteruit zal gaan. In 2008 was dit aandeel nog twee keer zo groot (22%). Tweederde deel van de bewoners van Vleuten-De Meern (68%) is tevreden over de parkeergelegenheid voor de fiets in de buurt. Dit aandeel ligt aanzienlijk hoger dan het stedelijk gemiddelde (53%). Top-drie buurtproblemen die in Vleuten-De Meern moeten worden opgelost: Verkeersproblematiek in ruime zin (incl. verkeersoverlast), Vervuiling en beheer openbare ruimte, Jeugdproblematiek en de aanpak hiervan. Bevolking De gemeente Utrecht telde op 1 januari 2013 322.000 inwoners. De wijk Vleuten-De Meern telt 44.854 inwoners en is daarmee de grootste wijk van de stad. De verwachting voor 2020 is dat Vleuten-De Meern nog steeds de grootste Utrechtse wijk zal zijn. De wijk Vleuten-De Meern heeft, op Leidsche Rijn na, het hoogste percentage jonge inwoners. Ruim een kwart (28,5%) van de inwoners is tussen de 0 17 jaar oud. Ruim tien procent (11,1%) van de inwoners bestaat uit 65-plussers. Het percentage inwoners van niet-westerse afkomst is 13,2%. Wonen Het aantal woningen is het afgelopen jaar met 700 woningen toegenomen naar een totaal van 12.779. Bijna een vijfde van het aantal woningen bestaat uit huurwoningen in de sociale sector (18,6%) Sociaaleconomisch Het percentage werkzoekenden is 3,1. Dit is in vergelijking met 2012 toegenomen maar ligt nog onder het stedelijk gemiddelde (3,6). Het percentage werkzoekenden tussen de 15 26 jaar is verdubbeld in vergelijking met 2012 en ligt met 2,1% boven het stedelijk gemiddelde (1,7). Het aantal huishoudens met bijstand van 302 (1,7%), ligt ver onder het stedelijk gemiddelde van 7.731 (4,6%). Het aantal vestigingen detailhandel komt in Vleuten-De Meern op 244 (2011). Het aantal banen per 1000 inwoners is 34,7. Veiligheid Op basis van absolute aantallen is het beeld dat de criminaliteit in Vleuten-De Meern de afgelopen jaren is gestegen. Echter, wanneer de absolute aantallen worden gerelateerd aan de sterke groei van de bevolking, woningen en arbeidsplaatsen ontstaat er een ander beeld. Waar de totale criminaliteit in absolute zin is toegenomen, is deze gecorrigeerd door de groei juist afgenomen. Helaas is bij een tweetal stedelijke speerpunten in 2011 ook relatief gezin sprake van een toename, t.w. bij woninginbraak en autokraak. Het aantal woninginbraken ligt in 2012 op 16 inbraken per 1000 woningen en ligt iets onder het stedelijk gemiddelde van 18 inbraken per 1000 woningen. In 2011 was sprake van 13 inbraken per 1.000 woningen. 10
Het aantal autokraken ligt in 2012 op 9 kraken per 1.000 inwoners en ten opzichte van 7 kraken per 1.000 inwoners in 2011. Desondanks behoudt Vleuten-De Meen het laagste niveau autokraken in de stad; ongeveer de helft van het stedelijke niveau (19). Het geweldsniveau (exclusief huiselijk geweld) ligt in Vleuten-De Meern op 3 misdrijven geweld per 1000 inwoners, net als in 2011. Het gemiddelde stedelijke geweldsniveau is 9 per 1.000 inwoners. De veiligheidsbeleving laat in Vleuten-De Meern een gunstige ontwikkeling zien; van de stad Utrecht ervaren bewoners van deze wijk de minste onveiligheid. Zij geven aan relatief weinig last van onveiligheidsgevoelens en overlast van jongeren in hun buurt te ondervinden. Het percentage inwoners dat zich 'wel eens onveilig' voelt in de buurt is 19,6% en ligt ver onder het stedelijk gemiddelde (30,9%). In de wijk Vleuten-De Meern is dat een stijging van 4%. Het percentage dat zich 'vaak onveilig' voelt in de buurt is 0,8% ten opzichte van het stedelijk gemiddelde van 3,2%. Dit percentage laat in Vleuten-De Meern een daling zien van 1,9%. Het percentage inwoners dat 'vaak overlast' ondervindt van jongeren bedraagt 9,8%. Stedelijk is dit percentage 20,7%. Dit percentage laat in Vleuten-De Meern een lichte daling zien van 1%. Sociale infrastructuur en participatie De beoordeling die de bewoners van Vleuten-De Meern in het algemeen geven over hun buurt is een 7,4 en is daarmee stabiel gebleven ten opzichte van 2010. Hiermee zijn zij iets positiever over hun buurt dan gemiddeld in Utrecht (7,0) Het rapportcijfer van 6,0 voor sociale cohesie is nagenoeg gelijk gebleven sinds 2010. Het percentage bewoners dat actief is in de buurt bedraagt 35,2% (stedelijk gemiddelde is 34,2%). 40,6% van de bewoners is actief vrijwilliger. het percentage bewoners dat zich verantwoordelijk voelt voor de buurt is 91,4%. 67,4% van de bewoners is tevreden over de sportvoorzieningen in Vleuten-De Meern.43,2% van de bewoners is tevreden over het cultuuraanbod in de buurt. Daarnaast is 71,3 van de bewoners van Vleuten-De Meern tevreden met het basisonderwijs in de buurt. Over de speelgelegenheden in de buurt is 67,6 tevreden. Over de jongerenvoorzieningen is slechts een kwart (26,2%) tevreden. 36,3% van de bewoners is tevreden over de ouderenvoorzieningen in de buurt. 63,3% van de bewoners is tevreden met de winkels in de buurt. Openbare ruimte en verkeer De bewoners van Vleuten-De Meern geven de staat van de openbare ruimte in de buurt een 6,4 en het onderhoud van het groen een 6,3. Een derde van de bewoners is tevreden over het groen in de buurt en 65,2% spreekt zelfs over (zeer) aantrekkelijk groen in de buurt. 42,8% vindt dat er voldoende groen in de buurt is. Een kwart van de bewoners benoemt vaak hondenpoep als probleem in de openbare ruimte en 21% heeft vaak last van rommel op straat. Driekwart van de bewoners is tevreden met de verlichting in de buurt en 80% is (zeer) tevreden over de inzameling van huishoudelijk afval. Over de bereikbaarheid van de buurt per auto is 70,4% tevreden. 67,2% is tevreden over het openbaar vervoer in de buurt. Over de verkeersveiligheid in de buurt is 41,1% van de bewoners tevreden. De helft van de bewoners is tevreden over de parkeergelegenheid in de buurt en 68,4% is tevreden over de plaats voor de fiets in de buurt. De wijk bestaat feitelijk uit de subwijken: Haarzuilens, Vleuten, De Meern, Vleuterweide, Veldhuizen, De Balije, De Woerd, Maximapark en Rijnenburg. Deze detaillering is binnen de huidige systemen van de gemeente niet aan te leveren. 11
3 Analyse van de wijk Elke wijk kent zijn plussen en zijn minnen. Voordat we de ambities en prioriteiten bepalen voor de komende jaren, willen we weten waar we nu staan met de wijk. Wat gaat goed of slecht(er) in Vleuten-De Meern en haar subwijken en buurten? En wat zijn de kansen en krachten die de gemeente samen met alle wijkpartijen en bewoners en ondernemers (meer) kan benutten voor een leefbare en veilige wijk? De analyse is in eerste instantie tot stand gekomen op basis van cijfers (WijkWijzer 2013, WistUData en Inwoners enquête 2012), beleids- en wijkkennis van de vakafdelingen, raadplegingen van wijkraden of andere partners. Deze inzichten zijn in vier sporen met alle betrokkenen tot stand gekomen. Deze sporen zijn: - Een digitale enquête via de website van de gemeente Utrecht - Raadpleging van het Utrechtse digitale panel - Ophalen van informatie in de vele netwerkbijeenkomsten in de wijk - Verschillende vormen van wijkdialogen in de wijk - Bijeenkomst met de wijkraad - Enquête onder de partners in het sociaal-maatschappelijk veld - Stickeracties in de publieksruimte van het Wijkservicecentrum Vleuten-De Meern en op de markt Vleuten 3.1 Haarzuilens Het historisch karakter, de groene uitstraling, en de sterke sociale samenhang karakteriseren het dorpse Haarzuilens. Het gebied, met daarin Kasteel De Haar, heeft een bovenregionale aantrekkingskracht, met name als er evenementen zijn bij Kasteel De Haar. Op die momenten moet tijdelijk extra parkeergelegenheid worden gecreëerd. De opgave voor de toekomst is, ondanks het wegvallen van subsidies, te zorgen dat de uitvoering van het Landinrichtingsplan Haarzuilens zo min mogelijk vertraagt en de recreatieve functie wordt versterkt. Sterke punten Historisch karakter. Aanbod recreatieve functies. Kasteel De Haar. Veel groen. Sterke sociale samenhang. Zwakke punten Beperkte parkeergelegenheid bij evenementen. Bedreigingen Hoge verkeer en parkeerdruk bij evenementen. De realisatie van het landinrichtingsplan temporiseert door het wegvallen van rijkssubsidies. Kansen De inrichting van nieuwe functies (bijvoorbeeld pleisterplaatsen) in de recreatiegebieden. 3.2 Vleuten Een met de trein en auto goed bereikbare kern met een dorpse uitstraling door het vele groen en bewonersnetwerken, waar alle noodzakelijke voorzieningen en meer te vinden is, typeert Vleuten. Het winkelcentrum, met ruimte voor een wekelijkse markt, is onlangs geheel vernieuwd. Met de aangrenzende Haarrijnse Plas heeft Vleuten zelfs een strand. De nieuwbouw om Vleuten intensiveert het aantal verkeersbewegingen terwijl anderzijds het centrum verkeersluw wordt ingericht. 12
Sterke punten Het dorpse karakter van de bestaande kern. Goede bereikbaarheid en gunstige ligging ten opzichte van de uitvalswegen. Aanwezigheid van het station. Recreatieaanbod bij de Haarrijnse Plas. Sterke sociale samenhang. Goede buurtbinding. Sterk bewonersnetwerk. Het nieuwe winkelcentrum incl. weekmarkt. Veel openbare ruimte. Voldoende parkeergelegenheid in de woonbuurten. Aanbod voorzieningen, zoals buurthuis, scholen, kerken, wijkservicecentrum, bibliotheek en sportverenigingen. Realisatie woonlocatie Hinderstein. Zwakke punten De busverbindingen naar de binnenstad zijn te lang en onvoldoende rechtstreeks. De verkeersintensiteit van het doorgaande verkeer in het centrum van Vleuten. Bedreigingen De afname van de sociale samenhang. Jongerenoverlast. De (verkeers)gevolgen van de grootschalige ontwikkelingen (woningbouw Haarrijn en Haarzicht) rondom de dorpskernen. Het bovenwijkse karakter en te organiseren evenementen van het Haarrijnse strand (i.v.m. ecologische zone en geplande woningbouw). Kansen De ontwikkeling van een nieuw gezondheidscentrum. De woningbouwontwikkeling van de locaties Haarrijn en Haarzicht. Verkeersluwe inrichting van het centrumgebied. De Vleutense Markt. 3.3 De Meern De Meern, gelegen aan de Leidsche Rijn, wordt gekenmerkt door haar goede bereikbaarheid en een sterke sociale samenhang. Het dorpse hart kent tal van voorzieningen zoals een winkelcentrum, bibliotheek, scholen, kerken en sportverenigingen. Ook is er veel groen en openbare ruimte. De vertraging van ontwikkelingen in het hart van De Meern wordt als een bedreiging voor dit deel van de wijk ervaren en moet dan ook voortvarend worden opgepakt. Gedurende de aanloop naar de werkelijke realisatie van de centrumprojecten wordt gestreefd naar het verbeteren van de situatie door realisatie van bewonersinitiatieven met een tijdelijk karakter. Het (doorgaande) verkeer door De Meern vraagt de komende tijd veel aandacht. Verschillende ontwikkelingen zoals de versterking van de hoofdfietsroute Zandweg en de herinrichting van de Meerndijk en De Meernbrug zullen bijdragen aan een verbetering hiervan. Aandachtpunt is ook de ontwikkeling van het bedrijventerrein Oudenrijn en de parkeerproblematiek op dit bedrijventerrein. Sterke punten De Leidsche Rijn. Aanbod voorzieningen, zoals bibliotheek, buurtcentrum, scholen, kerken en sportverenigingen. Sterke sociale samenhang. Goede buurtbinding. Sterk bewonersnetwerk. De gunstige ligging ten opzichte van de uitvalswegen. Het hoogwaardig openbaar vervoer. Het bedrijventerrein Oudenrijn. 13
Veel groen en openbare ruimte (parken). Zwakke punten Het (doorgaande) verkeer door het dorp De Meern. De braakliggende terreinen in de dorpskern. De parkeergelegenheid van het bedrijventerrein Oudenrijn. Bedreigingen De tijdelijkheid van het Huiskamerproject. Toename van het verkeer. Verouderde voorzieningen. Vergrijzing van de bevolking i.r.t. woonvoorzieningen. Verloedering van het centrum van De Meern. Kansen Ontwikkeling Hart van De Meern. Ontwikkeling Rhenomare en Castellum. Ontwikkeling bedrijventerrein. Herontwikkelingslocaties. Onderzoek woonservicezones. Versterking van de hoofdfietsroute Zandweg. Ontwikkeling Driekoningenschool, hoofdlocatie. Revitalisering Winkelcentrum Mereveldplein. Tijdelijke bewonersinitiatieven leefbaarheid. 3.4 Veldhuizen/De Balije Een aantal straatnamen in De Balije en referentiepunten in Veldhuizen verwijst naar het Romeins verleden van dit gebied. De Limes liep vroeger door deze veengrond. Het veen is de oorzaak van het verzakken van rioleringen en dat er na zo'n10 jaar moet worden herbestraat. Een HOV-baan doorkruist beide subbuurten waardoor het gebied goed ontsloten is met openbaar vervoer. Er is relatief veel groene, openbare ruimte. De dreigende sluiting van het Huiskamerproject vraagt aandacht. Sterke punten De historie, zoals de Romeinse Limes. Veel groen en water, zoals het Walpark, Kloosterpark, Balijepark en Romeinenzoom. Het hoogwaardig openbaar vervoer. Aanbod voorzieningen, zoals winkelcentrum, basisscholen, buurtcentrum en bouwspeeltuin. Aanwezigheid van de woonservicezone. Restaurant Balijepark en restaurant Abrona. Zwakke punten Verzakkingen van riolering en bestrating door de veengrond. Bedreigingen De tijdelijkheid van het Huiskamerproject. Jongerenoverlast. Kansen Volkstuinencomplex. 14
3.5 Vleuterweide Vleuterweide is de grootste subwijk. Er wordt nog gebouwd en er is veel gevarieerde woningbouw. Het in 2011 geopende winkelcentrum met Cultuurcampus trekt veel publiek. Daardoor is er soms grote parkeerdruk. Er zijn diverse scholen voor het basis en middelbaar onderwijs. Probleem in de toekomst is het ontbreken van voldoende openbare ruimte waardoor het moeilijk wordt om speelplekken mee te laten groeien met de doelgroep. Sterke punten Het winkelcentrum Vleuterweide. De gevarieerde woningbouw. Cultuurcampus met aanbod op het gebied van onderwijs, sociale voorzieningen, kunst en cultuur. Aanbod brede scholen. Veel kleine speelplekken. Openbare sportvoorziening in De Scheg. De bouwspeeltuin. Aanwezigheid van de woonservicezone. Zwakke punten De parkeersituatie en verkeersveiligheid rond het winkelcentrum Vleuterweide. Bedreigingen De differentiatie van speelplekken naar leeftijd in de toekomst. Er is onvoldoende ruimte om mee te groeien. Het ontbreken van een sterke sociale samenhang en participatiegraad. Kansen De verdere ontwikkeling van de wijk. VMBO-school. Commerciële functies rondom het stationsplein. Vreedzame wijk. 3.6 Máximapark Gelegen in het hart van de Vinex locatie Leidsche Rijn, groeit een bijzonder park ter grootte van de Utrechtse binnenstad. Een park dat door haar veelzijdigheid een ontmoetingsplek is voor verschillende doelgroepen. Zo kan men op Het Lint wandelen, fietsen, hardlopen en skaten, is er een breed aanbod van sportverenigingen en treft men in de Binnenhof een prachtig parkrestaurant gelegen naast een grote en avontuurlijke speeltuin. Met onder andere de bouw van het Castellum Hoge Woerd krijgt ook historie en cultuur een verdiend aandeel in het park. De bereikbaarheid met het openbaar vervoer is beperkt net zoals de parkeergelegenheid. Dit maakt het park vooral goed bereikbaar voor bezoekers uit de directe omgeving die te voet dan wel te fiets komen. Het activiteitenterrein biedt volop kansen voor met name wijkgerichte activiteiten. Belangrijk om hierbij goed oog te houden voor behoud van kwaliteit van het park en haar ecologische structuur. Mogelijke overlast als gevolg van het gebruik van het activiteitenterrein is een voortdurend aandachtspunt. Dat geldt ook ten aanzien van de sportactiviteiten. De door de crisis ingegeven bezuinigingen op het oorspronkelijke ontwerp vragen om goede afweging van belangen en soms creatieve oplossingen. 15
Sterke punten De centrale ligging. De cultureel historische waarde. Omvang van het park. Aanbod ontmoetingsplekken voor verschillende doelgroepen. Het Parkrestaurant. De bosspeeltuin. Aanbod van sportverenigingen. De mogelijkheden van Het Lint om te skaten, fietsen, wandelen en hardlopen. Zwakke punten De bereikbaarheid met het openbaar vervoer. De bereikbaarheid met de auto en de parkeercapaciteit bij evenementen. Bedreigingen Overlast van sportactiviteiten voor de omgeving (geluid, verkeer en lichtmasten) en belasting van het park zelf. Aanbod van activiteiten en evenementen; te zware belasting van de ecologische delen. De kwaliteit van het beheer- en onderhoudsniveau. Bezuinigingen op het oorspronkelijk ontwerp. Kansen Castellum Hoge Woerd. De diversiteit van activiteiten, passend bij het karakter van het park. 3.7 Rijnenburg Rijnenburg is gelegen aan de zuidzijde van de A12. Het landelijk gebied wordt gekenmerkt door veel groen (weilanden) en de Nedereindse plas. Nabij deze plas zijn er ook sportvoorzieningen. In deze versie van de wijkambities is er voor gekozen om niet verder in te gaan op de in het verleden geplande woningbouw. Op het moment dat dit weer opportuun wordt zal er een aanpassing van dit onderdeel plaats vinden. Om die reden worden er alleen enkele sterke punten genoemd. Sterke punten Veel groen en water. Sportvoorzieningen. De Nedereindse Plas. 16
4 Ambities voor de wijk Vanuit de input uit de raadplegingen, zoals in hoofdstuk drie beschreven heeft het Wijkservicecentrum vier ambities geformuleerd. Het zijn de ambities die het meest tegemoet komen aan de vraag vanuit de wijk. Zoals ook al onder de conclusies in hoofdstuk één aangegeven zijn er uit de raadpleging ook veel andere zaken naar voren gekomen. De antwoorden vanuit de gemeente in de vorm van beleid een aanpak op die punten komen naar de mening van het Wijkservicecentrum in voldoende mate aan de orde in het staande beleid en de daaruit voortvloeiende aanpak van de verschillende vakafdelingen. Wij denken daarbij aan de ambitie van de gemeente met betrekking van het onderhoud van de openbare ruimte, de ambities vanuit het stedelijk beleid op het gebied van veiligheid en de ambities in het stedelijk beleid ten aanzien van duurzaamheid. In hoofdstuk 5 wordt er op die specifieke punten wel aangegeven welke acties door de gemeente de komende jaren worden uitgevoerd om stedelijk en dus ook in de wijk Vleuten-De Meern de beoogde resultaten te bereiken. Het betreffen de volgende vier hoofdambities: 1. Het optimaliseren van de bereikbaarheid en het terugdringen van verkeersoverlast. De verkeersdrukte is nu al een gegeven en zal de komende jaren nog een belangrijk item blijven. De beleving van die verkeersdrukte door de bewoners geven al jaren aanleiding om de ervaren overlast als grootste ergernis in Vleuten-De Meern te benoemen. Apart onderdeel daarvan zijn de problemen die de bouwactiviteiten geven voor bereikbaarheid van delen in de wijk en door de overlast die er van wordt ondervonden. Een ander belangrijk aspect is het sluipverkeer door de bestaande kernen. Op het gebied van openbaar vervoer per bus liggen verbeteringen in het verschiet wat betreft inzet soort materieel. Ook de verkeersveiligheid in de wijk (snelheid, oversteekplaatsen, fietspaden, bewegwijzering) speelt een belangrijke rol in de beleving van de bewoners. 2. Investeren op het realiseren van voldoende voorzieningen voor alle bewonersgroepen; anticiperend op de groei van de bevolking van de wijk. Het voorzieningenniveau op het gebied van onderwijs en sport is kwantitatief zonder meer goed te noemen. Knelpunt is nog de te grote concentratie van deelnemers op specifieke momenten in de week. De commerciële centrumvoorzieningen zijn op zich goed geregeld. Maar met name de voorzieningen voor de grote groep jongeren in de leeftijdscategorie van 12-17 jaar dreigen de komende jaren te kort te gaan schieten. Ook voor de groeiende groep ouderen zal er vanuit de gemeente aandacht moeten zijn. Het is aan de gemeente in het algemeen en aan het wijkservicecentrum in het bijzonder om ontwikkelingen van alle betrokken partijen op dit punt te stimuleren en te faciliteren. Het samenlevingsaspect komt terug in ambitie 4. 3. Een voortvarende ontwikkeling van het centrum van De Meern. Het uitblijven van de ontwikkeling van het centrum van De Meern is voor alle betrokkenen (bewoners en ondernemers) een doorn in het oog. Er is uit de vier sporen raadpleging een stortvloed van overwegend negatieve reacties gekomen over de situatie in De Meern. Er moeten dan ook de komende tijd belangrijke stappen gezet worden in de ontwikkeling van een vernieuwd centrum, waarin het Hart De Meern. Deze verdere planontwikkeling wordt vorm gegeven in vier sporen, waarover bestuurlijk nog voor het zomerreces 2013 knopen over worden doorgehakt. - Ontwikkeling Mereveldplein - Verbeteren van de Leefbaarheid door o.a. tijdelijke inrichting en projecten - Ontwikkeling van het Hart van De Meern - Oplossen problematiek Verkeer en Bereikbaarheid 4. Het verhogen van de tolerantie van bewoners onderling bij het meervoudig gebruik van de openbare ruimte van de wijk Vleuten-De Meern. De wijk Vleuten-De Meern is niet alleen de grootste wijk van Utrecht maar heeft ook in bevolkingssamenstelling een paar opvallende punten. Zo heeft de wijk, op Leidsche Rijn na, het hoogste percentage jonge inwoners. Ruim een kwart (28,5%) van de inwoners is tussen de 0 17 jaar oud. 17
Daartegenover staat dat de helft van dat percentage (11,1%) van de inwoners bestaat uit 65-plussers. En het percentage inwoners van niet-westerse afkomst is 13,2%. De wijk is de komende jaren nog fors in beweging. In de nieuwe buurten en in de bestaande kernen en de omliggende agrarische en recreatieve gebieden. En alle groepen in de samenleving gebruiken dezelfde openbare ruimte. Dat uit zich regelmatig in conflicterende belangen zoals die tussen autogebruik versus fietsers en voetgangers. Parkeren en de wens naar ander gebruik van de vrije openbare ruimte. Hondenbezitters en niet-hondenbezitters. Voetballende jongeren en daarover klagende bewoners. Hangjongeren zijn al snel een bedreiging. Heel veel vragen en klachten die bij het wijkservicecentrum binnenkomen betreffen deze zaken. Om die reden hebben wij een ambitie op dit punt geformuleerd. Wij willen bij al onze activiteiten, netwerkbijeenkomsten en het afhandelen van vragen van bewoners en bewonersgroepen aandacht vragen voor meer begrip en tolerantie van bewoners voor elkaars activiteiten. Daarnaast willen wij gezamenlijke activiteiten stimuleren en faciliteren. 18
5 Vervolg Deze wijkambities zijn het toetsingskader voor de inzet van de gemeente in de wijk. De wijkambitie speelt een belangrijke rol bij de bepaling wat de gemeente de komende jaren in de wijk gaat doen. Op basis van de behoefte van de wijk, financiële mogelijkheden èn beperkingen (bezuinigingen) en de prioriteiten van het nieuwe college worden keuzes gemaakt waarmee we de komende tijd aan de slag gaan. Het aanbod van de verschillende afdelingen van de gemeente wordt zoveel mogelijk afgestemd op de vraag van de wijk. De aanpak van belangrijke of urgente onderwerpen, die niet beschouwd worden als 'regulier werk', worden meegenomen in jaarlijkse wijkactieprogramma's. Het wijkactieprogramma geeft weer aan welke belangrijke zaken in de wijk wordt gewerkt en wat daarvoor de benodigde (extra) investeringen zijn. De wijkregisseur maakt voor het wijkactieprogramma concrete afspraken met de betrokken vakafdelingen over de inzet van menskracht en middelen. Onderdeel van het wijkactieprogramma zijn ook afspraken met wijkpartners zoals woningcorporaties, welzijnsorganisaties, ondernemersverenigingen, politie en (georganiseerde) bewoners in de wijk. Daar waar bewoners zelf ideeën en projecten op willen pakken in de wijk, geeft de gemeente ruimte aan eigen initiatief, ondersteuning of middelen via het leefbaarheidbudget. 19
Bijlage Cijfers over de wijk 2008-2012 Bron: WijkWijzer 2013, Bestuursinformatie gemeente Utrecht. Kerngegevens wijk Vleuten-De Meern 20