Docentenhandleiding PSO opdracht I phone houder Project Studenten Opdrachtgever Product : PSO Houtbewerking : Mathieu Peters Daan Kivit Richard Vosters : Jos van de Wouw : Docentenhandleiding 1
INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding... 3 2. PSO informatie voor de docent... 4 2.1 Wat is PSO nu precies?... 4 2.2 De wet... 4 2.3 Brede oriëntatie... 4 2.4 Wat is de relatie met loopbaanoriëntatie - en begeleiding (LOB)... 4 3. Doel van de opdracht... 5 4. Didactiek... 6 4.1 Het PUR model... 6 4.2 Variabele werkvormen... 6 5. De lay- out vande opdracht... 7 5.1 Het navigatiemenu... 7 5.2 Toepassing van werkvormen... 7 6. Organisatie en voorbereiding... 9 6.1 Begeleiding en ondersteuning... 9 2.2 Wat kan er fout gaan?... 9 6.3 Voorbereidingen... 9 6.4 Antwoorden controlevragen... 9 6.5 Benodigde materialen per lesgroep... 10 6.6 Benodigde materialen per leerling... 10 6.7 Bestellen van materialen... 10 6.8 Faceliteren... 10 7. De planning... 11 7.1 Verloop van de les... 11 7.2 Tijdsplanning... 13 8. Opleveren en reflecteren... 14 8.1 Oplevering... 14 8.2 Zelfreflectie... 14 8.3 Groepsreflectie... 14 2
1. Inleiding Leerlingen in de basisvorming van het VMBO staan voor een belangrijke keuze: welke richting wil ik straks op en waarom wil ik dat eigenlijk? Het is belangrijk om leerlingen goed te begeleiden bij deze keuze. Dat kan in de vorm van een praktische oriëntatie op de verschillende sectoren binnen het VMBO. In deze docentenhandleiding vind je de informatie die nodig is om een les op te zetten die nodig is voor de Praktische Sector Oriëntatie (PSO) Techniek; Houtbewerking. opdracht 1: het maken van een I phonehouder. 3
2. PSO informatie voor de docent 2.1 Wat is PSO nu precies? PSO staat voor Praktische Sector Oriëntatie: een programma van praktische activiteiten waarin leerlingen zich kunnen oriënteren op de sectoren van het derde en vierde leerjaar: techniek, zorg & welzijn, economie en landbouw. PSO geeft leerlingen een beter beeld van de sectoren en hun afdelingen in de bovenbouw. Daarnaast geeft het leerlingen (en docenten) inzicht in de eigen interesses en competenties. Op basis daarvan kunnen zij een bewuste keuze maken voor hun leerroute in het derde en vierde leerjaar. 2.2 De wet PSO is niet verplicht. De wet biedt scholen de mogelijkheid om een programma PSO aan te bieden van: Maximaal 256 lesuren voor reguliere leerlingen (circa drie lesuren per week per jaar) Maximaal 512 lesuren voor leerlingen uit het leerwegondersteunende onderwijs (LWOO) (circa zes lesuren per week per jaar) Scholen mogen deze uren vrij verdelen over het eerste en tweede leerjaar van het VMBO. De uren mogen bijvoorbeeld geclusterd worden in een bepaalde periode, er mogen meer uren uitgetrokken worden voor het tweede leerjaar en minder voor het eerste enzovoorts. Scholen krijgen lumpsum gelden voor PSO. De school mag zelf kiezen of ze dit gebruiken voor lokaalaanpassingen, outillage, of leer- en hulpmiddelen. 2.3 Brede oriëntatie Scholen zijn wellicht geneigd om PSO te koppelen aan de sectoren en afdelingen binnen hun school, maar om iedere leerling optimaal te kunnen begeleiden is een brede oriëntatie zeker aan te bevelen. Voor PSO zijn geen specifieke bevoegdheden vereist. PSO kan dus door iedere docent worden gegeven. 2.4 Wat is de relatie met de loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB)? LOB richt zich op een brede oriëntatie, op een flexibele loopbaan. Hierbij gaat het met name om de leerling te leren bewust naar zichzelf te kijken: wat zijn mijn sterke en zwakke kanten, wie ben ik en wie zou ik willen zijn? PSO is een aanvulling op LOB. Door PSO krijgen leerlingen daadwerkelijk de mogelijkheid een bepaalde keuze voor een sector of afdeling uit te proberen en zelf te beoordelen of dit iets voor hen is. 4
3. Doel van de opdracht Het doel van deze praktijkopdracht is VMBO onderbouw leerlingen kennis te laten maken met het vak houtbewerking. De rode draad in deze opdracht is de succeservaring. Leerlingen moeten geïnteresseerd raken en niet afgeschrikt worden. De leerling heeft aan het eind van deze opdracht kennis gemaakt met de volgende onderdelen: 1 De leerling heeft een indruk gekregen van wat er bij het vak houtbewerking komt kijken 2 De leerling heeft kennis gemaakt met het begrip: Materialenstaat 3 De leerling heeft kennis gemaakt met het begrip: Gereedschapslijst 4 De leerling heeft kennis gemaakt met het lezen van een werktekening 5 De leerling heeft kennis gemaakt met maatvoeringen aftekenen 6 De leerling heeft kennis gemaakt met 2 houtsoorten en 1 type plaatmateriaal 7 8 De leerling heeft kennis gemaakt met het gebruiken van diverse handgereedschappen en machinale handgereedschappen. De leerling heeft kennis gemaakt met de volgende basisbewerkingen: Boren Schaven Zagen Vijlen Lijmen Schuren Aan de hand van de PSO opdracht waarin een stappenplan staat en een werktekening, zullen de leerlingen onder begeleiding deze opdracht moeten kunnen maken. 5
4. Didactiek 4.1 Het PUR model Deze opdracht is opgezet vanuit het didactisch onderwijsmodel: PUR. PUR Plannen Uitvoeren Reflecteren. Plannen: (voorbereiding) Leerlingen bereiden zich voor op het maken van de opdracht. Wat houd de opdracht in? Wat zijn de regels in het praktijklokaal? Hoe lees ik een werktekening? Wat is een materialenstaat? Wat is een gereedschapslijst? Controlevragen maken Uitvoeren: Leerlingen gaan aan de slag. Via 15 stappen lopen zij - onder begeleiding - door de uitvoering heen. Reflecteren: Na afloop word er teruggeblikt op de opdracht: De leerling gaat een zelfreflectie toepassen door de schriftelijke reflectievragen in te vullen De docent gaat een groepsreflectie toepassen. In het theorielokaal word met een groepsgesprek teruggeblikt op de opdracht. Na afloop mogen de leerlingen hun werkstuk mee naar huis nemen. 4.2 Variabele werkvormen De opdracht kent een variatie aan werkvormen: Leerlingen werken individueel, in een klassikale situatie, in praktijkruimtes en coaching (reflectiegesprekken). 6
5. De lay-out van de opdracht 5.1 Het navigatiemenu Om de aansluiting te maken met de belevingswereld van de leerling is de opdracht web based opgezet. De positie waar de leerling zich bevind in de opdracht, is net als op een website altijd terug te zien in het menu aan de linkerkant van de opdracht. Zie onderstaand voorbeeld. 5.2 Toepassing van pictogrammen Naast deze overzichtelijke lay-out word er ook gebruik gemaakt van pictogrammen om een opdracht te verduidelijken. Leerlingen die wat moeite hebben met begrijpend lezen, of dyslectische leerlingen kunnen zo in één oogopslag zien wat er op die pagina van hun verlangt gaat worden. Een overzicht van de toegepaste pictogrammen: Maak aantekeningen / maak de vragen. 7
Vink aan Lees een bepaald stuk van de opdracht Let op de veiligheidsaspecten 8
6. Organisatie en voorbereiding 6.1 Begeleiding en ondersteuning Voordat de leerlingen in het praktijklokaal aan de slag gaan bespreekt de docent: De inhoud van de opdracht De regels in het praktijklokaal De veiligheidsaspecten Tijdens de uitvoering is er altijd een docenten en een instructeur aanwezig. Deze begeleiders ondersteunen de leerlingen tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden 6.2 Wat kan er fout gaan? Leerlingen kunnen op eigen initiatief met machinale gereedschappen gaan werken, dit mag echter alleen onder begeleiding. 6.3 Voorbereidingen De docent zorgt voor voldoende PSO opdrachten en werktekeningen De instructeur zorgt ervoor dat de gereedschapskisten verdeeld zijn over de lesgroep controleert of er voldoende materialen aanwezig zijn Draagt zorg voor evt. aanvulling van de materialen. 6.4 Antwoorden controlevragen Na afloop van de voorbereiding worden de leerlingen gevraagd het stappenplan van de uitvoering door te lezen. Om te controleren of zij dat gedaan hebben worden er schriftelijke controlevragen gesteld. Deze controlevragen worden klassikaal nagekeken en besproken. De juiste antwoorden op de vragen: 1 C 2 D 3 A 9
6.5 Benodigde materialen per lesgroep Bij een lesgroep van 15 leerlingen houden we rekening met onderstaande benodigdheden: 20 Triplex bodemplaten 20 lengtes Vuren voorbalkjes 20 lengtes Beuken steunlatjes Houtlijm 6.6 Benodigde materialen per leerling Per leerling houden we rekening met onderstaande benodigdheden: 1 Triplex bodemplaat 1 lengte Vuren voorbalkje 1 lengte Beuken steunlatje Houtlijm 6.7 Bestellen van de materialen 1. Bestellingen sturen aan ATK Bouw materialen naar info@atkbouwmaterialen.nl t.a.v. R. Jansen 2. Alle producten laten factureren naar PSO-school (vermelden bij de bestelling) 3. Overige bestellingen op rekening WADROS01 4. Contactpersonen Mathieu Peters / Daan Kivit / Richard Vosters 5. Tot slot altijd een cc van de bestelling aan m.peters@psoschool.nl 6.8 Faciliteren Theorielokaal Computer en beamer Praktijklokaal Er staan 15 werkplekken klaar voor gebruik Er is voor 15 leerlingen een complete gereedschapskist aanwezig Er zijn voldoende accuboormachines en decoupeerzagen 10
7. De planning 7.1 Verloop van de les De docent / instructeur Leerling Het product Docent Ontvangt de leerlingen in zijn theorielokaal. Vult de aanwezigheidsregistratie in. Deelt de opdracht uit en bespreekt deze klassikaal met de leerlingen. Hij geeft aan wat er verwacht wordt. Er is interactie om te controleren of de leerlingen de opdracht begrijpen. Luistert naar de uitleg en stelt daar waar nodig vragen om verheldering te krijgen. Pagina 4: Memoblaadje. Deelt de werktekening uit en bespreekt deze klassikaal met de leerlingen. Hij geeft aan wat er verwacht wordt. Er is interactie om te controleren of de leerlingen de opdracht begrijpen. Luistert naar de uitleg en stelt daar waar nodig vragen om verheldering te krijgen. Pagina 5: Memoblaadje Bespreekt de regels die moeten worden nageleefd in het praktijklokaal. Veiligheid staat centraal. Er is interactie om te controleren of de leerlingen de opdracht begrijpen. Luistert naar de uitleg en stelt daar waar nodig vragen om verheldering te krijgen. Pagina 6: Memoblaadje Laat de leerlingen de controlevragen maken en bespreekt deze klassikaal. Maakt de controlevragen en corrigeert die indien nodig. Neemt de leerlingen na de bespreking mee naar het praktijklokaal. Instructeur Laat de leerlingen omkleden. Leerlingen dienen geschikte werkkleding en werkschoenen te dragen. Trekt werkkleding en werkschoenen aan. 11
Geeft een korte klassikale instructie omtrent gereedschappen. Er is interactie om te controleren of de leerlingen de opdracht begrijpen. Luistert naar de uitleg en stelt daar waar nodig vragen om verheldering te krijgen. Deelt de materialen uit die nodig zijn voor het maken van de opdracht. Vinkt op de materialenstaat de onderdelen aan die hij zojuist heeft gekregen. Pagina 8: materialenstaat Laat de leerlingen de stappen van uitvoering doornemen en de controlevragen maken. Leest de stappen van uitvoering en maakt de controlevragen. Pagina 10 t/m 24: stappen van uitvoering Geeft aan dat er met de opdracht gestart mag worden. Docent en instructeur Geven individuele sturing en daar waar nodig klassikale sturing bij het construeren van het werkstuk. Werkt individueel aan stap 1 t/m 15 van de opdracht. Pagina 10 t/m 24: stappen van uitvoering Docent en instructeur Zien erop toe dat het proces gericht is op succes. Volgt de sturing van de begeleiders op. Docent en instructeur Creëren interacties met leerlingen om te controleren of de leerlingen de stappen in het proces begrijpen. Voltooid het werkstuk, en bied het aan ter oplevering. Docent en instructeur Zien erop toe dat de leerling zijn werkplek schoonmaakt en opruimt. Schoonmaken en opruimen Zien erop toe dat de gereedschapskisten compleet en schoon ingeleverd worden. Sleuteltjes inleveren Levert het sleuteltje van de gereedschapskist in. Zien erop toe dat de reflectievragen worden ingevuld zodra de opdracht voltooid is. Invullen van de reflectie. Pagina 25: Reflectievragen 12
Laten de leerlingen omkleden. Kleed zich om. Docent Neemt de leerlinge mee terug naar het theorielokaal Gaat naar het theorielokaal. Bespreekt samen met de leerlingen de reflectiepunten. Er is interactie om te controleren of de leerlingen de opdracht en het bijbehorende werkstuk als een succes hebben ervaren. Bespreekt met de docent de reflectiepunten. Pagina 26: Reflectie. Sluit de les af. Leerlingen mogen het werkstuk mee naar huis nemen. Nazorg Docent Maakt een evaluatieverslag dat word teruggekoppeld aan de mentor. Decaan Verwerkt het resultaat van de opdracht in het leerlingvolgsysteem en sluit deze opdracht. Leerlingvolgsysteem 7.2 Tijdsplanning Voorbereiding Theorielokaal 45 minuten Uitvoering Praktijklokaal 1 uur en 15 minuten pauze 15 minuten Uitvoering Praktijklokaal 1 uur en 15 minuten Reflectie Theorielokaal 30 minuten Totaal 4 uur Het verdient de voorkeur om deze opdracht in een ochtend of in een middag uit te voeren. Het moment waarin de pauze gepland is kan variëren. 13
8. Opleveren en reflecteren 8.1 De oplevering De leerling levert zijn werkstuk op aan de instructeur of docent, deze beoordelen de volgende aspecten: Is het werkstuk is afgerond? Is de werkplek is schoongemaakt en opgeruimd. Is het sleuteltje van de gereedschapskist ingeleverd? Zijn aan bovenstaande punten voldaan dan mag de leerling gaan starten met de reflectie. Daarna mag hij zich gaan omkleden. 8.2 Zelfreflectie Nadat de instructeur of docent het afgeronde werkstuk hebben gezien gaat de leerling zelfstandig de reflectievragen invullen. De instructeur en de docent mogen hier eventueel bij helpen. Tevens hebben zij dan de mogelijkheid om een interactie te creëren waardoor de instructeur en de docent zichzelf een beeld kunnen vormen van de mate waarin de leerling het maken van het werkstuk als succeservaring heeft beleeft. 8.3 Groepsreflectie De docent doet een groepsreflectie in het theorielokaal. Hij stelt gerichte vragen n.a.v. de antwoorden die de leerlingen hebben ingevuld in de zelfreflectie. De docent creëert een interactie met de groep om zich een beeld te vormen of de leerlingen het maken van het werkstuk als succeservaring heeft beleeft. 14