Bod op de Woonvisie gemeente Emmen

Vergelijkbare documenten
Prestatieafspraken 2017 gemeente Emmen

Prestatieafspraken gemeente Hoogeveen

Bod op de Woonvisie gemeente Emmen. Bod op de Woonvisie gemeente Emmen

Prestatieafspraken Woonservice & gemeente Borger-Odoorn

Prestatieafspraken Woonservice & gemeente Coevorden

Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden. Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden

Geacht College van Burgemeester en Wethouders & Bestuur van huurdersvereniging Samen Sterk,

Prestatieafspraken. Prestatieafspraken gemeente Assen

Bod op de Woonvisie gemeente Emmen. Bod op de Woonvisie gemeente Emmen

Prestatieafspraken gemeente Hoogeveen

gemeente Midden-Drenthe & Woonservice Nieuwbouw Jade Beilen Vervangende nieuwbouw Verlengde Havenstraat Beilen

Prestatieafspraken 2018 gemeente Emmen

Bod op de Woonvisie gemeente Stadskanaal. Bod op de Woonvisie gemeente Stadskanaal

Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden. Bod op de Woonvisie gemeente Coevorden

Prestatieafspraken gemeente Borger-Odoorn

Gemeente ~ Emmen. Lefler. Woningvoorraad en betaalbaarbeid. Lefler afspraak Jaarverslag Aan de raad van de gemeente Emmen. BSN. R.

Prestatieafspraken Domesta. Borger - Odoorn

Prestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders

Activiteitenoverzicht Midden-Groningen 2019

Domesta. Gemeente Emmen Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus RA EMMEN. Geacht College van Burgemeester en Wethouders,

VERSLAG BIJEENKOMST Hervormde Kerk Hollandscheveld

Kwaliteitsverbetering van de (huur)voorraad in tijden van Krimp Opwierde APPINGEDAM. Delfzijl, 21 november 2013

Activiteitenoverzicht gemeente Aa en Hunze 2019

Volkshuisvestelijk uitvoerings-/activiteitenprogramma. De Huismeesters. voor gemeente Haren

Domesta. Geme Sn ente ř oevord. 'ng. 30 : Aan. Class nr. Gemeente Coevorden Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus AA COEVORDEN

Collegebesluit Collegevergadering: 11 december 2018

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

venlo Raadsnotitie GEMEENTEBESTUUR Lokaal woonbeleid 5 H. Brauer

Prestatieafspraken gemeente Assen Woonservice

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Beleidsplan

Activiteiten Amsterdam

nil octium O 2NOV. 2flJ5 Gemeente Hoogeveen T.a.v. Wethouder A.W. Hiemstra Postbus PA HOOGEVEEN

Prestatie afspraken gemeente Mook en Middelaar 2019

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Omnia Wonen Stichting Huurdersorganisatie Omnia Wonen

Activiteiten STJA in ALMELO. Bod onderdelen c.f. woningwet Beschikbaarheid woningen en woonvoorzieningen in Almelo:

Domesta 3 OOKT Gemeente Hoogeveen Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus PA HOOGEVEEN

Huurbeleid Mooiland. Terugblik op 2017 Vooruitblik op 2018

Prestatieafspraken Gemeente IJsselstein / / Gemeente *7/ IJsselstein Providesv

WOONLASTENAGENDA BrabantWonen

Activiteitenplan 2015 Woonstede in Woudenberg Overzicht van voorgenomen activiteiten in het jaar 2015 in de gemeente Woudenberg

Activiteitenplan 2015 Woonstede in Wageningen Overzicht van voorgenomen activiteiten in het jaar 2015 in de gemeente Wageningen

Activiteitenoverzicht Omnia Wonen Gemeente Amstelveen. 1. Beschikbaarheid

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Tytsjerksteradiel. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Activiteiten Almere. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 6.145

Q en A s IBW2018 website

Prestatieafspraken 2019 Gemeente Groningen - Woonzorg Nederland

Boxmeer Herzieningswetproof. Annemarieke Sandee FRAEY Partners in Publieke Waarde 3 maart 2016

appartement aanleunwoning Zorg complex Borgershoven Wildervanckhuis 97 97

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Leeuwarden

WSW trendanalyse woningcorporaties

HUURPRIJSBELEID. Wonen Midden-Delfland. Maasland, februari 2019

Addendum bij de Prestatieafspraken Volkshuisvesting voor het Eemsmond gebied, 2019 Eindversie 16 nov 2018

Prestatieafspraken Vestia gemeente Maassluis

Gemeente Oudewater. Huurdersorganisatie De Woningraat

Onderwerp Beantwoording vragen PvdA-fractie inzake gebruik leegstaande panden om woningnood op korte termijn op te lossen

1. Inwoners stad Groningen

Corporatie in Perspectief

J1,11!ILIKIJij.,131J1 G D Tf(V(Ce

Prestatieafspra ken. Gemeente Assen Woonconcept

Huurbeleid Mooiland. Terugblik op 2017, vooruitblik naar 2018

ONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters

Notitie over het scheidings- en splitsingsvoorstel

Bijlage 2: Financiële paragraaf. Het bod in aantallen

Raadsstuk. Onderwerp: Aanvullende uitgangspunten Woonvisie ; Haarlem, duurzame ongedeelde woonstad; BBV nr: 2015/387028

Samenvatting en toelichting op de prestatieafspraken 2017 tot en met 2019 Gemeente, de federatie en Huurdersorganisaties

De woningcorporatiesector in beeld 2016

Activiteiten Huizen. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 5.209

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Woonzorg Nederland Bewonerscommissies Ankerhof, Peelerhof en Binnenveste

Prestatieafspraken 2017 t/m maart 2017

Vivare Gemeente Renkum

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID

Activiteiten Amsterdam

Addendum Prestatieafspraken Gemeente Utrecht, corporatie GroenWest en huurdersorganisatie HV Weidelanden

VERDIEPING FINANCIAL RISK - UITLEG EN BEREKENING FINANCIËLE RATIO S

Koersplan Woningbouwvereniging Poortugaal. OP HOOF D L I JN EN OP WEG NAAR TOEKOMSTBESTENDIGE VERNIEUWING

Betaalbaarheid van wonen, een gemeentelijke opgave? Inzicht en handvatten voor gemeenten

PRESTATIECONTRACT WONEN

Bod Gemeente Oude IJsselstreek. 15 juni 2018

Prestatieafspraken 2019

ONINGWET WAT BETEKENT DIT VOOR DE GEMEENTE?

Betaalbaarheid van wonen, een gemeentelijke opgave? Inzicht en handvatten voor gemeenten

Consultatiedocument Scheiding DAEB en niet-daeb Stichting Viveste

Regionale woonvisie Gooi en Vechtstreek

Activiteiten Beter Wonen in ALMELO

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A. van Hunnik (GroenLinks) (d.d. 15 maart 2016) Nummer 3156

BELEIDS VISIE OKTOBER

Prestatie-/jaarafspraken 2016

Corporatie in Perspectief

Investeren in groen en betaalbaar wonen

Corporatie in Perspectief

Van woningmarktverkenning gemeente Westvoorne naar Portefeuilleplan Woonbedrijf Bart Rozemeijer Hoofd Woonbedrijf

Jaarverslag Een fijn huis

Landelijk gebied In het landelijk gebied, dus buiten de komgrens, is de woningvoorraad vanuit het landelijk wonen toegenomen met 1 woning.

Prestatieafspraken 2018

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma.

III. Standvastwonen 2 9 JUN 2913 INGEKOMEN. Datum. Betreft. Ons kenmerk. Bod Woonopgaven. Vragen IN

Prestatieafspraken Uitwerking afspraken ^m::"^... «^ 3VVD SWB Linqewaarden. Stichting Woningbeheer Betuwe.

ACTIVITEITEN AMSTERDAM

Woonvisie. Steenwijkerland een samenvatting. Goed wonen komt met elkaar voor elkaar

Transcriptie:

Bod op de Woonvisie gemeente Emmen Impressie vervangende nieuwbouw Eikenlaan Veenoord Verdunnen en verduurzamen, Eikenlaan 35-51 Westerbork, 20 mei 2016

H1 Inleiding Woonservice brengt voor de tweede maal een bod uit op het woonbeleid in de gemeente Emmen. De uitvoering van het eerste bod en de daarmee samenhangende prestatieafspraken is nu in volle gang. De woningwet schrijft corporaties voor jaarlijks voor 1 juli een bod uit te brengen en dit vooraf af te stemmen, met de eigen huurdersvertegenwoordiging. Op basis van dit bod treden partijen (gemeente, corporatie, huurdersvertegenwoordiging) in overleg. Jaarlijks voor 1 december dient het bod door partijen te zijn uitgewerkt in prestatieafspraken. Raamovereenkomst: Nieuw Lokaal Akkoord Emmen (NLA) Woonservice heeft samen met de gemeente Emmen en collega corporaties Lefier en Domesta afspraken opgesteld voor de periode 2015-2019. Woonservice ziet dit NLA als raamovereenkomst, waar dit bod op de Woonvisie een nadere uitwerking van is. Ook het bod 2017 voor de gemeente Emmen is gedeeltelijk in gezamenlijkheid met de partners van het Lokaal Akkoord in Emmen tot stand gekomen. Werkgebied Woonservice is binnen de gemeente Emmen werkzaam in tweelingdorp Nieuw- Amsterdam/Veenoord. Waarbij collega corporatie Lefier actief is in Nieuw-Amsterdam en Woonservice in Veenoord. Een aantal jaren geleden heeft Woonservice ook circa 175 woningen gerealiseerd (vervangende nieuwbouw) bij zorgcentrum De Schans in Emmen. Het bod 2016: waar staan we nu: In het bod voor 2016 is een aantal prestaties / ontwikkelingen benoemd voor Woonservice, zoals: Woonservice heeft in 2016 de eerste fase van de vervangende nieuwbouw aan de Eikenlaan opgeleverd. De tweede fase volgt eveneens in 2016. Woonservice had daarnaast in 2016 al willen starten met de renovatie van het lange blok aan de Eikenlaan. Een project waar een rij van 9 woningen wordt getransformeerd tot 3 blokken met twee-onder-een-kap woningen, waarbij de woningen energetisch worden verbeterd tot energielabel A. Proactieve rol bij de invulling van de gemeentelijke taakstelling huisvesting statushouders. Woonservice is samen met de gemeente (in BOCE-verband) langs meerdere sporen actief om voldoende woonruimte voor statushouders beschikbaar te krijgen (reguliere huurwoningen, verbouw / tijdelijke herbestemming, stop op verkoop huurwoningen en mogelijk aankoop woningen. Belangrijke kaders daarbij zijn spreiding, kleinschaligheid,draagkracht en samenwerking; Woonservice heeft het plaatsen van zonnepanelen aantrekkelijk gemaakt voor een grote groep huurders (circa 18 tot mogelijk 30 euro netto energievoordeel per maand); Leeswijzer Dit document is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt het bod op de woonvisie inhoudelijk weergegeven. Dit doen we met een uitgebreide tabel met voorgenomen activiteiten en voor zover van toepassing, de daarmee gemoeide investeringen van Woonservice in uw gemeente. De tabel

wordt in dit hoofdstuk nader toegelicht. Naast de tabel bestaat het bod ook uit aanvullende afspraken die we graag met de gemeente en Samen Sterk maken. In hoofdstuk 3 maken we inzichtelijk wat het effect is van de geplande investeringen op de financiële positie en continuïteit van Woonservice. Dit doen we onder andere aan de hand van indicatoren als de solvabiliteit, ICR en DSCR. In de bijlage is een overzicht opgenomen van alle woningen in de gemeente met de strategie verkoopbestemming.

H2 Het bod voor gemeente Emmen Activiteitenoverzicht Emmen 2017 2018 Nieuwbouw & aankoop (stand per 31-12) Emmen Emmen Nieuwbouw (aantal woningen) - - Nieuwbouw (aantal zorgplaatsen) - - Nieuwbouw (investering in woningen) - - Nieuwbouw (investering in zorgplaatsen) - - Ontwikkeling van de woningvoorraad (stand per 31-12) Emmen Emmen Verkoop bestaand bezit* - - Liberalisatie sociale huurwoningen - - Sloop / onttrekking 1 - Betaalbaarheid & bereikbaarheid (mei 2016)** Emmen Emmen Aanbod goedkoop (< 409,92) 79 79 Aanbod betaalbaar laag ( 409,92-586,68) 491 427 Aanbod betaalbaar hoog ( 586,68-628,76) 1 64 Aanbod duur ( 628,76-710,68) 0 1 Aanbod geliberaliseerd (> 710,68) 0 0 Woningen zonder streefhuur 1 1 Totaal aantal woningen 572 572 Huisvesting specifieke doelgroepen Emmen Emmen 0 zie tekst zie tekst Aantal woningen 'seniorgeschikt' Emmen Emmen Aantal woningen 'seniorgeschikt' (april 2016) 249 252 Transformatie woningen naar 'seniorgeschikt' (aantal /jaar)** 3 3 Prijs / kwaliteit (stand april 2016) Emmen Emmen Gemiddeld aantal woningwaarderingspunten (WWS) 162 162 Gemiddelde maximaal redelijke huur 796 796 Gemiddelde streefhuur per woning 466 470 Gemiddeld streefhuurpercentage (t.o.v. maximaal redelijk) 59% 59% Energetische kwaliteit (stand april 2016) Emmen Emmen Energielabel A % 33,2% 33,2% Energielabel B % 13,5% 13,5% Energielabel C % 35,5% 35,5% Energielabel D % 17,2% 17,2% Energielabel E % 0,5% 0,5% Energielabel F % 0,2% 0,2% Energielabel G % 0,0% 0,0% Aantal woningen met zonnepanelen (mei 2016) 9 79 Ontwikkeling aantal woningen met zonnepanelen (31-12-2017)*** 70 47 Onderhoud & kwaliteitsverbetering (uitgaven/jaar) Emmen Emmen Planmatig onderhoud ( totaal) 1.430.000 1.430.000 Keuzeonderhoud ( indicatie op basis van budget) 180.000 180.000 Klachten/mutatie onderhoud ( indicatie op basis begroting) 190.000 190.000 Energetische maatregelen 300.000 300.000 Seniorgeschikt**** 80.000 80.000 Leefbaarheid (uitgaven/jaar) Emmen Emmen Uitgaven leefbaarheid ( begroot) 40.000 40.000 * Verkoopprogramma is bevroren ivm opgave huisvesting statushouders. Verkooppoule in bijlage ** Op basis van huidige streefhuren. Streefhuurbeleid wordt herontwikkeld. Zie tekst. *** Woonservice heeft 2.000.000 per jaar extra beschikbaarvoor energetische verbeteringen **** Jaarlijks 1.000.000 naar rato berekende opgave per gemeente

In het activiteitenoverzicht zijn de belangrijkste activiteiten en prestaties van Woonservice voor de gemeente Emmen gekwantificeerd. Hieronder volgt per thema een korte toelichting. Nieuwbouw & Aankoop Woonservice heeft in de gemeente Emmen geen concrete nieuwbouwopgave voor de periode 2017 en 2018. De laatste fase van de vervangende nieuwbouw aan de Eikenlaan zal in 2016 worden uitgevoerd. Ontwikkeling van de woningvoorraad In de periode 2017 en 2018 worden geen noemenswaardige veranderingen in de samenstelling van de woningvoorraad in gemeente Emmen voorzien. In 2016 zullen waarschijnlijk nog drie woningen binnen het lange blok aan de Eikenlaan worden gesloopt. Wel heeft het pand Eikenlaan 17-19 (voormalig Groene Kruisgebouw) een beperkte restant exploitatieduur. Het pand wordt tijdelijk verhuurd aan het Christian Meeting Point. Woonservice heeft medio 2016 aan de gemeente kenbaar gemaakt de mogelijkheden voor nieuwbouw op de Werkhorstlocatie serieus te willen overwegen, vanuit een breder perspectief op de woningmarktopgave in Veenoord. Afhankelijk van de uitkomsten en snelheid, zou dit mogelijk nog kunnen leiden tot extra woningbouw in de periode 2017-2018 binnen de gemeente Emmen. Woonservice hecht veel waarde aan een gezamenlijke aanpak / visie op de verbeteropgave voor Veenoord. Woonservice wil samen met de gemeente optrekken in enerzijds het verbeteren van de leefbaarheid van Veenoord, maar ook in fysieke ingrepen. Woonservice voorziet een opgave in het gebied tussen de Eikenlaan (voormalig Groene Kruisgebouw) en de supermarkt. Onderdeel van dit gebied is een 40 tal seniorenwoningen van Woonservice. Binnen het NLA is de afspraak gemaakt de mogelijkheid van het uitruilen van bouwgrond te onderzoeken. Graag gaan we met de gemeente in gesprek over de mogelijkheden die hiervoor zijn binnen Veenoord. Woonservice ziet kansen voor de bouw van levensloopbestendige / seniorenwoningen op de dichter bij het centrum gelegen Werkhorstlocatie. In ruil daarvoor kan Woonservice gefaseerd bouwgrond beschikbaar stellen in het gebied rondom de supermarkt. Een combinatie van verdund terugbouwen en investeren in de stedenbouwkundige structuur van dit gebied en de combinatie van huur- en koopwoningen biedt een goed perspectief voor kwaliteitsverbetering. Het biedt ook de mogelijkheid voor het creëren van tijdelijk extra woonruimte (eerder bouwen, later slopen). Naast deze specifieke locaties wil Woonservice graag met de gemeente in gesprek over de uitstraling van groen en grijs in Veenoord. De geplande vervanging van de riolering biedt kansen voor een kwaliteitsimpuls van de uitstraling van Veenoord. Betaalbaarheid en bereikbaarheid Woonservice staat bekend als corporatie met relatief goedkope huurwoningen. We vinden het belangrijk dat wonen voor onze doelgroep betaalbaar blijft. De tabel laat zien hoe de verdeling is van de huurwoningen naar huurprijs (op basis van streefhuren) over de woningvoorraad van Woonservice. Nagenoeg al onze huurwoningen hebben een huurprijs onder de laagste aftoppingsgrens ( 587). Woningen zonder streefhuur zijn met name adressen met verkoopbestemming en sloopbestemming. Rond de zomer van 2016 zal Woonservice de streefhuren actualiseren. Mede als gevolg van de sinds 2016 ingevoerde passendheidstoets. Deze toets verplicht corporaties huurders met recht op huurtoeslag in een betaalbare huurwoning te huisvesten. Het effect van het actualiseren van de streefhuren is per saldo: - Gemiddeld lagere streefhuren;

- Hanteren van harde aftoppingsgrenzen, waarbij de streefhuurprijs van een woning wordt beperkt om de woning bereikbaar te houden voor huishoudens met lagere inkomens. Specifieke doelgroepen Woonservice zet zich proactief in voor het realiseren van de gemeentelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders. In de gemeente Emmen loopt dit grotendeels via de stuurgroep die in BOCE-verband de realisatie van de taakstelling aanjaagt en monitort. Vanaf 2015 is de taakstelling fors toegenomen. De verwachting is dat ook de komende jaren nog rekening moet worden gehouden met deze verhoogde taakstelling. Woonservice stuurt op verschillende manieren op het realiseren van de bijdrage in de gemeentelijke taakstelling: - Met voorrang huisvesten van statushouders in de reguliere huurwoningvoorraad; - Meerdere statushouders (tijdelijk) huisvesten in 1 woning. Het betreft met name mannen die in afwachting zijn op gezinshereniging. Zodra het gezin overkomt wordt gezocht naar een passende gezinswoning. - Realiseren van extra woonruimte door verbouw van beschikbaar vastgoed. Zoals schoolgebouwen en kantoorpanden. - Incidentele aankoop van betaalbare koopwoningen in kernen met een beperkt huurwoningaanbod. Deze woningen kunnen tijdelijk worden ingezet voor deze doelgroep en indien deze in de toekomst overbodig als huurwoning overbodig worden, weer worden verkocht. - Binnen de mogelijkheden van de woningwet, uitvoeren van verhuur- en beheertaken bij de huisvesting van statushouders in panden die niet van Woonservice zijn. De tijdelijk extra opgave vraagt van iedereen om begrip en de bereidheid ruimte te maken. Statushouders verdienen een warm welkom, maar daarbij willen en kunnen we niet het oog verliezen voor andere doelgroepen op de woningmarkt. We hechten veel waarde aan een goede balans in de huisvesting van statushouders binnen onze woningvoorraad. We hanteren daarbij de volgende kernbegrippen: - Kleinschaligheid: Woonservice wil statushouders bij voorkeur huisvesten in reguliere huurwoningen of een kleine groep van huurwoningen; - Spreiding: We vinden dat statushouders overal in ons werkgebied een goede plek moeten kunnen krijgen. Ook willen we voorkomen dat statushouders alleen in kernen worden gehuisvest waar minder vraag naar woningen is; - Draagkracht: Woonservice kijkt goed of een wijk, straat of buurt voldoende draagkracht heeft om statushouders op te vangen. In straten waar veel sociale problematiek is, huisvest Woonservice liever geen statushouders; - Samenwerking: Het huisvesten van statushouders is een landelijke taakstelling. Zowel de gemeente als de corporatie hebben hierin een uitvoerende rol. Voor het realiseren van de taakstelling is een goede samenwerking met de gemeente van groot belang. Maar ook met andere instanties, zoals COA, vluchtelingenwerk, lokale partners en bewoners. Aantal woningen seniorgeschikt Het uitbreiden van het aantal seniorengeschikte woningen is voor Woonservice een belangrijk strategisch speerpunt. Woonservice heeft als plattelandscorporatie relatief veel grondgebonden

gezinswoningen in haar voorraad, terwijl als gevolg van de vergrijzing en ontgroening de vraag verschuift naar toegankelijke woningen. De tabel geeft inzicht in het huidig aantal seniorengeschikte woningen. De aantallen ontwikkeling seniorengeschikt geven inzicht in de transformatie van gezinswoningen naar toegankelijke woningen in de gemeente. Woonservice heeft hiervoor een project ingericht, waarbij gestuurd wordt op de jaarlijkse realisatie van circa 50 aanbouwen of liften bij gezinswoningen (gedurende circa 10 jaar). In 2016 (opstartfase) betreft de opgave 25 woningen (voor het gehele werkgebied). Woonservice verwacht binnen Veenoord het aantal voor senioren geschikte woningen in de komende periode van 10 jaar met circa 40 woningen te willen uitbreiden door bestaande gezinswoningen seniorgeschikt te maken. Prijs/kwaliteit In deze rubriek worden de indicatoren getoond die inzicht geven in de verhouding tussen de prijs en kwaliteit van woningen. Het betreft het gemiddelde voor de gemeente. De verwachte toename van de streefhuur bedraagt 1 %. Woonservice rekent in de begroting van 2016 met dit huurverhogingspercentage. Het gemiddeld aantal WWS-punten (woningwaarderingspunten) bedraagt voor de woningen van Woonservice 162. Dit ligt iets boven het gemiddelde van Woonservice (158). Het verschil kan verklaard worden door het hoog aantal nieuw gebouwde woningen bij de Schans. Energetische kwaliteit Verbetering van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad staat hoog op de agenda van Woonservice. Dat heeft er toe geleid dat Woonservice nagenoeg geen woningen meer verhuurd met slechte energielabels (circa 82% heeft al een groen energielabel in de gemeente Emmen). Woonservice heeft zich de afgelopen jaren geconcentreerd op het verbeteren van de isolatie van woningen. Inmiddels is de isolatiewaarde van veel woningen goed op peil. Het accent verschuift nu naar het aanbieden van zonnepanelen om doormiddel van duurzame energieopwekking de woonlasten van huurders verder te verlagen. Medio 2016 is door Woonservice besloten het aanbieden van zonnepanelen fors te subsidiëren. Huurders (met een passend dak) kunnen voor 12 huurverhoging een zonnepanelenpakket afnemen met een gemiddelde maandelijkse energieopbrengst van 30. De 12 wordt bij de huur opgeteld en is subsidiabel (huurtoeslag) voor huurders met een lager inkomen. Het netto voordeel loopt daarmee verder op. Ook hebben we besloten dat zonnepanelen ook geplaatst kunnen worden op de huurwoningen die we in de goedkope prijsklasse willen houden (tot circa 400). Voor de totale voorraad van Woonservice verwachten we jaarlijks circa 400 woningen te kunnen voorzien van zonnepanelen. Het is praktisch onmogelijk om een goede voorspelling te maken van het effect van alle door Woonservice ingezette maatregelen op de voor 2017 te verwachten aandelen per energielabelklasse. De volgende factoren zijn (in gunstige zin) hierop van invloed: - Nieuwbouw energiezuinige woningen; - Sloop woningen met matige energetische kwaliteit; - Na-isolatie en plaatsen van zonnepanelen op verzoek van de individuele huurder; - Na-isolatie en plaatsen van zonnepanelen bij mutatie;

- Zonnepanelenproject & inzet op promotie / marketing vanaf 2016; - Inzet op innovatieve technieken. Per saldo verwachten we een gestage verdere vergroening van de woningvoorraad. In 2021 hebben de huurwoningen van Woonservice een gemiddelde energie-index van 1,25. Woningen zijn dan goed geïsoleerd en een groot aantal huurders heeft het voordeel van voordelige zonnestroom. Onderhoud en kwaliteitsverbetering Woonservice investeert relatief veel in het onderhoud en verbetering van bestaande woningen. Daarbij is een onderscheid te maken naar verschillende onderhoudssoorten. De tabel geeft inzicht in de voorgenomen investeringen in de gemeente. - Het keuzeonderhoud bestaat hoofdzakelijk uit investeringen in nieuwe keukens en nieuwe badkamers en toiletten. Huurders krijgen daarbij van Woonservice veel keuze en kiezen zelf wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd. - Woonservice heeft jaarlijks 2.000.000 extra begroot voor energetische maatregelen. Een groot deel van dit budget zal besteed worden aan het plaatsen van zonnepanelen, maar er worden ook middelen ingezet voor nieuwe innovatieve energieconcepten. - Jaarlijks is 1.000.000 extra beschikbaar voor investeringen in het seniorgeschikt maken van bestaande huurwoningen. Het budget wordt naar rato van de opgave over de gemeenten ingezet. Krimp en Leefbaarheid De uitgaven aan leefbaarheid bestaan uit een diversiteit aan investeringen. Woonservice heeft een eigen leefbaarheidsfonds van waaruit leefbaarheidsprojecten in de dorpen en wijken worden ondersteund. Maar ook bepaalde huismeesterskosten, buurtbemiddeling, tweede kansbeleid, etc. Veenoord is een van de kernen binnen het werkgebied van Woonservice waarbij extra gelet wordt op het behoud en versterken van de leefbaarheid. Daar zetten we ons samen met de lokale partners voor in. 2019 en verder De opgenomen tabel geeft concreet inzicht in de activiteiten van Woonservice in 2017 en 2018 in de gemeente. Voor de periode 2019 en verder zal Woonservice de ingezette lijn vervolgen.

H3 Woonservice financieel In dit hoofdstuk maken we inzichtelijk wat het effect is van de geplande investeringen op de financiële positie en continuïteit van onze organisatie. Dit inzicht verschaffen wij op corporatieniveau en is gebaseerd verstrekte informatie aan onze externe toezichthouders middels de dpi2015. Deze is eind 2015 ingediend bij Corpodata. In de dpi2015 is de begroting 2016 en de prospectieve informatie over de jaren 2017 tot en met 2020 doorgerekend. Dit zijn de recent vastgestelde en beoordeelde prospectieve cijfers, welke aansluiten bij onze externe verantwoording. De aan u voorgestelde investeringen liggen in lijn met de verwerkte investeringen in de dpi2015. Door temporisering zal het moment van investeren op onderdelen t.o.v. de dpi2015 wellicht afwijken, maar in grote lijnen geeft het verloop van de financiële ratio s een juist beeld van onze financiële positie en continuïteit. Deze financiële ratio s zijn gelijk aan de ratio s welke het Waarborgfonds Sociale Woningbouw gebruikt bij hun jaarlijkse beoordeling van onze financiële positie en continuïteit. 2016 2017 2018 2019 2020 Solvabiliteit 49% 48% 47% 46% 46% ICR (interest Coverage Ratio) 3,6 3,5 3,3 3,1 2,9 DSCR (Debt Service Coverage Ratio) 4,9 4,8 4,4 4,0 3,6 Toelichting ratio s Solvabiliteit ICR DSCR Verhouding Eigen vermogen : Totaal vermogen Interest Coverage Ratio, geeft aan hoe vaak uit de netto kasstroom de verschuldigde rente aan verschaffers van vreemd vermogen kan worden betaald. Met andere woorden, hoe hoger de ratio, des te kleiner is het risico dat de corporatie de renteverplichtingen niet kan nakomen. Deze wordt berekend volgens methodiek WSW: Kasstroom uit operationele activiteiten voor renteontvangsten en rente-uitgaven gedeeld door de bruto rente-uitgaven. Debt Service Coverage Ratio, geeft aan of er voldoende operationele kasstromen worden gegenereerd voor rente en aflossing. Deze wordt berekend volgens methodiek WSW: Kasstroom uit operationele activiteiten voor renteontvangsten en rente-uitgaven plus (onderhoudsuitgaven minus minimaal onderhoud) plus uitgaven met betrekking tot eigen productie gedeeld door de netto rente-uitgaven (exclusief toegerekende aan investeringen) en theoretische jaaraflossing.

Financieel sterk Woonservice is een financieel sterke organisatie. Een goede uitgangspositie voor het investeren in de kwaliteit en betaalbaarheid van onze huurwoningen. Woonservice kan een proactieve houding innemen binnen haar werkgebied en doet dat ook. We zijn aanspreekbaar op de opgave die er in het kernwerkgebied van Woonservice speelt. De afgelopen jaren hebben we ook extra opgaven opgepakt buiten of liever, langs de rand van het eigen werkgebied. We hebben een klein wooncomplex in Smilde gebouwd met een gezondheidscentrum, bij de Schans in Emmen 175 aanleunwoningen gebouwd in samenwerking met Tangenborgh, in Assen is een nieuw gebouwd appartementencomplex van een ontwikkelaar overgenomen, er heeft een fusie plaatsgevonden met wooncentrum t Stroomdal in Beilen en vorig jaar is Woonservice gefuseerd met de SHBB in Borger, waarvoor in 2016 een start wordt gemaakt met de vervangende nieuwbouw van de Borgerhof. Ook in de toekomst hebben we ruimte om in en buiten het eigen werkgebied extra opgaven op te pakken. Op dit moment vindt een verkenning plaats van de mogelijkheden tot fusie met BCM wonen in Stadskanaal en Musselkanaal. Deze woningcorporatie is sterk vervlochten met BCM zorg en biedt met zo n 600 woningen een brede variatie aan wonen, met het accent op wonen in combinatie met zorg. Bij het oppakken van extra opgaven maken we steeds zorgvuldige afwegingen. Voorop staat de eigen opgave in het kernwerkgebied. We hechten veel waarde aan de identiteit van Woonservice als plattelandscorporatie en vinden dat nieuwe opgaven in het verlengde hiervan moeten liggen. Zo zijn Stadskanaal en Musselkanaal belangrijke voorzieningenkernen voor een groot aantal woningen van Woonservice in het Mondengebied.

Bijlage 1: Adressen met verkoopbestemming gemeente Emmen In de gemeente Emmen (Veenoord) heeft Woonservice in totaal 24 woningen met verkoopbestemming. In de bijgevoegde tabel zijn de adressen opgenomen. In principe worden er de komende jaren geen huurwoningen verkocht (bevriezing verkoopprogramma in verband met de huisvesting van statushouders). Objectcode Object omschrijving gemeente 10220100046 Van Goghstraat 11 VEENOORD EMMEN 10220300800 Nw Weg 6 VEENOORD EMMEN 10220300967 Nw Weg 14 VEENOORD EMMEN 10221800661 Rooseveltstraat 22 VEENOORD EMMEN 10221800688 Rooseveltstraat 24 VEENOORD EMMEN 10221800777 Thorbeckestraat 12 VEENOORD EMMEN 10221800785 Thorbeckestraat 14 VEENOORD EMMEN 10221800815 Thorbeckestraat 20 VEENOORD EMMEN 10221800866 Nw Weg 71 VEENOORD EMMEN 10221800874 Nw Weg 73 VEENOORD EMMEN 10221900364 Rooseveltstraat 4 VEENOORD EMMEN 10221900631 Van Hogendorpstraat 23 VEENOORD EMMEN 10221900658 Van Hogendorpstraat 24 VEENOORD EMMEN 10221900674 Van Hogendorpstraat 26 VEENOORD EMMEN 10221900690 Van Hogendorpstraat 28 VEENOORD EMMEN 10222200420 Groen van Prinstererstr 32 VEENOORD EMMEN 10222200439 Groen van Prinstererstr 34 VEENOORD EMMEN 10222500076 Groen van Prinstererstr 13 VEENOORD EMMEN 10222500084 Groen van Prinstererstr 17 VEENOORD EMMEN 10222500092 Groen van Prinstererstr 19 VEENOORD EMMEN 10222700016 Rooseveltstraat 62 VEENOORD EMMEN 10222700032 Rooseveltstraat 66 VEENOORD EMMEN 10222700040 Rooseveltstraat 68 VEENOORD EMMEN 10224300155 Dennenstr 13 Veenoord EMMEN