STAD & LAND in de ruimtelijke ordening BNB-deeltijd Huub Hooiveld Eikelhof, 2019 Wat hebben we de vorige keer gedaan? Praktisch: www.planvanhuub.nl Literatuur Handout colleges Essay + tentamenvragen Rode draad: stad & land Definitie van ruimtelijke ordening Wensen van de samenleving Afwegen van belangen politiek! Trends en ontwikkelingen vragen ruimte (1) Wat gaan we vandaag doen? Trends en ontwikkelingen vragen ruimte (2) Trends en ontwikkelingen vragen ruimte (vervolg) Verdieping 1 organisatie en instrumentarium RO in Nederland Specifieke aandacht voor bestemmingsplan
RO-SCHEMA Trends & ontwikkelingen in RO 1. Bevolking (demografie): individualisering, vergrijzing, krimp & groei 2. Toenemende en veranderende (auto)mobiliteit 3. Ontwikkeling internet & technologie 4. Maatschappij 3.0 5. Leegstand winkels & kantoren 6. Landbouw & platteland in verandering 7. Het toenemend belang van recreatie 8. Energietransitie: op weg naar duurzame en schone energie 9. Klimaatverandering 10. Aandacht voor gezondheid en voedsel Samenleving 3.0 Samenleving 3.0 Participatie samenleving, burgerinitiatief, burgerkracht, do it yourself, etc. Opkomst van collectieven Burger neemt overheidstaken over Informatie, community, etc
Zelfbeheer openbare ruimte vriendenerf Olst We bouwen onze eigen wijk Leegstand: kantoren
lege winkels maatschappelijk vastgoed lege stallen? Leegstand als bron voor vernieuwing
Vast of tijdelijk? Het platteland verandert (1) Het platteland verandert (2) Het platteland verandert (3)
Het platteland verandert (4) Recreatie en toerisme groeit!22 Indoor golf? Berg beklimmen?
Tweede huis?! Energietransitie in 2050 90 procent minder CO2 klimaatverandering tegen gaan van fossiele brandstoffen naar duurzame energie Windenergie? Windenergie?
Of toch liever zon? Biomassa? Het water stijgt Ruimte voor de rivier
Klimaat en openbare ruimte Klimaatadaptatie Voedsel en gezondheid Food is the new fashion
Stadslandbouw Stadslandbouw Conclusie trends & ontwikkelingen RO gaat over: Nieuwe ruimtevragen VAN PLANNEN KOMEN PLANNEN! Veranderend gedrag Organisatie en instrumenten Ontwikkelingen uitlokken / bijsturen / tegengaan Hoe maakbaar is de samenleving?
Drie facetten van plannen maken Hoe oud is RO eigenlijk? Trends Toekomstverkenning Prognoses Structuurvisies Bestemmingsplannen Vergunningen Wanneer begin RO in Nederland en waarom? Projectmanagement Bewonersparticipatie Procesmanagement Begin RO in Nederland 1-Grieken / Romeinen gestructureerd bouwen op basis van plannen 2-Middeleeuwen Begin RO in Nederland Niet bouwen buiten stadsmuren (verboden kringen) Waterschappen Hoogheemraadschap van Rijnland uit 1255!
Begin RO in Nederland 3-Woningwet 1901 reactie op wantoestanden in de steden (als gevolg van trek naar stad) Begin RO in Nederland 4-Wederopbouw na WOII enorme bouwproduktie komt op gang Begin RO in Nederland Wet op de ruimtelijke ordening (WRO) 5-wet op RO 1965 bestuurlijk-juridisch kader: Wet op de RO (WRO) In 2009 voor het laatst geactualiseerd (Nieuwe Wro), in 2018 wederom grote verandering op komst (omgevingswet) Sinds 1965: eigen ministerie VROM (inmiddels I&M en BZK) WRO regelt hoe plannen worden opgesteld en gewijzigd betrokken partijen voor wie bindend? procedure en termijnen inspraak? beroep? wel of niet gang naar de rechter mogelijk etc. oorsprong 1965, in 2009 gewijzigd vanaf 2021: omgevingswet Kajsa Ollongren
RO in drie bestuurslagen Wat betekent dit concreet? 1-Rijk: Inhoud: structuurvisies en AmvB Proces: vooroverleg, zienswijzen 2-Provincie: Inhoud: structuurvisies en verordening Proces: vooroverleg, zienswijzen 3-Gemeente: Inhoud: structuurvisies, bestemmingsplannen, toetsing bouwplannen Proces: vooroverleg, zienswijzen, interactief beleid, wijkaanpak 4-Regio s zijn hulpstructuur! Doorwerking -> Rijksbeleid: structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Visie: bijvoorbeeld compact bouwen Verordening (AMVB Ruimte): juridische borging voor zaken van nationaal belang. Bijvoorbeeld: hoogwaterbescherming, bepaalde infrastructuur Dit moeten provincies en gemeenten overnemen! Nationale omgevingsvisie (NOVI) in voorbereiding Inspraak Wat betekent dit concreet? Provinciaal niveau: Provinciale "structuurvisie" (omgevingsvisie) Provinciale ruimtelijke verordening: regels voor woningbouw, ehs, landbouw, etc
Wat betekent dit concreet? Wat betekent dit concreet? Gemeentelijk niveau: Regionaal niveau: hulpstructuur zonder wettelijke taken afstemming / afspraken over bijvoorbeeld woningbouw, bedrijventerreinen, etc. structuurvisie(s) sectorale beleidsnota s masterplannen bestemmingsplannen vergunningen Structuurvisie & bestemmingsplan Bestemmingsplannen Structuurvisie: Hoofdlijnen Lange termijn Gebied of thema Niet rechtstreeks bindend Basis voor bestemmingsplan Bestemmingsplan Meer detail: regelt het precieze gebruik Maximaal 10 jaar Gebied Rechtstreeks bindend! Toetsing voor bouwplannen Bindend voor de burger Drie onderdelen: Verbeelding (plankaart) Regels (voorschriften) Toelichting Per bestemming gelden regels, bijvoorbeeld: Welke functie mag erin? (in een school mag je niet wonen) Hoe hoog is een gebouw? (minimale of maximale hoogte) Hoe moet een gebouw op de kavel staan? (rooilijn)
Dilemma: hoeveel wil je regelen? Dilemma: hoeveel wil je regelen? Trend: bestemmingsplannen worden flexibeler en globaler Waarom? Burgers de ruimte geven om zelf te kiezen Inspelen op tijdelijkheid Geen procedure hoeven doen bij een nieuwe functie in een pand / gebied Functies zijn niet altijd eenduidig: is KALDI een winkel of horeca? Je eigen schuur is altijd te klein, die van de buurman altijd te groot! Dilemma: hoeveel wil je regelen? Dilemma: hoeveel wil je regelen?
Dilemma: hoeveel wil je regelen? Dilemma: hoeveel wil je regelen? Opstellen van een bestemmingsplan (1) Opstellen van een bestemmingsplan (2) Gemeente stelt op (college van B&W) Aanleiding: Eigen ontwikkeling Aanvraag particulier Actualiseren (elke 10 jaar) Breng ontwikkelingen en beleid in beeld Bevolking, EHS, geplande infra, milieuzoneringen, beschermde waarden, etc. Wat wil je met het gebied? Verbeelding, regels en toelichting Vooroverleg met betrokkenen (ook provincie!) Ontwerp ter visie (concept) Inspraakavond 4 weken ter visie: Zienswijzen Zienswijzennota Eventueel aanpassen bestemmingsplan
Opstellen van een bestemmingsplan (3) Definitief plan wordt vastgesteld door de gemeenteraad Besluit weer ter visie leggen Beroep bij raad van state Belanghebbende Zienswijze ingediend Ook provincie of rijk kan zienswijzen indienen Hele traject kan meerdere jaren duren! Tot slot De invloed van de politiek Voorbeeld Apeldoorn