STAD & LAND in de ruimtelijke ordening

Transcriptie

1 STAD & LAND in de ruimtelijke ordening BNB voltijd Huub Hooiveld Eikelhof, 2016 Wat hebben we de vorige keer gedaan? Wat gebeurt er in het landelijk gebied? Ontwikkeling van de landbouw: Extensivering Intensivering Plattelandsvernieuwing Nieuwe planologische vraagstukken Help, burgers op het platteland! Vrijkomende stallen? Essay! Wat gaan we vandaag doen? Welkom in Europa! - Europees beleid - RO in Europa? Natuurbeleid en RO Terugblik colleges - Rode draad: stad & land WELKOM IN EUROPA!

2 Europa: Europese Unie EU-beleid met ruimtelijke relevantie Oorsprong rond 1950: - Nederland, België, Luxemburg, Duitsland en Italië - Samenwerking op gebied van handel Aantal deelnemende landen groeit: Sinds 2007 > 27 landen (17 landen euro) 1. Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2. Structuurbeleid 3. Milieubeleid 4. RO-beleid Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Transformatie GLB vanaf oprichting EU (jaren 50) 2 doelen: - voldoende voedsel + betaalbare prijs - levensstandaard boer subsidie op productie subsidie op overproductie - Ten koste van 3e wereldlanden - In strijd met internationale afspraken Productiesubsidie > directe subsidie (spoor 1) Daarnaast: plattelandsvernieuwing (spoor 2) Meer vrije markt (o.a. afschaffing melkquota) Nog altijd bijna 40 procent van EU-begroting! Nederland grootste ontvanger: 450 euro per ha Boeren moeten bijdragen aan vergroening: handhaving van permanent grasland 5 % van bouwland reserveren voor ecologisch beheer (ecologisch aandachtsgebied) gewasdiversificatie op bouwland

3 Structuurbeleid Wie krijgt wat? Sociaal-economisch evenwicht Fondsen / subsidies voor achterstandsregio s Voor de periode : circa 300 miljard euro Ook in NLD! (bijv. Flevoland, noordoost Groningen) NLD toekomst buiten structuurfonds? Milieu en natuurbeleid Macht van de beestjes! vanaf jaren 70 thema in Europa veel verdragen opgesteld en ondertekend meer dan 200 wetten! thema s zijn: - klimaat - duurzame ontwikkeling - afval - luchtverontreiniging - waterbeheer - natuur en biodiversiteit - bodem - geluid grote gevolgen voor nationaal beleid, bijvoorbeeld: - besluit luchtkwaliteit - natura nitraat richtlijn Europa heeft invloed! vogelrichtlijn (1979): bijna 200 soorten beschermd habitatrichtlijn (1992): meer dan 500 planten en 200 dieren Natura 2000 (2007) Nederland is verplicht gebieden aan te wijzen ter bescherming Ontwikkeling? Nee, tenzij dwingende redenen

4 Europese RO? vanaf eind jaren negentig aantal vrijwillige afspraken grensoverschrijdende projecten (bijvoorbeeld water) EROP als raamwerk: Europees Ruimtelijk Ontwikkelingsperspectief EROP algemene afspraken: evenwichtig en polycentrisch stelsel van steden en nieuwe relatie stad en platteland relatief gelijke toegang infrastructuur en kennis zorgvuldig beheer en ontwikkeling natuurlijk en cultureel erfgoed niet bindend maar richtinggevend NATUURBELEID EN RO individuele landen houden eigen beleid

5 Natuurbeleid en RO Hoofdlijnen natuurwet per 1 maar 2016 nieuwe wet: Wet natuurbescherming samenvoeging van 3 wetten: boswet flora- en faunawet natuurbeschermingswet Eenvoudiger regels Dichterbij de samenleving Natuur heeft intrinsieke waarde Bijna 1000 soorten dieren en planten actief beschermd provincie krijgt regie en gaat over vergunningen en ontheffingen Jacht op basis van faunabeheerplan Bescherming langs twee lijnen 1. Gebiedsbescherming Ecologische hoofdstructuur Nationale parken Natura 2000 gebieden 2. Soortenbescherming 1-GEBIEDSBESCHERMING

6 Ecologische Hoofdstructuur (EHS) EHS wordt natuurnetwerk Nederland Nationaal beleid (sinds 1990) Doelstelling: Netwerk van natuur in Nederland Ca. 730 duizend ha. (20% opp. Nld.) In 2018 gerealiseerd > inmiddels 2021 EHS bestaat uit: bestaande natuur (bijv. Veluwe) nieuwe natuur robuuste verbindingen (bijv. Veluwe- Achterhoek-Duitsland) Rijk verantwoordelijk, maar provincies werken EHS uit Gemeenten verankeren in BP uitgedunde EHS bestaat uit: bestaande natuurgebieden, waaronder de 20 Nationale Parken; gebieden waar nieuwe natuur aangelegd wordt; landbouwgebieden, beheerd volgens agrarisch natuurbeheer; ruim 6 miljoen hectare grote wateren: meren, rivieren, de kustzone van de Noordzee en de Waddenzee; alle Natura 2000-gebieden robuuste verbindingen zijn eruit Provincies in plaats van Rijk 2027 gereed (weer 6 jaar erbij!) EHS in de provincie Gelderland (1) EHS in de provincie Gelderland (2) vastgelegd in Omgevingsvisie Van drie naar twee zones: GNN = Gelders natuurnetwerk GO = Groene ontwikkelingszone GNN: nee, tenzij GO: ja, mits provinciale natuurbeheerplannen Omgevingsvisie 2014 Van drie naar twee zones: GNN = Gelders natuurnetwerk GO = Groene ontwikkelingszone GNN: nee, tenzij GO: ja, mits

7 Planologisch regime in de EHS Natura 2000-gebieden Nee, TENZIJ: ontbreken van reële alternatieven EN groot openbaar belang (bijv. aanleg snelweg) Schade beperken (mitigerende maatregelen) Compenseren: geen nettoverlies waarden 1. Compensatie = onderdeel plan 2. Compensatie aan / nabij gebied 3. In uiterste geval: financiële compensatie geen toename dag- en verblijfsrecreatie Europese EHS voortvloeiend uit Europese regelgeving begrenzing via rijk bevoegd gezag wordt provincie Natura 2000 EHS EHS IN APELDOORN

8 NATURA 2000 NATURA EHS Beschermingsregels Natura Instandhouding natuurtypes / vegetaties Ook: nee, tenzij Geen significante effecten Toetsing aan instandhoudingsdoelen Indien wel dan toetsing aan: Zijn er alternatieven Zijn er dwingende redenen van groot openbaar belang Is er compensatie mogelijk? Specifieke heidetypen Specifieke watertypen Specifieke bostypen Specifieke zandgebieden

9 Instandhouding dier- en plantensoorten wespendief zwarte specht vliegend hert beekprik 2-SOORTENBESCHERMING boomleeuwerik rivierdonderpad nachtzwaluw kamsalamander ijsvogel drijvende waterweegbree Bescherming soorten Bescherming soorten nu via Flora en Faunawet geldt overal, niet alleen in specifieke gebieden E&L is nu bevoegd gezag (straks provincie) voor eventuele ontheffing)

10 Wat hebben we gedaan? TERUGBLIK COLLEGES Wat is RO? Trends en ontwikkelingen Instrumentarium Hoe werkt het echt? Proces! Planconcepten Ontwikkelingen landelijke gebied Europa Natuurbeleid Discussie en dilemma s: Hoe vol is Nld? Hoe wil je wonen? Plattelandsvernieuwing Essay ESSAY Wikapedia: 'een beschouwende prozatekst of een artikel voor krant en tijdschrift, waarin de schrijver op een wetenschappelijk verantwoorde wijze zijn persoonlijke visie geeft op hedendaagse verschijnselen, problemen of ontwikkelingen'. Goed onderbouwd Literatuurverwijzingen Eigen mening Meeslepend! Circa 10 à 15 pagina's Kwaliteit voor kwantiteit

11 Schrijf een essay van ca pagina's Schrijf een essay van ca pagina's Keuze 1: Biedt uitnodigingsplanologie kansen voor natuur? Aan bod komen: Wat is ook al weer planologie? Wat heeft de omgevingswet hiermee te maken? En de nieuwe natuurwet? Wat zijn overeenkomsten tussen beide wetten als het gaat om de doelstelling ervan? Is de nieuwe natuurwet beter of slechter voor de natuur in Nederland vind je? Wat is eigenlijk uitnodigingsplanologie? Biedt deze vorm van planologie ook kansen voor het natuurbeleid denk je? Waarom wel of waarom niet? Keuze 2: Waar de stallen verdwijnen Aan bod komen: Op welke manieren ontwikkelt de landbouw zich in Nederland? Hoe past de ontwikkeling van leegstaande stallen hierin? In hoeverre is dit vergelijkbaar met bijvoorbeeld de leegstandsproblematiek van kantoren in de steden? Ligt hier volgens jou een rol voor de overheid door middel van ruimtelijke ordening? Waarom niet of waarom juist wel? Wat betekent dit voor de relatie stad & land? Inleveren Uiterlijk: 8 januari Herkansing: uiterlijk 1 februari