Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas!

nipo het marktonderzoekinstituut Postbus 247 1000 ae Amsterdam Grote Bickersstraat 74 Telefoon (020) 522 54 44 Fax (020) 522 53 33 Email info@nipo.nl Internet www.nipo.nl NIPO het marktonderzoekinstituut Rapport Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! Onderzoek onder ICTcoördinatoren in het primair en voortgezet onderwijs Ellen Stegers B2070 november 2002 Alle in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van het nipo beslist niet toegestaan. nipo Amsterdam iso 9001_rapned.dot

Inhoud Inleiding 2 1 Samenwerking belangrijke vorm van ondersteuning 4 1.1 Ruime meerderheid werkt samen met andere scholen 4 1.2 Ondersteuning vanuit diverse hoeken 5 1.3 Enkele brandende onderzoeksvragen 5 1.4 Ruime meerderheid heeft een helpdesk of ICTsteunpunt 6 2 Elektronische informatie, beknopte folders en kijken bij andere scholen genieten de voorkeur 7 3 Toekomstplannen en ambities; verbeteren deskundigheid en (uitbreiden) infrastructuur 8 4 Ruime meerderheid heeft een ICTbeleidsplan 9 5 Computergebruik in de lessen 11 5.1 Veelal beginnend computergebruik op school 11 5.2 Komende drie jaar sterke groei verwacht 12 5.3 Computertoepassingen leerlingen veelzijdig 13 6 TOP 7 van ondersteuningsbehoeften om ICTgebruik in de lessen te stimuleren 14 7 ICT op School bekend bij merendeel ICTcoördinatoren 16 7.1 Nieuwsbulletin bij Vives veruit bekendst 16 7.2 Imago Ict op School; informatief en deskundig 18 Bijlagen 1 Onderzoeksverantwoording 2 Methode van onderzoek: Nipofoon 3 Methode van onderzoek: NIPO CAWI 4 Vragenlijst 5 Tabellen 6 Open antwoorden Inhoud figuren en tabellen 1 Werkt uw school samen met andere scholen? 4 2 Welke groepen of instanties hebben uw school het afgelopen jaar in belangrijke mate ondersteund op het gebied van computergebruik? 5 3 Wie of welke organisatie verzorgt deze helpdesk/steunpunt? 6 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

4 Op welke manier wordt u bij voorkeur geïnformeerd over producten en diensten op het gebied van ICT in het onderwijs? 7 5 Welke van de volgende omschrijvingen is het MEEST van toepassing op het ICTbeleid van uw school? 9 6 Kunt u voor elk van deze activiteiten in procenten aangeven hoe intensief uw school zich hiermee tot nu toe heeft beziggehouden? 10 7 Hoe zou u het computergebruik voor onderwijsdoeleinden op uw school het beste typeren? 11 8 Hoe vaak gebruiken leerlingen gemiddeld de volgende computertoepassingen? 13 9 Is de behoefte aan.. zeer groot? Scholen in het primair onderwijs 14 10 Is de behoefte aan.. zeer groot? Scholen in het voortgezet onderwijs 15 11 Van welke activiteiten of producten kent u Ict op School? Spontane bekendheid PO 16 12 Kunt u aangeven welke van de volgende producten of diensten u kent? Totale bekendheid 17 13 In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende imago stellingen? (helemaal) mee eens 18 14 Steekproefoverzicht (n=445) 21 15 Hoeveel uur gebruikt u zelf de computer voor uw beroep? 22 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

Inleiding Achtergrond Stichting Ict op School is juli 2001 opgericht met als doel het stimuleren van effectieve en efficiënte integratie van ICT in het basis en voortgezet onderwijs. Ict op School werkt klantgericht en vraaggestuurd. Vanuit die optiek is het NIPO in 2001 gevraagd een aantal onderzoeksvragen uit te zetten. Inventarisatie van de wensen en behoeften in het onderwijs stond daarbij centraal. Stichting Ict op School wil een actueel beeld houden van de wensen en behoeften aan ondersteuning bij de integratie van ICT in het PO en VO door middel van herhalingsonderzoek. Tot nu toe heeft Stichting Ict op School diverse activiteiten ontplooid ter bevordering van een effectief en efficiënt gebruik van ICT in het onderwijs. Bij Ict op School rijst nu dan ook de vraag in hoeverre de producten en diensten die ze aanbieden voldoen aan de wensen en behoeften. Bovendien is Ict op School nieuwsgierig naar de effectiviteit van haar communicatiemiddelen bij haar doelgroep, waarbij de website (www.ictopschool.net) veruit de belangrijkste rol speelt. Daarom wil Ict op School in het verlengde van het herhalingsonderzoek een bekendheid, en waarderingsonderzoek laten uitvoeren door het NIPO. Doel Ten eerste wil Ict op School in vervolg voor het NIPOonderzoeken van september 2001 en januari 2002 een actualisering van de wensen en behoeften aan ondersteuning bij de integratie van ICT in PO en VO. Ten tweede vindt Stichting Ict op School het belangrijk terug te blikken op het afgelopen jaar door bij regionale samenwerkingsverbanden, schoolbesturen en het schoolmanagement/ ICTcoördinatoren, de bekendheid en de waardering voor de gerealiseerde producten en diensten vast te stellen. Doelgroep De doelgroep van het totale onderzoek is drieledig: de regionale samenwerkingsverbanden, de schoolbesturen en schoolmanagement/ictcoördinatoren in het primair en voortgezet onderwijs. In dit document zullen de belangrijkste resultaten worden weergegeven van het onderzoek onder schoolmanagement/ictcoordinatoren. Vraagpunten De resultaten van het onderzoek dienen inzicht te geven in: Stand van zaken ICTgebruik in het onderwijs; Wensen/behoeften aan ondersteuning in de toekomst; Het belang van samenwerking; De bekendheid en het imago van Stichting Ict op School; Het gebruik en de waardering van de producten en diensten (vb. de website). B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 2

Methode en steekproef Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van Nipofoon én middels webinterviewing (CAWI), waar de respondenten via email een computergestuurde vragenlijst hebben ontvangen. Het veldwerk vond plaats in week 37, 38 en 39 van 2002. Indien mogelijk zal een vergelijking worden gemaakt met de resultaten van het onderzoek in 2001; Behoefte aan ondersteuning bij gebruik van computers in het onderwijs. B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 3

1 Samenwerking belangrijke vorm van ondersteuning 1.1 Ruime meerderheid werkt samen met andere scholen Ict op School houdt zich onder andere bezig met het stimuleren van samenwerking met andere scholen en schoolbesturen. Op dit moment werken in het primair onderwijs ruim acht op de tien scholen (85%) samen, waarvan 31% ook met scholen buiten het eigen schoolbestuur. In het voortgezet onderwijs werken iets minder scholen samen, namelijk bijna driekwart van de ICTcoördinatoren (73%) geeft aan dit te doen. Het aantal scholen voor voortgezet onderwijs dat alleen samenwerkt binnen eigen bestuur is vrijwel gelijk aan het aantal scholen dat samenwerkt met scholen van een ander bestuur, respectievelijk 37% en 36%. 1 Werkt uw school samen met andere scholen? VO 37 36 26 PO 54 31 14 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Ja, binnen eigen bestuur Ja, ook buiten eigen bestuur Nee Weet niet % Bron: NIPO, 2002 De samenwerking, al dan niet buiten het eigen schoolbestuur, betreft de volgende onderwerpen: Uitwisseling ICTervaringen (PO 86%, VO 78%) ICTcoördinatie (PO 85%, VO 67%) Systeem/netwerkbeheer (PO 65%, VO 68%) ICTscholing/deskundigheidsbevordering (PO 68%, VO 46%) B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 4

Visie en beleidsontwikkeling (PO 64%, VO 30%) Inkoop van hardware (PO 51%, VO 27%) Onderwijsinhoudelijke vernieuwing (PO 34%, VO 40%) Uitwisseling van lesmateriaal (PO 15%, VO 24%) 1.2 Ondersteuning vanuit diverse hoeken In het primair onderwijs hebben Kennisnet (44%), de onderwijsbegeleidingsdienst (42%), maar ook de samenwerkingsverbanden en het ministerie van OCenW (beide 32%) het afgelopen jaar een belangrijke bijdrage geleverd aan het computergebruik in het onderwijs. Met uitzondering van de OBD en in mindere mate het ministerie van OCenW geldt ditzelfde rijtje voor het voortgezet onderwijs. 2 Welke groepen of instanties hebben uw school het afgelopen jaar in belangrijke mate ondersteund op het gebied van computergebruik? Kennisnet 35 44 Onderwijsbegeleidingsdienst 3 42 Samenwerkingsverbanden Ministerie OC&W Bedrijfsleven Gemeente/provincie 6 21 20 20 19 33 32 32 VO PO Ict op School 13 13 ROC 6 10 Andere onderwijsinstellingen 2 13 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 % Bron: NIPO, 2002 1.3 Enkele brandende onderzoeksvragen Om te achterhalen wat er op dit moment speelt bij de ICTcoördinatoren is gevraagd naar hun onderzoekswensen: Stel dat uw schoolbestuur de gelegenheid zou krijgen om een probleem of vraag op het gebied van ICT kosteloos te laten onderzoeken, wat zou u dan laten onderzoeken? B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 5

Een aantal onderzoeksvragen komen met enige regelmaat terug. De volgende onderwerpen worden door een groot aantal ICTcoördinatoren genoemd: Beoordelen van software op toepasbaarheid in het onderwijs Beheer en/of beoordeling van het netwerk Hoe ze ICT zo efficiënt mogelijk kunnen invoeren Beoordeling/bevordering deskundigheid Beoordeling effectiviteit ICTgebruik Financiële aspect/rendement 1.4 Ruime meerderheid heeft een helpdesk of ICTsteunpunt Wanneer een school problemen of vragen heeft op het gebied van ICT, dan heeft, volgens de ICTcoördinatoren, de ruime meerderheid toegang tot een helpdesk of een ICTsteunpunt (PO 72%, VO 57%). Meestal wordt een dergelijke helpdesk of ICTsteunpunt verzorgd door het bedrijfsleven (PO 30%, VO 31%). 3 Wie of welke organisatie verzorgt deze helpdesk/steunpunt? PO VO % % Bedrijfsleven 30 31 Onderwijsbegeleidingsdienst 17 3 Samenwerkingsverbanden 15 15 Eigen schoolbestuur/organisatie 8 13 Systeembeheerder 4 14 Kennisnet 4 ROC 3 4 Bij de helpdesk of het ICTsteunpunt kunnen de ICTcoördinatoren terecht met allerlei vragen op het gebied van ICT, zoals: installatie sofware (PO 77%, VO 38%), hardware (algemeen) (PO 77%, VO 38%), inkoop van hardware/sofware (PO 62%, VO 59%), nascholing/deskundigheidsbevordering (PO 55%, VO 50%), beheer op afstand (PO 57%, VO 29%). Ruim acht op de tien ICTcoördinatoren is tevreden (PO 68%, VO 73%) tot zeer tevreden (PO 17%, VO 9%) over de ondersteuning vanuit helpdesk of ICTsteunpunt. Ongeveer een op de tien ICTcoördinatoren (PO 11%, VO 8%) is ontevreden over de deskundigheid, de bereikbaarheid/wachttijden, het serviceniveau of de prijs. B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 6

2 Elektronische informatie, beknopte folders en kijken bij andere scholen genieten de voorkeur ICTcoördinatoren willen over producten en diensten op het gebied van ICT graag via internet (PO 60%, VO 61%) of door attendering via email (PO 53%, VO 60%) worden geïnformeerd. Verder verschillen ICTcoördinatoren in het primair onderwijs sterk van die in het voortgezet onderwijs. Het verstrekken van informatie via folders is nog altijd erg populair in het primair onderwijs (59%, VO 47%) terwijl in het voortgezet onderwijs veel stemmen opgaan voor het kijken bij andere scholen (60%, PO 45%). 4 Op welke manier wordt u bij voorkeur geïnformeerd over producten en diensten op het gebied van ICT in het onderwijs? Internet/website 61 60 Beknopte folders 47 59 Attendering via email 53 60 Publicaties 34 50 Door te kijken bij andere scholen 45 60 VO PO Onderwijsbegeleidingsdienst (OBD) 8 43 Samenwerkingsverband 34 42 Regionale beurs 34 43 Landelijke beurs 17 33 0 10 20 30 40 50 60 70 % Bron: NIPO, 2002 B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 7

3 Toekomstplannen en ambities; verbeteren deskundigheid en (uitbreiden) infrastructuur De plannen en ambities van de scholen gedurende de komende twaalf maanden zijn velerlei. Veelgenoemde onderwerpen zijn samen te pakken onder de noemer het invoeren en verbeteren van ICT in het onderwijs, wat concreet neerkomt op het uitbreiden van hard en software. ICTcoördinatoren in het voortgezet onderwijs zijn het redelijk met elkaar eens; 43% noemt bevordering van de deskundigheid leraren (vb. middels het digitaal rijbewijs). Naast deskundigheid (37%) noemen ICTcoördinatoren in het primair onderwijs ook vaak het verbeteren en uitbreiden van infrastructuur (36%) en het invoeren van ICT in het algemeen (30%). ICTcoördinatoren verwachten dat er voldoende (PO 48%, VO 59%) of zelfs ruim voldoende (PO 31%, VO 27%) kennis en expertise beschikbaar is om de toekomstplannen van hun school op het gebied van ICT te realiseren. Degenen die aangeven dat de kennis onvoldoende is (PO19%, VO 10%), duiden met name op technische ondersteuning/systeembeheerder en kennis/advies. In het primair onderwijs zullen, volgens de ICTcoördinatoren die aangeven bepaalde kennis en expertise te missen, de schooldirectie (29%), de overheid (25%) of het schoolbestuur (21%) ervoor moeten zorgen dat deze ondersteuning beschikbaar komt. Slechts negen procent vindt dat hij of zijzelf initiatief zou moeten nemen. Wat het voortgezet onderwijs betreft is het aantal ondervraagden te klein om hierover uitspraken te doen. Wanneer er (ruim) voldoende kennis en expertise rondom het schoolbestuur aanwezig is, blijkt dat besturen in het primair onderwijs met name ondersteuning krijgen van het samenwerkingsverband (42%) en/of de onderwijsbegeleidingsdienst (38%). Hun collegae in het voortgezet onderwijs geven aan daadwerkelijk zelf alle kennis in huis te hebben (38%), en dus van niemand bij hun toekomstplannen ondersteuning te (willen of) krijgen. De betrokkenheid van besturen in het primair onderwijs laat echter nog wel wat te wensen over. Een meerderheid van de ICTcoördinatoren (57%) vindt de betrokkenheid bij de integratie van ICT (ruim) onvoldoende. Opvallend is dat met name scholen met een beginnend computergebruik de betrokkenheid (ruim) onvoldoende vinden in vergelijking met degenen met een (ver)gevorderd gebruik, respectievelijk 64% versus 41%. B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 8

4 Ruime meerderheid heeft een ICTbeleidsplan Volgens de respondenten vindt de schooldirectie het stimuleren van computergebruik in de lessen op hun school (zeer) belangrijk in vergelijking met andere onderwerpen (PO 92%, VO 87%). Een ruime meerderheid van de scholen heeft dan ook een ICTbeleidsplan (PO 81%, VO 88%). Op de basisscholen wordt het plan echter door eenderde (34%) niet gebruikt, voor scholen in het voorgezet onderwijs ligt dit percentage op 15%. 5 Welke van de volgende omschrijvingen is het MEEST van toepassing op het ICTbeleid van uw school? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 48 73 Beleidsplan, wel gebruik Beleidsplan, geen gebruik Geen beleid 40% 30% 34 Weet niet 20% 15 10% 0% 16 3 12 PO VO Bron: NIPO, 2002 Scholen waar reeds een (ver)gevorderd computergebruik is, hebben vaker een beleidsplan dat daadwerkelijk wordt uitgevoerd dan scholen die nog beginnend zijn, respectievelijk 60% versus 40%. Een zeer grote groep verwacht het beleidsplan reeds op korte termijn aan te passen, namelijk nog in 2002 of in 2003 (PO 83%, VO 71%). De onderdelen waar men verwacht het ICTbeleidsplan op aan te passen of bij te stellen zijn velerlei maar verschillen sterk tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs: Gebruik Kennisnet (PO 75%, VO 30%) B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 9

Aanschaf programmatuur (PO 65%, VO 65%) Personen, functies en taken (PO 65%, VO 89%) Uitwerking van concrete projecten (PO 62%, VO 79%) Financiën (PO 46%, VO 69%) Aanschaf apparatuur (PO 46%, VO 62%) Samenwerking (PO 37%, VO 64%) Ruim tweederde van de ICTcoördinatoren (PO 67%, VO 69%) geeft aan dat zij een meerjarig financieringsplan hebben. Bij de invoering van ICT in het onderwijs zijn vier aandachtsvelden te onderscheiden. In totaal hebben de ondervraagden 100% verdeeld over deze aandachtsvelden. Volgens de ICTcoördinatoren houden de scholen zich nog het meest bezig met de apparatuurvoorzieningen, gevolgd door de educatieve software en de kennis en vaardigheden van de leraren. 6 Kunt u voor elk van deze activiteiten in procenten aangeven hoe intensief uw school zich hiermee tot nu toe heeft beziggehouden? PO VO % % Apparatuurvoorzieningen 40,4 40,1 Educatieve software 23,7 22,3 Kennis en vaardigheden 20,5 19,7 Visie op het gebruik van ICT 15,4 17,9 B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 10

5 Computergebruik in de lessen 5.1 Veelal beginnend computergebruik op school Bijna tweederde van de basisscholen (63%) en 58% van de instellingen in het voortgezet onderwijs zijn, volgens de ICTcoördinatoren nog in de beginnende fase van computergebruik op school. 7 Hoe zou u het computergebruik voor onderwijsdoeleinden op uw school het beste typeren? % 70 60 57 58 50 40 30 34 36 20 10 6 2 6 0 PO Oriëntatie op de mogelijkheden Gevorderd gebruik Beginnend gebruik Vergevorderd gebruik VO Bron: NIPO, 2002 NOTE: In vergelijking met vorig jaar is in het basisonderwijs het aantal scholen met een gevorderd stadium van invoering vrijwel gelijk gebleven. In het voortgezet onderwijs is het percentage scholen waarbij de ICTcoördinator van mening is dat een gevorderd stadium van invoering is bereikt verminderd van 64% in 2001 naar 42% in 2002. Deze ogenschijnlijk onnatuurlijke ontwikkeling kan wellicht worden verklaard door een toenemend bewustzijn in het voortgezet onderwijs van de mogelijkheden die ICT biedt. Op steeds meer scholen zijn leraren namelijk op de hoogte van de computertoepassingen die in hun lessen kunnen worden gebruikt (36%, was 24% in 2001). Over het algemeen vinden de ICTcoördinatoren de ICTvoorzieningen toereikend voor gebruik in de lessen. Driekwart van de ICTcoördinatoren in het primair en ruim B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 11

acht op de tien ICTcoördinatoren (83%) in het voortgezet onderwijs geven aan dat deze voldoende of zelfs goed tot uitstekend zijn. Ook beschikt de grote meerderheid over een lokaal netwerk. In het voortgezet onderwijs is men over het beheer en het onderhoud van de computervoorzieningen wel aanzienlijk positiever dan in het primair onderwijs, respectievelijk 93% versus 69% beoordeelt dit (meer dan) voldoende. 5.2 Komende drie jaar sterke groei verwacht Op dit moment maakt op de basisschool gemiddeld bijna driekwart (72,3%) van de leerkrachten gebruik van computers tijdens de les. Binnen het voortgezet onderwijs ligt dit gemiddelde aanzienlijk lager, namelijk nog maar twee op de vijf leraren (40,7%). De komende drie jaar verwachten de ICTcoördinatoren een sterke groei van het computergebruik in de lessen. In het primair onderwijs zullen over drie jaar bijna alle leerkrachten (93,1%) wel eens gebruik maken van computers tijdens de lessen. ICTcoördinatoren in het voortgezet onderwijs voorspellen een toename van gemiddeld 24,8% van de leraren naar een totaal van 65,5%. Aangezien het aantal leerlingen op basisscholen gemiddeld veel kleiner is dan in het voortgezet onderwijs, is het niet zo vreemd dat over drie jaar op 71% van de basisscholen alle leerkrachten (100%) gebruik maken van computers terwijl dit op het voortgezet onderwijs nog slechts 11% zal zijn. Aan alle ICTcoördinatoren die een toename van meer dan 20% verwachten (PO 43%, VO 63%) is gevraagd hoe ze dit willen bereiken. Uitgaande van de vier aandachtsgebieden zullen scholen de volgende prioriteiten moeten stellen: 1. Kennis en vaardigheden 2. Educatieve software 3. Visie op het gebruik van ICT 4. Apparatuurvoorzieningen Veruit het belangrijkste knelpunt op dit moment is blijkbaar de kennis en vaardigheden van de leraren om computergebruik toe te passen in de lespraktijk. Ook uit de vraag In welke mate zijn de leerkrachten van uw school op de hoogte van de computervoorzieningen die zij in hun lesmethode zouden kunnen gebruiken? blijkt dat een grote groep ICTcoördinatoren aangeeft dat dit matig tot slecht is (PO 45%, VO 59%). Desondanks is het percentage leraren dat voldoende of goed op de hoogte is van de mogelijkheden die ICT te bieden heeft in het afgelopen jaar toegenomen (PO +5%, VO +12%). B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 12

5.3 Computertoepassingen leerlingen veelzijdig Gemiddeld gebruiken leerlingen in het voortgezet onderwijs de computer het meest voor tekstverwerking (2,1 keer per maand), communicatie via internet (2 keer per maand). Om te achterhalen in welke mate op dit moment gebruik wordt gemaakt van bepaalde computertoepassingen, is gevraagd naar het gebruik. 8 Hoe vaak gebruiken leerlingen gemiddeld de volgende computertoepassingen? Tekstverwerking (bv.wordperfect, Word) 1.6 2.1 Internet/Kennisnet voor communicatie/samenwerking 1 2 Internet/Kennisnet voor opzoeken van informatie 1.3 2 VO PO Oefenprogramma's voor leerstofonderdelen 1.1 3 Programma's voor planning en zelfstandig leren 0.5 1.1 Gebruik per maand 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 Bron: NIPO, 2002 B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 13

6 TOP 7 van ondersteuningsbehoeften om ICTgebruik in de lessen te stimuleren Aan alle ICTcoördinatoren is gevraagd in hoeverre hun school behoefte heeft aan ondersteuning ten aanzien van computergebruik in de lessen. Aan de hand van deze resultaten is voor het primair en voortgezet onderwijs een TOP 7 van wensen en behoeften samengesteld. Deze TOP 7 is een weergave van de onderwerpen waarvan de ondervraagden hebben aangegeven dat de behoefte aan ondersteuning zeer groot is. Op deze manier wordt een soort prioriteitsstelling duidelijk. In het primair onderwijs is er op dit moment duidelijk de grootste behoefte aan programma s waar leerlingen zelfstandig mee kunnen werken. De helft van de ICTcoördinatoren (51%) noemt de behoefte hieraan zéér groot. 9 Is de behoefte aan.. zeer groot? Scholen in het primair onderwijs % Computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken 51 Meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) 34 Directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen 33 Extra computers of andere apparatuurvoorzieningen 27 Grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet/kennisnet (minder storingen) 27 Goede voorbeelden van ICT en didactiek 26 Een bruikbaar leerlingvolgsysteem / leerlingadministratiesysteem 23 Handreikingen voor het gebruik van computerprogramma s in de les 20 Een steunpunt of helpdesk voor ICT 19 Samenwerking en informatieuitwisseling binnen de regio 16 Hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software 14 Cursussen gericht op lesgeven met ICTtoepassingen (didactische vaardigheden) 13 Een electronische leeromgeving 12 Gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt 6 Een consumentenorganisatie voor ICT in het onderwijs 6 Opzetten van ICTprojecten met andere scholen 7 B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 14

In het voortgezet onderwijs geven bijna twee op de vijf ICTcoördinatoren (37%) aan dat er zéér grote behoefte is aan bruikbaar lesmateriaal oftewel content om het computergebruik in de lessen te stimuleren. Opvallend is ook dat volgens de ondervraagden bijna drie op de tien scholen (29%) in het voortgezet onderwijs zéér grote behoefte hebben aan een leerlingvolgsysteem / leerlingadministratiesysteem. 10 Is de behoefte aan.. zeer groot? Scholen in het voortgezet onderwijs % Meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) 37 Een bruikbaar leerlingvolgsysteem / leerlingadministratiesysteem 29 Computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken 23 Grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet/kennisnet (minder storingen) 21 Handreikingen voor het gebruik van computerprogramma s in de les 18 Hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software 16 Goede voorbeelden van ICT en didactiek 15 Extra computers of andere apparatuurvoorzieningen 13 Directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen 12 Een electronische leeromgeving 8 Cursussen gericht op lesgeven met ICTtoepassingen (didactische vaardigheden) 7 Opzetten van ICTprojecten met andere scholen 5 Samenwerking en informatieuitwisseling binnen de regio 4 Gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt 4 Een consumentenorganisatie voor ICT in het onderwijs 4 Een steunpunt of helpdesk voor ICT 3 Dezelfde vraag is ook in 2001 gesteld. Er zijn duidelijk een aantal verschuivingen zichtbaar. Onderwerpen waar minder behoefte aan is, zijn: Directe deskundige hulp als computers of het netwerk haperen (PO 11%, VO 9%); Extra computers of andere apparatuurvoorzieningen (PO 18%, VO 12%); Grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet/kennisnet (minder storingen) (PO 3%, VO 21%). Onderwerpen waar méér behoefte aan is, zijn: meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) (PO 1%, VO +8%); een bruikbaar leerlingvolgsysteem (PO +9%, VO +2%); handreikingen voor gebruik computerprogramma s in de les (PO +1%, VO +4%); computerprogramma s waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken (PO +4%, 3% VO). B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 15

7 ICT op School bekend bij merendeel ICTcoördinatoren Ruim zeven op de tien ondervraagden geven aan wel eens van de Stichting Ict op School te hebben gehoord (PO 73%, VO 76%). Van alle ondervraagden kennen drie op de tien ICTcoördinatoren (30%) in het primair en ruim eenderde (37%) in het voortgezet onderwijs Ict op School meer dan alleen van naam. Ict op School wordt met een groot aantal producten, activiteiten en begrippen geassocieerd. Steekwoorden die regelmatig voorkomen zijn: informatie, kennisoverdracht, advies, onderzoek, innovatief en conferenties/congres/beurs. 7.1 Nieuwsbulletin bij Vives veruit bekendst Wanneer gevraagd wordt waarvan zij Ict op School kennen, noemen bijna zeven op de tien ICTcoördinatoren (69%) in het primair onderwijs het nieuwsbulletin bij Vives. Daarnaast zijn toch ook de website (57%) en de publicaties/persberichten (51%) goed bekend. 11 Van welke activiteiten of producten kent u Ict op School? Spontane bekendheid PO Nieuwsbulletin bij Vives 69 Website 57 Publicaties/persberichten 51 Beurs 35 Congres 24 Primair onderwijs Specifieke acties (Microsoft licenties/casema) 14 Persoonlijke contacten 12 Nog anders 9 (Na)scholing 7 0 10 20 30 40 50 60 70 80 % Bron: NIPO, 2002 B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 16

In het voortgezet onderwijs zijn net als in het primair onderwijs de website (60%) en het nieuwsbulletin bij Vives (58%) de meest bekende activiteiten. Vanwege het kleine aantal waarnemingen zijn deze resultaten echter indicatief. Aan degenen die hebben aangegeven Ict op School meer dan alléén van naam te kennen is gevraagd naar de bekendheid van specifieke producten en diensten van Ict op School. Van alle producten en diensten is het nieuwsbulletin bij Vives (83%) het meest bekend bij de ICTcoördinatoren, gevolgd door de website van Ict op School (69%). Het hiermee samenhangende product; links naar ICT en onderwijs op de website van Ict op School (53%) is ook goed bekend. 12 Kunt u aangeven welke van de volgende producten of diensten u kent? Totale bekendheid Nieuwsbulletin bij Vives 83 Website 69 Links naar ICT en onderwijs 53 Congres 'De digitale school in uitvoering' 53 Portretten en doorkijkjes van scholen en samenwerkingsverbanden 32 Cdrom 'Ict op School in uitvoering' 31 Vier in balans (publicatie) 25 Bovenschools beheer (publicatie) 22 Kieswijzer 17 Regiokaart 16 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % Bron: NIPO, 2002 Het voortgezet onderwijs laat eenzelfde beeld zien als het primair onderwijs. Het aantal ondervraagden (n=23) is echter zo klein dat de resultaten indicatief zijn. Gemiddeld geven de ICTcoördinatoren een ruime voldoende voor de diensten en producten van Ict op School (PO 6,8,VO 6,6). B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 17

7.2 Imago Ict op School; informatief en deskundig Vrijwel over de gehele linie hebben ICTcoördinatoren in het basisonderwijs een positiever beeld van Ict op School dan in het voortgezet onderwijs. Deze laatste groep heeft vaker een neutrale of helemaal géén mening over het imago van Ict op School. Dit wordt mogelijk verklaard doordat een kwart van de respondenten in het voortgezet onderwijs de functie van systeembeheerder vervult. Volgens de ondervraagden is Ict op School vooral een informatieve (PO 84%, VO 82%) en deskundige (PO 73%, VO 65%) organisatie. ICTcoördinatoren in het basisonderwijs ervaren Ict op School als een meer praktijkgerichte organisatie dan in het voortgezet onderwijs (PO 65%, VO 52%). Opvallend zijn bovendien de grote verschillen tussen het primair en voortgezet onderwijs ten aanzien van de aspecten toegankelijk (PO 65%, VO 37%) en interactief (PO 61%, VO 22%). 13 In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende imago stellingen? (helemaal) mee eens Informatief 82 84 Deskundigheid 65 73 Praktijkgericht 52 65 Samenwerking 57 62 Toegankelijk Interactief 22 37 65 61 VO PO Klantgericht 36 51 Onafhankelijk Betrouwbaar 33 46 45 53 Consumentenorganisatie 35 41 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 % Bron: NIPO, 2002 Van alle ondervraagden die Ict op School meer dan alléén van naam kennen, en dus een goed oordeel kunnen geven, blijkt een meerderheid het (zeer) belangrijk (PO 76%, VO 60%) te vinden dat hun school gebruik kan maken van het soort producten en diensten dat Ict op School aanbiedt. Eenderde van de ICTcoördinatoren (33%) in het voortgezet onderwijs vindt het daarentegen (helemaal) niet zo belangrijk ten opzichte van 18% in het primair onderwijs. B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 18

Bijlagen B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 19

Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 20

Onderzoeksverantwoording In totaal zijn er 445 ICTcoördinatoren ondervraagd, waarvan 382 in het basisonderwijs en 63 in het voortgezet onderwijs. Gemiddeld heeft de ICTcoördinator 2,1 basisscholen (2,6 locaties) onder zijn verantwoording en in het voortgezet onderwijs zijn dat 1,5 scholen (2,2 locaties). In beide gevallen heeft ruim acht op de tien ICTcoördinatoren echter maar 1 school in beheer (PO 86%, VO 85%). Op scholen in het voortgezet onderwijs zijn meestal meerdere schooltypen aanwezig. In onze steekproef waren de verhoudingen als volgt: vmbo 82%, havo 61% en 70% had ook het opleidingsniveau vwo. Gemiddeld zijn de ondervraagde ICTcoördinatoren ongeveer 21 jaar werkzaam in het onderwijs (PO 21 en VO 21,7). De resultaten van het onderzoek zijn herwogen op denominatie, regio en aantal leerlingen. 14 Steekproefoverzicht (n=445) Ongewogen Herwogen PO VO PO VO N=382 N=63 N=382 n=63 Denominatie (in procenten) % % % % Openbaar 31 29 32 24 ProtestantsChristelijk 29 24 26 23 RoomKatholiek 35 33 33 33 Algemeen Bijzonder 4 6 2 20 Samenwerkingsverband 1 8 2 1 Anders 1 5 Aantal leerlingen (PO) Klein (1 t/m 150) 30 31 Middelgroot (151 t/m 250) 32 36 Groot (meer dan 250) 38 33 Aantal leerlingen (VO) <900 32 42 9001800 37 37 >1800 32 21 Regio Groningen/Friesland/Drente/Overijssel/Gelderland 34 43 38 28 Flevoland/Utrecht/Noord en Zuid Holland 35 30 40 47 Zeeland/NoordBrabant/Limburg 32 27 22 25 B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 21

Computergebruik ICTcoördinatoren Onderstaande grafiek geeft het computergebruik en het aantal uur dat besteed wordt aan ICTtaken van de ondervraagden weer. 15 Hoeveel uur gebruikt u zelf de computer voor uw beroep? Email 2.9 2.5 Internet Computer (inclusief internet en email) 4.2 4.9 10.8 22.5 VO PO ICTtaken 8.5 20.6 0 5 10 15 20 25 Bron: NIPO, 2002 Veldwerk Het veldwerk heeft bij Nipofoon (zie bijlage 2) en in NIPO CAWI plaatsgevonden in september (week 3739) van 2002. De vragenlijst is opgenomen in de bijlage 5. Toelichting bij de tabellen De computer berekent het percentage van elk cijfer afzonderlijk volgens een vaste afrondingsinstructie. Het gevolg is dat optellingen van percentages niet altijd gelijk zijn aan het percentage van de som der (absolute) basiscijfers. Dergelijke (kleine) verschillen zijn dus slechts afrondingsverschillen. Meervoudige antwoorden In sommige gevallen komen antwoorden van ondervraagden in meer dan één antwoordcategorie voor, waardoor een optelling boven 100% uitkomt. Percentuele uitkomsten van minder dan 0,5 worden in de resultaten aangeven met een 0 en in het rapport met een x. B2070 Sterke groei verwacht computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002 22

Bijlage 2 Methode van onderzoek: Nipofoon B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

Methode van onderzoek: Nipofoon Het veldwerk is uitgevoerd met behulp van het CATIsysteem (Computer Assisted Telephone Interviewing). Bij het NIPO vindt al het telefonisch onderzoek computergestuurd plaats. Enquêteurs nemen plaats achter een PC waarin de gehele vragenlijst geprogrammeerd is. In beeld verschijnt allereerst welke persoon men dient te bellen. Is de persoon aanwezig, dan kan het interview beginnen. Zo niet, dan wordt de reden van de nonresponse genoteerd (weigering, geen gehoor, ziek, etc.) of een afspraak in het computersysteem genoteerd. In geval van geen gehoor wordt het betreffende adres automatisch de volgende dag weer voor een vraaggesprek benaderd. Voordelen van deze vorm van computergestuurd onderzoek zijn onder meer: Direct data entry : de antwoorden worden meteen in de computer getoetst. Invoer achteraf is niet meer nodig en er kunnen dus nauwelijks invoerfouten ontstaan. Doorverwijzingen worden automatisch door de computer gevolgd. De enquêteur hoeft alleen maar de vragen, die op zijn scherm verschijnen, voor te lezen en kan zich geheel op de antwoorden concentreren. Perfect afspraken systeem: wanneer de te ondervragen persoon niet aanwezig is, wordt een afspraak gemaakt. Het systeem zorgt ervoor dat de afspraken strikt nagekomen worden. Het systeem is snel: zodra het laatste gesprek is gehouden, is het bestand in principe opvraagbaar. Goede controle mogelijkheden: vanuit een centrale controlekamer kan elk gesprek gevolg en gecontroleerd worden. Zo nodig wordt er zelfs gecorrigeerd. B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

Bijlage 3 Methode van onderzoek: NIPO CAWI B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

Methode van onderzoek: NIPO CAWI De technische mogelijkheden om via internet onderzoek te doen liggen binnen handbereik van een groeiend aantal organisaties. Op basis van dergelijk onderzoek betrouwbare uitspraken te doen blijkt echter regelmatig bijzonder lastig. NIPO Interactive ondersteund daarom veel relaties in het zo goed mogelijk rekening houden met de mogelijkheden en de beperkingen van internet. De aspecten die van invloed zijn op de betrouwbaarheid zijn sterk afhankelijk van de wijze waarop de steekproef wordt getrokken. Daarom maken wij onderscheid in de volgende twee situaties: Via een website Via een bestand / uw eigen panel / volautomatisch In dit onderzoek wordt uitgegaan van een steekproef via een bestand. Via een bestand / uw eigen panel / volautomatisch Beschikt u over een bestand van klanten of medewerkers dan biedt online interviewen unieke mogelijkheden. Via email of schriftelijk nodigt u respondenten uit aan uw onderzoek deel te nemen. Daarbij kunt u denken aan onderzoek onder klanten of medewerkers, bijvoorbeeld tevredenheidsmetingen. Door gebruik te maken van webbased software kan zelfs relatief efficiënt een gespecialiseerd panel voor u worden opgezet. Ook het volautomatisch benaderen van uw klanten (bijvoorbeeld na een afgeronde opdracht in het kader van ISO of na het brengen van een bezoek) vanuit uw database behoort tot de mogelijkheden. Een dergelijke wijze van dataverzameling kan grote onderzoekstechnische voordelen met zich mee brengen zoals de snelheid van dataverzameling, het gebruik van multimedia, optimale objectiviteit en privacy en efficiency. Ook hierbij zijn echter bijzonderheden die aandacht behoeven zoals Het gebruik van beveiligingssystemen (firewalls) onder het bedrijfsleven en instellingen is groot en op de consumentenmarkt sterk in opkomst. Kan de respondent de vragenlijst wel opstarten? Het NIPO kan hierin adviseren; zonodig tijdelijk hard/software voor u installeren, diskettes vervaardigen of voor een andere oplossing zorgen. Hoe garandeert u de respondent anonimiteit terwijl u toch wilt weten wie er reageert? U wilt tenslotte wel een koppeling om de representativiteit in de gaten te houden en het maakt een rijkere analyse mogelijk. Het NIPO heeft een naam hoog te houden als het gaat om de ontwikkeling en toepassing van de nieuwste techniek. Als eerste begonnen met het webbased panel, zelf ontwikkelde software, al dan niet in combinatie met andere methodieken. B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

Bijlage 4 Vragenlijst B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

INLEIDING Goede..., u spreekt met... van het NIPO, het marktonderzoekinstituut. In opdracht van Stichting Ict op School doen wij op dit moment een onderzoek onder ICTcoördinatoren in het primair en voortgezet onderwijs naar computergebruik in de lessen en de dienstverlening van Ict op School. VRAAG 10 De vragenlijst zal ongeveer 15 minuten van uw tijd in beslag nemen, wilt u hieraan meewerken? 1 Ja 2 Nee, geen tijd, afspraak maken GA DOOR MET VRAAG V5 3 Nee, weigering VRAAG 15 Allereerst volgen enkele vragen over het computergebruik in de lessen. VRAAG 20 Hoe zou u het computergebruik voor onderwijsdoeleinden op uw school het beste typeren? <Enq.: lees 15 op> 1 geen gebruik en ook nog geen plannen 2 orientatie op de mogelijkheden 3 beginnend gebruik 4 gevorderd gebruik 5 vergevorderd gebruik 9 weet niet VRAAG 30 In hoeverre vindt u de ICTvoorzieningen op uw school toereikend voor gebruik in de lessen? De ICTvoorzieningen zijn... <Enq.: lees op> 1 slecht 2 matig 3 voldoende 4 goed 5 uitstekend 9 Weet niet VRAAG 40 Beschikt uw school over een lokaal netwerk? 1 ja 2 nee 9 Weet niet B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 50 Wat is uw oordeel over de manier waarop het beheer en het onderhoud van de computervoorzieningen op uw school is geregeld? <Enq.: lees op> 1 slecht 2 matig 3 voldoende 4 goed 5 uitstekend 9 weet niet VRAAG 60 Welke van de volgende omschrijvingen is het MEEST van toepassing op het ICTbeleid van uw school? <Enq.: lees op> 1 er is helemaal geen beleid of beleidsplan GA DOOR MET VRAAG 2 er is een beleidsplan, maar (bijna) niemand gebruikt het 3 er is een beleidsplan dat daadwerkelijk wordt uitgevoerd 9 weet niet GA DOOR MET VRAAG VRAAG 70 Wanneer verwacht u het ICTbeleidsplan opnieuw aan te passen? In... <Enq.: lees op> 2 2002 3 2003 4 2004 5 2005 6 na 2005 9 Weet niet VRAAG 80 MEERVOUDIG B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

INDIEN Kunt u aangeven op welke van de volgende onderdelen u het ICTbeleidsplan wilt gaan aanpassen of bijstellen? <Enq.: Lees 118 op, meer antwoorden mogelijk> 1 beschrijving huidige situatie 2 beschrijving gewenste situatie 3 uitwerking van concrete projecten voor komend jaar 4 Personen, functies en taken (management, ICTcoordinator, systeembeheer) 5 scholing 6 aanschaf apparatuur 7 aanschaf programmatuur 8 financien 9 samenwerking 10 evaluatie 11 gebruik kennisnet 12 veilig gebruik internet 18 nog anders, namelijk 19 Geen van deze B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 81 OPEN INDIEN [ Q70, 2 TO 4 & Q80, 18 & Q1, 2 ] Kunt u aangeven op welke onderdelen u het ICTbeleidsplan DAN wilt gaan aanpassen of bijstellen? VRAAG 90 Heeft u een meerjarig financieringsplan? 1 ja 2 nee 9 weet niet VRAAG 100 Bij de invoering van ICT in het onderwijs zijn 4 aandachtsvelden te onderscheiden. Kunt u voor elk van deze activiteiten in procenten aangeven hoe intensief uw school zich hiermee tot nu toe heeft bezig gehouden. U kunt een percentage intypen tussen de 0 en 100%. Zorgt u ervoor dat het totaal op 100% uitkomt. Het betreft de volgende onderwerpen: PLAATS IN control [ percent[ 1] + percent[ 2] + percent[ 3] + percent[ 4] ] INDIEN [ Q100, 999 ] GA DOOR MET VRAAG 120 VRAAG 110 INDIEN [ control < 95 \ control > 105 ] De percentages tellen niet op tot 100%. 1 type 1 VRAAG 120 Kunt u in procenten aangeven welk deel van de leerkrachten binnen uw school op dit moment gebruik maakt van computers tijdens de les en hoeveel procent u verwacht dat over drie jaar hiervan gebruikt maakt? U kunt een percentage tussen de 0 en 100% noemen. Indien u het niet precies weet, geef dan een zo goed mogelijke schatting. VRAAG 121 verschil groter dan 20%? DUMMY VRAAG 1 Ja 2 Nee VRAAG 130 MEERVOUDIG INDIEN VRAAG MEERVOUDIG Kunt u aangeven welke van de volgende aandachtsgebieden op uw school de hoogste prioriteit zouden moeten krijgen om dat te bereiken? <Enq.: lees 14 op, meer antwoorden mogelijk, in volgorde van belangrijkheid noteren> 1 apparatuurvoozieningen (ICTinfrastructuur) 2 educatieve software (programmatuur) 3 kennis en vaardigheden (deskundigheid leerkrachten) 4 visie op het gebruik van ICT (onderwijsopvattingen) 8 anders, namelijk 9 weet niet VRAAG 131 OPEN B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

INDIEN [ Q121, 1 & Q130, 8 & Q1, 2 ] Kunt u aangeven welke aandachtsgebieden op uw school DAN de hoogste prioriteit zouden moeten krijgen om dat te bereiken? B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 140 Kunt u aangeven hoe belangrijk de schooldirectie op uw school het onderwerp computergebruik in de lessen vindt in vergelijking met andere onderwerpen die aandacht vergen? <Enq.: lees op> 1 Zeer belangrijk 2 Belangrijk 3 Niet zo belangrijk 4 Helemaal niet belangrijk 9 Weet niet VRAAG 150 In welke mate zijn de leerkrachten van uw school op de hoogte van de computertoepassingen die zij in hun lesmethode zouden kunnen gebruiken? <Enq.: lees op> 1 slecht 2 matig 3 voldoende 4 goed 5 uitstekend 9 weet niet VRAAG 160 Kunt u aangeven hoe vaak leerlingen gemiddeld op school gebruik maken van de volgende computertoepassingen? VRAAG 170 DUMMY VRAAG 1 tekstverwerking (bv. WordPerfect, Word) 2 oefenprogramma's voor leerstofonderdelen binnen de vakgebieden 3 internet\kennisnet voor het opzoeken van informatie 4 internet\kennisnet voor communicatie \samenwerkingsdoeleinden (bv. email) 5 programma's die leerlingen ondersteunen bij de planning en het zelfstandig uitvoeren van opdrachten (bv. elektronsiche leeromgeving) PLAATS IN usagefreq Q170,1 VRAAG 180 gebruik van tekstverwerking (bv. WordPerfect, Word) 1 dagelijks 2 wekelijks 3 ongeveer 1 keer per maand 4 enkele keren per jaar 5 minder vaak of nooit 9 weet niet PLAATS IN usagefreq Q170,2 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 180 gebruik van oefenprogramma's voor leerstofonderdelen binnen de vakgebieden 1 dagelijks 2 wekelijks 3 ongeveer 1 keer per maand 4 enkele keren per jaar 5 minder vaak of nooit 9 weet niet PLAATS IN usagefreq Q170,3 VRAAG 180 gebruik van internet\kennisnet voor het opzoeken van informatie 1 dagelijks 2 wekelijks 3 ongeveer 1 keer per maand 4 enkele keren per jaar 5 minder vaak of nooit 9 weet niet PLAATS IN usagefreq Q170,4 VRAAG 180 gebruik van internet\kennisnet voor communicatie\samenwerkingsdoeleinden (bv. email) 1 dagelijks 2 wekelijks 3 ongeveer 1 keer per maand 4 enkele keren per jaar 5 minder vaak of nooit 9 weet niet PLAATS IN usagefreq Q170,5 VRAAG 180 gebruik van programma's die leerlingen ondersteunen bij de planning en het zelfstandig uitvoeren van opdrachten (bv. elektronsiche leeromgeving) 1 dagelijks 2 wekelijks 3 ongeveer 1 keer per maand 4 enkele keren per jaar 5 minder vaak of nooit 9 weet niet VRAAG 190 Kunt u aangeven in welke mate UW SCHOOL behoefte heeft aan de volgende ondersteuning of voorzieningen op het gebied van ICT? De ondersteuningsbehoeften hebben betrekking op: Samenwerking en kennisuitwisseling Organisatie en leermiddelen Kennis en vaardigheden Techniek en beheer B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 195 DUMMY VRAAG 1 samenwerking en informatieuitwisseling binnen de regio 2 hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software 3 gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt 4 het opzetten van ICTprojecten met andere scholen 5 een consumentenorganisatie voor ICT in het onderwijs 6 meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) 7 computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken 8 goede voorbeelden van ICT en didactiek 9 een bruikbaar leerlingvolgsysteem \ leerlingadministratiesysteem 10 handreikingen voor het gebruik van computerprogramma's in de les 11 cursussen gericht op lesgeven met ICTtoepassingen (didactische vaardigheden) 12 extra computers of andere computervoorzieningen 13 grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet\kennisnet (minder storingen) 14 directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen 15 een electronische leeromgeving 16 een steunpunt of helpdesk voor ICT PLAATS IN stelling Q195,1 PLAATS IN onderwerp "Samenwerking en kennisuitwisseling" VRAAG 200 Onderwerp: Samenwerking en kennisuitwisseling Is de behoefte van uw school aan samenwerking en informatieuitwisseling binnen de regio <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,2 VRAAG 200 Onderwerp: Samenwerking en kennisuitwisseling Is de behoefte van uw school aan hulp bij het vinden en selecteren van goede educatieve software <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,3 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 200 Onderwerp: Samenwerking en kennisuitwisseling Is de behoefte van uw school aan gelegenheid om op andere scholen te kijken hoe ICT wordt gebruikt <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,4 VRAAG 200 Onderwerp: Samenwerking en kennisuitwisseling Is de behoefte van uw school aan het opzetten van ICTprojecten met andere scholen <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,5 VRAAG 200 Onderwerp: Samenwerking en kennisuitwisseling Is de behoefte van uw school aan een consumentenorganisatie voor ICT in het onderwijs <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,6 PLAATS IN onderwerp "Organisatie en leermiddelen" VRAAG 200 Onderwerp: Organisatie en leermiddelen Is de behoefte van uw school aan meer bruikbaar lesmateriaal voor computergebruik (content) <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,7 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 200 Onderwerp: Organisatie en leermiddelen Is de behoefte van uw school aan computerprogramma's waarmee leerlingen zelfstandig kunnen werken <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,8 VRAAG 200 Onderwerp: Organisatie en leermiddelen Is de behoefte van uw school aan goede voorbeelden van ICT en didactiek <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,9 VRAAG 200 Onderwerp: Organisatie en leermiddelen Is de behoefte van uw school aan een bruikbaar leerlingvolgsysteem \ leerlingadministratiesysteem <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,10 PLAATS IN onderwerp "Kennis en vaardigheden" VRAAG 200 Onderwerp: Kennis en vaardigheden Is de behoefte van uw school aan handreikingen voor het gebruik van computerprogramma's in de les <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,11 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002

VRAAG 200 Onderwerp: Kennis en vaardigheden Is de behoefte van uw school aan cursussen gericht op lesgeven met ICTtoepassingen (didactische vaardigheden) <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,12 PLAATS IN onderwerp "Techniek en beheer" VRAAG 200 Onderwerp: Techniek en beheer Is de behoefte van uw school aan extra computers of andere computervoorzieningen <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,13 VRAAG 200 Onderwerp: Techniek en beheer Is de behoefte van uw school aan grotere betrouwbaarheid van de aansluiting met internet\kennisnet (minder storingen) <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,14 VRAAG 200 Onderwerp: Techniek en beheer Is de behoefte van uw school aan directe deskundige hulp als de computers of het netwerk haperen <Enq.: lees 14 op> 1 Zeer groot 2 Tamelijk groot 3 Tamelijk klein 4 Zeer klein 8 Heb ik helemaal GEEN behoefte aan 9 weet niet PLAATS IN stelling Q195,15 B2070 Sterke groei verwacht van computergebruik in de klas! nipo Amsterdam 28 november 2002