4 2 1 5 Benchmark Afvalinzameling Peiljaar 211 Benchmarkanalyse 25 12 6 Maart 213 Status: definitief 3
Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement De NVRD verenigt Nederlandse gemeenten verantwoordelijk voor het afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte en hun afval- en reinigingsbedrijven. De NVRD zorgt door gedegen kennis van de praktijk en een netwerk van professionals voor schone leefbare gemeenten en duurzame ontwikkeling. NVRD WTC Arnhem Nieuwe Stationstraat 1 Postbus 1218, 681 BE Arnhem T: 88-377 E: post@nvrd.nl 2
Inhoud Inhoud... 3 1 Inleiding... 5 2 Overzicht... 6 3 Milieu... 8 3.1 Hoeveelheden... 8 3.2 Scheiding... 9 3.3 Sorteeranalyse... 1 3.4 CO 2... 1 3.5 Inzamelmiddelen... 11 4 Productiviteit... 12 4.1 Personeel... 12 4.2 Wagenpark... 12 4.3 Ton per uur... 12 4.4 Uur per ton... 13 4.5 Ledigingen per uur... 14 4.6 Grof afval Haalsysteem (restafval)... 14 4.7 Milieustraat... 14 5 Kosten... 15 5.1 Directe en indirecte kosten... 15 5.2 Directe kosten inzameling per stroom / milieustraat... 15 5.3 Directe kosten inzameling per kostensoort... 16 5.4 Directe kosten per stroom en inzamelmiddel... 16 5.5 Directe kosten na inzameling (logistiek* + verwerking) per stroom... 16 5.6 Directe kosten verwerking per stroom... 17 5.7 Kostprijs mensuur (salaris + overhead)... 17 5.8 Verhouding directe en indirecte kosten... 17 3
4
1 Inleiding Voor u ligt een samenvatting op hoofdlijnen van de NVRD Benchmark Afvalinzameling over het peiljaar 211. In de NVRD Benchmark Afvalinzameling vergelijken elk jaar gemeenten en hun publieke afvalbedrijven prestaties op het gebied van afvalinzameling. De hoofddoelstelling van de NVRD Benchmark Afvalinzameling is het geven van inzicht en het vergroten van het sturend vermogen van inzamelorganisaties en beleidsmakers. Om deze hoofddoelstelling te bereiken meet de NVRD Benchmark Afvalinzameling de effectiviteit en efficiëntie van een bepaald(e) inzamelbeleid en/of inzamelsystematiek om zo handelingsperspectief te krijgen voor een meer effectieve en/of efficiënte inzameling. Om een scherp beeld te krijgen van de verschillende typen van inzamelbeleid en inzamelsystematieken en de resultaten ervan, wordt in deze benchmark gekeken naar bepaalde prestatiegebieden waarop sturing mogelijk is. In de NVRD Benchmark Afvalinzameling worden prestaties gemeten en vergeleken op de prestatiegebieden Afval, Productiviteit, Kosten en Meerwaarde (vanaf peiljaar 212 ook prestatiegebied Sturend vermogen/regie). Per prestatiegebied zijn een of meerdere indicatoren benoemd die signaleren hoe een organisatie op een bepaald gebied presteert. Naast indicatoren zijn er vaste factoren (factoren die in belangrijke mate verschillen tussen gemeenten en inzamelbedrijven verklaren, bijv. stedelijkheid of aandeel hoogbouw ) en management-factoren (factoren die meer inzicht bieden in de mogelijke instrumenten waarmee inzamelbeleid en -systematiek te beïnvloeden zijn, bijv. diftar/geen diftar, inzamelfrequentie, aan huis inzameling vs. verzamelcontainers etc.). De NVRD Benchmark Afvalinzameling probeert met het benoemen van de meest relevante indicatoren, vaste factoren en management-factoren voortdurend aan te sluiten bij de behoefte aan actuele sturingsinformatie van (regie-)gemeenten en inzameldiensten/-bedrijven. Een onderdeel van benchmarking is het samenstellen van vergelijkbare groepen van organisaties om de mogelijkheid tot gericht leren te vergroten. In de NVRD Benchmark Afvalinzameling worden gemeenten en inzamelbedrijven hoofdzakelijk gegroepeerd en vergeleken op basis van de vaste factor aandeel hoogbouw (voor peiljaar 212 zal gebruik worden gemaakt zowel van aandeel hoogbouw als van stedelijkheidsklasse). Naast deze hoofdfactor word ook ingezoomd op andere relevante vaste - en management-factoren. Onderstaand de hoogbouwklassen zoals die zijn vastgesteld voor het peiljaar 211: Aandeel hoogbouw () t/m 5: E 6 t/m 2: D 21 t/m 3: C 31 t/m 5: B 51 t/m 1: A Deze benchmarkanalyse bevat op hoofdlijnen de gemiddelde resultaten van de benchmark peiljaar 211 voor de modules milieu, productiviteit en kosten. De externe anonimiteit van de gegevens van individuele organisaties in deze benchmark is gewaarborgd. 5
kg. per aansluiting kg. per aansluiting 2 Overzicht In onderstaande figuren wordt voor de stromen restafval, GFT, oud papier en karton, kunststof, glas en textiel per inzamelmiddel het benchmarkgemiddelde aantal kilogram, mensuur en directe inzamelkosten per aansluiting weergegeven. Het benchmarkgemiddelde is een gemiddelde van alle deelnemende organisaties met gezamenlijk een gemiddeld aandeel hoogbouw van 23. Onderstaande figuren geven een beeld van zowel de (beleids)-effectiviteit van een bepaalde inzamelsystematiek (bijv. het verschil in ingezamelde hoeveelheden tussen inzameling kunststof aan huis en met verzamelcontainers) als van de kosten- en tijdsefficiëntie van een bepaalde inzamelsystematiek. De schuine lijnen in de figuren dienen ter oriëntatie op hoe de gemiddelden van de inzamelmiddelen zich tot elkaar verhouden. De grootte van de stippen is relatief aan de directe kosten van een inzamelmiddel ten opzichte van de andere inzamelmiddelen. Restafval 65 directe inzamelkosten per aansluiting Inzamelmiddel Mensuur /aansl. Tot. gemiddelde Benchmark Directe Kg/aansl. inzamelkosten / aansl. Zijlader,3 515 28,4 6 21,85 3,16 Achterlader,63 579 3,16 Zakken 1,8 497 47,19 Duo,46 579 21,85 55 5 28,4 41,98 53,7 47,19 Verzamelcontainers,68 52 53,7 Gemiddeld (gewogen),57 526 41,98 45 4 35 3,,2,4,6,8 1, 1,2 Mensuur per aansluiting Figuur 1 restafval - kg/aansl, mensuur/aansl. en directe kosten/aansl. per inzamelmiddel (gewogen benchmark gemiddelden) GFT 35 directe inzamelkosten per aansluiting Inzamelmiddel Mensuur Tot. gemiddelde Benchmark Directe Kg/aansl. inzamelkosten / /aansl. aansl. 3 18,9 Zijlader 1,4 316 18,9 Achterlader,7 241 22,7 Duo,3 151 21,72 25 22,7 Verzamelcontainers 1, 48 1,27 Gemiddeld (gewogen) 1, 229 19,22 2 19,22 15 21,72 1 5 1,27,,2,4,6,8 1, 1,2 1,4 1,6 Mensuur per aansluiting Figuur 2 GFT - kg/aansl, mensuur/aansl. en directe kosten/aansl. per inzamelmiddel (gewogen benchmark gemiddelden) 6
kg per aansluiting kg per aansluiting kg per aansluiting kg. per aansluiting Oud papier en karton Tot. gemiddelde Benchmark 18 16 14 12 14,13 12,74 9,53 directe inzamelkosten per aansluiting 6,6 Inzamelmiddel Directe Mensuur Kg/aansl. inzamelkosten / /aansl. aansl. Zijlader 1,2 161 12,74 Achterlader,8 166 14,13 Losse bundels 3,5 147 6,6 Verzamelcontainers,79 84 6,79 Gemiddelde (gewogen) 1,7 127 9,53 1 8 6,79 6 4 2,5 1 2 2,5 3 3,5 4 Mensuur per aansluiting Figuur 3 Oud papier en karton - kg/aansl, mensuur/aansl. en directe kosten/aansl. per inzamelmiddel (gewogen benchmark gemiddelden) Kunststof 2 directe inzamelkosten per aansluiting 18 16 5,17 Tot. gemiddelde Benchmark 14 12 4,2 Inzamelmiddel Directe Mensuur Kg/aansl. inzamelkosten / /aansl. aansl. Zakken,15 17 5,17 Verzamelcontainers,25 9 2,78 1 8 2,78 Gemiddeld (gewogen),2 13 4,2 6 4 2,,5,1,15,2,25,3 Mensuur per aansluiting Figuur 4 kunststof - kg/aansl, mensuur/aansl. en directe kosten/aansl. per inzamelmiddel (gewogen benchmark gemiddelden) Glas 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 directe inzamelkosten per aansluiting 3,57 Tot. gemiddelde Benchmark Inzamelmiddel Directe Mensuur Kg/aansl. inzamelkosten / /aansl. aansl. Verzamelcontainers,2 43 3,57,,5,1,15,2,25 Mensuur per aansluiting Figuur 5 glas - kg/aansl, mensuur/aansl. en directe kosten/aansl. per inzamelmiddel (gewogen benchmark gemiddelden) Textiel 9, directe inzamelkosten per aansluiting 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,,,91 Tot. gemiddelde Benchmark Inzamelmiddel Directe Mensuur Kg/aansl. inzamelkosten / /aansl. aansl. Verzamelcontainers,1 7,5,91,,5,1,15,2,25 Mensuur per aansluiting Figuur 6 textiel - kg/aansl, mensuur/aansl. en directe kosten/aansl. per inzamelmiddel (gewogen benchmark gemiddelden) 7
3 Milieu 3.1 Hoeveelheden In onderstaande Tabel 1 worden de benchmark-gemiddelde ingezamelde hoeveelheden per categorie weergegeven. Het gemiddelde totale afvalaanbod in deze benchmark is in 211 54 kg/inw. Voor heel Nederland was dit in 211 537 kg/inw. (bron: CBS, zie ook Figuur 7). Tabel 1 - Afvalaanbod (kg/inw) gemiddelden per hoogbouwklasse en totaal Gemiddelde per A B C D E Tot. Gemiddelde Benchmark Afvalaanbod totaal (kg/inw) 493 514 519 566 555 54 Fijn Huishoudelijk afval (HHA)* (kg/inw) 393 395 48 429 421 416 Grof Huishoudelijk afval (GHA)* (kg/inw) 1 119 111 136 134 124 Grof afval haalsysteem 18 23 13 6 3 9,9 Milieustraat 66 76 88 96 137 93 *HHA = GFT, Oud papier en karton, kunststof, glas, textiel / GHA = overige stromen 8 6 4 2 537 477 528 549 55 612 Totale afvalaanbod Nederland Sted.kl.1 Sted.kl.2 Sted.kl.3 Sted.kl.4 Sted.kl.5 Figuur 7 Totale afvalaanbod van huishoudens in 211 (kg/inw) gemiddelden per stedelijkheidsklasse en geheel Nederland Bron: CBS Voor wat betreft het aanbod van restafval (zie Tabel 2) ligt het totaal-gemiddelde in de benchmark op 239 kg. per inwoner. Voor heel Nederland was dit in 211 226 kg. per inwoner (zie Figuur 8). Per hoogbouwklasse zijn er grote verschillen in het aanbod van restafval. De ambitie van veel gemeenten is om het te verbranden restafval zoveel mogelijk te verminderen en als gescheiden grondstofstromen in te zamelen dan wel na te scheiden. Vergeleken met peiljaar 21 van deze benchmark zijn de hoeveelheden restafval ongeveer gelijk gebleven. Tabel 2 - Aanbod restaval (kg/inw) - gemiddelden per hoogbouwklasse Gemiddelde per Tot.Gemiddelde Benchmark A B C D E Restafval 31 239 253 226 21 239 Grof restafval 33 38 33 22 3 29 4 35 3 25 2 15 1 5 5 36 226 7 55 3 5 36 228 4 3 28 3 27 185 4 31 21 Verbouwingsrestafval Grof restafval Restafval Nederland Sted.kl.1 Sted.kl.2 Sted.kl.3 Sted.kl.4 Sted.kl.5 Figuur 8 - Aanbod huishoudelijk restafval in 211 (kg/inw) - per stedelijkheidsklasse en Nederland totaal - Bron: CBS 8
In onderstaande Tabel 3 worden de ingezamelde hoeveelheden per stroom weergegeven. Tabel 3 - Aanbod per stroom (kg/inw) - gemiddelden per hoogbouwklasse Gemiddelde per A B C D E Restafval 31 239 253 226 21 GFT 27 69 87 11 16 Oud papier en karton 41 58 5 64 71 Kunststof 5 4 5 6 7 Glas 16 2 18 2 23 Textiel 3, 4, 3, 4, 4, KGA 1,2 1,4 1,2 1,2 1,2 Grof restafval 33, 38, 33, 22, 3, Grof tuinafval 33, 9, 19, 33, 48, AEEA 5, 6, 4, 4, 6, Kringloop, 4,,3 1,2,1 Blik,,,,3,6 Drankenkartons,,,,1, Metalen 4, 5, 4, 4, 4, Hout 21, 21, 2, 27, 23, Harde kunststof,8,3,3,7,4 Matrassen,,,,1, Vloerbedekking,5,,6,9, Luiers,,,,, Gips,8,5,3 1,4,1 Dakbedekking,5,8,5 1,,9 Asbest,3,3,3 1, 2,5 BSA 5, 3, 5, 3,, Puin 12,7 22,6 18,2 31,6 17,8 Grond,99 7,63 4,17 4,61,19 3.2 Scheiding Het gemiddelde totale scheidingspercentage voor 211 is in deze benchmark 49 (incl. nascheiding). Gemeenten waarin het aandeel hoogbouw (en de stedelijkheid) laag is, halen hogere scheidingspercentages. De mogelijkheid om en de motivatie voor afvalscheiding is hier over het algemeen dan ook groter. De beleidsdoelstellingen van 6 (LAP2) of 6-65 (afvalbrief Atsma, niet formeel vastgesteld) totale afvalscheiding worden in 211 in alle hoogbouwklassen nog niet gehaald. Het gemiddelde voor heel Nederland in 211 is 5 (excl. nascheiding)(bron: CBS). In onderstaande Tabel 4 worden de gemiddelde percentages afvalscheiding per hoogbouwklasse weergegeven. Figuur 9 laat het gemiddelde scheidingspercentage per stedelijkheidsklasse en voor geheel Nederland zien (bron: CBS). Tabel 4 - Gemiddelde percentages afvalscheiding per hoogbouwklasse () Gemiddelde per A B C D E Tot.Gemiddelde Benchmark Totale scheidingspercentage () 32 45 44 55 57 49 Fijn Huishoudelijk afval (HHA)* () 24 39 38 47 5 42 Grof Huishoudelijk afval (GHA) () 61 64 64 81 77 72 Grof afval haalsysteem 1 22 3 48 42 34 Milieustraat 76 75 72 83 83 78 *HHA = GFT, Oud papier en karton, kunststof, glas, textiel / GHA = overige stromen 8 6 4 2 5 24 49 56 61 61 Scheidingspercentage Nederland Sted.kl.1 Sted.kl.2 Sted.kl.3 Sted.kl.4 Sted.kl.5 Figuur 9 Totale scheidingspercentage in 211 () - gemiddelden per stedelijkheidsklasse en geheel Nederland Bron: CBS 9
3.3 Sorteeranalyse In onderstaande tabel worden de gemiddelde benchmarkresultaten van de sorteeranalyses weergegeven per klasse. Een sorteeranalyse is een steekproefsgewijze analyse van de samenstelling van het fijn huishoudelijk restafval. Veel gemeenten laten jaarlijks een of meerdere sorteeranalyses uitvoeren. Duidelijk is dat in alle klassen het restafval voor meer dan 5 bestaat uit de stromen GFT, oud papier en kunststof samen en in minder mate uit stromen als glasverpakkingen en textiel. Zowel bij GFT, papier als kunststof is er dan ook nog in alle klassen een groot verbeterpotentieel. Tabel 5 gemiddelde resultaten sorteeranalyse () Sorteeranalyse Gemiddelde per A B C D E Tot.Gemiddelde Benchmark Nederland (211)# GFT 24, 27,5 25,4 28,6 26,3 27, 36 Oud papier en karton 24,7 16,3 12,4 14,4 18, 15,5 2 Kunststof (alle) 19,3 15,8 21,4 15,7 25, 18,5 15 Glasverpakkingen 5,7 4,5 4,9 5,6 4,5 5,2 6 Textiel 6,3 3,7 4,4 4,3 4,5 4,5 6 KGA,3,5,4,5,5,4,5 Metalen 7, 6, * 4,7 5, 5,3 4,5 Overig 15,7 28,5 27,8 28,9 18,3 26,1 11 *Niet van toepassing # Bron: AgentschapNL, februari 212 3.4 CO 2 Activiteiten in de afvalbranche leiden tot zowel het uitstoten als het vermijden van CO 2-emissie. Uitstoot komt voort uit bijvoorbeeld het gebruik van diesel en het verbranden van restafval. Er wordt ook veel CO 2-emissie vermeden door gescheiden inzameling van afvalstoffen. Door grondstoffen uit het afval te recyclen, worden er minder nieuwe grondstoffen geproduceerd. Bij afvalverbranding wordt warmte en elektriciteit teruggewonnen, wat het gebruik van olie en kolen bespaart. Ook dit vermijdt CO 2-emissies. In deze benchmark wordt uitgestoten en vermeden CO 2 berekend met behulp van de stromen GFT, oud papier en karton, kunststofverpakkingen, glasverpakkingen en textiel. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het deel van een stroom dat gescheiden is ingezameld en het deel dat nog in het restafval zit. De CO 2-impact is gebaseerd op het iwaste model van de Universiteit Utrecht, gebaseerd op de gemiddelde Nederlandse kwaliteit van verwerking. De resultaten geven de relatieve vermeden CO 2-uitstoot t.o.v. verbranding weer. De potentiële CO 2-beparing (t.o.v. verbranding) is gebaseerd op de hoeveelheden die - op basis van de sorteeranalyses - per stroom nog in het restafval zitten. Met name de stomen kunststof en textiel hebben een hoog besparingspotentieel. Tabel 6 CO2 Bespaard t.o.v. verbranding per afvalstroom (kgco2/inw) CO 2-besparing (t.o.v. verbranding) Gemiddelde per A B C D E Totaal (kgco 2/inw) 68,2 8,8 73,9 89, 94,7 GFT (kgco 2/inw) -,5-1,2-1,4-2, -1,9 Oud papier en karton (kgco 2/inw) 1 16,4 13,9 17,9 2, Kunststof (kgco 2/inw) 32,4 28, 34,7 4,1 43,1 Glas (kgco 2/inw) 4, 5, 4,6 5, 5,9 Textiel (kgco 2/inw) 2,8 32,7 22,1 27,9 27,6 Potentiële CO 2-besparing (t.o.v. verbranding) o.b.v. sorteeranalyses Gemiddelde per A B C D E Totaal (kgco 2/inw) 533 39 314 265 435 1
3.5 Inzamelmiddelen In onderstaande figuren wordt per hoogbouwklasse de gemiddelde verdeling van de inzamelmiddelen weergegeven, respectievelijk voor restafval (Figuur 1), GFT (Figuur 11) en kunststofverpakkingen (Figuur 12). Bij de inzameling van restafval wordt in klasse A en B voor een groot deel gebruik gemaakt van ondergrondse en bovengrondse verzamelcontainers. In de klassen C t/m E wordt overwegend gebruik gemaakt van zij-, achter,- en duobelading met minicontainers. Bij kunststofinzameling is er een meer wisselend beeld. In klasse A wordt niet ingezameld met zakken, maar ofwel met verzamelcontainers ofwel er wordt nagescheiden ingezameld. In de klassen B, C en D hebben aan huis inzameling (zakken) en inzameling d.m.v. meerdere huisaansluitingen (verzamelcontainers) wisselend een lichte meerderheid en lijkt er geen duidelijk verband tussen keuze voor inzamelmiddel en hoogbouwklasse waarneembaar. A 5,5 6,5 2,4 16,9 5,7 B 13,9 3,1 15,4 39,7 11,7 C 16,9 15,7 23,4 3,2 4,2 D 23, 9,1 68,1 2,8 E 6,5 9,3 44,4 36,9 Zijlader Achterlader Zakken Duo VCB VCO Nascheiding Onbekend Figuur 1 - Gemiddelde verdeling inzamelmiddelen Restafval () A B C D E Zijlader 11,7 5,5,4 5,2 4,2 3,2 1,2 5,7 Achterlader Zakken 66,1 22,2, 18,6 19,2 56,3 21,4 4,5 27,6 23, 68,1 54,7 38,4 Duo VCB VCO Nascheiding Onbekend Figuur 11 - Gemiddelde verdeling inzamelmiddelen GFT () A B C 6,9 D,5 2, E Zijlader Achterlader Zakken 55,5 24,2 2,4 25,9 16,8 57,3 17,5 45,4 3,2 27,5 7, 1, Duo VCB VCO Nascheiding Onbekend Figuur 12 - Gemiddelde verdeling inzamelmiddelen kunststofverpakkingen () 11
4 Productiviteit In het onderdeel productiviteit wordt de effectiviteit en efficiëntie van de inzet van mens en materieel per inzamelmiddel en stroom nader bekeken. 4.1 Personeel In onderstaande tabel wordt de benchmark-gemiddelde leeftijd van het personeel en de inzet van personeel o.b.v. het aandeel productieve en inproductieve uren en het aandeel ziekteverzuim, verlof en overuren, weergegeven. Tabel 7 - Gemiddelde percentages afvalscheiding per hoogbouwklasse () Tot.Gemiddelde Benchmark Gemiddelde leeftijd personeel 44,9 jaar Productieve uren personeel per fte () 79 Inproductieve uren personeel per fte () 1,9 Ziekteverzuim personeel per fte () 5,4 Verlof personeel per fte () 13,8 Overuren personeel per fte () 6, 4.2 Wagenpark In onderstaande tabel wordt de benchmark-gemiddelde netto inzet van voertuigen weergegeven en het benchmark-gemiddelde percentage onderhoudstijd. Tabel 8 - Gemiddelde percentages afvalscheiding per hoogbouwklasse () Tot.Gemiddelde Benchmark Netto inzet voertuigen (uur/jaar) 1594 Onderhoudstijd () 6 4.3 Ton per uur In onderstaande figuren wordt het benchmark-gemiddelde aantal ton per uur voor respectievelijk restafval (Figuur 13), GFT (Figuur 14) en kunststof (Figuur 15) weergegeven. Bij restafval zijn zijbelading met minicontainers, duocontainers en ondergrondse verzamelcontainers het meest efficiënt wanneer gekeken wordt naar het totaal aan mens- en tractie-uren per ton. Zakken en bovengrondse verzamelcontainers zijn minder efficiënt, zeker wanneer slechts kleine delen van een verzorgingsgebied hiermee worden ingezameld. Hetzelfde beeld ontstaat bij GFT waar alleen de duo-containers naar verhouding meer inzet per ton GFT laten zien vanwege de gecombineerde inzameling met restafval en de verminderde opbrengt per lediging die dit met zich mee brengt. Bij kunststofverpakkingen is duidelijk de ondergrondse container per uur het meest efficiënt. 3 2 1 2,3 2,8 1,8 2,5 1,7 1,8 1,7 1,3 1,8,6,99,74,47,85,52,85 Zijlader Achterlader Zakken Duo VCBovengronds Ton per mensuur Ton per tractie uur Ton per mens + tractieuur VCOndergronds Figuur 13 - Ton per uur (restafval) gemiddelde benchmark 12
Uur Uur 2 1,5 1,4,7,3,8 1,4 1,6 1,6,7 1,4,7,4,2,5,7 Zijlader Achterlader Zak (nvt) Duo Ton per mensuur Ton per tractie uur Ton per mens + tractieuur VCBovengronds VCOndergronds Figuur 14 - Ton per uur (GFT) gemiddelde van benchmark,5,4,3,2,1,,43,32,34,25,26,28,15,13,15,15,11 Ton per mensuur Ton per tractie uur Ton per mens + tractieuur Zakken MiniCont. Vcbovengronds VC Ondergronds Figuur 15 - Ton per uur (kunststof) gemiddelde van benchmark 4.4 Uur per ton In onderstaande figuren wordt voor respectievelijk restafval (figuur 13) en GFT (figuur 14) het benchmarkgemiddelde aantal uur per ton weergegeven voor de jaren 26 tot en met 211. De zijbelading, duo-belading en ondergrondse containers zijn het meest efficiënt bij restafval. Bij GFT is dit beeld hetzelfde behalve bij inzameling met duo-containers dat in combinatie met restafval per lediging minder aanbod genereert. 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,,5, 3, 2,5 2, 1,8 1,9 1,9 1,6 1,6 1,6 1,3 1,4 1,3 1,3 1, 1, 1,1 1,1 1,,9 1,,8,8,6,8,6,6,7,8,6,6,6,7,6,8 Zijlader Achterlader Zakken Duo VC Bovengronds VC Ondergronds 26 27 28 29 21 211 Figuur 16 - uren per ton, peiljaren 26 211 (restafval), gemiddelde benchmark 4,5 3,5 2,5,9,9 1,9,8,8 1,6 1,6 1,7 1,9 1,7 2,1 3,4 3,5 4,2 3,4 3,1 3,5 3,5 3, 3 2,2 2 1,2 2,9 1,2 1,6 1,1,8 26 27 28 29,5 21 -,5 Zijlader Achterlader Duo VC Bovengronds VC Ondergronds 211 Figuur 17 - uren per ton, peiljaren 26 211 (GFT), gemiddelde benchmark 13
4.5 Ledigingen per uur In onderstaande figuren wordt respectievelijk voor restafval (Figuur 18) en GFT (Figuur 19) het benchmarkgemiddelde aantal ledigingen per uur weergegeven. Wat betreft de verschillen tussen inzameling mini-containers met zijbelading, achterbelading of duo-containers laten de benchmarkresultaten zien dat zijbelading het meest efficient is wat betreft inzet van mens en tractie. Bovengrondse en ondergrondse verzamelcontainers zijn ongeveer gelijk efficiënt wat betreft inzet. 14 12 1 8 6 4 2 117,6 11,8 14,7 79,4 55,4 43,9 47,1 32,2 36,9 14,2 6,4 7,6 8 4,5 4,1 Ledigingen per mensuur Ledigingen per tractie uur Ledigingen per mens + tractieuur Zijlader Achterlader Duo VCBovengronds VCOndergronds Figuur 18 - Ledigingen per uur (restafval) gemiddelde van benchmark 12 1 8 6 4 2 18 13 114 86 79 57 53 57 58 48 38 38 28 34 29 Ledigingen per mensuur Ledigingen per tractie uur Ledigingen per mens + tractieuur Zijlader Achterlader Duo VCBovengronds VCOndergronds Figuur 19 - Ledigingen per uur (GFT) gemiddelde van benchmark 4.6 Grof afval Haalsysteem (restafval) Tabel 9 - operationele gegevens haalsysteem grof restafval Grof restafval Tot.Gemiddelde Benchmark Afspraken per mensuur 2, Afspraken per tractieuur 3, Afspraken per mens+tractieuur 1,2 4.7 Milieustraat Tabel 1 - Operationele gegevens milieustraat Tot.Gemiddelde Benchmark Aantal ton per mensuur 1,2 Aantal bezoekers per mensuur 1,8 Kilogram gebracht per bezoeker per jaar 132 Aantal mensuur per bezoek,12 14
,23 1,99 2,56 1,79 1,69 2,,13,89 1,8,9,76 7,5 5,28 8,1 6,89 7,75 3,64 3,96 4,28 5,8 5,36 13,25 12,87 15,9 16,58 11,91 16,47 19,62 17,35 2,48 25,15 32,17 34,99 38,2 54,29 5 Kosten 5.1 Directe en indirecte kosten In dit onderdeel worden de kosten van inzameling, na-inzameling en verwerking weergegeven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen directe kosten en indirecte kosten. Directe kosten zijn de kosten die direct toe te schrijven zijn aan de inzameling van een afvalstroom. Deze bestaan uit kosten voor personeel, tractie, inzamelmiddelen, uitbesteedde diensten (of gesubsidieerde vrijwilligers) en overige kosten zoals bijvoorbeeld diftarkosten. Bij de milieustraat worden deze kosten aangevuld met de kapitaallasten voor de milieustraat zelf. Indirecte kosten zijn die kosten die niet direct toe te schrijven zijn aan een afvalstroom, maar aan de inzameldienst als totaal. Deze bestaan uit kosten voor back-office, planning, servicebalie, de aansturing van de uitvoering (chefs etc.), directie, HRM, administratie, IT-inrichting, communicatie en voorlichting, handhaving, inning belastingen en de huisvesting. 5.2 Directe kosten inzameling per stroom / milieustraat In onderstaande figuur worden de directe kosten van inzameling (zie omschrijving directe kosten in par. 5.1) weergegeven per stroom/milieustraat per hoogbouwklasse. 6 5 4 Klasse A 3 Klasse B Klasse C Klasse D 2 Klasse E 1 Restafval GFT OPK Kunststof Glas Textiel Milieustraat Figuur 2 - Directe inzamelkosten per aansluiting en per afvalstroom + milieustraat ( /aansl.) 15
- 41,15-3,58-25,69-24,77-53,76-72,41-11,7-71,76-1,9-36,46-3,27-6,55 -,67 3,48 66,6 41,89 58,5 42,6 48,37 56,17 11,78 93,25 121,67 12,14 5.3 Directe kosten inzameling per kostensoort Onderstaande tabel laat per kostensoort zien uit welke soort kosten de directe kosten van inzameling zijn samengesteld. Tabel 11 - Directe kosten inzameling per kostensoort () Gemiddelde per Kostensoort A B C D E Personeel 46,8 41,3 46,4 45,9 42,1 Tractie 32,7 27,4 23,8 27,8 33, Inzamelmiddelen 19,8 26,1 15,9 17,7 18,9 Derden,1 4,3 12,6 4,5 5,6 Overig,6,9 1,3 4,2,3 5.4 Directe kosten per stroom en inzamelmiddel In onderstaande tabel worden de directe kosten van inzameling per stroom en inzamelmiddel weergegeven. Tabel 12 - Directe kosten van inzameling per inzamelmiddel ( /aangesloten aansluiting) Tot.Gemiddelde Benchmark Restafval GFT Oud papier Kunststof Glas Textiel Zijlader 28,4 18,9 12,74 * * * Achterlader 3,16 22,7 14,13 * * * Zakken 47,19 * * 5,17 * * Duocontainers 21,85 21,72 * * * * Losse bundels * * 6,6 * * * VZ Bovengronds 5,7 8,68 6,25 3,4 3,28,76 VZ Ondergronds 55,18 13,45 7,27 1,98 3,85 1,28 *niet van toepassing 5.5 Directe kosten na inzameling (logistiek* + verwerking) per stroom In onderstaande figuur worden de directe kosten na inzameling weergegeven voor restafval, GFT, oud papier en karton, kunststof, glas en textiel per ton en hoogbouwklasse (*logistiek = transport, op- en overslag en vereveningsbijdrage). 2 1 Restafval GFT OPK Glas Textiel - 1 Klasse A Klasse B - 2 Klasse C Klasse D - 3 Klasse E - 4-5 Figuur 21 - Directe kosten na inzameling (logistiek en verwerking) per aansluiting en per afvalstroom ( /ton) 16
1 5.6 Directe kosten verwerking per stroom In onderstaande figuur worden de directe kosten van verwerking per ton weergegeven voor een aantal grote stromen. 5 Restafval 4 395,97 GFT OPK 3 Glas 2 1 112,56 45,59 91, 25,67 8,52 85,61 Textiel KGA Grof Rest 5,64- Grof Tuin - 1 77,81- Hout - 2-3 239,91-193,41- Metaal BSA Figuur 22 - Benchmarkgemiddelde verwerkingskosten (gebaseerd op mediaan i.v.m. extreme waarden) ( /ton) 5.7 Kostprijs mensuur (salaris + overhead) In onderstaande tabel wordt de kostprijs van een mensuur, dat wil zeggen de kosten van salaris incl. overhead, weergegeven. Waar in het peiljaar 21 deze kostprijs nog gemiddeld 35,- per mensuur was, is dit in 211 gestegen naar gemiddeld 38,63. Tabel 13 Kostprijs per mensuur (salaris + overhead) ( /mensuur) Tot.Gemiddelde Benchmark Kostprijs per mensuur 38,63 5.8 Verhouding directe en indirecte kosten In onderstaande tabel worden de totale indirecte kosten per aansluiting en de verhouding tussen directe en indirecte kosten (zie ook par. 5.1) weergegeven. Het betreft de totale indirecte kosten van inzameling en na-inzameling (logistiek en verwerking). De indirecte kosten van een organisatie varieren sterk per organisatievorm. Tabel 14 totale indirecte kosten en aandeel indirecte kosten t.o.v. totale kosten inzameling ( /aansl.; ) Tot.Gemiddelde Benchmark Indirecte kosten totaal ( /aansl.) 18,5 Aandeel indirecte kosten t.o.v. totale kosten () 14 17
4 2 1 5 Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement De NVRD verenigt Nederlandse gemeenten verantwoordelijk voor het afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte en hun afval- en reinigingsbedrijven. 25 De NVRD zorgt door gedegen kennis van de praktijk en een netwerk van professionals voor schone leefbare gemeenten en duurzame ontwikkeling. 12 NVRD WTC Arnhem Nieuwe Stationstraat 1 Postbus 1218, 681 BE Arnhem T: 88-377 E: post@nvrd.nl 6 3 Restafval Grondstoffen 18