Benchmark Afvalscheiding

Transcriptie

1 Benchmark Afvalscheiding Kringrapport Benchmark Afvalscheiding 2 EINDCONCEPT Kringrapport 2 Peiljaar 21 Augustus 211 Opgesteld door: CyclusManagement Status: concept-eindrapport

2 Afkortingen HHA GHA GFT OPK ASH (Fijn) huishoudelijk afval Grof huishoudelijk afval Groente-, fruit- en tuinafval Oud papier en karton Afvalstoffenheffing ALK ALP ALM AMV APE DEV EIN ENS GAD HEE KAT MAA MST BM Alkmaar Alphen a/d Rijn Almere Amstelveen Apeldoorn Deventer Eindhoven Enschede GAD Heerlen Katwijk Maassluis Maastricht Benchmark De in deze rapportage opgenomen gegevens zijn het eigendom van de deelnemers van de benchmark. Zonder de uitdrukkelijke toestemming van de gemeente / samenwerkingsverband waarover de gegevens betrekking hebben is het niet toegestaan om gegevens openbaar te maken of op te nemen in een gegevensbestand. CyclusManagement AgentschapNL / Milieu en Leefbaarheid Boergoensevliet 152 Croeselaan KX Rotterdam 3521 BJ Utrecht T: T: Contactpersoon: Folkert Starreveld folkert@cyclusmanagement.nl Contactpersoon: Addie Weenk addie.weenk@agentschapnl.nl Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 2 Status: concept-eindrapport

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Afvalprestaties op hoofdlijnen 8 3. Milieuprestaties Hoofdprestatie-indicatoren milieu Milieuprestaties per deelstroom Kostenprestaties Hoofdprestatie-indicatoren kosten Kostenprestaties per deelstroom Prestaties dienstverlening Hoofdprestatie-indicatoren dienstverlening Dienstverleningsprestaties per aspect Regieprestaties Hoofdprestatie-indicatoren regie 45 Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 3 Status: concept-eindrapport

4 1. Inleiding Jaarlijks organiseert AgentschapNL in samenwerking met Cyclusmanagement een gemeentelijke benchmark afvalscheiding. Benchmarken is een vorm van prestatiemeting waarbij aan de hand van vastgestelde indicatoren gemeenten samen prestaties vergelijken op het gebied van (gescheiden)afvalinzameling. Voornaamste doel van benchmarken is het inzicht in eigen functioneren en presteren te vergroten, om op die manier tot verbeteropties te komen. Leren door te vergelijken In de gemeentelijke benchmark afvalscheiding van AgentschapNL staat het van elkaar leren centraal. Door de benchmarkresultaten te bespreken in groepsbijeenkomsten worden de oorzaken van de onderlinge verschillen achterhaald. Op deze manier wordt duidelijk op welke vlakken een gemeente goed presteert, en op welke punten er kansen liggen voor verbetering. Afvalprofiel In aanvulling op onderliggend kringrapport waarin de afvalprestaties van alle deelnemende gemeenten naast elkaar worden weergegeven is per gemeente een afvalprofiel opgesteld. Dit is een op maat gesneden rapportage waarin de afvalprestaties van een gemeente worden vergeleken met de gemiddelde prestaties van vergelijkbare benchmarkgemeenten. Met het afvalprofiel is in één oogopslag zichtbaar op welke prestatiegebieden de gemeente beter of slechter scoort dan het benchmarkgemiddelde, en hoe groot het verschil is. Het verschil geeft een indicatie voor het verbeterpotentieel. Nieuw dit jaar Na de grondige vernieuwingsslag die de benchmark vorig jaar heeft ondergaan, is er dit jaar weinig weinig veranderd. De afvalmonitor is op kleine onderdelen aangepast. Zo worden de kosten voor inzamelmiddelen vanaf dit jaar apart weergegeven. Ook dit jaar voorziet de benchmark in een prestatiegebied regie, waarmee inzicht wordt geboden in de regie- en beleidskracht van de deelnemende gemeenten. Keurmerk AgentschapNL en Cyclusmanagement zijn in het bezit van het KING-certificaat voor gemeentelijke benchmarks , voor zowel benchmark als voor benchlearning. Daarmee voldoet de benchmark afvalscheiding aan de kwaliteitscriteria die door het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten aan gemeentelijke benchmarks worden gesteld. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 4 Status: concept-eindrapport

5 Afvalmonitor De basis van de benchmark is de Gemeentelijke Afvalmonitor. Hierin worden de afvalprestaties bezien en beoordeeld vanuit vier invalshoeken, ook wel prestatiegebieden genoemd: milieu, kosten, dienstverlening en regie. In de afvalmonitor is de gegevensstructuur van de benchmark vastgelegd en is aangegeven hoe de prestatie-indicatoren worden berekend [Afvalmonitor, Cyclusmanagement, maart 21]. De 4 prestatiegebieden Milieu: Hier gaat het met name om de prestaties ten aanzien van bronscheiding en het resultaat daarvan: minder restafval. Per deelstroom wordt de hoeveelheid gescheiden ingezameld afval per inwoner vergeleken, als ook het scheidingspercentage (= het aandeel dat gescheiden wordt ingezameld ten opzichte van het totaal wat van de betreffende component wordt aangeboden). Er worden 2 hoofd-indicatoren onderscheiden: het percentage bronscheiding en de hoeveelheid restafval, beide inclusief grof huishoudelijk afval. Kosten: De kosten die de gemeente maakt voor het beheer van huishoudelijk afval. Daarbij wordt onderscheid gemaakt naar directe kosten, waaronder de inzamel- en verwerkingskosten van het afval, en indirecte kosten. Door de kosten te relateren aan de inzamelgegevens worden kosteneffectiviteitsindicatoren per inzamelactiviteit berekend. Dienstverlening: Prestatiegebied dienstverlening wordt bepaald door de omvang van het dienstverleningspakket die door de gemeente aan de burger wordt aangeboden, waarbij onderscheid wordt gemaakt naar gelegenheid (ten aanzien van het halen en brengen van afval), capaciteit (in welke mate wordt de burger geïnformeerd over de hoe en waarom van de afvalinzameling) en motivatie (in welke mate wordt de burger aangemoedigd afval apart te houden). De dienstverlening wordt gemeten aan de hand van een vragen-scorelijst. Regie: Hoe scoort de gemeente ten aanzien van (beleids)regie op het productveld huishoudelijk afval? Er wordt onderscheid gemaakt naar beleidsregie, burgerregie, informatiesturing en opdrachtgeversregie. De regie-indicator wordt vastgesteld door middel van een vragen-scorelijst. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 5 Status: concept-eindrapport

6 Benchmarkkringen Aan de benchmark doen 58 deelnemers mee, waarvan 56 gemeenten en 2 samenwerkingsverbanden die 14 gemeenten vertegenwoordigen. In totaal beslaat de benchmark 7 gemeenten. Geografische spreiding van de benchmarkgemeenten Om een zuivere vergelijking te kunnen maken zijn de deelnemers gegroepeerd naar stedelijkheidsklasse. Hieronder is de indeling weergegeven. Voor de gemeenten met een stedelijkheidsklasse 4 of 5 is een onderverdeling gemaakt naar gemeenten die geen diftar hebben ingevoerd (kring 4) en gemeenten die dat wel hebben gedaan (kring 5). Per kring is een rapportage opgesteld. In onderliggende rapportage zijn de resultaten van kring 2 weergegeven. Kring 1 Kring 2 Kring 3 Kring 4 Kring 5 (stedelijkheidskl. 1) (stedelijkheidskl. 2) (stedelijkheidskl. 3) (st.kl. 4 en 5) (st. kl. 4 en 5) Geen diftar Groningen Alkmaar Almelo Albrandswaard Bellingwedde Haarlem Alphen a/d Rijn Bloemendaal Bergen NH Brummen Schiedam Almere Heerenveen Bronckhorst De Marne Tilburg Amstelveen Lansingerland Dronten Doesburg Vlaardingen Apeldoorn Leusden Epe Gilze en Rijen Utrecht Deventer Lisse Gaasterlân-Sleat Ooststellingwerf Eindhoven Oldenzaal Gulpen-Wittem Opsterland Enschede Oss Lochem Putten GAD Roosendaal Noordwijkerhout Veghel Heerlen Teylingen Oude-IJsselstreek Katwijk Uithoorn RAD Maassluis Veldhoven Renkum Maastricht Woerden Skarsterlân Wijk bij Duurstede Vianen Zutphen Weststellingwerf Diftar Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 6 Status: concept-eindrapport

7 Gebruikte gegevens De gegevens die in de benchmark zijn gebruikt zijn aangeleverd door de deelnemende gemeenten zelf, en hebben betrekking op het jaar 21. De gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van de gegevens. Alle gegevens die door de gemeenten zijn aangeleverd zijn door AgentschapNL en CyclusManagement gecontroleerd op juistheid en volledigheid. Algemene kenmerken Aantal Aantal Eigen dienst Soort diftar inw. huish. of uitbesteed? Alkmaar Gemeente zelf Geen Alphen a/d Rijn Gemeente zelf Geen Almere Gemeente zelf Geen Amstelveen Gemeente zelf Geen Apeldoorn Overheidsgedomineerde NV Volume-frequentie Deventer Overheidsgedomineerde NV Volume Eindhoven Gemeenschappelijke regeling (GR) Geen Enschede Overheidsgedomineerde NV Geen GAD Gemeenschappelijke regeling (GR) Geen Heerlen Gemeenschappelijke regeling (GR) Volume-frequentie Katwijk Gemeente zelf Geen Maassluis Gemeente zelf Geen Maastricht Gemeente zelf Dure zak rest In kring 2 zitten drie gemeenten die tariefdifferentiatie hebben ingevoerd: Apeldoorn en Heerlen op basis van volume en frequentie, en Maastricht op basis van een dure restafvalzak. Zeven van de 13 gemeenten hebben een eigen inzameldienst. De overige gemeenten hebben hun afvalinzameling uitbesteed aan een overheidsgedomineerde NV (3), of hebben een Gemeenschappelijke regeling (3). Leeswijzer Deze rapportage bestaat voornamelijk uit (staaf)diagrammen met daaronder korte toelichtingen. De analyses worden er in de definitieve versie nog aan toegevoegd. Het rapport werkt van grof naar fijn. In hoofdstuk 2 wordt een vergelijking op hoofdlijnen gepresenteerd, waarbij de prestaties op de hoofdindicatoren in één figuur worden gepresenteerd. In de hoofdstukken 3, 4, 5 en 6 zijn de resultaten op respectievelijk milieu, kosten, dienstverlening en regie weergegeven. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 7 Status: concept-eindrapport

8 % Bronscheiding 2. Afvalprestaties op hoofdlijnen 2.1 Hoofdprestatie-indicatoren 75% 65% Maastricht Apeldoorn 55% Heerlen GAD Katwijk Deventer 45% Alkmaar Eindhoven Amstelveen Alphen a/d Rijn Almere Enschede Maassluis 35% 25% Afvalbeheerkosten ( per aansluiting) De prestaties op de hoofd-indicatoren milieu, kosten en dienstverlening zijn in samenhang weergegeven. De milieuprestaties (totale bronscheiding) en kosten zijn weergegeven op beide assen; de score voor dienstverlening wordt aangegeven door de grootte van de bol. De stippellijnen geven de gemiddelden op de indicatoren aan. Het kwadrant linksboven in de figuur geeft de gemeenten weer met de beste score op bronscheiding en kosten. Hoe groter de bol, hoe omvangrijker de dienstverlening. De regieprestaties zijn niet in de figuur opgenomen. Analyse: Gemiddeld wordt 5% van het huishoudelijk afval brongescheiden ingezameld, zijn de totale afvalbeheerkosten gemiddeld 188,- per aansluiting, en bedragen de gemiddelde scores op dienstverlening en regie respectievelijk 284 en 17 punten. Maastricht, Apeldoorn en de GAD bevinden zich op overtuigende wijze in het linker bovenkwadrant en scoren op bronscheiding en kosten beter dan de benchmark. Heerlen en Eindhoven doen het ook goed, maar zitten wat dichter tegen de benchmarkwaarden aan. Van alle gemeenten in het linkerbovenkwadrant heeft Katwijk de hoogste score op dienstverlening. Alphen a/d Rijn, Amstelveen, Almere, Maassluis en Enschede bevinden zich in het kwadrant rechtsonder. Op zowel bronscheiding als kosten doen ze het slechter dan de benchmark. Almere en Amstelveen hebben wel een zeer hoog dienstverleningsniveau, wat mede bepalend is voor het kostenniveau. De diftargemeenten Apeldoorn, Maastricht en Heerlen doen het alle drie beter dan de benchmark. De gedifferentieerde tarieven zorgen ervoor dat burgers zoveel mogelijk afval scheiden en zo min mogelijk restafval aanbieden. Dat werkt positief door op de bronscheiding en op de afvalbeheerkosten. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 8 Status: concept-eindrapport

9 Hoeveelheid (kg/ inw) % Bronscheiding 3. Milieuprestaties 3.1 Hoofdprestatie-indicatoren milieu Bronscheiding totaal 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Bronscheiding totaal 43% 47% 42% 44% 59% 52% 52% 4% 55% 51% 54% 4% 66% 5% Aandeel GHA 11% 17% 19% 18% 8% 15% 2% 1% 18% 12% 9% 15% 17% 16% Aandeel HHA 32% 3% 23% 26% 5% 37% 32% 3% 36% 39% 45% 25% 49% 35% Totale bronscheiding is het percentage van de totale aangeboden hoeveelheid huishoudelijk afval dat aan de bron - voorafgaande aan de inzameling - wordt gescheiden. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in het aandeel HHA (fijn huishoudelijk afval) en GHA (grof huishoudelijk afval). Hoeveelheid restafval (incl. grof huishoudelijk) Restafval totaal Grof restafval Fijn restafval De hoeveelheid restafval is het afval dat resteert na bronscheiding. Het gaat daarbij zowel om het gewone huisvuil als ook het grof huishoudelijk restafval en het verbouwingsrestafval. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 9 Status: concept-eindrapport

10 Milieu-analyse: Het gemiddelde bronscheidingspercentage is 5%. De gemiddelde hoeveelheid restafval (incl. grof huishoudelijk restafval) bedraagt 249 kg per inwoner. Vooral de diftargemeenten Maastricht en Apeldoorn scoren goed met bronscheidingspercentages van respectievelijk 66% en 59%. Heerlen die ook diftar heeft ingevoerd, blijft daar iets op achter met 51%. Maastricht heeft een dure restafvalzak ingevoerd. Apeldoorn en Heerlen hebben diftar op basis van volume en frequentie. Tariefdifferentiatie stimuleert het scheiden van afval en daarmee het bronscheidingspercentage. Ook enkele gemeenten die geen diftar hebben ingevoerd laten mooie bronscheidingsscores zien, waaronder Katwijk, Gewest Gooi- en Vechtstreek, Eindhoven en Deventer. Maassluis en Enschede blijven iets achter op bronscheiding (4%). Bij enschede is de bidrage van grof huishoudelijk afval vrij laag, terwijl bij Maassluis juist de scheiding van fijn huishoudelijk afval wat achterblijft. Een hoog bronscheidingspercentage vertaalt zich veelal in een lage hoeveelheid restafval. De onderste figuur op de vorige pagina zou min of meer een spiegeling moeten zijn van de bovenste figuur. Met name de diftargemeenten laten een laag restafvalaanbod zien van nog geen 2 kg per inwoner per jaar. Andere gemeenten met relatief weinig restafval zijn Deventer, Eindhoven, GAD en Katwijk. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 1 Status: concept-eindrapport

11 % Bronscheiding Bronscheiding % 65% 6% 55% 5% 45% 4% 35% 3% Analyse: ALK 41% 41% 41% 41% 43% ALP 44% 47% ALM 37% 4% 4% 41% 42% AMV 43% 42% 41% 4% 44% APE 49% 49% 49% 57% 59% DEV 47% 49% 49% 5% 52% EIN 54% 55% 54% 55% 52% ENS 4% 41% 4% 4% 4% GAD 51% 53% 53% 54% 55% HEE 42% 44% 44% 45% 51% KAT 48% 5% 5% 5% 54% MAA 39% 39% 39% 42% 4% MST 65% 65% 65% 65% 66% BM 47% 48% 48% 5% 5% De benchmarktrendlijn is uitsluitend berekend op basis van de gemeenten die in de figuur zijn weergegeven. Uit de figuur kan worden afgeleid hoe de verschillende gemeenten op het gebied van bronscheiding ontwikkelen ten opzichte van de benchmark. Gemeenten die geen meerjaren gegevens hebben aangeleverd zijn niet in de figuren opgenomen. De benchmark laat op bronscheiding een licht opgaande trend zien. De afgelopen 5 jaar is het bronscheidingspercentage gestegen van 47 naar 5%, onder andere vanwege de invoering van de gescheiden kunststofinzameling. Gemeenten die een mooie progressie laten zien ten opzichte van de benchmark zijn Apeldoorn (invoering nul-tarief voor gft), Heerlen (in 21 diftar ingevoerd) en Amstelveen (vervanging duo-bak voor minicontainers). Eindhoven valt wat terug. De overige gemeenten laten evenals de benchmark een licht opgaande lijn zien. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 11 Status: concept-eindrapport

12 Hoeveelheid (in kg/inw) Hoeveelheid restafval (incl. grof huishoudelijk) ALK ALP ALM AMV APE DEV EIN ENS GAD HEE KAT MAA MST BM ergegeven. angeleverd De benchmarktrendlijn is uitsluitend berekend op basis van de gemeenten die in de figuur zijn weergegeven. Uit de figuur kan worden afgeleid hoe de gemeenten qua hoeveelheid restafval zich ontwikkelen ten opzichte van de benchmark. Gemeenten die geen meerjaren gegevens hebben aangeleverd zijn niet in de figuren opgenomen. Analyse: De benchmark laat op de hoeveelheid restafval een dalende trend zien. De afgelopen 5 jaar is dhet restafvalaanbod afgenomen van 275 naar 249 kg per inwoner. Een afname van bijna 1%. Vooral de diftargemeenten Apeldoorn en Heerlen laten een sterke trendbreuklijn zien. De hoeveelheid restafval is in deze gemeenten de afgelopen jaren sterk gedaald. Hetzelfde geldt voor Almere, die in het najaar van 21 op vrijwillige basis kunststofbakken heeft uitgezet, en de duobak alternerend is gaan inzamelen. De overige gemeenten laten evenals de benchmark een licht dalende trend zien. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 12 Status: concept-eindrapport

13 Totale scheiding (in %) Totale scheiding 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Totale scheiding 48% 47% 42% 46% 59% 52% 57% 4% 6% 51% 56% 45% 73% 53% Nascheiding 5% % % 3% % % 5% % 5% 1% 3% 5% 7% 3% Bronscheiding 43% 47% 42% 44% 59% 52% 52% 4% 55% 51% 54% 4% 66% 5% Totale scheiding is het percentage van de totale aangeboden hoeveelheid afval dat wordt gescheiden ten behoeve van hergebruik en nuttige toepassing. Het betreft zowel scheiding aan de bron als nascheiding (= het verder uitsorteren van integraal ingezameld afval alvorens het wordt verbrand of gestort. Nuttige toepassing als brandstof (in een AVI met R1-status) is buiten beschouwing gelaten. Voorbeeld: ervan uitgaande dat 1 kg afval vrijkomt en daarvan 5 kg aan de bron wordt gescheiden, resteert een stroom van 5 kg. Indien 1% van de reststroom wordt nagescheiden met een rendement nascheiding van 25%, bedraagt het totale scheidingspercentage 62,5% (5% bronscheiding + 12,5%). Analyse: Het gemiddelde scheidingspercentage (incl. nascheiding) bedraagt 53%. Het totale scheidingspercentage ligt daarmee gemiddeld 3%punt hoger dan het gemiddelde percentage bronscheiding. Maastricht en Gewest Gooi- en Vechtstreek en Eindhoven hebben een relatief hoge bijdrage nascheiding waardoor hun totale scheidingspercentage hoger ligt dan hun percentage bronscheiding. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 13 Status: concept-eindrapport

14 dekkingsgraad inzamelsysteem (in % huishoudens) Hoeveelheid ( kg/ inw) 3.2 Milieuprestaties per deelstroom Huishoudelijk restafval Hoeveelheid en samenstelling restafval (excl. grof huishoudelijk restafval) Inzamelmethode en dekkingsgraad restafval Restafval totaal Overig Luiers en incontinentiemat Drankenkartons Blik Kunststof Textiel Glas Papier Gft De hoeveelheid en samenstelling van het restafval geeft een goede indicatie over het scheidingspotentieel. Wat zit er nog in het restafval wat er uit kan? De samenstelling is vastgesteld op basis van sorteeranalysegegevens. Indien recent geen sorteeranalyses zijn uitgevoerd is de gehele restafvalstroom als 'overig' weergegeven. 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Ondergrondse containers 2% 4% 18% 5% 16% 16% 24% 17% 14% 32% 33% 48% 2% 21% Bovengrondse containers 3% % 2% % 4% 12% % 5% 1% % 2% % % 4% Zakken 1% 1% % % % % 1% % 3% 1% % 2% 98% 1% Duobakken % % 8% % % % % % % % % % % 9% Minicontainers 67% 5% % 5% 8% 72% 66% 78% 72% 68% 48% 5% % 55% Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 14 Status: concept-eindrapport

15 Analyse: Het gemiddelde restafvalaanbod (excl. grof restafval) bedraagt 216 kilo per inwoner. De diftargemeenten Apeldoorn en Maastricht hebben het laagste restafvalaanbod (respectievelijk 166 en 124 kilo per inwoner). Beide gemeenten onderscheiden zich ten opzichte van de andere gemeenten op het gft, dat door de goede scheiding nauwelijks meer in het restafval aanwezig is. Gemeenten met relatief veel fijn restafval zijn Almere en Maassluis. Beide gemeenten hebben nog relatief veel gft en papier in hun restafval zitten. Het meest toegepaste inzamelmiddel voor huishoudelijk restafval is de minicontainer (55%), gevolgd door de ondergrondse container (21%). Maastricht is de enige gemeente in kring 2 die nog op grote schaal met zakken inzamelt (dure restafvalzak). De overige gemeenten hanteren de zak vaak alleen nog in het centrumgebied. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 15 Status: concept-eindrapport

16 Hoeveelheid (kg/inw) Hoeveelheid (kg/inw) Groente-, fruit en tuinafval (gft) Gescheiden ingezamelde hoeveelheid gft-afval Gescheiden ingezameld Hoeveelheid groente-, fruit- en tuinafval dat brongescheiden wordt ingezameld in kg per inwoner. Totale aanbod en scheidingspercentage gft Scheidingspercentage 51% 39% 33% 31% 77% 66% 5% 59% 53% 48% 56% 35% 67% 53% gft in het restafval Gescheiden ingezameld Het totale aanbod gft-afval is de hoeveelheid gft die gescheiden wordt ingezameld plus de hoeveelheid gft die ongescheiden in het restafval wordt aangeboden. Het scheidingspercentage is het percentage van het totale aanbod dat gescheiden wordt ingezameld. Indien recent geen sorteeranalyse is uitgevoerd kan de hoeveelheid gft in het restafval en het scheidingspercentage niet worden berekend. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 16 Status: concept-eindrapport

17 Hoeveelheid (kg/huishouden ) Dekkingsgraad inzamelsysteem ( % huishoudens) Inzamelmethode en dekkingsgraad gft-inzameling 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Totale dekkingsgraad 67% 66% 82% 5% 77% 72% 66% 78% 1% 68% 1% 1% 1% 79% Ondergrondse containers % % 2% % % % % % % % 33% % % 1% Bovengrondse containers % % % % 1% % % % 28% % 2% 5% % 6% Zakken % % % % % % % % % % % % % % Duobakken % % 8% % % % % % % % % % % 9% Minicontainers 67% 66% % 5% 76% 72% 66% 78% 72% 68% 47% 5% 1% 63% Inzamelfrequentie en dichtheid verzamelcontainers gft Dichtheid brengpunten (aantal hh per bp) Inzamelfrequentie zakken (x pj) - Inzamelfrequentie duobakken (x pj) Inzamelfrequentie minicontainers (x pj) Gescheiden ingezamelde hoeveelheid gft-afval per huishouden waar gft wordt ingezameld Gescheiden ingezameld Sommige gemeenten zamelen in bepaalde wijken geen gft apart meer in vanwege tegenvallende hoeveelheden en/of sterke vervuiling. In deze grafiek zijn de ingezamelde kilogrammen gft weergegeven per huishouden waar de gemeente nog wel gft apart inzamelt. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 17 Status: concept-eindrapport

18 Analyse: De hoeveelheid gft die gemiddeld wordt ingezameld is 77 kg per inwoner. Gemiddeld 69 kilo gft belandt ongescheiden in het restafval. Het gemiddelde scheidingspercentage bedraagt 53% Apeldoorn haalt evenals voorgaand jaar de meeste kilo's gft op (118 kg per inwoner) en heeft ook het hoogste scheidingsrendement. Apeldoorn is een diftargemeente (volume en frequentie) en heeft begin 29 het tarief voor gft afgeschaft. Daarmee heeft de gft-scheiding een behoorlijke stimulans gekregen (van 75 naar 118 kg per inwoner: een toename van bijna 6%). 8% van de Apeldoornse huishoudens maakt gebruik van minicontainers die alternerend worden ingezameld; 2% maakt gebruik van bovengrondse containers. Maastricht, Deventer, Katwijk en de GAD laten ook goede gft-prestaties zien. Maastricht heeft evenals Apeldoorn een diftargemeente met een nultarief voor gft. Diftargemeente Heerlen laat juist een lage gftopbrengst zien. Heerlen heeft op het ledigen van de gft-container nog een tarief staan waardoor de burger minder gestimuleerd wordt om de gft-container te gebruiken. Alkmaar, Almere, Alphen a/d Rijn, Amstelveen en Maassluis vallen op met relatief weinig gft-aanbod. In Amstelveen en Alkmaar komt dat doordat in grote delen van de gemeente geen gescheiden gft-inzameling meer plaatsvindt. Almere maakt als enige gemeente in kring 2 gebruik van de duo-bak. De scheidingspercentages en hoeveelheden gft vallen in deze gemeenten tegen. De capaciteit van de duobak speelt daarbij een belangrijke rol. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 18 Status: concept-eindrapport

19 Hoeveelheid (kg/inw) Hoeveelheid (kg/inw) Oud papier en karton (opk) Gescheiden ingezamelde hoeveelheid opk Gescheiden ingezameld Gebracht 43,5 6,1 25, ,2 18,1 9,3 18,6 22,4 64 2,3 52,9 25 Gehaald 23,5 64,8 26,7 4,3 44,4 59,4 35,2 46,5 49,4 34,4 32,9 24,8 39 Hoeveelheid oud papier en karton die brongescheiden wordt ingezameld per inwoner. Totale aanbod en scheidingspercentage opk Scheidingspercentage 65% 64% 42% 6% 85% 72% 72% 58% 68% 77% 84% 46% 88% 68% opk in het restafval Gescheiden ingezameld Het totale aanbod papier en karton is de hoeveelheid die gescheiden en ongescheiden via het restafval wordt ingezameld. Het scheidingspercentage is het percentage van het totale aanbod dat gescheiden wordt ingezameld. Indien recent geen sorteeranalyse is uitgevoerd kan de hoeveelheid opk in het restafval en het scheidingspercentage niet worden berekend. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 19 Status: concept-eindrapport

20 Dekkingsgraad inzamelsysteem (in % huishoudens) Inzamelmethode en dekkingsgraad opk 2% 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Totale dekkingsgraad 167% 1% 98% 1% 135% 1% 1% 2% 2% 2% 12% 14% 2% 147% Ondergrondse containers 1% 5% 17% 1% 25% % % % % 91% 52% 1% 1% 34% Bovengrondse containers % % 1% % 25% % % 1% 1% 9% 8% 2% % 29% Minicontainers 67% 5% 2% % 75% % 3% 5% 72% 68% % % % 29% Kratje % % % % % % % % % % % % % % Los/ gebundeld % % 78% % 1% 1% 97% 95% 28% 32% 6% 2% 1% 55% Inzamelfrequentie en dichtheid brengpunten opk Dichtheid brengpunten (aantal hh per bp) Inzamelfrequentie minicontainer (x pj) Inzamelfrequentie kratje (x pj) - Inzamelfrequentie los/gebundeld (x pj) Analyse: De gemiddelde hoeveelheid papier en karton die gescheiden wordt ingezameld is 64 kilo per inwoner. Daarvan wordt 61% gehaald en 39% gebracht. Gemiddeld 3 kilo verdwijnt ongescheiden in het restafval. Het gemiddelde scheidingspercentage bedraagt 68%. Koploper is Katwijk met 98 kilo per inwoner. In Katwijk wordt het papier en oud karton ingezameld door verenigingen, scholen en kerken. Dit gebeurt tweewekelijks zonder inzamelmiddel (los/gebundeld). Daarnaast kan papier ook worden gebracht. Maastricht doet het ook goed met 78 kg per inwoner. Omdat in Maastricht er praktisch geen papier meer zit in het restafval, scoort het een hoger scheidingsrendement dan Katwijk (88%). Achterblijver is Enschede met 45 kilo per inwoner. Ook het scheidingspercentage is vrij laag (58%). Gemiddeld bij 29% van de huishoudens in kring 2 maakt gebruik van de minicontainer voor de inzameling van papier. Bij de meeste gemeenten die de minicontainer hebben ingevoerd worden de containers maandelijks geleegd. Almere leegt de containers tweewekelijks. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 2 Status: concept-eindrapport

21 Hoeveelheid (kg/inw) Hoeveelheid (kg/inw) Glas Gescheiden ingezamelde hoeveelheid glas Gescheiden ingezameld Gebracht 21,1 2,4 16,1 24,4 24,7 8, ,2 28,5 21,7 24,8 2,7 33, 21,5 Gehaald 13,1,8 Hoeveelheid glas die brongescheiden wordt ingezameld per inwoner. Totale aanbod en scheidingspercentage glas Scheidingspercentage 6% 67% 51% 73% 75% 7% 68% 61% 73% 68% 82% 58% 9% 69% Glas in restafval Gescheiden ingezameld Het totale aanbod glas is de hoeveelheid die gescheiden en ongescheiden via het restafval wordt ingezameld. Het scheidingspercentage is het percentage van het totale aanbod dat gescheiden wordt ingezameld. Indien recent geen sorteeranalyse is uitgevoerd kan de hoeveelheid glas in het restafval en het scheidingspercentage niet worden berekend. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 21 Status: concept-eindrapport

22 Inzamelfrequentie en dichtheid glasbakken Dichtheid brengpunten (aantal hh per bp) Inzamelfrequentie (x pj) Analyse: Gemiddeld wordt er 22 kg per inwoner aan glas gescheiden ingezameld. Daarvan wordt het overgrote deel gebracht (21,5 kg, 96%) gebracht naar de glascontainers in de wijk of naar de milieustraat. De hoeveelheid glas in het restafval bedraagt gemiddeld 1 kg per inwoner. Het gemiddelde scheidingspercentage bedraagt 69% Het meeste glas wordt ingezameld door Maastricht: 33 kilogram per inwoner en een scheidingspercentage van 9%. Maastricht heeft 6 milieuperrons waar glas kleurgescheiden kan worden aangeboden. Opvallend is dat de dichtheid waarop de milieuperrons zich bevinden vrij laag is (1 op de 137 huishoudens tegen 1 op 723 huishoudens gemiddeld). Ook goed doen de gemeenten Amstelveen, Almere en Gewest Gooi- en Vechtstreek het. Deventer is de enige gemeente in kring 2 die naast een brengsysteem ook een haalsysteem voor glas heeft. Tweewekelijks komt de milieuwagen huis-aan-huis langs die naast glas ook papier, blik en kunststof verpakkingen inzamelt. Ofschoon de inzamelmethode zeer laagdrempelig is vertaalt zich dit niet in overtuigend hoger dan gemiddelde inzamelresultaten. Almere en Enchede laten ondanks een hoger dan gemiddelde glasbakkendichtheid lage glasopbrengsten zien. Overigens is het in het algemeen zo dat er nauwelijks tot geen verband bestaat tussen de dichtheid van de glasbakken en de glasrespons. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 22 Status: concept-eindrapport

23 Hoeveelheid (kg/inw) Hoeveelheid (kg/inw) Textiel Gescheiden ingezamelde hoeveelheid textiel Gescheiden ingezameld 4,3 8,8 4,6 3,2 4,6 5,2 3,7 4,5 5,6 5,3 5,2 3,7 1,3 4,6 Gebracht 4,3 4,4 1,6 1 4,4 5,2 3,7 3,5 4,8 4,9 5 3,6,7 3,6 Gehaald 4,4 3 2,2,2 1,8,4,2,1,6 1, Hoeveelheid textiel die brongescheiden wordt ingezameld per inwoner. Indien geen onderscheid in gehaalde en gebrachte hoeveelheden kan worden gemaakt, zijn de hoeveelheden onder gebracht weergegeven. Totale aanbod en scheidingspercentage textiel Scheidingspercentage 31% 54% 4% 22% 35% 36% 57% 34% 38% 34% 35% 22% 24% 37% Textiel in het restafval Gescheiden ingezameld 4,3 8,8 4,6 3,2 4,6 5,2 3,7 4,5 5,6 5,3 5,2 3,7 1,3 4,6 Het totale aanbod textiel is de hoeveelheid die gescheiden en ongescheiden via het restafval wordt aangeboden. Het scheidingspercentage is het percentage van het totale aanbod dat gescheiden wordt ingezameld. Indien recent geen sorteeranalyse is uitgevoerd kan de hoeveelheid textiel in het restafval en het scheidingspercentage niet worden berekend. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 23 Status: concept-eindrapport

24 Inzamelfrequentie en dichtheid brengpunten textiel Dichtheid brengpunten (aantal hh per bp) Inzamelfrequentie (x pj) Analyse: Gemiddeld wordt er 4,6 kg per inwoner textiel gescheiden ingezameld, waarvan 22% wordt gehaald en 78% wordt gebracht. Gemiddeld 8 kg textiel zit nog in het restafval. Het gemiddelde scheidingspercentage voor textiel in kring 2 bedraagt 37%. in gehaalde Koploper is Alphen a/d Rijn met bijna 9 kilo per inwoner. Alphen heeft zowel een haalsysteem (4 ophaalrondes per jaar) als een brengsysteem (textielbakken: 1 brengpunt op 191 huishoudens) Eindhoven heeft het hoogste scheidingspercentage met 57%. Eindhoven heeft alleen een brengsysteem. Er staan kledingcontainers in een dichtheid van 1 brengpunt op 136 huishoudens. Almere valt op met een zeer hoge inzamelfrequentie van 26 x per jaar. Het textiel wordt in Almere in combinatie met oud papier opgehaald door verenigingen. De opbrengst ligt ter hoogte van het benchmarkgemiddelde. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 24 Status: concept-eindrapport

25 Hoeveelheid (kg/inw) Hoeveelheid (kg/inw) Kunststof verpakkingsafval Gescheiden ingezamelde hoeveelheid kunststof verpakkingsafval Gescheiden ingezameld 3,3 4,7 1,2 3,5 9,2 7,3 3,7 2,9 3,9 11,3 4,1 2,8 12,5 5,2 Gebracht 3,3 4,7 1,2 1,3 9,2,3 3,7 2,9 1,9 4,1 2,8 12,5 3,7 Gehaald 2, ,3 1,5 Hoeveelheid kunststof verpakkingsafval die brongescheiden wordt ingezameld per inwoner. Totale aanbod en scheidingspercentage kunststof verpakkingsafval Scheidingspercentage 13% 9% 2% 15% 15% 11% 17% 4% 15% 24% 11% 7% 43% 12% In het restafval Gescheiden ingezameld 3,3 4,7 1,2 3,5 9,2 7,3 3,7 2,9 3,9 11,3 4,1 2,8 12,5 5,2 Het totale aanbod kunststof verpakkingsafval is de hoeveelheid die gescheiden wordt ingezameld plus de hoeveelheid die ongescheiden in het restafval wordt aangeboden. Het scheidingspercentage is het percentage van het totale aanbod dat gescheiden wordt ingezameld. Indien recent geen sorteeranalyse is uitgevoerd kan de hoeveelheid kunststof afval in het restafval en het scheidingspercentage niet worden berekend. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 25 Status: concept-eindrapport

26 Hoeveelheid (kg/huish.) Dekkingsgraad inzamelsysteem (in % huishoudens) Inzamelmethode en dekkingsgraad kunststof verpakkingsafval 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Inname-automaat % % % % 3% % % % % % % % % % Ondergrondse containers % 1% % % 2% % % % % % % % 1% 14% Bovengrondse containers 1% % 1% % 8% % 1% 1% % % 1% 1% % 54% Milieuzak (halen) % % % 1% % 1% % % 1% 1% % % % 32% Inzamelfrequentie en dichtheid brengpunten kunststof verpakkingsafval Dichtheid brengpunten (aantal hh per bp) Inzamelfrequentie milieuzak (x pj) Gescheiden ingezamelde hoeveelheid kunststof verpakkingsafval per huishouden waar kunststof verpakkingsafval apart wordt ingezameld Gescheiden ingezameld Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 26 Status: concept-eindrapport

27 Analyse: In 21 is bij 97% van de huishoudens in kring 2 kunststof verpakkingsafval gescheiden ingezameld. Bij 54% gebeurde dat met bovengrondse containers. Bij 14% van de huishoudens wordt het plastic afval met ondergrondse containers ingezameld, en bij 32% met de milieuzak. De diftargemeenten Maastricht, Apeldoorn en Heerlen halen de meeste kilo's kunststofafval op. Ook de scheidingspercentages zijn in deze gemeenten het hoogst. Apeldoorn en Maastricht hebben beide een brengsysteem; Heerlen heeft een haalsysteem ( de milieuzak die maandelijks wordt opgehaald). Kunststof is volumieus afval, dat in geval van een betaalzak en een volume-frequentiesysteem al snel geld uitspaart. Deventer doet het als niet-diftargemeente ook goed. De hoge inzamelfrequentie van 1 x per 2 weken met de milieukar, die ook textiel, papier en glas ophaalt, is waarschijnlijk de succesfactor. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 27 Status: concept-eindrapport

28 Hoeveelheid (kg/inw) Overig gescheiden HHA Luiers en incontinentiemat , ,1 Drankenkartons , ,7,7 Blik ,2 1, ,4,2 Het betreft hier uitsluitend overige afvalstromen huishoudelijk afval (HHA) die gescheiden worden ingezameld, uitgezonderd grof huishoudelijk afval. Voorbeelden: drankenkartons, blik, luiers en incontinentiemateriaal. Analyse: Maastricht zamelt het meeste 'overig HHA' in. Daarbij gaat het vooral om drankenkartons (5,7 kilo per inwoner) en blik. Andere gemeenten die drankenkartons, blik en/of incontinentiemateriaal inzamelen, zijn Deventer, Apeldoorn en Enschede. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 28 Status: concept-eindrapport

29 Hoeveelheid (kg/inw) Hoeveelheid (kg/inw) Grof huishoudelijk afval Gescheiden ingezamelde hoeveelheid grof huishoudelijk afval Gescheiden ingezameld Gebracht Gehaald Hoeveelheid grof huishoudelijk afval die brongescheiden wordt ingezameld per inwoner. Onder brengen wordt verstaan het aanleveren op een milieustraat, dan wel wijk(groen)depots. Totale hoeveelheid grof huishoudelijk afval (gescheiden + ongescheiden) en scheidingsrendement Scheidingspercentage 62% 73% 81% 8% 61% 67% 69% 53% 77% 67% 63% 61% 71% 7% Ongescheiden ingezameld Gescheiden ingezameld Het totale aanbod grof huishoudelijk afval is de hoeveelheid grof huishoudelijk afval die gescheiden dan wel ongescheiden wordt ingezameld. Verbouwings restafval wordt aangemerkt als ongescheiden aanbod. Het scheidingspercentage is het aandeel van het totale aanbod dat brongescheiden wordt ingezameld. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 29 Status: concept-eindrapport

30 Hoeveelheid (kg/inw) % scheiding totaal (incl. nascheiding) Totale scheiding (inclusief nascheiding) 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Scheiding totaal GHA 89% 73% 81% 92% 61% 67% 88% 53% 91% 7% 81% 8% 94% 8% Aandeel nascheiding 27% % % 12% % % 18% % 14% 3% 19% 2% 23% 1% Aandeel bronscheiding 62% 73% 81% 8% 61% 67% 69% 53% 77% 67% 63% 61% 71% 7% Gescheiden ingezamelde hoeveelheid GHA Gescheiden ingezameld Overig 3, 2,8-3,8 1,7 4,3 5,3 1,7 6,3-2, - - 2,8 Blad Vlakglas,5,9 -,7 - -,1 -,8, ,2 Grond - 4,9 2,1 5, ,2-9,6 2, ,3 7,6 Asbest,2,3 -,2 1,1,2,4,6,3,5,1,2,4,4 Hout 19,6 32,3 34,7 24,9 13,5 26,8 28,6 17,6 25,9,2 2,2 16,9 18,3 22,8 Puin 14,1 17,7 34,2 21,5 4,6 15,7 26,4 8,4 25,9 15,1,8 41,3 21,4 19,7 Bruikbare goederen - 5,6-6, ,2-8, ,8 1,6 Grof tuinafval 5,9 12,6,3 1,1 9,6 17,2 15,1 9,1 15,7 18,7 6,9 2,8 17,8 11,4 Overige metalen 3,6 6,2 1,7 8, 3,5 2,7 3,7 2,5 7,9 4,7 6,1 6,9 2,9 5,4 AEEA 6,4 8,5-4,3 3,4 5,4 3,9 3,2 6,2 4, 6, 9,5 5,2 4,4 Hoeveelheid grof huishoudelijk afval die brongescheiden wordt ingezameld per inwoner, uitgesplitst naar deelstroom. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 3 Status: concept-eindrapport

31 Analyse: Het gemiddelde scheidingspercentage voor grof huishoudelijk afval is 7%. Eindhoven zamelt de meeste kilo's grof afval gescheiden in. Het gaat daarbij om substantiële hoeveelheden puin, hout, grond en grof tuinafval. Ten opzichte van sommige andere gemeenten is het grof afval aanbod in Eindhoven 2 tot 3 keer zo hoog. Het acceptatiebeleid is ruimhartig: bewoners onbeperkt en gratis grof vuil brengen. De best-practice heeft Almere met 81%. In deze gemeente wordt meer dan 92% van de totale hoeveelheid grof huishoudelijk afval gebracht naar de milieustraat. Op de milieustraat kan het grof afval gratis en onbeperkt worden aangeboden. Voor halen moet worden betaald. Scheiding vindt plaats in 2 verschillende fracties. Overige gemeenten die grof huishoudelijk goed scheiden zijn Alpen a/d Rijn, Amstelveen en Gewest Gooi- en Vechtstreek. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 31 Status: concept-eindrapport

32 CO2 reductie (in kton) CO2 reductie als gevolg van afvalscheiding Totale CO2 reductie en Kunststof,8,9,6,7 3,7 1,9 2,1 1,2 2,5 2,6,7,2 3,9 1,9 Textiel 1,4 2,2 3,,9 2,5 1,8 2,7 2,4 4,7 1,6 1,1,4,5 2,4 Glas,6,5 1,,6 1,2,7 1,3,8 2,2,6,5,2 1,3 1,1 Papier 12,6 1,3 19,8 9,2 23, 12,4 25,5 14, 31,9 12,9 12,2 3,4 18,5 19,2 Gft,4,3,6,2 1,3,6 1,2,8 1,5,4,4,1,7,8 De hoeveelheid CO2 die gereduceerd wordt als gevolg van de huidige hoeveelheden afval die gescheiden worden ingezameld. Daarbij is gebruik gemaakt van kentallen van CE/ en Royal Haskoning. 1 kiloton CO2 is vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van 475 huishoudens. Analyse: Omdat de CO2-reductie in absolute hoeveelheden is weergegeven laten de grotere gemeenten en samenwerkingsverbanden (Eindhoven en Gewest Gooi- en Vechtstreek) de meeste CO2-reductie zien. Het aandeel dat papierscheiding heeft in de huidige CO2-reductie is bij alle gemeenten aanzienlijk. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 32 Status: concept-eindrapport

33 Kosten ( /per aansluiting) 4. Kostenprestaties 4.1 Hoofdprestatie-indicatoren kosten Totale afvalbeheerkosten Totale afvalbeheerkosten , Indirecte kosten Verwerkingskosten Inzamelkosten De totale afvalbeheerkosten betreffen alle directe en indirecte kosten per aansluiting voor het beheer van huishoudelijk afval. Btw en kwijtscheldingsbedragen zijn buiten beschouwing gelaten. Gemeente Velsen heeft geen volledige kostenopgave gedaan, waardoor deze gemeente in de verdere vergelijking is uitgesloten. Analyse: Gemiddeld bedragen de totale afvalbeheerkosten 188,- per aansluiting. Iets meer dan de helft (51%) wordt uigegeven aan de inzameling. Aan de overslag, transport en verwerking wordt een derde uitgegeven (33%), en 16% van de totale kosten zijn indirecte kosten. De goedkoopste gemeente is Alkmaar met 151,- per aansluiting. Dit is vooral te danken aan de efficiente inzameling van rest- en gft-afval, en de relatief lage verwerkingstarieven. Ook zijn de exploitatiekosten van de milieustraat laag. De duurste gemeente is Almere met 24,- per aansluiting. Hier lijken de hoge kosten van de milieustraat de boosdoener. Opvallend is het grote verschil tussen de duurste en goedkoopste gemeente : bijna 9,- per aansluiting. Een tweedeling is te maken in gemeenten die beneden de 2-eurogrens zitten (waaronder Alkmaar, Amstelveen, Apeldoorn, Eindhoven, GAD, Heerlen en Maastricht), en gemeenten boven de 2-eurogrens (Alphen a/d Rijn, Almere, Deventer, Enschede, Katwijk en Maassluis). Het verschil in de verwerkingstarieven voor restafval speelt daarbij een belangrijke rol. De diftargemeenten Apeldoorn, Heerlen en Maastricht behoren tot de goedkopere gemeenten. Door de optimale scheiding die in deze gemeenten plaatsvindt, zijn de verwerkingskosten lrelatief laag, wat doorwerkt in lage afvalbeheerkosten. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 33 Status: concept-eindrapport

34 Kosten ( /per ton) Kosten ( /per aansluiting) 4.2 Kostenprestaties per deelstroom Rest- en gft-afval Inzamel- en verwerkingskosten rest- en gftafval (in per aansluiting) Totale verwijderingskosten Verwerkingskosten gft Verwerkingskosten rest Inzamelkosten rest en gft Kosten per aansluiting voor de inzameling en verwerking van rest- en gft-afval. Omdat veel gemeenten alternerend inzamelen zijn de inzamelkosten niet onderscheiden naar afvalstroom. Inzamel- en verwerkingskosten rest- en gftafval (in per ton) Inzamelkosten rest en gft Verwerkingskosten rest Verwerkingskosten gft Inzamel- en verwerkingskosten per ton rest- en gft-afval. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 34 Status: concept-eindrapport

35 Kosten ( /per ton) Kosten ( /per aansluiting) Papier Inzamel- en verwerkingskosten opk (in per aansluiting) Totale verwijderingskosten Verwerkingskosten Netto-inzamelkosten Totale verwijderingskosten betreffen de inzamel- en verwerkingskosten minus eventuele vergoedingen die in het kader van producentenverantwoordelijkheid zijn ontvangen. Indien de verwerkingskosten negatief zijn, betekent dit dat er sprake is van opbrengsten ipv kosten. Inzamel- en verwerkingskosten opk (in per ton) Totale verwijderingskosten Netto inzamelkosten Verwerkingskosten Netto-inzamelkosten zijn de inzamelkosten minus de eventuele inzamelvergoedingen die in het kader van producentenverantwoordelijkheid zijn ontvangen. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 35 Status: concept-eindrapport

36 Kosten ( /per ton) Kosten ( /per aansluiting) Glas Inzamel- en verwerkingskosten glas (in per aansluiting) Totale verwijderingskosten Verwerkingskosten Netto-inzamelkosten Totale verwijderingskosten betreffen de inzamel- en verwerkingskosten minus eventuele vergoedingen die in het kader van producentenverantwoordelijkheid zijn ontvangen. Omdat een aantal gemeenten één totaalbedrag met hun afnemer heeft afgesproken, is het onderscheid in inzamel- en verwerkingskosten niet in alle gevallen te maken. Inzamel- en verwerkingskosten glas (in per ton) Totale verwijderingskosten Netto inzamelkosten Verwerkingskosten Netto-inzamelkosten zijn de inzamelkosten minus de eventuele inzamelvergoedingen die in het kader van producentenverantwoordelijkheid zijn ontvangen. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 36 Status: concept-eindrapport

37 Kosten ( /per ton) Kosten ( /per aansluiting) Kunststof verpakkingsafval Inzamel- en verwerkingskosten kunststoffen (in per aansluiting) Totale verwijderingskosten Verwerkingskosten Netto-inzamelkosten Totale verwijderingskosten betreffen de inzamel- en verwerkingskosten minus eventuele vergoedingen die in het kader van producentenverantwoordelijkheid zijn ontvangen. Inzamel- en verwerkingskosten kunststoffen (in per ton) Totale verwijderingskosten Netto inzamelkosten Verwerkingskosten Netto-inzamelkosten zijn de inzamelkosten minus de eventuele inzamelvergoedingen die in het kader van producentenverantwoordelijkheid zijn ontvangen. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 37 Status: concept-eindrapport

38 Analyse: Eén van de grootste kostenposten voor het gemeentelijk afvalbeheer is die voor restafval en gft. De gemiddelde verwijderingskosten per aansluiting voor rest- en gft-afval bedragen 114,-, ofwel 61% van de totale afvalbeheerkosten. Het aandeel van de overige afvalstromen - papier, glas, textiel - in de totale afvalbeheerkosten is veel lager, niet in de laatste plaats omdat deze stromen vaak geld opleveren bij de verwerking. Amstelveen maakt de laagste verwijderingskosten (inzameling + verwerkingskosten) voor restafval en gft: 85,- per aansluiting. Dit is enerzijds toe te schrijven aan een efficiënte inzameling (de inzamelkosten per ton bedragen 62,- per ton tegen 76,- gemiddeld), anderzijds aan gunstige verwerkingstarieven voor met name restafval. Gemeenten die het ook goed doen met lage rest- en gftkosten zijn Heerlen (vooral door goede scheiding en laag restafvalaanbod) en Alkmaar (efficiente inzameling, lage verwerkingkosten voor restafval). Over het algemeen kan worden gesteld dat de verwerkingstarieven voor restafval en gft zeer bepalend zijn voor de totale verwijderingskosten die gemeenten maken voor deze afvalstromen. In recente Europese aanbestedingen zijn de verwerkingstarieven fors omlaag gegaan. Ook in deze benchmark zijn de verschillen in verwerkingstarieven tussen de gemeenten groot. Daar waar Katwijk meer dan 15 euro per ton moet betalen voor de verbranding van restafval (incl. overslag en transport), betalen Allmere, Alkmaar en Amstelveen rond de negentig euro per ton. De verschillen tussen de verwerkingstarieven voor gft zijn zo niet nog groter: van 89,- per ton in Eindhoven tot nog geen 3 euro per ton in Maassluis. Ten aanzien van de kosten die worden gemaakt voor de verwijdering van papier, glas en textiel, zijn de verschillen tussen de gemeenten enorm. Hier spelen doorgaans twee aspecten een rol: 1. de prijs die voor de stromen wordt ontvangen bij de verwerker. De verschillen zijn zeer groot, en worden mede bepaald door de transportafstanden en benodigde bewerkingen / vervuilingsgraad van de stromen. 2. het sociaal-maatschappelijke karakter van de inzameling (vooral bij de papier en textielinzameling) speelt dat een rol). In welke mate wordt gebruik gemaakt van goedkope arbeid en/of vrijwilligers, en in welke mate worden de opbrengsten gegund/ overgelaten aan de verenigingen en charitatieve instellingen? Hoe is de subsidieregeling ingericht? De inzamel- en verwerkingskosten voor papier bedragen gemiddeld - 2,- per aansluiting. Papier levert dus per saldo geld op. De verschillen tussen de gemeenten zijn groot: Amstelveen verdient per saldo 11 euro per aansluiting aan de verwijdering van papier, terwijl Enschede 3,- betaalt. Hetzelfde geldt voor de glaskosten. Ook hier zijn de verschillen groot. Gemiddeld wordt er 1,- per aansluiting aan de verwijdering van glas uitgegeven. De inzamel- en vewerkingskosten voor kunststofafval liggen rond de - 1,-, ofwel er wordt (na aftrek van de kunststofvergoeding) netto overgehouden op de kunststofinzameling. Omdat de inzamelrespons nog vrij laag ligt, zijn de bedragen eveneens vrij laag. Benchmark Afvalscheiding/ peiljaar 21 Pagina 38 Status: concept-eindrapport