Gedragsactivatie Effectieve cognitieve gedragstherapie bij depressie Katelijne Robbertz klinisch psycholoog/psychotherapeut
Wat is het? Een therapievorm die de patiënt met depressie leert om een koppeling te maken tussen diens gedrag en stemming door de eigen activiteiten te registeren
effectiviteit Even effectief als volledige gedragstherapie, dat wil zeggen inclusief werken met gedachten rapporten. Groter effect dan alleen medicatie (anti depressiva )
Voordeel -richt zich niet op de cognities -toepasbaar bij patiënten die cognitief meer moeite hebben -therapeut hoeft minder opgeleid/gespecialiseerd te zijn -therapeut kan goedkoper zijn (zo n 21 % minder kosten )
Nadeel Net zoals bij andere psychologische behandelingen gaat 66% in remissie
Ervaringen? Reacties uit de zaal
Met welke vragen/verwachtingen volgt u deze workshop? Gesprek met de zaal
Tekst ter uitleg aan patiënt Als u weinig meer onderneemt, krijgt u minder voldoening en dat kan ertoe leiden dat u zich nog somberder gaat voelen. Wanneer u minder doet dan u van uzelf gewend bent, dan bestaan de dingen die u nog wel doet vaak uit minder plezierige activiteiten.
Vervolg : Wij gaan ervan uit dat wanneer u weinig meer doet, dit de somberheid in stand houdt. U zit als het ware in een vicieuze cirkel ; hoe somber u immers bent, hoe minder u onderneemt (en meestal vallen dan met name de plezierige activiteiten weg ) hoe minder voldoening u krijgt en hoe somberder u wordt
vervolg Gedragsactivatie bestaat uit het geleidelijk uitbreiden van plezierige activiteiten of ontspannen activiteiten om zodoende de voldoening te doen toenemen. Het doel hiervan is de vermindering van somberheid. Veel mensen met depressieve klachten merken dat ze steeds minder activiteiten ondernemen.
Vicieuze cirkel: Minder activiteiten ^ ^ Minder voldoening ^ ^ Toename somberheid >>>
Verwijzingen naar de groep -Via regiebehandelaren(na intake) -Via rtms behandelaren
Verwijzingen na afloop van de groep -terug naar regiebehandelaren
Waar bestaat gedragsactivatie uit : -meer gaan ondernemen -meer dingen doen die voldoening geven -balans houden met de moetens -contacten (her -) oppakken
Indeling activiteiten: -energievreters -bijkomende zaken -energiegevers
Opzet groep -combinatie mogelijk met r TMS (repetatieve transcraniele magnestische stimulatie ) -10 weken -Open groep -2 therapeuten -Een uur p. w. -Max 8 deelnemers
Inhoud groep 1. -mededelingen (uitwisseling ) 2. -terugblik huiswerk 3. -afspraken nieuwe planning
1 e stap Registratie van activiteiten met behulp van activiteiten formulier (voor een week ): -welke activiteiten op de dag -welk moment -scoren stemming -aangeven moeten of plezier/ontspanning
Nabespreking -Over de registratie (soms al eye-opener leidend tot gedragsverandering ) -Wat is de balans tussen moeten en plezier/ontspanning? -Wat was invloed ervan op stemming? -Is er een patroon (bv vermijdingsgedrag )? -Zijn er dingen waarvan patiënt vroeger genoot maar nu niet meer doet? -Waar heeft patiënt behoefte aan?
planning Stel nieuwe dag-structuur op met -uitbreiding potentieel plezierige activiteiten -vermindering moet - activiteiten
Aandachtspunten -Ga goed na of plezierige activiteiten daadwerkelijk positief zijn -Plan op voorhand -Stem planning af op mate van ernst depressie -Geef hoop en vertrouwen -Kleine stappen (die ook haalbaar zijn op slechte dag ) -Duidelijk afspreken wat gehaald is (registreren ) - Een (nier meer )activiteit (bij voorkeur )
Belemmerende factoren? -Wachten tot zin komt -Vermijdings tactieken (half registreren/ uitvoeren) -Vaardigheden trainen? - Slechtste moment van de week? -Juiste tijdstip op de dag? -Kleinere stap -Toch een moeten? -Bijkomende stress? -Gebruik plezierige gebeurtenissen lijst
Motivatie tips -simpel en klein -een ding tegelijkertijd -realistisch en op lange termijn -met zelfcompassie -rekening houden met tegenslag -beloon succes -visualiseer (ook reminders ) -timer (eventueel met alarm) -zoek steun (partner)
meten -BDI -IDS -Elke sessie score bespreken -In grafiek plaatsen -Voor- en nameting
Oefening : Wat was voor u plezierig /ontspannen deze week
Drie dingen voor thuis Wat neem ik mee 1. Gedragsactivatie kan laagdrempelig aangeboden worden 2. Gedragsactivatie is (net zo ) effectief 3. Een therapeut die plezier in het leven heeft, is een betere therapeut
Aanbevolen literatuur *Protocollaire behandeling van patiënten met een depressieve stoornis, C. Bockting & M. Huibers, in deel I van protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten, onder redactie van G Keijsers, A van Minne & K Hoogduin
Aanbevolen literatuur *Gedragsactivatie als eerste lijns behandeling voor depressie P. Van Eijndhoven & A. Schene
Aanbevolen literatuur vervolg * Patiënt engagement and teh effectivenes of Behavorial activation in inpatient psychiatry, van F. Folke, (2017), Upsala Dissertations from the faculty of mediacine
Katelijne Robbertz klinisch psycholoog/psychotherapeut 4 oktober 2018 Nog vragen? Opmerkingen?