Gemeente Amersoort Bijlage bij raadsvoorstel nr. 5212433 Notitie Opsteller : F.W.J. van Vliet Telefoon : (033) 469 4938 User-id : VLI8 Reg.nr. : 5244337 Onderw erp Notitie Leefbaarheid en Milieu in de Beroemde Vrouwenbuurt na realisatie Westelijke ontsluiting Voorstel: Voorgesteld wordt om de geluidschermen langs de Beroemde Vrouwenbuurt te voorzien van diffractors, indien de resultaten van de nu lopende praktijkproef laten zien dat hiermee minimaal 1,5 db geluidreductie wordt gerealiseerd. Dit betekent dat als deze diffractors niet het gewenste effect laten zien, het reeds vastgestelde ontwerp met alleen de daarin opgenomen maatregelen wordt gerealiseerd. Tevens wordt voorgesteld om ten aanzien van de inrichting van het gebied rond de Beroemde Vrouwenbuurt, goed overleg te voeren met de buurt. Het betreft dan zowel de eventuele aanleg van reliëf als de keuze van beplanting. Ten aanzien van de beplanting hebben enkele bewoners aangegeven een voorkeur te hebben voor de aanplant van bamboe, vanwege het extra geluidreducerende effect. Hoewel experts van mening zijn dat dit effect gering is, zal het worden meegenomen in het gesprek met de buurt over de keuze van beplanting. Een randvoorwaarde daarbij is wel dat de aanplant een hoge ecologische waarde moet hebben. Dat is een afspraak vanuit de bovenwettelijke maatregelen. Ten aanzien van de verlichting van de Westelijke ontsluiting wordt voorgesteld om te onderzoeken op welke wijze de uitstraling richting de Beroemde Vrouwenbuurt zoveel mogelijk kan worden beperkt. Tenslotte zal de aannemer in de aanbesteding worden uitgedaagd om het bouwproces zodanig in te richten dat de overlast van de buurt wordt beperkt. Inleiding Op 24 november 2015 heeft de gemeenteraad de motie aangenomen getiteld Niemand mag er op achteruitgaan wat betreft leefbaarheid en milieu (lucht, geluid, fijnstof e.d.) door de realisatie van de Westelijke ontsluiting. Voorliggende geeft een weerslag van de wijze waarop de motie is uitgevoerd en welke aanpassingen / aanvullingen worden voorgesteld in het ontwerp. Aanleiding Het dictum van de motie luidt: De fracties van GroenLinks, VVD, CDA en ChristenUnie verzoeken het college zich maximaal in te spannen om in overleg met betrokken bewoners - binnen het gestelde projectbudget - de verslechtering van de leefbaarheid voor wat betreft lucht, geluid en fijnstof van de in de overwegingen 3 en 4 genoemde woningen zo veel mogelijk tegen te gaan. Daarbij zijn partijen van mening dat eventueel te implementeren oplossingen in ieder geval niet mogen leiden tot verslechtering van de leefbaarheid op het gebied van zicht (door bv. hogere geluidschermen). - 1 -
Proces Omdat de gemeenteraad specifiek aandacht heeft gevraagd voor de bewoners van de woningen die er conform het vastgestelde ontwerp op achteruit gaan, zijn de bewoners van deze woningen uitgenodigd voor een interactieve bijeenkomst op 14 december 2015. Tijdens deze bijeenkomst is de inhoud van de motie uiteengezet en is een overzicht gegeven van mogelijke oplossingen. Aansluitend is aan de aanwezigen gevraagd of er alternatieve ideeën zijn om de hinder te beperken en zijn procesafspraken gemaakt. Op verzoek van de bewoners zijn bij de tweede avond op 2 februari 2016 de bewoners van de gehele Beroemde Vrouwenbuurt uitgenodigd, inclusief de bewoners van de Daam Fockemalaan voor het gedeelte dat grenst aan de Beroemde Vrouwenbuurt. Tijdens deze avond is dezelfde inleiding gegeven en zijn bovendien de resultaten getoond van de berekeningen die zijn gemaakt van alle voorgestelde alternatieven. Hierover heeft een gesprek plaatsgevonden met aanwezigen. De tweede avond is afgesloten met het uitdelen van een vragenformulier, waarin de mensen gevraagd wordt hoe zij aankijken tegen de verschillende alternatieven om de hinder te beperken. Dit formulier is bovendien schriftelijk aan alle bewoners toegestuurd. In voorliggende wordt een samenvatting gegeven van de binnengekomen reacties en wordt een voorstel gedaan. Een concept van deze is op 15 april 2016 aan alle bewoners gestuurd, om hen te informeren over de binnengekomen reacties en het voorstel aan college en raad. Om mensen in de gelegenheid te stellen hierover nadere vragen te stellen is een inloopbijeenkomst georganiseerd op 21 april 2016. Welke maatregelen zijn reeds opgenomen in het ontwerp Voordat nader wordt ingegaan op de mogelijk te nemen extra maatregelen, wordt hieronder een overzicht gegeven van de maatregelen waarin in het huidige ontwerp reeds is voorzien om de overlast voor de Beroemde Vrouwenbuurt zoveel mogelijk te beperken. Verdiepte ligging De Westelijke ontsluiting wordt in het gedeelte langs de Beroemde Vrouwenbuurt verdiept aangelegd. Vergeschoven ligging t.o.v. Aletta Jacobslaan Op verzoek van de raad is het tracé maximaal opgeschoven richting het kazerneterrein. Geluidschermen Langs de Aletta Jacobslaan worden geluidschermen gerealiseerd waarbij is gekozen voor schermen met een maximale geluidreductie en absorptie. Geluidreducerend asfalt Het wegvak langs de Beroemde Vrouwenbuurt wordt voorzien van geluidreducerend asfalt. Wat is de huidige en toekomstige situatie Voor alle woningen in de Beroemde Vrouwenbuurt is een berekening gemaakt van de effecten van de aanleg van de Westelijke ontsluiting ten aanzien van lucht en geluid. Voor de onderstaande woningen treedt een verslechtering van de situatie op, voor lucht, geluid of beide. - 2
Adres PM10 (nu / toekomst) NO2 (nu / toekomst) Geluid (nu / toekomst) Aletta Jacobslaan 13 21 / 22 19 / 20 45 / 49 Aletta Jacobslaan 15 21 / 22 19 / 20 42 / 49 Aletta Jacobslaan 17 21 / 22 19 / 20 48 / 48 Aletta Jacobslaan 19 21 / 22 19 / 20 49 / 49 Aletta Jacobslaan 21 21 / 22 19 / 20 51 / 49 Maria Montessorielaan 1 21 / 22 19 / 20 50 / 50 Maria Montessorielaan 2 21 / 22 19 / 20 44 / 49 Maria Montessorielaan 4 21 / 22 19 / 20 48 / 50 Maria Montessorielaan 5 21 / 21 19 / 19 42 / 46 Anna Maria van Schuurmanlaan 12 21 / 22 19 / 20 45 / 49 Luchtkwaliteit De grenswaarden voor Luchtkwaliteit liggen vast in de Wet milieubeheer en zijn voor zowel PM10 (fijnstof) en NO2 = 40 µg/m3. Uit de tabel valt af te lezen dat de verslechtering maximaal 1 µg/m3 bedraagt en dat het hiermee ruimschoots onder de grenswaarden blijft. Geluid De normen voor geluid liggen vast in de Wet geluidhinder en bestaan uit een voorkeursgrenswaarde en een maximale grenswaarde. De voorkeursgrenswaarde bedraagt inclusief een correctie ingevolge artikel 110 g van de Wet geluidhinder 53 db. De maximale grenswaarde bedraagt 68 db. Uit de tabel valt af te lezen dat verslechtering maximaal 7 db bedraagt, maar dat alle waarden nog steeds ruim onder de voorkeursgrenswaarde liggen van 53 db. Reacties algemeen Het vragenformulier is door 12 personen ingevuld, alle afkomstig uit de Beroemde Vrouwenbuurt, niet zijnde de Daam Fockemalaan. Eén formulier is ingevuld namens de Buurtcomité Beroemde Vrouwenbuurt. Het is niet bekend hoeveel leden dit comité telt of wie door dit comité worden vertegenwoordigd. De woningen van de overige 11 reacties liggen verspreid door de gehele buurt. De respondenten onderstrepen het belang van het nemen van doeltreffende maatregelen op een ruimtelijke aanvaardbare manier. Inventarisatie van aanvullende maatregelen In samenspraak met de bewoners is onderstaande lijst van mogelijke maatregelen tot stand gekomen. Hogere geluidschermen Hoewel de motie hogere geluidschermen uitsluit, is dit een optie die wel is genoemd en is onderzocht op effectiviteit. Er zijn berekeningen gemaakt aan schermen die respectievelijk 1, 2 en 3 meter hoger zijn dan nu in het ontwerp voorzien, en bovendien is berekend hoe hoog schermen moeten zijn om elke verhoging van het geluidsniveau weg te nemen. - 3
De berekeningsresultaten laten zien dat geluidsschermen met een verhoging van 3 meter t.o.v. het huidige ontwerp niet voldoende zijn om bij alle woningen de verslechtering weg te nemen. Pas bij een verhoging van het geluidsscherm met 4 meter ten opzichte van het ontwerp wordt de verslechtering weggenomen. De schermen worden dan maximaal 6,5 meter hoog. De effectiviteit van het enigszins verhogen van de schermen is beperkt. Het verhogen van de schermen tot het niveau waarop elke extra geluidsbelasting wordt weggenomen is vanuit het zicht en de leefbaarheid onwenselijk, nog los van de kosten die dit met zich meebrengt. Eén van de respondenten geeft aan een voorkeur te hebben voor het verhogen van de geluidsschermen. Het toepassen van extra geluidsabsorberend materiaal voor de geluidsschermen in combinatie met de aanplant van bamboe. Door een respondent wordt de voorkeur uitgesproken voor het toepassen van schermen met extra geluidsabsorberend materiaal. In het ontwerp van de Westelijke ontsluiting is echter al gekozen voor het best beschikbare materiaal op dit gebied. Het aanplanten van bamboe bij dit scherm geeft geen significante verbetering van het geluidsniveau. Het plaatsen van de geluidschermen direct op de keerwand in plaats van op enige afstand Op verzoek van de bewoners is er ook gerekend aan het plaatsen van geluidschermen direct aansluitend op de keerwand. Daarmee staat het geluidscherm dichter op de weg en is effectiever. Om de verhoging van het geluidniveau weg te nemen geldt voor deze optie dat de schermen maximaal 5 meter hoog worden ten opzichte van de keerwand. Vanuit de landschappelijke inrichting van de weg is het zeer onwenselijk om de geluidschermen bovenop de keerwanden te plaatsen. Er ontstaan hiermee wanden langs de weg variërend van 6 tot 10 meter hoog. Door de groene tussenstrook wordt deze hoogte doorbroken en kan de gewenste groene inrichting van de weg worden gerealiseerd. Luifelconstructie of complete overkluizing Tijdens de bewonersavonden is geopperd om een luifelconstructie te maken of om alsnog een groene overkluizing te maken over de Westelijke ontsluiting. Daarmee wordt de toename van het geluid effectief tegengegaan. Beide voorstellen zijn reeds eerder onderzocht en afgevallen. De luifelconstructie is zeer kostbaar en kan niet gerealiseerd worden binnen het beschikbare budget. Over de overkluizing is een volledige opgesteld waarin voor- en nadelen op een rij worden gezet. De gemeenteraad heeft aangegeven dat deze optie niet nader wordt onderzocht. Het toepassen van diffractors Een nieuwe technologische ontwikkeling is het toepassen van diffractors op geluidschermen. Dit zijn schuine geribbelde elementen van circa 30 cm hoog, die schuin bovenop het scherm worden geplaatst. Zij behouden hun werkzaamheid ook als deze begroeid zijn met klimplanten. Deze diffractor heeft volgens opgave van de fabrikant naar verwachting (er zijn geen concrete testresultaten voor een vergelijkbare situatie) een effect van circa 1,5 db op de geluidsbelasting vanwege de Westelijke Ontsluiting. Op dit moment wordt elders in Nederland een proefopstelling gebouwd om de geluidreductie in de praktijk te meten. Mogelijk is de geluidreductie hoger dan de verwachtte opgave. De kosten van het toepassen van diffractors langs de gehele Beroemde Vrouwenbuurt bedragen circa 70.000 euro. Dit is beduidend minder dan de kosten voor het verhogen van de geluidschermen met een meter om dezelfde reductie te bereiken en heeft minder effect op het zicht. Het extra verdiept aanleggen van de weg Omwonenden hebben geopperd om de weg extra te verdiepen. Over het zuidelijke gedeelte van de verdiepte aanleg is dit niet mogelijk. Hier is de weg al maximaal verdiept aangelegd. Het verder verdiepen van de weg zou leiden tot een onacceptabel hellingspercentage, aangezien de weg bij het tankstation weer op het huidige maaiveld moet liggen. - 4
Ter plaatse van de kazerne zou de weg nog enigszins extra verdiept aangelegd kunnen worden. Belangrijk is hierbij rekening te houden met de grondwaterspiegel; zolang de weg met voldoende afstand boven dit niveau blijft hoeft geen kostbare betonnen bak te worden aangelegd. Bovendien bestaat de wens van het ministerie om de kazerne voor noodsituaties en kolonnes rechtstreeks te kunnen ontsluiten op de Westelijke ontsluiting. Dit betekent dat het hoogteverschil tussen de kazerne en de weg niet te groot mag worden, circa 0,5 meter. Het voorstel van bewoners om de kazerne bij de kruising met de Barchman Wuytierslaan te ontsluiten is reeds eerder onderzocht en afgevallen. Het extra verdiepen van de weg over circa 0,5 meter geeft een geluidsreductie van maximaal 1 db. De kosten voor deze extra verdieping bedragen ruim 100.000 euro. Extra opschuiven in de richting van het defensieterrein Door een indiener wordt voorgesteld om over een grotere afstand op te schuiven op het defensieterrein. Indiener is van mening dat het museum zou kunnen wijken. Om de weg verder op te schuiven zou niet alleen het museum moeten wijken. Defensie heeft aangegeven dat de sloop van extra gebouwen ten behoeve van de Westelijke ontsluiting niet aan de orde is. Overige vragen en wensen vanuit de Beroemde Vrouwenbuurt Voorstellen GGD t.a.v. binnenklimaat Vraag: Op welke manier heeft de gemeente de haalbaarheid van de voorstellen door de GGD onderzocht. Deze voorstellen zijn gericht op het verbeteren van het binnenklimaat in de woning, maar de bewoners vinden de leefbaarheid in de tuinen een belangrijk aandachtspunt. Antwoord: In de plannen gaan wij uit van de voorkeursgrenswaarde voor geluid en de grenswaarden voor luchtkwaliteit. Aan beide aspecten wordt ruimschoots voldaan. De GGD geeft aan dat er desalniettemin verbeteringen mogelijk zijn aan het binnenklimaat, zowel door fysiek aanpassen van de woning als door het aanpassen van gedrag. De grootste merkbare effecten hebben echter betrekking op het buitenklimaat. Verrichten van metingen Vraag: Een nulmeting nu en een meting achteraf, is geen overbodige luxe. Dat geldt niet alleen voor geluid, lucht en licht, maar ook voor grondwaterpeil en/of mogelijke verzakkingen. Vraag: kunnen er fijnstof metingen worden verricht aan de Daam Fockemalaan om een realistischer beeld te krijgen van de situatie die we kunnen verwachten na de aanleg van de WO. Antwoord: In het kader van het project Westelijke ontsluiting zijn al vele metingen gedaan. Het grondwaterpeil wordt op diverse locaties permanent gemeten. Ook zijn er lichtmetingen uitgevoerd op de Aletta Jacobslaan. Ten aanzien van lucht loopt er momenteel een driejarig meetprogramma met enkele tientallen meetpunten verspreid over de stad. De resultaten na een jaar laten zien dat de gemeten waarden goed overeenkomen met de berekende waarden. Het doen van extra metingen heeft daarmee weinig toegevoegde waarde en draagt niet bij aan een betere voorspelling van de toekomstige waarden. Lichtmasten Vraag: Kan bij het plaatsen van de lichtmasten rekening worden gehouden met de uitstraling van licht naar de Alette Jacobslaan toe? Antwoord: Bij de uitwerking van het ontwerp zal dit nader worden onderzocht. Door de toepassing van LED-verlichting zal er sowieso veel minder uitstraling van licht zijn. Resonantie-effecten Vraag: is er rekening gehouden met het resonantie-effect dat de tunnel en de betonnen bak ongetwijfeld zullen veroorzaken? Denk dat er een forse, geluidabsorberende wand nodig zal zijn. Antwoord: Ja, in het akoestisch model zitten reflecties van alle gebouwen en andere bouwwerken zoals een scherm of een tunnelwand. - 5
Schermen op de middenberm Vraag: Graag onderzoeken of er afname van geluid is door plaatsen van schermen van circa 1.5 m op de berm tussen rijstroken in. Antwoord: Deze variant is niet onderzocht, maar wel besproken met onze akoestisch adviseur. Het is niet onderzocht omdat dit geen positieve effecten heeft omdat het gaat om een verdiepte weg en daarnaast een scherm in de middenberm verkeerstechnisch ongewenst is. Inrichtingsmaatregelen Vraag: Graag inrichtingsmaatregelen toepassen om de geluidschermen, fietsbrug, weg en lichtmasten zoveel mogelijk af te schermen. Behoud van zoveel mogelijk bomen en/of aanplant van zwaardere bomen om bosachtig karakter te behouden. Ter verbetering van kwaliteit is aanplant van extra heesters en vaste planten wenselijk, zodat zomer en winter een aantrekkelijk beeld ontstaat. Antwoord: Gedeeltelijk is in deze maatregelen voorzien in het huidige ontwerp en gedeeltelijk moet dit nog uitgewerkt worden. Bewoners zullen betrokken worden bij de nadere uitwerking hiervan. Vergroten van tuinen Vraag: Tijdens de bijeenkomst is gevraagd of de tuinen van de mensen in het laatste deel van de Aletta Jacobslaan (feitelijk bewoners van de Maria Montessorilaan) ingericht worden als zij akkoord gaan met het voorstel om het vrijkomende gedeelte van de Aletta Jacobslaan aan hun tuin toe te voegen zodat de gemeente deze gronden niet hoeft te beheren. Het antwoord dat deze mensen rechtstreeks zullen worden benaderd is niet afdoende aangezien geen van de betrokkenen tot op heden een concreet voorstel heeft ontvangen. Antwoord: met de bewoners van de drie betrokken woningen hebben gesprekken plaatsgevonden. Naar aanleiding daarvan wordt het in het bestemmingsplan mogelijk gemaakt om de genoemde percelen toe te voegen aan de tuinen. Zodra het bestemmingsplan onherroepelijk is, zullen hierover nadere afspraken met de bewoners worden gemaakt. Voorstel Voorgesteld wordt om de geluidschermen langs de Beroemde Vrouwenbuurt te voorzien van diffractors, indien de resultaten van de nu lopende praktijkproef laten zien dat hiermee minimaal 1,5 db geluidreductie wordt gerealiseerd. Dit betekent dat als deze diffractors niet het gewenste effect laten zien, het reeds vastgestelde ontwerp met alleen de daarin opgenomen maatregelen wordt gerealiseerd. Tevens wordt voorgesteld om ten aanzien van de inrichting van het gebied rond de Beroemde Vrouwenbuurt, goed overleg te voeren met de buurt. Het betreft dan zowel de eventuele aanleg van reliëf als de keuze van beplanting. Ten aanzien van de beplanting hebben enkele bewoners aangegeven een voorkeur te hebben voor de aanplant van bamboe, vanwege het extra geluidreducerende effect. Hoewel experts van mening zijn dat dit effect gering is, zal het worden meegenomen in het gesprek met de buurt over de keuze van beplanting. Een randvoorwaarde daarbij is wel dat de aanplant een hoge ecologische waarde moet hebben. Dat is een afspraak vanuit de bovenwettelijke maatregelen. Ten aanzien van de verlichting van de Westelijke ontsluiting wordt voorgesteld om te onderzoeken op welke wijze de uitstraling richting de Beroemde Vrouwenbuurt zoveel mogelijk kan worden beperkt. Tenslotte zal de aannemer in de aanbesteding worden uitgedaagd om het bouwproces zodanig in te richten dat de overlast van de buurt wordt beperkt. - 6
- 7