Verslag van de bewonersbijeenkomst over de toekomst van complex De Evenaar, gehouden op 13 februari 2018, in gebouw De Evenaar te Capelle Schollevaar, aanvang 19.00 uur Aanwezig: Voorzitter: Onno de Zwart (gemeente Rotterdam) Yvonne Frank (Centrum Voor Dienstverlening) Martin Heeffer (Humanitas Zorg) Marianne van Duijn (Bavo Europoort) Arno Peekel (Actiecomité) Jean Paul Andela 1. Opening De voorzitter opent de vergadering om 19.00 uur. Aangekondigd wordt dat de aanwezigen informatie krijgen van de gemeente Rotterdam, maatschappelijke organisaties en het actiecomité. Na deze presentaties zal de gemeente reflecteren op wat is opgevallen tijdens de eerdere bijeenkomsten. Hierna is nog circa een uur beschikbaar voor vragen en het delen van ervaringen en gevoelens. De opzet van de vorige bijeenkomst, met een markt en niet-plenaire besprekingen via tafels was gekozen om de bewoners zo goed mogelijk te informeren. Als dit het beeld opriep van een verdeel-en-heerstactiek was dat niet de bedoeling. Deze bijeenkomst verloopt plenair. Het door een onafhankelijke notulist gemaakte verslag is voor alle aanwezigen beschikbaar. 2. De bijeenkomst Inleiding Onno de Zwart (directeur Welzijn, Zorg en Jeugd, gemeente Rotterdam) In december 2017 nam het college een besluit over de toekomst van De Evenaar. De sociale functie van dit gebouw voor de wijk moest worden behouden en waar mogelijk uitgebreid. Het bestemmingsplan gaat uit van wonen en zorg. Het college heeft de huisvesting van bijzondere doelgroepen afgewogen tegen de categorisering van Oosterflank als rood gebied. Omdat in dit gebouw wordt gekozen voor een gemengde functie, zijn burgemeester en wethouders van mening dat de geopperde invulling er past. Juist omdat het hier gaat om een afgebakende groep, er intern altijd zorg is en 24/7 begeleiding ook om vragen uit de buurt te beantwoorden heeft het college afgewogen dat dit een goed plan is. Met de Gebiedscommissie Prins Alexander is op 5 oktober door de bestuurders van Bavo Europoort en het CVD gesproken. Zij waren positief over de ontwikkeling. Het college heeft het besluit genomen. In Rotterdam heeft de gemeenteraad afgesproken dat het College van B&W het besluit neemt om bijzondere doelgroepen te vestigen. Normaliter worden in de gemeentelijke besluitvormingscyclus besluiten van burgemeester en wethouders ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeenteraad. In theorie kan de gemeenteraad hier nog anders over beslissen. Gemeente en bewoners zijn nu aan het begin van een proces dat uiteindelijk tot een beheerconvenant moet leiden. De initiatiefnemers, gemeente en bewoners staan nu aan het begin van een traject waarvan de afspraken die we met elkaar maken worden vastgelegd in een Beheerconvenant. Uitgangspunt is dat het er in en rond het pand veilig en sociaal aan toegaat. Inleiding Martin Heeffer (Humanitas Zorg) 1
Spreker werkt al dertien jaar in de Evenaar in de wijk en voelt zich dan ook een buur van de aanwezige bewoners. Het beleid in de zorg is erop gericht dat iedereen zo lang mogelijk thuis moet wonen. De zorg in De Evenaar is in de 32 jaar dat het gebouw er staat opgeschoven van heel licht naar steeds zwaarder. Eind 2016 werd geconcludeerd dat het niet langer verantwoord was langdurige zorg aan verpleeghuispatiënten te bieden. Hierop is met de huisbaas (Humanitas Huisvesting) gesproken over de mogelijkheden. Die waren er op dat moment eigenlijk niet, zodat medio 2017 duidelijk was dat dat Humanitas De Evenaar moest verlaten. Uiteindelijk vond Humanitas Huisvesting toch een andere huurder, die juist de gewenste mooie mix wilde. Een deel van de ouderen kon in die opzet blijven. Humanitas greep deze mogelijkheid met beide handen aan. Naast dertig bewoners met een lichte zorgbehoefte voor langdurig verblijf werd ruimte gevonden voor tien à vijftien plekken kortdurende revalidatiezorg. Yvonne Frank (bestuurder Centrum Voor Dienstverlening) Haar organisatie is in Rotterdam sinds 46 jaar actief voor mensen die hun problemen even niet zelf kunnen oplossen. Als zij hun zaken in samenwerking met het Centrum weer op de rails hebben gezet, kunnen zij weer vertrekken. Dit is de kernactiviteit van het Centrum. Met het respijthuis ( logeerhuis ) haalt het CVD mensen tijdelijk uit hun situatie, bijvoorbeeld omdat de mantelzorger waarop zij gewoonlijk terugvallen, is overbelast. Het kan hierbij bijvoorbeeld ook om een gezin gaan waarvan de moeder en een of meer kinderen tijdelijk uit hun thuissituatie worden gehaald. Daarnaast wil men een aantal niet-complete gezinnen opvangen die hun huisvesting tijdelijk niet op orde hebben. Marianne van Duijn (Bavo Europoort) Deze organisatie behandelt mensen met een psychische aandoening in klinieken en ambulant en begeleidt mensen met dagbesteding en beschermd wonen. In die laatste categorie wil men twintig plekken innemen voor mensen die na hun training zelfstandig gaan wonen, al dan niet met begeleiding. Het gaat om cliënten met een psychische aandoening die stabiel zijn maar op een aantal fronten nog een aantal dingen te leren hebben. Naar aanleiding van vragen in de eerste bijeenkomst benadrukt spreker dat het hier niet gaat om verslaafden of mensen met betrokkenheid bij zedenzaken. De resterende vijftien plaatsen zijn bedoeld voor functioneel ouderen. Dit zijn mensen die qua leeftijd nog niet oud zijn, maar die op basis van somatische klachten ouder lijken dan ze zijn. Humanitas heeft in de genoemde categorieën veel deskundigheid. Daarom wil Bavo graag met hen optrekken. Ook in deze categorie gaat het niet om mensen met verslavings- of zedenproblematiek. Op alle genoemde vormen van zorg komt 24/7 begeleiding. Het is niet zo dat men in het weekend of in avonduren zonder begeleiding in het pand is. Los hiervan is beoordeeld dat genoemde groepen goed met elkaar in dit pand kunnen samenleven. Yvonne Frank vult aan dat 25 plaatsen worden besteed voor bankslapers. Dit zijn mensen die de ene avond bij een broer slapen, de avond erna bij een vriend of vriendin omdat ze tijdelijk zelf geen dak boven hun hoofd hebben. Hiervan zijn er heel veel in de stad. In 2017 zijn er zo n duizend geregistreerd. Tot slot zullen in De Evenaar ook enkele studenten en andere starters onderdak vinden. Het gaat hierbij om mensen die graag iets willen betekenen voor hun omgeving of die zelf de zorg in willen. Yvonne Frank omschrijft dit als een gouden formule die zich elders in Nederland al heeft bewezen. 2
Actiecomité, Arno Peekel De gewekte suggestie dat dit plan al vaststaat, is niet correct. Het actiecomité merkt dat de informatie vanuit de gemeente en de instanties verschuift. Men geeft steeds andere informatie. Het actiecomité bestaat uit inwoners van Oosterflank. Het actiecomité wil geen huisvesting van bijzondere doelgroepen in De Evenaar. Men wil meedenken over alternatieven die geen overlast veroorzaken. Er zijn goede alternatieven voorhanden. De bewoners worden opgeroepen zich in te zetten deze plannen van tafel te krijgen. Het actiecomité is van mening dat het besluitvormingsproces niet correct is gevoerd en niet op de juiste feiten gebaseerd is geweest. Het moet opnieuw worden gevoerd, waarbij de bewoners niet worden genegeerd. De gemeente en de instanties zijn onvoldoende op de hoogte van de overlast die de wijk nu al dagelijks ondervindt. Het actiecomité wil duidelijkheid over het proces. Men gaat de overlast in kaart brengen. Er is een petitie opgesteld. Deze kan online worden getekend (adres zie hieronder) of op papier in de zaal. Ten tijde van deze bijeenkomst zijn er al 750 adhesiebetuigingen verzameld. Bewoners worden opgeroepen het actiecomité aan te spreken als zij meer willen weten over de werkwijze. Men wil de standpunten uitdragen in gesprekken met bewoners en de gemeente. Dit zal beleefd en professioneel gebeuren. Als blijkt dat dit niet voldoet, zal men in een later stadium daadwerkelijk tot actievoeren overgaan, dan wel onderbouwd met feiten en argumenten. De almaar toenemende overlast zijn de bewoners steeds meer gaan accepteren. Het is te weinig gemeld. Daar moet verandering in komen. Wie overlast ondervindt, doet er verstandig aan dit te melden aan de wijkagent die in de zaal is of op de site van het actiecomité. De adressen: evenaarinactie.wordpress.com evenaarinactie@gmail.com App: Nextdoor. Deze is alleen voor deze wijk beschikbaar. Hierna volgt een reflectie vanuit de gemeente op de eerdere bijeenkomst. Onno de Zwart wijst op ervaringen in Charlois, De Nieuwe Nachtegaal, waar een vergelijkbare constructie van een mix aan doelgroepen goed werkt. De gevraagde garantie dat de verdeling van de doelgroepen blijft zoals die is voorgespiegeld, kan worden gegeven. De gevoelens van wijkbewoners over veiligheid in de wijk sluiten niet aan bij het wijkprofiel: Oosterflank scoort daarin goed. Spreker wijst op de vorming van een klankbordgroep, waarvoor kandidaten zich kunnen aanmelden. Meepraten kan ook in de beheercommissie. De vraag of de wijkagent spreekuur in De Evenaar kan gaan houden, wordt positief beantwoord. De gemeente hoopt dat De Evenaar aanknopingspunten biedt voor vergroting van de participatie. Vragenuur Vraag: Waarom gaat Onno de Zwart nu pas in gesprek met de gebiedscommissie? 3
Antwoord: De gebiedscommissie is al in een eerder stadium betrokken. Nu is er naar aanleiding van aanvullende vragen opnieuw gesproken. Vraag: Waarom komt Onno de Zwart weer met hetzelfde verhaal dat alles goedkomt? Het genoemde toezicht is binnen heel hard nodig, maar ook buiten. Het hele plan lijkt vooral economisch beredeneerd: het gaat kennelijk om de toekomst van het gebouw, niet om wat de wijk wil. Antwoord: De onrust en zorgen zijn zeker gehoord. Naast de zorg voor de bewoners is er ook een conciërgefunctie. Samenvattend kan de zorg en de veiligheid worden gegarandeerd. De gemeente beroept zich op haar ervaring elders in de stad, met name in Charlois. Kennelijk verschillen de gemeente en (een deel van) de wijk op dit vlak van mening. Er zijn mensen die zorg nodig hebben. De gemeente en de instanties menen dat de geboden zorg voldoende is. Sommige bewoners en het actiecomité ervaren dit anders. Vraag: Onno de Zwart gaat voorbij aan het feit dat men in deze wijk minder positief tegenover deze plannen staat dan in andere wijken. Antwoord: In de stad bestaan verschillende behoeften aan huisvesting. De gemeentelijke organisatie bekijkt welke panden beschikbaar zijn. Het college neemt hier besluiten over. De Gebiedscommissie, Directie Veiligheid en de Politie adviseren het college. Veiligheid speelt in deze adviezen nadrukkelijk een rol. Vraag: De gemeente voelt en ruikt dat Oosterflank aan haar taks zit. De eigen cijfers van de gemeente tonen dit ook aan. Waarom wordt dan niet gekozen voor een mooie groene wijk om deze voorziening te huisvesten? De gemeente doet iets anders dan wordt beweerd. Antwoord: Bij alle voorstellen voor huisvesting van doelgroepen wordt bekeken wat de aard van deze doelgroep is, welke mix in een bepaald complex wordt aangebracht, welke vorm(en) van begeleiding daaraan worden gekoppeld. Tegen die achtergrond is tegen dit plan in deze wijk ja gezegd, ook al betreft het hier een rood gebied. Vraag: Ervaringen van langer geleden en recente incidenten in de wijk wekken de indruk dat Bavo in het verleden geen betrouwbare partner was en dat aan die situatie feitelijk niets is veranderd. Antwoord: Bavo kent al heel lang een beheercommissie. Elke twee maanden zit Bavo met deze beheercommissie om de tafel. Toen spreker zeven jaar geleden bestuurder werd, was er veel overlast. Los van de tweemaandelijkse bijeenkomsten is er ruimte om tussentijdse incidenten en gevallen van overlast te melden. Daarop wordt dan gereageerd en geacteerd. De laatste jaren is de overlast heel beperkt. Een oproep om in de beheercommissie naast de Capelse vertegenwoordiging ook een Rotterdamse afvaardiging te krijgen, heeft tot nu toe niets opgeleverd. Men is nog altijd welkom. Refererend aan het door de vragensteller aangehaalde incident uit het verleden geeft spreker aan dat het beleid is dat alcohol en drugs binnen niet zijn toegestaan. Over het recente incident bij het cisiscentrum weet Bavo dat dit volgens de eerste berichten om een steekincident zou gaan. Later bleek het om een handgemeen te gaan. Hoewel ook dit vervelend is, wordt aangegeven dat Bavo mensen opneemt die verward kunnen zijn. Dan kan dit soms gebeuren. Er is meteen op geacteerd en de politie was snel ter plaatse. Vraag: Bevinden zich onder de Bavo-bewoners ex-gedetineerden? Antwoord: Het kan zijn dat hier mensen bij zijn die met justitie te maken hebben gehad. Het gaat echter om beschermd wonen voor mensen met psychische klachten die wel stabiel zijn. 4
Vraag: Zijn er mensen van de locatie s-gravendijkwal verhuisd naar Oosterflank? Antwoord: Op de s-gravendijkwal zat een crisiscentrum. Daar waren zowel mensen met psychische aandoeningen en mensen met psychosociale problemen. De mensen met psychische aandoening worden sinds eind 2017 opgevangen binnen de kliniek aan de Poortmolen. Mensen met de psychosociale problemen ( respijthuisfunctie ) kunnen in de Evenaar worden geplaatst. Vraag: Onno de Zwart zegt dat er advies is ingewonnen bij de gebiedscommissie. Deze is slechts informeel geïnformeerd. Antwoord: De gebiedscommissie wordt op de hoogte gebracht van de plannen en geeft op basis daarvan advies. Vraag: Kan het actiecomité de onderliggende stukken te zien krijgen? Antwoord: Sommige stukken zijn openbaar, bijvoorbeeld de besluiten van het college. Sommige stukken zijn niet openbaar. Er kan dan een beroep worden gedaan op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB). Dat verzoek is gedaan en ligt nu ter beoordeling bij de gemeente. Dit oordeel volgt zo snel mogelijk. Vraag: Is het protocol Huisvesting Bijzondere Doelgroepen gevolgd? Antwoord: Ja, het gaat hier om mensen die stabiel zijn en die 24/7 opvang en begeleiding krijgen. Er is geoordeeld dat deze opvang hier past. Vraag: Er wordt gesproken over tijdelijke opvang. Wat is tijdelijk? Antwoord: Maximaal twee jaar. Het gaat hierbij om mensen die op de drempel staan van terugkeer naar een zelfstandig bestaan. Als men weer in staat is op eigen benen te staan, moet nog wel een woning worden gevonden. Dat kan soms even duren, maar lukt eigenlijk altijd binnen twee jaar. Vraag: Welke alternatieven voor de nu gepresenteerde plannen zijn voorbijgekomen? Antwoord: Dit plan is aan de gemeente gepresenteerd. Nadat de invulling met ouderenhuisvesting niet langer haalbaar bleek vanwege de steeds verder toenemende zorgzwaarte is het gecombineerde plan beoordeeld als goed. Humanitas had te maken met het bestemmingsplan (Wonen met zorg) en de mogelijke invulling van het gebouw. Die is geënt op zorg. De derde vraag was wie het pand zou willen huren. Humanitas heeft veel meer locaties waarvan het gebruik verandert dan alleen De Evenaar. In het gebouw in Oosterflank moest wel een gebruiker worden gevonden die een aanzienlijk deel van de ruimte kon vullen. Dat kon met dit plan, waarmee 120 plekken zouden worden bezet. Als samenwerking zou worden gezocht met een zorgpartij die bijvoorbeeld slechts acht plekken zou opvullen, zou een veel te grote versnippering gaan optreden. Vraag: Acht jaar geleden heb ik me via Buurt Bestuurt aangemeld voor overleg. In de overleggen kwam onder meer ter sprake dat het niet goed ging bij Bavo. Dit werd in de loop van een jaar tijd ook doorgegeven aan de wijkagent, die dit zou gaan bespreken met Bavo. Dit onderwerp was elke maand een heikel punt tijdens de overleggen. Uiteindelijk werd de bewoner teruggefloten. Antwoord: Het is van groot belang dat overlast wordt gemeld en besproken. Zou de bewoner dit gesprek opnieuw willen aangaan? (Antwoord bewoner): Na zo te zijn afgeserveerd door zowel Bavo als door de gemeente we moesten stoppen, we waren te lastig- is de behoefte daaraan nu wel verdwenen. 5
De voorzitter kent de achtergronden niet van deze casus en roept de aanwezigen op mee te praten in de beheercommissie of in de klankbordgroep. Voor deze klankbordgroep hadden zich voorafgaand aan dit overleg tien mensen gemeld. Vraag: Het is moeilijk te geloven in het verhaal dat alles wel goed komt. Er zit nu een aantal bestuurders dat iets belooft, maar over vijf jaar zitten er weer andere. Juist het tijdelijke van veel bewoners is een risico. Bij het uitwennen gaat het meer dan eens mis. Ik woon naast dit gebouw, als mijn kind, nu drie jaar, straks langs dit gebouw naar de speeltuin wil, kan ik hem dan met een gerust hart over straat laten lopen? Ik hoor wat er wordt gezegd, maar kan er niet op vertrouwen dat het goed komt. Antwoord: De woorden van de gemeente en de instanties kunnen op dit moment niet iedereen overtuigen. Tegenover de meningen en verwachtingen van de bewoners staat echter de ervaring op verschillende plekken in het land. In Charlois wonen 72 mensen beschermd in hetzelfde huis waarin ook een kinderopvang is gevestigd. Die ervaring kan wel worden gedeeld. In de beheercommissies die in het leven worden geroepen, bestaat bij aanvang van een project vaak onrust. Na een jaar concludeert men veelal dat het echt niet zo erg is als werd gevreesd. Vraag: Nu wordt dit verhaal verteld, hoe kan ik weten dat er straks niet een ander verhaal wordt verteld? Misschien wordt de verdeling binnen het gebouw straks heel anders. Antwoord: Het idee dat een van de partijen uit de overeenkomst stapt, was bij de aanwezigen nog niet opgekomen. Zij willen met alle plezier vastleggen dat de verhouding blijft zoals die nu is. Vraag/Opmerking: Ik hoor termen als patiënt en cliënt. Ik heb als stagiair bij Pameijer ervaring met doelgroepen waar het hier om gaat. We hebben het over mensen. De problemen die deze mensen hebben, kan iedereen in deze zaal krijgen. Dan heeft iedereen een plaats nodig. Vraag: Er wordt gesproken over stabiele patiënten. Buurtbewoners zien mensen bij de plaatselijke supermarkt waar ze niet zo blij mee zijn. Antwoord: De mensen op wie wordt gedoeld, zijn opgenomen in de kliniek. Hier gaat het om mensen die niet meer zijn opgenomen en die dus een fase verder zijn. Een retorische vraag: Wat voor buurt willen wij als Oosterflank zijn? Een inclusieve buurt, waar mensen gelegenheid krijgen om hun mens-zijn te herontdekken. Is het een buurt waar alle nationaliteiten, alle groepen zich welkom kunnen voelen? Hopelijk willen alle aanwezigen die vraag mee naar huis nemen. 3. Afronding/ conclusie De voorzitter spreekt zijn dank uit aan degenen die de bijeenkomst hebben bezocht en dankt hen voor hun inbreng. Het is de bedoeling van de gemeente en de organisaties om de bewoners serieus te nemen. Betreurd wordt dat mensen die in het verleden hebben geparticipeerd dat nu niet meer willen doen. Het is de inzet dit vertrouwen terug te winnen. Dat wil men nu al oppakken, niet pas als het project al een stuk verder gevorderd is. De gemeente doet haar best zichtbaar te zijn in de wijk. Om te beginnen is er op de vrijdagen 16 en 23 februari spreekuur in De Evenaar van 13.30 tot 15.30 uur. 6
4. Sluiting De voorzitter dankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de bijeenkomst om 20.45 uur. 7