De Opdrachten en Overzichten voor begeleiders
Inhoud van de map ALGEMEEN Over Woordvoerders van de natuur Over de opdrachten en voorbereiding Praktisch: 2 vormen van begeleiden Overzicht opdrachten per thema Overzicht voorbereidende les in de klas Globaal tijdschema Tips bij Welkom en Uitleg Tips bij Afsluiting THEMA WATER Schema groepjes en opdrachten Totaal materialen Opdrachten THEMA BOS Schema groepjes en opdrachten Totaal materialen Opdrachten THEMA HEIDE Schema groepjes en opdrachten Totaal materialen Opdrachten THEMA ZANDVERSTUIVING Schema groepjes en opdrachten Totaal materialen Opdrachten THEMA GROF WILD Schema groepjes en opdrachten Totaal materialen Opdrachten
Over Woordvoerders van de natuur Woordvoerders van de Natuur heeft als doel kinderen in aanraking te brengen met natuur en zelf de natuur te ervaren. Woordvoerders van de natuur is voor groep 5/6 of groep 7/8, afhankelijk van het programma. Het programma van Woordvoerders van de Natuur bestaat uit een voorbereidende les in de klas, een buitenles van een halve dag (soms een hele dag) en verwerkende activiteiten in de klas, waarbij de leerlingen andere klassen, leerkrachten en ouders laten zien of vertellen over het gebied dat ze hebben bezocht. Zo worden de kinderen dus echt Woordvoerders van de Natuur. In Handleiding Deel 1 staat uitgebreide informatie over het doel van en andere informatie over Woordvoerders van de Natuur in het algemeen. Deze handleiding is te downloaden van www.woordvoerdersvandenatuur.nl Woordvoerders van de natuur op de is bedoeld voor groep 5/6. De is een zeer gevarieerd natuurgebied met water, heide, bos en zandverstuiving. Woordvoerders van de Natuur op de heeft 5 verschillende buitenlessen met 5 verschillende thema s: Water Bos en bosbeheer Heide en heidebeheer Zandverstuiving Grof wild Achtergrond over de en deze thema s is op internet te vinden of in folders die via de boswachters van Staatsbosbeheer te krijgen zijn.
Bij de opdrachten Bij elk van de vijf thema s zijn opdrachten ontwikkeld, die samen een buitenles vormen. De buitenles duurt in totaal, inclusief een pauze, ongeveer 2,5 uur. Er staat geen tijd bij de opdrachten. Gemiddeld duren ze 20-30 minuten. Over de meeste opdrachten kun je echter ook langere tijd doen als dat nodig is. De tekst bij de opdrachten is een voorbeeld. Je kunt uiteraard je eigen woorden gebruiken en aanvullingen geven. Verzamel vooraf de benodigde materialen. Bij vorm 1 neem je alle materialen bij de opdracht mee. Bij vorm 2 neem je alle materialen bij de opdrachten voor de pauze mee. Tijdens de pauze ruil je je materialen met een begeleider die de opdrachten die jij na de pauze doet al gedaan heeft voor de pauze. De extra opdrachten zijn bedoeld voor als de andere opdrachten niet gedaan kunnen worden of als er tijd over is. Controleer na de buitenles of alle materialen er nog zijn en nog heel zijn. Maak ze eventueel schoon en berg ze op.
Praktisch: 2 vormen van begeleiden Bij het uitvoeren van de buitenles zijn 2 vormen van het begeleiden van de groepjes mogelijk. Vorm 1: Elke begeleider heeft een vaste opdracht. De groepjes leerlingen rouleren langs de opdrachten en zoeken hun begeleider/opdracht. Elk groepje krijgt een kaartje met hun opdrachten in de goede volgorde. De coördinator houdt de tijd bij en fluit voor de wissel van de opdrachten. Nadelen: Er is een strak tijdschema nodig en de plekken moeten bij elkaar in de buurt zijn. Je kunt geen persoonlijke band met de leerlingen opbouwen gedurende de les. Voordeel: minder vrijwilligers nodig, want ook ouders kunnen begeleider zijn. Zij bereiden 1 opdracht voor. Vorm 2: Elk groepje heeft een vaste begeleider. Deze doet dus alle opdrachten. Afstemming met de belegeiders over de plekken is wel aan te raden, om te voorkomen dat alle groepjes tegelijk op dezelfde plek zijn. Er is geen strak tijdschema nodig, de begeleiders houden zelf de tijd in de gaten. De begeleiders kunnen verder weg van de centrale plek gaan. Voordeel: persoonlijke band met de kinderen, je kunt meer uit de opdracht halen en meer overbrengen. Nadeel: meer vrijwilligers nodig.
Overzicht opdrachten per thema Water Bos en bosbeheer Heide en heidebeheer 1 Waterbeestjes Kleine beestjes + voedselketens 2 Waterkwaliteit en waterplanten 3 Stiltewandeling op blote voeten Geblinddoekt bomen herkennen Stilteoefening: vogels luisteren Kleine beestjes op de heide Sporen van grazers OF Dennen trekken Stilteoefening: wolken kijken Zandverstuiving Mossen en korstmossen onder de loep Zandkasteel Stiltewandeling op blote voeten Grof wild Sporen zoeken (+ Gipsafdruk maken) Eten zoeken Obstakelspel 4 Bootjes bouwen Hutten bouwen Minilandschap Vliegeren Gewei maken Extra Spel prooiroofdier Watervogels Paddenstoelen (herfst) Vogelnestje maken (lente) Bladerenkunstwerk Boompje klimmen Kleurenspel Rennen en rollen Boompje klimmen Slaapplek maken Bronstspel
Overzicht thema s en voorbereiding in de klas Water Bos en bosbeheer Heide en heidebeheer Zandverstuiving Grof wild algemeen.: geschiedenis, ontstaan en gebruik, landschappen, dieren/wild, waterwinning Welke waterbeestjes ken je? Bijzonder Beest: beekprik Soorten water Waterkwaliteit Mensen en water: drinkwater Welke dieren zijn er in het bos? Bijzonder Beest: grote bonte specht Wat leeft er op de heide? Bijzonder Beest: adder Wat leeft er op het zand? Bijzonder Beest: zandhagedis Mensen en bos Mensen en heide Mensen en zandverstuiving Vlieger maken Wat is wild? Wat is grof wild? Bijzondere Beesten: wild zwijn en edelhert Mensen en grof wild Lokale legende/verhaal Hoe gedraag je je buiten? Wat neem je mee naar buiten? Waar gaan we heen, wat is de route? Groepjes indelen en naamkaartjes maken
Globaal tijdschema buitenles ochtend/middag Ochtend Middag 9:00 aankomst klas, welkom, uitleg, lopen 12:30 9:30 2 opdrachten 13:00 10:20 pauze 13:50 10:40 2 opdrachten 14:10 11:30 afsluiting en teruglopen 15:00 11:45 vertrek 15:15 NB: Tijden worden altijd afgestemd met de leerkracht
Tips voor Welkom en uitleg Heet de leerlingen welkom in het bos/heide/gebied en stel jezelf voor Controleer of ze de naamkaartjes op hebben Leg uit wie de begeleiders zijn en hoe het werkt (vorm 1: vaste begeleider per opdracht en wisselen bij signaal OF vorm 2: vaste begeleider per groepje) Hebben de leerlingen een zakje of bakje bij zich om spulletjes mee naar school te nemen? Jullie hebben het op school gehad over regels in de natuur. Weet je ze nog? (Afval niet in de natuur achterlaten maar meenemen in je tas of bij elkaar in een zak doen, voorzichtig met beestjes, afstand houden tot grazers.) Bespreek eventueel andere regels Tassen wegleggen Vertel hoe de ochtend eruitziet, er is een korte pauze en we ronden met elkaar af
Tips voor Afsluiting Verzamel de leerlingen in een kring Bespreek hoe ze de ochtend of middag ervaren hebben. Wat vond je het leukst? Wat hebben ze voor het eerst in hun leven meegemaakt/gezien? Welke natuurschatten heb je verzameld om mee te nemen naar school? Geef aan dat ze altijd het bos/de heide/het gebied in kunnen! Leuk om aan hun ouders te laten zien waar ze zijn geweest! Vertel de kinderen dat ze zich thuis op teken moeten laten controleren. Als je een teek binnen 24 weghaalt, is er niets aan de hand. Dat kan met een pincet of een tekentang (of deel folder over teken uit)