Jaarplan 2014 gemeente Velsen HVC Arnoud Kik Adviseur Gemeenten Versie: 28 april 2014
Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Maatregelen afvalbeheerplan 6 3. Maatregelen 2014 9 4. Planning uitwerking resterende maatregelen 12 Jaarplan 2014 - gemeente Velsen Pagina 3 van 12
1. Inleiding Voor u ligt het jaarplan 2014 voor de gemeente Velsen. Het jaarplan geeft aan welke maatregelen uit het afvalbeheerplan 2010-2015 Afval heb je, grondstoffen moet je maken (d.d. 15 maart 2011), komend jaar centraal staan. 1.1 Het jaarplan De gemeente Velsen heeft het afvalbeheer ondergebracht bij HVC. Als opdrachtgever is de gemeente bepalend in de beleidsmatige en uitvoerende taken die HVC voor de gemeente uitvoert. De basis voor het afvalbeheer vormt de uitvoeringsovereenkomst die tussen de gemeente Velsen en HVC is afgesloten. Deze overeenkomst heeft een looptijd van 10 jaar en is ingegaan op 1 januari 2007. Daarnaast is de gemeente aandeelhouder van N.V. HVC. Het beleid van HVC is er mede op gericht om de gemeente te faciliteren in haar regierol door proactief te zijn in het verstrekken van informatie en advies op het terrein van afvalbeheer. HVC stelt daarom afvalbeheerplannen op voor de gemeente met een looptijd van 5 jaar. Het huidige afvalbeheerplan voor de gemeente Velsen geldt voor de periode 2010 tot en met 2015. Gedurende deze periode worden alle maatregelen uit het afvalbeheerplan nader uitgewerkt tot een advies. In de jaarplannen wordt aangegeven welke maatregelen in welk jaar worden uitgewerkt. Het jaarplan 2014 is het vierde jaarplan naar aanleiding van het huidige afvalbeheerplan. 1.2 Proces Ieder jaar stelt HVC aan het begin van het jaar in samenwerking met de gemeente een nieuw jaarplan op. Het jaarplan richt zich in eerste instantie op de maatregelen zoals geformuleerd in het huidige afvalbeheerplan. Daarnaast kunnen in het jaarplan maatregelen worden opgenomen die niet in het afvalbeheerplan staan, maar die noodzakelijk zijn om op te nemen. Bijvoorbeeld omdat onderzoek heeft plaatsgevonden en hier maatregelen uit voortvloeien, naar aanleiding van evaluaties van ingevoerde maatregelen, door innovaties of wijzigingen in wet- en regelgeving. De maatregelen die in een jaarplan worden genoemd, worden in het betreffende jaar uitgewerkt tot een advies. Na goedkeuring van het advies kan met de invoering van de voorgestelde maatregel(en) gestart worden. HVC pakt de invoering op een projectmatige wijze aan. Allereerst wordt een plan van aanpak opgesteld en een planning van de werkzaamheden gemaakt. Dit alles wordt afgestemd met de gemeente. Vervolgens kan de invoering plaatsvinden. Voor een aantal projecten zal deelname van de gemeente in meerdere of mindere mate noodzakelijk zijn. De voortgang van de in het jaarplan opgenomen maatregelen wordt ieder kwartaal aan de gemeente teruggekoppeld via de kwartaalrapportages die HVC opstelt. De maatregelen komen ook aan de orde in de jaarrapportage. 1.3 Leeswijzer Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 4 van 12
Het jaarplan is ingedeeld in vier hoofdstukken. Na het inleidende hoofdstuk, wordt in hoofdstuk 2 in algemene zin ingegaan op de maatregelen die opgenomen zijn in het huidige afvalbeheerplan en volgt een opsomming van de maatregelen uit het jaarplan 2013. Daarna volgt in hoofdstuk 3 een overzicht van de geselecteerde maatregelen voor 2014, gevolgd door een korte toelichting per maatregel. Ook is een termijn genoemd wanneer gepland staat een advies hierover aan de gemeente op te leveren. Hoofdstuk 4 geeft de voorlopige planning aan voor het uitwerken van de resterende maatregelen uit het afvalbeheerplan. Zo ontstaat een duidelijk overzicht van alle maatregelen. Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 5 van 12
2. Maatregelen afvalbeheerplan 2.1 Missie De missie van HVC en haar aandeelhouders is om met een milieuverantwoord afvalbeheer een bijdrage te leveren aan een duurzame leefomgeving. Uitgangspunt daarbij is de gezamenlijke regie over het afvalbeheer: Van afvalinzameling tot en met hergebruik en energie benutting. De vertrekpunten hierbij zijn: - het principe van de voorkeursvolgorde afvalbeheer van de Ladder van Lansink; - de doelstelling uit het Landelijk afvalbeheerplan (LAP) ten aanzien van het verhogen van het percentage hergebruik (materiaal, product en vulmiddel) van het huishoudelijk afval naar minimaal 60% in 2015; - de minimumstandaarden voor de verwerking. Daarnaast streeft HVC naar het bereiken van zo goed mogelijke milieuresultaten en de realisatie van een zo goed mogelijke service tegen zo laag mogelijke kosten. 2.2 Doelen In het gemeentelijk afvalbeheerplan zijn per afvalstroom doelstellingen en maatregelen opgenomen. Met de realisatie van de maatregelen verwacht HVC in de gemeente Velsen een stap te zetten richting het realiseren van de doelen op het gebied van afvalscheiding. Deze doelen zijn vastgesteld aan de hand van het Europese en landelijke afvalbeleid, de huidige inzamelresultaten van de gemeente, de resultaten van de sorteeranalyse, het klanttevredenheidsonderzoek en een afweging in de afvalbeleid driehoek (milieu, kosten en service). 2.3 Maatregelen jaarplan 2013 De volgende maatregelen waren opgenomen in het jaarplan 2013. 1. Onderzoek naar mogelijkheden om het aanbod van monostromen op de ABS-en te verbeteren. In 2012 is een HVC-breed onderzoek gestart hoe het aanbod van monostromen op de afvalbrengstations (ABS-en) kan worden verbeterd. Hierbij is niet alleen gekeken naar de rentabiliteit van de stromen en de bijdrage aan de doelstellingen van het Landelijk afvalbeheerplan 2009-2021 (LAP), maar is ook onderzocht hoe kan worden voldaan aan de wijzigingen in de verplichtingen van het Activiteitenbesluit per 1 januari 2013. Door deze wetswijziging, die een toename van het aantal verplicht in te zamelen monostromen op ABS-en met zich mee brengt, is de scope van de maatregel uitgebreid. De optimalisatie van monostromen valt samen met het activiteitenbesluit waarin wordt vermeld dat bij een inrichting waar een gemeente gelegenheid biedt om grove huishoudelijke afvalstoffen achter te laten, voorzieningen aanwezig moeten zijn voor het gescheiden achterlaten van bepaalde grove huishoudelijke afvalstoffen. Om hieraan te voldoen heeft HVC het voorstel gedaan enkele monostromen aan de ABS-locaties toe te voegen. Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 6 van 12
In het onderzoek is bovendien aandacht voor een verbetering van de service. Dit met het oog op het stimuleren van het brengen van meer grof huishoudelijk afval. Hiermee wordt een eerste invulling gegeven aan de maatregel uit het afvalbeheerplan Onderzoek uitvoeren naar maatregelen om bewoners te bewegen meer grof huishoudelijk afval te brengen i.p.v. te halen en deze maatregelen uitvoeren. Voorstellen op het gebied van verbetering van de afvalinzameling en materiaalhergebruik worden beschouwd in relatie tot de zogenaamde afvaldriehoek, te weten de aspecten kosten, service en milieu. Bij de voorgestelde verbetering van het aanbod van de monostromen is hierna gekeken, maar noemenswaardige verschillen zijn niet aan de orde (< 1% materiaalhergebruik). Daarom blijft de komende periode de aandacht gevestigd op het meer brengen van huishoudelijk afval naar het afvalbrengstation. Voor (her)bruikbare huisraad zal worden gekeken naar de lopende proef in Dordrecht waarbij met een aparte magazijncontainer herbruikbare huisraad wordt ingezameld door de plaatselijke kringlooporganisatie. Ook is er het plan om op de ABS-en Velsen-zuid en Tolhek niet meer door de bewoners te laten betalen voor het aangeboden grof afval. Dit met als doel meer service voor bewoners en een extra stimulans voor meer materiaalhergebruik. Deze beide maatregelen zullen in 2014 verder worden uitgewerkt. 2. Onderzoek naar mogelijkheden voor de invoer van kostenneutrale maatregelen om de gescheiden inzameling van gft te bevorderen. De afspraak was dat HVC zal bekijken of er een kostenneutraal maatregelenpakket is op te stellen waarmee de gescheiden inzameling van gft kan worden verbeterd. Verbetering van de gescheiden inzameling van gft is een belangrijke stap in het realiseren van een hoger scheidings%, omdat deze fractie in gewicht flink meetelt. In het door HVC-breed opgezette project Materiaalhergebruik (Inzameling op Maat) zullen - medio 2014 in gemeentelijke samenwerking maatwerk oplossingen voor de gemeente Velsen worden uitgewerkt, inclusief kostenneutrale maatregelen om de gescheiden inzameling van gft te bevorderen. 3. Uitwerking van inzamelconcepten tot business cases en het opstellen van een gemeente specifiek advies. Het in 2012 in de gemeente Velsen gerealiseerde percentage materiaalhergebruik kwam uit op 46%, met een bronscheidingspercentage van 37%. De LAP 2 doelstelling gaat uit van 60% materiaalhergebruik (65% Atsma-ambitie). Om een dergelijk materiaalhergebruik te kunnen realiseren is een trendbreuk noodzakelijk. Traditionele inzamelsystemen geven hiervoor onvoldoende perspectief. Landelijk zijn er diverse nieuwe initiatieven ontplooid. Om onze gemeenten te informeren over welke grote stappen we hierin kunnen nemen heeft HVC eind 2013 twee bijeenkomsten georganiseerd, waarin nader ingegaan is hoe we samen naar 65% materiaalhergebruik kunnen komen. Aansluitend zal HVC per gemeente in het project Inzameling op Maat, in relatie tot de richtingennotitie van gemeente Velsen, maatwerkconcepten op basis van één door de gemeente gekozen scenario uitwerken tot business cases. Aan de hand hiervan zal in 2014 een advies worden opgesteld met betrekking tot de inzamelsystematiek van de gemeente Velsen. Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 7 van 12
Project Inzameling op Maat Maatregelen 2 en 3 uit het Jaarplan 2013; bevorderen gft inzameling en nieuwe inzamelconcepten, zullen op basis van deze nieuwe inzichten worden meegenomen in het nieuwe project Inzameling op Maat. In het kader van het nieuwe project Inzameling op Maat zijn vanuit onze ambitie (afval weer waardevol maken, door materialen te hergebruiken) en de opgestelde grondstoffenanalyses, eind 2013 mogelijke varianten aangedragen, die op effectiviteit (bijdrage in scheidings% en service) en financiële haalbaarheid in 2014 verder zullen worden uitgewerkt. Inzameling oud papier De inzet van verenigingen, instellingen en scholen bij de inzameling van oud papier is een politiek gevoelig beslispunt. Eerder is afgesproken dit integraal op te pakken in het traject Verdere uitwerking uitvoeringsovereenkomst. Dat wil zeggen dat de manier van inzamelen in samenhang met overige afspraken zal worden bekeken. Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 8 van 12
3. Maatregelen 2014 3.1 Selectie voor 2014 Na de uitvoering van de genoemde maatregelen uit het jaarplan 2013, zijn in het jaarplan 2014 die maatregelen uit het afvalbeheerplan opgenomen waarmee HVC verwacht de best mogelijke milieuresultaten te bereiken of die in overleg met de gemeente om andere redenen als prioritair worden beschouwd. De geselecteerde maatregelen worden gedurende 2014 nader uitgewerkt tot een advies. Bij iedere maatregel staat aangegeven binnen welke termijn HVC gepland heeft het advies op te leveren aan de gemeente. Afhankelijk van het voorgestelde advies, zal dit ter kennisname of ter besluitvorming worden aangeboden aan het college of de raad. In het advies wordt gestreefd naar een optimale balans tussen dienstverlening, milieu en kosten (de afvalbeleiddriehoek ). Wat de kosten betreft zal ook bekeken worden of deze binnen de huidige financiële afspraken van de uitvoeringsovereenkomst vallen of niet. Daar moeten vervolgens afspraken met de gemeente over worden gemaakt. In paragraaf 2.3 is de stand van zaken met betrekking tot de maatregelen uit het jaarplan van 2013 weergegeven. Hieruit blijkt dat maatregel 1 is afgerond met een voorstel voor implementatie en de maatregelen 2 en 3 een andere scope hebben gekregen. Mede hierdoor is de voorlopige planning van maatregelen voor 2014 tot en met 2015, zoals opgenomen in het jaarplan 2013, gewijzigd. 3.2 Maatregelen 2014 1. Onderzoek uitvoeren naar maatregelen om inwoners te bewegen meer grof huishoudelijk afval te brengen i.p.v. te laten halen. 2. Onderzoek doen naar mogelijkheden inzameling herbruikbare goederen. 3. Inzameling op Maat; onderzoek naar invoering van nieuwe inzamelconcepten (bij laagbouw) op weg naar 65% materiaalhergebruik. 4. Invoering verbetering van het aanbod monostromen op de ABS-en in Velsenzuid en in Heemskerk (Tolhek). 3.2.1 Toelichting maatregel 1 Onderzoek uitvoeren naar maatregelen om inwoners te bewegen meer grof huishoudelijk afval te brengen i.p.v. te laten halen: - Afschaffen betaling grof afval op de ABS-en Velsen-zuid en Tolhek voor bewoners; - Mogelijk aanvullende maatregelen. Door de bewoners meer te stimuleren het grof huishoudelijk afval naar het ABS te brengen, kan een verhoging van de gescheiden afvalstromen worden gerealiseerd, wat bijdraagt aan een duurzame samenleving. Oplevering: advies 3 e kwartaal 2014 Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 9 van 12
3.2.2 Toelichting maatregel 2 Vormgeven aan de huis-aan-huis inzameling van herbruikbare goederen in samenwerking met een kringloopbedrijf. Om bij zo veel mogelijk producten de levensduur te verlengen wordt onderzocht of een kosten neutrale inzamelstructuur van herbruikbare goederen in samenwerking met een kringloopbedrijf kan worden opgezet. Enerzijds zal het onderzoek zich richten in een mogelijke een samenwerking met een kringlooporganisatie, en anderzijds op het onderzoek naar mogelijkheden van een kostenneutrale inzameling van herbruikbare goederen: - Huis-aan-huis inzameling in samenwerking met kringloopbedrijf; - Plaatsen van een opslagcontainer op het afvalbrengstation voor het apart houden van herbruikbare goederen t.b.v. de kringloop. Oplevering: advies 2 e kwartaal 2014 3.2.4 Toelichting maatregel 3 Inzameling op Maat; onderzoek naar invoering van nieuwe inzamelconcepten (bij laagbouw) op weg naar 65% materiaalhergebruik. In dit project worden middels een bredere focus op de nuttige grondstoffen en het logistiek slim combineren, kostenneutrale inzamelconcepten uitgewerkt (voor de laagbouw). Nieuwe concepten gericht op het bevorderen van de gescheiden inzameling van gft, oud papier en kunststof verpakking materiaal (KFF). Deze maatregelen worden in relatie tot de door de gemeente gekozen richting uitgewerkt, in overeenstemming met de door de gemeente Velsen op te stellen richtingennotitie. Mogelijke maatregelen en/of combinaties zijn: - Invoering van een minicontainer voor KFF; - Invoering van een minicontainer voor oud papier; - Frequentie aanpassing inzameling minicontainer restafval naar 1x/4 weken en inzameling minicontainer GFT in de zomer naar elke week; - Minicontainer voor restafval vervangen door een verzamelcontainer (restafval op afstand); - Een vorm van tariefdifferentiatie met financiële prikkel; - Een vorm van omgekeerd inzamelen. Oplevering: advies 3 e kwartaal 2014 3.2.5 Toelichting maatregel 4 Invoering verbetering van het aanbod monostromen op de ABS-en in Velsen-zuid en in Heemskerk (Tolhek). Door extra monostromen toe te voegen op de ABS-en Velsen-zuid en Heemskerk (Tolhek) wordt voldaan aan het geldende activiteitenbesluit. Dit heeft als voordeel lagere verwerkingskosten en een iets hoger milieurendement (materiaalhergebruik). Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 10 van 12
De invoering van de extra monostromen op de ABS-en zal vanuit HVC ondersteunt worden met een doelgerichte communicatie om bewoners te bewegen meer grof huishoudelijk afval naar de ABS-en te brengen. Oplevering: implementatie 2 e kwartaal 2014 Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 11 van 12
4. Planning uitwerking resterende maatregelen Naast de maatregelen uit het huidige afvalbeheerplan die inmiddels nader zijn uitgewerkt en de maatregelen die opgenomen zijn in dit jaarplan 2014, resteert nog een aantal maatregelen die in het afvalbeheerplan zijn opgenomen. Hieronder volgt een voorlopige planning van de uitwerking van deze maatregelen. 4.1 Maatregelen 2015 1. Onderzoek naar het invoeren van een Container Management Systeem (CMS) op basis van het aanbrengen van chips op alle minicontainers. Deze maatregel is vooralsnog uitgesteld tot 2015, onder meer vanwege de uitwerking van de nieuwe inzamelconcepten (bij laagbouw) op weg naar 65% materiaalhergebruik in 2014, waarbij inzicht wordt verkregen in de consequenties bij de invoering hiervan (business cases, bijdrage aan doelstellingen). Mogelijk leidt dit tot wijzigingen in het inzamelsysteem. De hoge investeringskosten voor een Container Management Systeem zijn reden om deze ontwikkeling af te wachten, zodat een strategisch goede keuze kan worden gemaakt en desinvestering wordt voorkomen. Wellicht kan 2. Invoering goedgekeurde voorstellen voorgaande periode. 3. Evaluatie afvalbeheerplan 2010-2015. 4. Opstellen afvalbeheerplan 2016-2020. Jaarplan 2014 gemeente Velsen Pagina 12 van 12