Jaarverslag
CROW-NDOV CROW-NDOV is een samenwerkingsverband van 15 overheden die het openbaar vervoer aansturen: 12 provincies, 2 metropoolregio s (bus, tram, metro, regiotrein) en het Ministerie van Infrastructuur en milieu (sprinter, Intercity). CROW-NDOV is gericht op het beschikbaar stellen en verbeteren van de kwaliteit van ov-informatie. CROW-NDOV is gebaseerd op de samenwerkingsbereidheid van partijen in het samenwerkingsverband om te werken aan harmonisatie van visie en beleid, waardoor op een gestandaardiseerde wijze gegevens worden gegenereerd en als open data beschikbaar worden gesteld. Daarnaast levert CROW-NDOV een bijdrage aan innovatie door nieuwe datasets te ontsluiten en te combineren. Over CROW CROW bedenkt slimme en praktische oplossingen voor vraagstukken over infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer in Nederland. Dat doen we samen met externe professionals die kennis met elkaar delen en toepasbaar maken voor de praktijk. CROW is een onafhankelijke kennisorganisatie zonder winstoogmerk die investeert in kennis voor nu en in de toekomst. Wij streven naar de beste oplossingen voor vraagstukken van beleid tot en met beheer in infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer en werk en veiligheid. Bovendien zijn wij experts op het gebied van aanbesteden en contracteren. Praktische kennis direct toepasbaar
Jaarverslag
CROW-NDOV Kantoorgebouw Sijpesteijn Jaarbeursplein 22 3521 AP Utrecht E-mail klantenservice@crow.nl Website www.crow-ndov.nl Juli 2017 CROW en degenen die aan deze publicatie hebben meegewerkt, hebben de hierin opgenomen gegevens zorgvuldig verzameld naar de laatste stand van wetenschap en techniek. Desondanks kunnen er onjuistheden in deze publicatie voorkomen. Gebruikers aanvaarden het risico daarvan. CROW sluit, mede ten behoeve van degenen die aan deze publicatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van de gegevens. De inhoud van deze publicatie valt onder bescherming van de auteurswet. De auteursrechten berusten bij CROW.
De kracht van verbinden Het jaar stond voor NDOV in het teken van transitie. Door het samengaan van GOVI en NDOV zijn we nu landelijk vertegenwoordigd en inmiddels is de overdracht van het penvoerderschap van Provincie Noord-Holland naar CROW een feit. Tegelijkertijd vraagt een transitie fase als deze ook een kritische blik naar binnen toe. Wat zijn de taken, rollen en (nieuwe) verantwoordelijkheden in deze nieuwe situatie? Op welke thema s zetten we in de komende jaren? Waar valt synergie te behalen? Over deze vragen is intensief nagedacht het afgelopen jaar met als resultaat een nieuw strategisch kader dat duidelijk maakt waar NDOV voor staat en waar we heen gaan. De kracht van NDOV is dat ze mensen samenbrengt. Of het nu vervoerders, DRIS-leveranciers of bestuurders zijn. Samen verbeteren we continu de kwaliteit van ov-informatie. Dat doen we omdat we vinden dat elke reiziger ten allen tijden moet kunnen beschikken over actuele reis informatie. En niet alleen als het goed gaat, maar juist ook bij vertragingen en omleidingen. Deze manier van werken is belangrijk in een speelveld dat continu verandert. De platformfunctie van NDOV en de faciliterende rol die ze speelt op gebied van kennis deling willen we ook komende jaren verder vormgeven. Er zijn het afgelopen jaar mooie stappen gemaakt op dit gebied door de synergie te zoeken met onze penvoerder en kennispartner CROW. Dit jaarverslag laat onze inspanningen en resultaten zien van het afgelopen jaar. Graag bedank ik alle medewerkers en stakeholders van NDOV voor hun inzet, betrokkenheid en vertrouwen. We hebben een stevige basis waarop we samen verder bouwen aan de toekomst van reisinformatie. Nico van Paridon Voorzitter Stuurgroep NDOV De kracht van verbinden 3
4 Jaarverslag
Inhoud 1 Inleiding 7 1.1 CROW-NDOV en haar hoofdtaken 7 1.2 Leeswijzer 8 2 Huisvaderschap CROW 10 3 Platformfunctie 12 3.1 Kennissessie toekomst DRIS 12 3.2 Excursie Berlijn 13 4 Projecten 14 4.1 Kwaliteitsverbetering 14 4.2 Haltedatabeheer 20 4.3 DRIS 22 4.4 KAR 27 4.5 TRIAS 29 4.6 Reisinformatie bij verstoring 29 4.7 ISO-9001 certificering 31 4.8 Stakeholdertevredenheidsonderzoek 32 4.9 Participatieprojecten 33 5 Jaarcijfers 36 6 Vooruitblik 38
1 Inleiding Voor u ligt het CROW-NDOV jaarverslag. Daarin presenteert CROW-NDOV een overzicht van een veel bewogen jaar, waarin op zowel organisatorisch als projectmatig vlak het nodige voltrokken is. Met het jaarverslag wordt inzichtelijk welke middelen zijn aangewend en welke resultaten daarmee geboekt zijn. CROW-NDOV kijkt met veel voldoening terug op een succesvol, waarin een stevige basis is gelegd voor de nabije toekomst en verder. en te combineren. De bundeling van krachten in de stuurgroep draagt zorg voor effectiviteit op bestuurlijk niveau. De bundeling van expertise in de uitvoeringsorganisatie leidt tot succes in de operatie. NDOV CROW-NDOV 1.1 CROW-NDOV en haar hoofdtaken CROW-NDOV is een samenwerkingsverband van concessieverlenende overheden, gericht op het beschikbaar stellen en verbeteren van de kwaliteit van OV-informatie. CROW-NDOV is gebaseerd op de samenwerkingsbereidheid van partijen in het samenwerkingsverband om te werken aan harmonisatie van visie en beleid, waardoor op een gestandaardiseerde wijze gegevens worden gegenereerd en als open data beschikbaar worden gesteld. Daarnaast levert CROW-NDOV een bijdrage aan innovatie door nieuwe datasets te ontsluiten Beleidspartners: DOVA / IenM Uitvoeringspartners Stuurgroep Uitvoeringsorganisatie Ambtelijke adviesgroep Hoofdstuk 1 Inleiding 7
In CROW-NDOV zijn drie partijen vertegenwoordigd: de stuurgroep, de ambtelijke adviesgroep en de uitvoeringsorganisatie. De stuurgroep is eindverantwoordelijk voor CROW-NDOV, bewaakt de missie, visie en strategie en geeft sturing aan de uitvoeringsorganisatie middels het jaarplan en de begroting. In de stuurgroep zijn alle OV-autoriteiten, inclusief het ministerie van IenM, vertegenwoordigd. De stuurgroep komt één keer per jaar samen. De ambtelijke adviesgroep bestaat uit beleidsadviseurs van alle OV-autoriteiten, inclusief het ministerie van IenM. De ambtelijke adviesgroep adviseert de stuurgroep bij het vaststellen van het beleid, dat de uitvoeringsorganisatie realiseert. Bij de uitvoeringsorganisatie ligt de primaire verantwoordelijkheid om zes hoofdtaken te vervullen: 1 4 Ketenbeheer 2 3 Initiëren en coördineren van standaardisatie voor gegevens uitwisseling Initiëren en coördineren van innovatie in OV-informatie Kwaliteitsbeheer van brongegevens 5 6 Rapporteren over vervoerkwaliteit Beheer van ondersteunende systemen Deze hoofdtaken voert CROW-NDOV uit in samenwerking met diverse uitvoeringspartners. Dit zijn vervoerders, NDOV-lokketten, wegbeheerders en DRIS-leveranciers. Afstemming tussen CROW-NDOV en de uitvoeringspartners is nodig om datastromen en reisinformatie in de dagelijkse praktijk te optimaliseren. 1.2 Leeswijzer Met dit Jaarverslag worden belanghebbenden en geïnteresseerden geïnformeerd over de voortgang van CROW- NDOV taken en projecten. In hoofdstuk twee wordt ingegaan op het nieuwe huisvaderschap door CROW. Vervolgens wordt in hoofdstuk drie de platformfunctie van CROW-NDOV toegelicht. In hoofdstuk vier wordt de voorgang van (participatie) projecten uit het afgelopen jaar besproken. Naast de projectresultaten, zijn ook de verdere mijlpalen en successen van CROW-NDOV beschreven. Tot slot zijn in hoofdstuk vijf en zes de jaarcijfers voor het jaar gepresenteerd, net als een vooruitblik op de komende periode. 8 Jaarverslag
Hoofdstuk 1 Inleiding 9
2 Huisvaderschap CROW Op 1 januari zijn de activiteiten van GOVI en NDOV samengevoegd en ondergebracht bij CROW in Utrecht. Vanaf dit moment spreken we van CROW-NDOV. Het samenvoegen van de activiteiten NDOV en GOVI is reeds eind 2015 ingezet, omdat er een sterke overlap bestaat in de werkvelden waarin beide samenwerkingsverbanden opereren. Er is besloten om de samenwerkingsverbanden onder te brengen bij CROW, omdat de activiteiten van CROW-KpVV en CROW-NDOV nauw op elkaar aansluiten. Daarnaast is kenniscentrum CROW voldoende onafhankelijkheid om NDOV taken en werkzaamheden uit te voeren. De intentie is om de overdracht van het penvoerder- en budgethouderschap van de provincie Noord-Holland naar CROW te bekrachtigen voor 31 december 2017. Op dat moment komen de huidige overeenkomsten tussen de partners van GOVI en NDOV te vervallen om te worden samengebracht in één nieuwe overeenkomst CROW-NDOV tussen de partners en CROW. In deze overeenkomst bestaat de mogelijkheid voor de partners om gebruik te maken van 10 Jaarverslag
de aansturing en het beheer van DRIS door CROW-NDOV. Vooruitlopend op het formaliseren van de overdracht van het penvoerder- en budgethouderschap van Noord-Holland naar CROW, is het voornemen in oktober op TenderNed gepubliceerd om vast te stellen dat er geen andere partijen geïnteresseerd zijn in het overnemen van het penvoerder- en budgethouderschap of bezwaar hebben tegen het onderbrengen bij CROW. Na publicatie is gebleken dat hier geen sprake van is. Hiermee lijkt de weg vrij voor een nieuwe overeenkomst tussen alle partners en CROW. Het ministerie van IenM heeft in december kenbaar gemaakt geen deel meer uit te willen en kunnen maken van de nieuwe overeenkomst tussen de OV-autoriteiten en CROW. Het ministerie van IenM blijft wel betrokken bij innovatieprojecten van CROW-NDOV en stelt daar jaarlijks een stimulerings bijdrage voor ter beschikking. Hoofdstuk 2 Huisvaderschap CROW 11
3 Platformfunctie 3.1 Kennissessie toekomst DRIS In oktober is de kennissessie toekomst DRIS georganiseerd door CROW-NDOV. Doel van de sessie was om de OV- autoriteiten een beeld te geven van de relevante ontwikkelingen op gebied van DRIS. Naast technische mogelijkheden, zijn o.a. relevante marktontwikkelingen, innovatieve toepassingen van reisinformatie en nieuwe business modellen aan bod gekomen. Naast Ledyears, hebben InTraffic en ook Strukton een presentatie gegeven. ARS T&TT heeft achteraf schriftelijke haar bijdrage geleverd. Uit de terugkoppeling van de aanwezigen blijkt dat de kennissessie een nuttige bijeenkomst was om een indruk te krijgen van de huidige stand van zaken en nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast is gebleken dat NDOV-loket 9292 behoefte heeft aan de totstandkoming van een gezamenlijke visie over de toekomst van reisinformatie. Ook de OV-autoriteiten en de CROW-NDOV uitvoeringsorganisatie erkennen dat een dergelijke visie nuttig is en geeft hier in 2017 vervolg aan. 12 Jaarverslag De kracht van NDOV ligt in het verbinden van mensen. De manier waarop vervoerders en opdrachtgevers met elkaar omgaan in het kader van NDOV vind ik uniek. Met het motto waarom moeilijk doen als het samen kan zijn we deze excursie in gegaan. Gertjan Kamerik programmamanager NDOV
3.2 Excursie Berlijn In september organiseerde CROW-NDOV voor opdrachtgevers en vervoerders een excursie naar Berlijn, om kennis uit te wisselen met verschillende Duitse partijen. Er wachtte een hartelijk ontvangst bij IVU (automatiseerder), waar ook de presentaties van Berliner Verkehrsbetriebe (vervoerder) en Verkehrsverbund Berlin-Brandenburg (Duitse OV-autoriteit) plaatsvonden. Tijdens het bezoek aan Berlijn lag de nadruk op het thema reisinformatie, met name bij omleidingen en verstoringen. Onder het motto waarom moeilijk doen als het samen kan is de excursie opgezet. Gertjan Kamerik (programmamanager CROW-NDOV) geeft dan ook aan dat de kracht van CROW- NDOV ligt in het verbinden. De manier waarop vervoerders en opdrachtgevers met elkaar omgaan in het kader van NDOV noemt hij uniek. Hoofdstuk 3 Platformfunctie 13
4 Projecten 4.1 Kwaliteitsverbetering CROW-NDOV spant zich in om de kwaliteit van de door de vervoerders geleverde brondata verder te laten toenemen. Deze brondata wordt door marktpartijen gebruikt om reizigers beter te informeren over het openbaar vervoer via diverse media, zoals DRIS en apps. De brondata worden op kwantiteit, continuïteit en kwaliteit gemeten door de uitvoeringsorganisatie. In overleg met OV-autoriteiten, vervoerders en loketten worden rapportages/dashboards opgesteld, verbeterpunten gedetecteerd en de daaruit volgende acties gecoördineerd en bewaakt. Daarnaast maakt CROW-NDOV de ontwikkeling van de OV-uitvoeringskwaliteit van het OV inzichtelijk voor OVautoriteiten, waarmee zij effectief kunnen bijsturen. Verbetering van de datakwaliteit In is er op verschillende wijzen aan kwaliteitsverbetering gewerkt. Zo is er maandelijks een benchmark rapport opgesteld, waarin vervoerders aflezen welke mate van kwaliteit de brondata heeft die zij via loketten beschikbaar stellen aan de markt. Via het best in class principe worden vervoerders geïnspireerd en uitgedaagd om een kwaliteitsslagen te maken. Eén van de doelstellingen voor was dat de rapportages over het spoor geïntegreerd zouden worden met de CROW- NDOV rapportages. Deze integratie is niet volledig gelukt. De rapportage van NS wordt vooralsnog als losse bijlage toegevoegd met de NDOV KPI rapportage. Van een verwerkingsslag door CROW-NDOV is geen spraken, maar verbeteren van de samenhang tussen de reisinformatie over bus, tram, metro, trein blijft een prioriteit. Datakwaliteit wordt ook verbeterd in goed overleg met vervoerders en OV-autoriteiten. Dit overleg vindt elk kwartaal plaats om te bespreken welke verbeteringen er nog te maken zijn in de datakwaliteit en vast te stellen op welke wijze CROW-NDOV en vervoerders deze verbeteringen doorvoeren. Dit blijkt het gewenste effect te hebben. Er is een continue stijging van de kwaliteit af te lezen in onze KPI s. Tot slot werkt CROW-NDOV aan een verbeterde datakwaliteit door de dataketen van boordcomputers in voertuigen tot 14 Jaarverslag
DRIS-displays te optimaliseren. Dit gebeurt in overleg van software leveranciers die voor de verschillende partners (waaronder CROW-NDOV) uit de keten werken. De doorlooptijd van deze optimalisatie is lang. Er wordt over het algemeen namelijk gebruik gemaakt van software waar leveranciers periodiek nieuwe releases van uitgeven. Nieuwe wensen van bijvoorbeeld vervoerders en CROW-NDOV laten daarom langere periode op zich wachten. Wekelijkse update van het dashboard met nieuwe KPI s Het afgelopen jaar is het dashboard verder geoptimaliseerd. Deze wordt door alle OV-autoriteiten en vervoerders gebruikt om managementinformatie in te zien, maar ook om gedetailleerde analyses mee uit te voeren. Daarbij kan data tot op lijnen dag niveau gebruikt worden. Waar de beschikbare data en informatie in 2015 nog maandelijks werd bijgewerkt, wordt dat sinds wekelijks gedaan. Daarmee worden de OVautoriteiten en vervoerders beter bediend. Daarnaast is een nieuwe KPI toegevoegd, waarmee wordt gemeten hoe actief vervoerders reizigers informeren van actuele wijzigingen in de dienstregeling. Dit wordt gedaan met behulp van koppelvlak 17. Ook in het online dashboard is een nieuwe KPI geïmplementeerd, waarmee het aantal haltes zonder verwijzing inzichtelijk wordt gemaakt. Ook zijn de nodige voorbereidingen getroffen om nog een KPI op te nemen die het aantal haltes zonder toegankelijkheidsgegevens bekend maakt. Begin 2017 is deze KPI toegevoegd. Er is een nieuwe KPI toegevoegd waarmee wordt gemeten hoe actief vervoerders reizigers informeren van actuele wijzigingen in de dienstregeling. Hoofdstuk 4 Projecten 15
100% 90 80 70 60 50 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december percentage gevolgde ritten (groen) percentage gevolgd/te volgen ritten (blauw) Ritregistratie per maand In de bovenstaande staafdiagrammen zijn voorbeelden van KPI trends weergegeven. In het onderstaande diagram is af te lezen welk percentage van de ritten wordt gevolgd en dat de actuele voertuigpositie en stiptheid dus wordt ontvangen. Dit is van belang, omdat reizigers willen weten of een rit volgens de dienstregeling wordt gereden en of er vertraging is opgelopen. Wanneer het percentage gevolgde ritten stijgt, neemt ook de betrouwbaarheid van de reisinformatie toe. Voor ritten die niet gevolgd worden, is geen actuele reisinformatie beschikbaar voor de reiziger. Over het algemeen werd in >85% van de ritten gevolgd. 16 Jaarverslag
100% 80 60 40 20 0 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december percentage te laat percentage ritten <120 sec vooraf percentage ritten >120 sec vooraf Tijdigheid eerste bericht van een geplande rit Een tweede voorbeeld van een KPI trend is de tijdigheid van het eerste bericht over de actuele voertuigpositie en stiptheid wordt ontvangen (zie onderstaande staafdiagram). Om reizigers te voorzien van kwalitatieve reisinformatie via DRIS-displays of apps, is het van belang dat berichten op tijd ontvangen worden door de ondersteunende systemen. Dat is twee minuten voor de start van een geplande rit. Gedurende nam het percentage eerste berichten dat tijdig is ontvangen toe tot >90%. Hoofdstuk 4 Projecten 17
BISON standaarden BISON (Beheer Informatie Standaarden OV Nederland) ontwikkelen en beheren van informatiestandaarden die toegepast worden bij betrouwbare en consistente informatieuitwisseling tussen partijen in het OV. CROW-NDOV maakt ook gebruik van deze standaarden. Reisinformatie van hoge kwaliteit is namelijk alleen met standaardisatie te bewerkstelligen. Aandachtspunt bij de BISON standaarden is dat niet alle door CROW-NDOV gewenste functionaliteiten mogelijk zijn binnen de standaard. Er is bijvoorbeeld weinig flexibiliteit mogelijk. Wijzigingen in de dienstregelingen op dezelfde dag zijn bijvoorbeeld niet mogelijk binnen de huidige standaarden. Daarnaast zijn niet alle BISON standaarden even nauwkeurig beschreven, waardoor ruimte voor interpretatie bestaat. Deze ruimte geeft verschillende partijen de mogelijkheden om anders te handelen binnen dezelfde standaard, wat de datakwaliteit niet ten goede komt. maken. Dit proces kan de nodige tijd in beslag nemen, waardoor CROW-NDOV graag op een parallel spoor in blijft zetten op verdere optimalisatie binnen de huidige standaarden. CROW-NDOV ziet daar voldoende mogelijkheden toe. In de komende periode worden nieuwe BISON standaarden ontwikkeld om nieuwe wensen van de gebruikers mogelijk te 18 Jaarverslag
Opstellen concessiebijlage NDOV Om een hoge kwaliteit van brondata ook in toekomstige concessies te garanderen is in de ambtelijke adviesgroep en de vervoerdersoverleggen aandacht gevraagd voor de concessie bijlage NDOV. De OV-concessie vormt de grondslag voor de levering van brongegevens aan de twee NDOV-loketten en de CROW-NDOV beheerorganisatie. In de concessiebijlage NDOV worden de bepalingen vastgelegd die voor een nieuwe concessie gelden. In zijn diverse voorstellen voor een uniforme concessiebijlage besproken met OV-autoriteiten en vervoerders. Definities uit de voorgaande concessiebijlage zijn aangepast, waarmee deze aansluiten bij het dashboard datakwaliteit en door alle betrokkenen op gelijke wijze worden geïnterpreteerd. In oktober is de uniforme concessiebijlage geaccordeerd door het vervoerders- en lokettenoverleg en de ambtelijke adviesgroep. De concessiebijlage is te downloaden via: www.crow.nl/ndov/publicaties. Open Data CC0 licentie Sinds april worden brongegevens voor reisinformatie zonder beperkingen beschikbaar gesteld als open data. Nederland is daarmee wereldwijd het eerste land dat deze mijlpaal bereikt. Het gaat daarbij real-time open data. CROW- NDOV stelt de landelijk brongegevens beschikbaar onder een CC0-vrijwaring. Dit betekent dat elke afnemer de data naar eigen inzicht vrij mag (her)gebruiken, ook als het om commerciële doeleinden gaat zoals het verkopen van analyses. Tot voor kort waren brongegevens slechts beschikbaar voor een specifiek gebied en werden ze alleen vrijgegeven onder bepaalde voorwaarden. Nico van Paridon (voorzitter Stuurgroep NDOV) geeft aan dat met vereende krachten een historische mijlpaal bereikt is. Open data is goed voor de vervoerssector en past bij het streven van een transparante overheid. Brongegevens beschikbaar stellen als open data heeft veel voordelen. Het gebruik van deze open data geeft afnemers de vrijheid om diverse analyses uit te voeren. Hierdoor kunnen nieuwe verbanden en relaties zichtbaar worden. Dit kan leiden tot vernieuwingen in het openbaar vervoer en een aantrekkelijker product voor de reizigers. Het stimuleert app bouwers om steeds betere apps te maken voor reizigers. Hoofdstuk 4 Projecten 19
4.2 Haltedatabeheer Nederland telt zo n 45.000 haltes. Alle gegevens over deze haltes zijn vastgelegd in het Centraal Halte Bestand (CHB) dat is ontwikkeld door CROW-NDOV. Juiste haltegegevens vormen de basis voor betrouwbare brongegevens die gebruikt worden door verschillende reisinformatie applicaties en google maps. Naast de haltenaam en coördinaten is de mate waarin een halte toegankelijk is van belang. Wanneer deze gegevens niet kloppen, wordt de reiziger immers onjuist geïnformeerd. In het CHB werken vervoerders, OV-autoriteiten en wegbeheerders samen om haltedata up to date te houden. Onder andere met het inrichten van een CHB meldpunt geeft CROW-NDOV vorm aan het ketenbeheer, waarmee de datakwaliteit niet alleen hoog is op dit moment, maar ook op hoog niveau blijft. Gebruik unieke haltenummers door vervoerders. Onderdeel van de het project Haltedatabeheer is het gebruik van de unieke haltenummers uit het Centraal Halte Bestand (CHB) door vervoerders. Dit doel is behaald, maar blijft een aandachtspunt. Een groot deel van de vervoerders maakt 20 Jaarverslag daarnaast namelijk nog gebruik van eigen haltenummers voor bijvoorbeeld van voertuigtuigvolgsystemen en de OV-chipkaart, waarmee de data uit het CHB vervuild raakt. Het vergt inspanning van vervoerders om hun interne proces in Hastus (planningssoftware) in te richten met de haltenummers uit het CHB.
Aanpassing functionaliteit CHB Haltegegevens zijn onderverdeeld naar algemene gegevens (landelijk haltenummer, haltenaam, plaatsnaam, coördinaten), toegankelijkheidsgegevens (rolstoel toegankelijk, blindengeleidenlijnen) en overige kenmerken (abri, afvalbak, zitgelegenheid). Verschillende OV-autoriteiten hebben aangegeven dat ze de verantwoordelijkheid voor het beheer van de algemene gegevens bij de (hoofd)vervoerder leggen in plaats van bij de haltedatabeheerder. In is daarom de functionaliteit van het CHB aangepast, waardoor de vervoerders de mogelijkheid krijgen om de algemene gegevens te kunnen wijzigen. De kwaliteit van de algemene gegevens in het CHB is hoog. Zo komt voor 99,5% van de haltes de haltenaam in het CHB overeen met haltenaam, zoals vervoerder gebruikt in KV1. Een groot aantal OV-autoriteiten gebruikt Haltescan (systeem met haltegegevens) voor het bijhouden van de toegankelijkheidsgegevens. Uitgangspunt is dat de meest actuele haltegegevens dagelijks vanuit het CHB worden ingelezen in Haltescan. Daarnaast dienen mutaties in de toegankelijkheidsgegevens in Haltescan via een automatische koppeling in het Algemeen Toegankelijkheid Overige items CHB te worden verwerkt. In is deze koppeling gerealiseerd. De koppeling is echter nog niet operationeel voor alle regio s. Eind is voor provincie Fryslân de automatische koppeling gerealiseerd. Vooruitlopend op het realiseren van een automatische koppeling in andere regio s is op verzoek van enkele OV autoriteiten een handmatige koppeling gerealiseerd. Na handmatige opschoning tussen de gegevens uit Haltescan en het CHB kan de automatische koppeling plaats vinden in 2017 voor alle regio s. Hoofdstuk 4 Projecten 21
Procedure kwaliteitsborging geïmplementeerd De CHB-tool is in aangepast, waardoor de gebruikers na het inloggen in CHB direct een overzicht krijgen van openstaande acties. Voor de vervoerders zijn dit de dienst regeling haltes die nog niet zijn gekoppeld aan een landelijk haltenummer. Voor de haltedatabeheerders (wegbeheerders) zijn dit de haltes waarvan de toegankelijkheidsgegevens nog niet bekend zijn. Deze gegevens zijn ook opgenomen in het dashboard datakwaliteit. In 2017 gaat CHB over naar beheer. Acceptatie gebruikerstool CHB Alle vervoerders gebruiken CHB voor het aanvragen van nieuwe haltes en voor het bijhouden van de verwijstabel, waarin haltenummers van vervoerders zijn gekoppeld aan het landelijk haltenummer. Op verzoek van de vervoerders zijn in enkele aanpassingen in CHB gerealiseerd. Onder de Haltedatabeheerders wordt echter CHB beperkt gebruikt, omdat de tool voor deze doelgroep onvoldoende gebruikersvriendelijk is. In 2017 wordt de gebruikers vriendelijkheid verbeterd. 22 Jaarverslag De Datafabriek Getallen op een rijtje we ontvangen dagelijks data van 6.000 voertuigen 4.3 we ontvangen gemiddeld 140.000 berichten per 5 minuten onze ketenbeheerders behandelen zo n 275 incidenten per maand DRIS Groei van het aantal afgehandelde incidenten In de reisinformatieketen waar DRIS-systemen de laatste schakel in vormen, komen verstoringen voor. De CROWNDOV uitvoeringsorganisatie signaleert deze verstoringen en onderzoekt de oorzaak onderzocht om de verstoring te verhelpen met haar partners. In is het ketenbeheer is verder geoptimaliseerd. Dat is nodig, want het aantal DRIS-displays
10 9 in Nederland is toegenomen van ca. 5000 naar ca. 6000 stuks. Daarmee is het aantal incidenten dat wordt afgehandeld gegroeid naar ca. 275 per maand. Deze groei is ook te verklaren doordat CROW-NDOV beter in staat is om incidenten te signaleren met verbeteringen in de gebruikte software. Afgelopen jaar zijn er nieuwe bewakingspunten ontwikkeld en is het inlezen van koppelvlak 1 geautomatiseerd bij een deel van de vervoerders. Met dit koppelvlak wordt de geplande dienstregeling en informatie over routes en haltes geleverd. 8 7 6 5 4 3 2 1 0 december 2014 juli 2015 informatievoorziening halte informatie bij instaphalte (KpVV OV-Klantenbarometer) informatie bij vertragingen (KpVV OV-Klantenbarometer) januari Rapportcijfer informatievoorziening halte augustus maart 2017 Groei van reizigerswaardering Het ketenbeheer heeft uiteraard het doel om reizigers te bedienen met actuele reisinformatie. Ook in is met behulp van enquêtes op OV-haltes gemeten hoe reizigers de informatievoorziening beoordelen. Uit de trend van het maandelijks gemiddelde rapportcijfer blijkt dat reizigers de informatievoorziening hebben zien verbeteren. Sinds juli is een rapportcijfer van een 8,0 of hoger geen uitzondering meer. Deze waardering is inmiddels vergelijkbaar met of hoger dan de reizigersbeoordeling uit de OV-Klantenbarometer van CROW-KpVV. Tussen 2015 en steeg het rapportcijfer voor informatie bij de instaphalte van een 7,4 naar een 7,6. Het rapportcijfer voor informatie bij vertragingen blijft met een 5,7 achter in. In paragraaf 4.6 volgt daarover meer. Hoofdstuk 4 Projecten 23
Het jaargemiddelde voor alle DRIS-omgevingen is sinds 2015 verbeterd. Naast enquêtes worden periodiek straatmetingen uitgevoerd door CROW-NDOV. Binnen alle DRIS omgevingen wordt door middel van een steekproef bepaald of de reisinformatie die wordt weergeven op de DRIS-displays juist is. Het jaargemiddelde voor alle DRIS-omgevingen is sinds 2015 verbeterd. Waar in 2015 93,5% van de DRIS-displays juiste reisformatie weergaf, is dat voor 94,4%. Stabiliteit en prestaties Centrale Server De CROW-NDOV beheerorganisatie heeft in de nodige aandacht gehad voor stabiliteit en prestaties van de Centrale Server, die een belangrijke schakel vormt in de dataketen van voertuigen op staat tot de DRIS-panelen bij de OV-haltes. Deze inspanningen zijn zinvol gebleken. December, de maand waarin het meest van de Centrale Server capaciteiten wordt gevraagd, is zonder noemenswaardige problemen afgesloten. In 2017 worden verdere verbeteringen aan de Centrale Server opgepakt. Zo krijgt o.a. de beschikbare hardware een upgrade. Optimalisatie DRIS CROW-NDOV is verantwoordelijk voor de regie over de gehele keten en zet graag een stap extra in het ondersteunen van OV-autoriteiten. Bij verschillende taken verwacht CROW-NDOV een substantiële verbeterslag in het aanbieden van reisinformatie via DRIS te kunnen maken. Bijvoorbeeld bij het reguleren van en/of inzicht verschaffen over het tonen van vrije teksten van vervoerders op DRIS-displays of het faciliteren van schadeafhandeling en verplaatsingen van DRIS op aanvraag van OV-autoriteiten. CROW-NDOV beschikt daarvoor niet alleen over de benodigde kennis, maar verwacht de bovenstaande taken ook efficiënter uit te kunnen voeren dan iedere OV-autoriteit voor zich. Uniformering is bij deze efficiëntieslag de sleutel. In zijn voorbereidende werkzaamheden verricht om in 2017 diverse optimalisatieslagen te maken per DRIS-omgeving. 24 Jaarverslag
Ontwikkeling beheerapplicatie In het Jaarplan is de doelstelling opgenomen om een beheerapp te ontwikkelen, waarmee een selecte groep gebruikers (zoals leden van reizigersorganisaties of buschauffeurs) de mogelijkheid hebben om op eenvoudige wijze meldingen te doen over het functioneren van DRIS via een beheerapplicatie. De ontwikkeling van de beheerapp is echter niet van de grond gekomen, omdat andere projecten de prioriteit hebben gekregen van de CROW-NDOV Uitvoeringsorganisatie. Eind is een nieuwe projectleider aangewezen die het bestaande Plan van Aanpak een stap verder moest brengen. Wanneer de beoogde planning uit het Plan van Aanpak wordt gevolgd, is de beheerapplicatie in 2017 wel in gebruik. Open EBS In de tool Open EBS wordt inzichtelijk gemaakt welke vrije tekst berichten er op DRIS-displays in Nederland worden vertoond door alle vervoerders en helpt het gebruik van vrije tekst berichten te verbeteren. In is gestart om Open EBS onder beheer te brengen bij CROW-NDOV. Pilot SIRI VM Voor het Amsterdamse metronet wordt een nieuw beveiligings systeem ontwikkeld dat SIRI Vehicle Monitoring (SIRI VM) levert. SIRI staat voor Service Interface for Real Time Infor mation en is een Europese standaard om data uit te wisselen over OV exploitatie. Daarmee kan SIRI beschouwd worden als de Europese equivalent van de datastromen die de CROW-NDOV uitvoeringsorganisatie beheerd, waarbij SIRI VM vergelijkbaar is met koppelvlak 6 (bericht over voertuiglocatie en de afwijking t.o.v. de dienstregeling). CROW-NDOV implementeert in Bison verband SIRI VM bij wijze van pilot om te valideren of SIRI VM een geschikte vervanger is van koppelvlak 6. De implementatie loopt nog en in 2017 worden de werkzaamheden voortgezet. NeTEx NeTEx is complementair aan SIRI. Het is een Europese standaard in ontwikkeling om diverse systemen met elkaar te kunnen laten communiceren. Met NeTEx kan informatie uit- Hoofdstuk 4 Projecten 25
gewisseld worden over routes, haltes, dienstregelingen en tarieven. Passagiers worden met deze informatie bediend. CROW-NDOV neemt deel aan de Bison werkgroep NeTEx. In deze werkgroep wordt verkend wat de toepassingsmogelijkheden van NeTEx in Nederland zijn. Daarin gaat specifieke aandacht uit naar de rol die NeTEx kan spelen bij het communiceren van omleidingsroutes. In 2017 zijn de eerste validatie trajecten voorzien om aan de NeTEx standaard te voldoen. GOVI overgang voor Twente, Friesland, Limburg In hebben de provincie Friesland en Limburg besloten naast de NDOV-activiteiten, ook het beheer van hun DRIS- panelen bij CROW-NDOV onder te brengen. Dit geldt ook voor de regio Twente, een OV-concessie van de provincie Overijssel, waarvoor het beheer van DRIS tot voor kort nog niet bij CROW-NDOV was ondergebracht. 500 nieuwe DRIS panelen Amsterdam GVB, Vervoerregio Amsterdam en Gemeente Amsterdam hebben zich in gezamenlijk ingezet ca. 500 nieuwe DRIS panelen operationeel te krijgen. Deze mijlpaal werd woensdag 1 juni symbolisch vastgelegd met de onthulling van de paal op halte Rijksmuseum door Pieter Litjens (wethouder Verkeer & Vervoer) en Alexandra van Huffelen (algemeen directeur GVB). Naast de aankomsttijden van de drie tot zes eerstvolgende voertuigen, is er op de display van de DRIS-paal ook ruimte voor aanvullende informatie, bijvoorbeeld over de oorzaak van een verstoring of calamiteit. Er zijn twee varianten van de DRIS-palen: LED en TFT. De TFT variant biedt ook de mogelijkheid voor het tonen van afbeeldingen. Deze variant wordt vooral geplaatst op de drukste haltes of de haltes waarop meerdere lijnen halteren. Voor reizigers met een visuele beperking zit er 26 Jaarverslag
een knop aan de zijkant van iedere paal. Als hierop wordt gedrukt, hoort de reiziger de informatie die op dat moment op het scherm zichtbaar is. Bron: Vervoerregio Amsterdam Ook aan boord van haar voertuigen wil GVB in de toekomst reizigers beter informeren. Om in de informatiebehoefte van de reiziger te voorzien, worden er vanaf eind digitale schermen in de voertuigen geplaatst. Hierop ziet de reiziger de verwachte aankomsttijd van de bus of tram, maar bijvoorbeeld ook de overstapmogelijkheden bij aankomst. Hoofdstuk 4 Projecten 4.4 KAR Korte Afstand Radio (KAR) wordt in Nederland intensief gebruikt om verkeerslichten te beïnvloeden. Deze beïnvloeding leidt tot prioriteit bij verkeerslichten voor OV-voertuigen, wat de doorstroming van het openbaar vervoer ten goede komt. De snelheid van het openbaar vervoer wordt zo hoger en de betrouwbaarheid beter. Het beheer van KAR is echter complex en vormt daarom een uitdaging. Om het beheer te bevorderen ontwikkelde CROW-NDOV twee tools om het beheer te ondersteunen, namelijk de KAR Geo Tool en de KAR Analyse Tool. Beide tools worden kosteloos ter beschikking gesteld aan wegbeheerders. Voorgang van KAR tools Inmiddels heeft de KAR Geo Tool een plek verworven in verkeers regeltechnisch Nederland, maar van een landelijke uitrol is nog geen sprake. Daarnaast blijft het gebruik van de KAR Analyse Tool achter. Voor zijn verschillende doelen opgesteld om de KAR Tools verder door te ontwikkelen. De doelstelling om de KAR Geo Tool onder te brengen in het 27
beheer van CROW-NDOV is tot stand gekomen, maar aan de realisatie van de overige doelstellingen, zoals de doorontwikkeling / landelijke uitrol van het KAR Geo Tool en de uitvoer van de pilot KAR Analyse Tool, is niet gewerkt, vanwege langdurige ziekte van de projectleider. Voor 2017 is een nieuw plan van aanpak opgesteld om de bovengenoemde doelen alsnog te bereiken. Een tweede projectleider is aangetrokken om uitvoer te geven aan dit plan van aanpak. Voor zijn verschillende doelen opgesteld om de KAR Tools verder door te ontwikkelen. 28 Jaarverslag
4.5 TRIAS inmiddels een jaar in beheer bij CROW-NDOV. Aandachtpunt is de verdere harmonisatie van de aangeleverde data en de gebruikersvriendelijkheid van TRIAS. Samen met de beperkte bekendheid leidt dit nog tot een laag gebruik. Om beide zaken te verbeteren is in december een gebruikerssessie georganiseerd. De aandachtspunten die gedurende deze sessie aan het licht gekomen zijn worden in 2017 opgepakt. Daarnaast staat een verdere uitrol binnen de politie en vervoer bedrijven op de agenda voor 2017. Project TRIAS komt voort uit de pilot Duurzaam Verbinden, waarin samenwerking tussen vervoerbedrijven, politie en gemeentelijk opsporingsambtenaren het aantal en de ernst van incidenten in en rond het openbaar vervoer moeten terugdringen. Het terugdringen van geweld en overlast in het openbaar vervoer wordt gedurende en ook na de pilot mogelijk gemaakt door informatie overdracht en afspraken tussen betrokken te combineren, waardoor (preventieve) maat regelen effectiever worden. Beter overzicht van de locaties waar en tijden waarop incidenten en overlast plaatsvinden, is daarom belangrijk een onderdeel van Duurzaam Verbinden. 4.6 Ketenbeheer database TRIAS richt zich op het verzamelen van data en het beschikbaar stellen van een applicatie om de data te ontsluiten. Zowel politie als vervoerders leveren aan CROW-NDOV data over incidenten op gestandaardiseerde wijze aan. De TRIAS applicatie maakt het mogelijk om zichtbaar te maken waar en wanneer de incidenten plaatsvinden. De TRIAS applicatie is Niet alleen in situaties waarin het OV volgens de planning verloopt, maar juist ook bij verstoringen (oponthoud, omleidingen, rit-uitval) is betrouwbare informatie van essentieel belang voor de reiziger om zijn/haar weg te vinden. Betere reisinformatie bij verstoringen is daarom een expliciete wens van de reiziger en levert een groot verbeterpotentieel voor het OV. Meer van de bij vervoerders bekende informatie bij omleidingen, rituitval en vertraging op tijd en op een juiste, volle- Hoofdstuk 4 Projecten Reisinformatie bij verstoring 29
dige, eenduidige en toegankelijk maken voor de reiziger. Verkenning in Groningen Drenthe In eerste instantie is de problematiek in het pilotgebied Groningen Drenthe onderzocht. In samenwerking met vervoerder Qbuzz is in kaart gebracht op welke wijze betere brondata kan worden aangeleverd in geval van omleidingen. Uit deze verkenning is gebleken dat het binnen de bestaande BISON koppelvlakken alleen mogelijk om vervallen haltepassages te communiceren bij omleidingen. Informatie over vervangende haltes is daarentegen niet uit te wisselen met de BISON koppelvlakken, terwijl de reiziger bij omleidingen en verstoringen wel behoefte heeft aan deze reisinformatie. Positieve invloed DRIS Uit de enquêtes die CROW-NDOV afneemt onder reizigers bij haltes met DRIS-displays blijkt dat reizigers zich graag informeren over hun OV-rit door middel van een DRIS-display. DRIS-displays zijn geliefder dan het gebruik van bijvoorbeeld een app. Daarnaast blijkt dat reizigers de informatievoorziening bij vertraging op haltes met DRIS ruim voldoende waarderen met een gemiddeld rapportcijfer van 7,4. Dat is een groot verschil met de gemiddelde algemene waardering voor reisinformatie bij verstoring. Uit de OV-klantenbarometer van CROW-KpVV blijkt dat deze waardering in de afgelopen jaren steeg, maar nog altijd ondermaats is met een rapportcijfer van 5,6. Hieruit kan opgemaakt worden dat DRIS een positieve invloed heeft op de waardering van reisinformatie bij vertraging en verstoringen. Op welke wijze wordt u het liefst geïnformeerd over de actuele vertrektijden? In de Europese SIRI koppelvlakken is het mogelijk om op halte niveau aan te geven welke haltes vervallen uit de dienstregeling en welke alternatieve haltes worden bediend. Daarnaast is het mogelijk in NeTEx (Europees koppelvlak voor de planning) om mutaties ten opzichte van de basisdienstregeling vast te leggen. 33% 5% 4% 58% DRIS display App & DRIS Via App Anders 30 Jaarverslag
Hoe verder in 2017? In 2017 wordt in overleg met de vervoerders afspraken vastgelegd over een vijftal vraagstukken voortkomend uit praktijksituaties. Daarnaast wordt vastgesteld hoe met deze vraagstukken wordt omgesprongen na implementatie van de Europese NeTEx en/of SIRI koppelvlakken. Het betreft de volgende vragen: Wanneer wordt de geplande omleiding verwerkt in de dienstregeling? Hoe wordt over een (geplande) omleiding gecommuniceerd die niet in het planning koppelvlak (KV1) wordt aangeleverd? Wat gebeurt er als een omleiding twee dagen eerder eindigt dan gepland? En hoe wordt dit doorgegeven via de koppelvlakken? Wat gebeurt er als een omleiding langer duurt dan gepland? En hoe wordt dit doorgegeven via de koppelvlakken? Wat wordt gecommuniceerd bij een ongeplande omleiding? De afgesproken werkwijze wordt beproefd in enkele pilot regio s. 4.7 ISO-9001 certificering De CROW-NDOV uitvoeringsorganisatie is ISO-9001 gecertificeerd voor het onderdeel DRIS. Deze norm helpt te beoordelen of de CROW-NDOV uitvoeringsorganisatie in staat is om te voldoen aan de eisen van de belanghebbenden en de eisen van de eigen organisatie. P&C cyclus volledig doorlopen CROW-NDOV heeft een kwaliteitsmanagementsysteem ingericht, die o.a. bestaat uit een jaarplan en planning & control cyclus. Ook voor is dit jaarplan opgesteld en de P&C cyclus doorlopen. In de eerste helft van is het doorlopen van de besturingsprocessen echter achtergebleven op de planning door langdurige ziekte van de projectleider. Sindsdien is er extra aandacht aan ISO-9001 besteed met de inzet van extra medewerkers. In de tweede helft van zijn achterstanden ingelopen en liggen de werkzaamheden weer op schema. Hoofdstuk 4 Projecten 31
Doorkijk ISO-9001 OV-autoriteiten laten weten dat ISO certificering van DRIS op prijs wordt gesteld In is daarom gestart om, naast het onderdeel DRIS, ook het beheer van KAR op voldoende niveau te brengen om het te laten certificeren. In 2017 worden daarom de benodigde processen voor het KAR beheer opgesteld. Daarnaast is ISO-9001 op onderdelen veranderd. Daarom wordt het kwaliteitsmanagement komend jaar aangepast om aan de eisen te blijven voldoen. Tot slot vindt in 2017 een externe audit plaats waarbij alle documentatie doorgelicht wordt. De CROW-NDOV uitvoeringsorganisatie bereidt zich hier vanaf Q2 2017 op voor. 4.8 Stakeholdertevredenheidsonderzoek CROW-NDOV laat jaarlijks de tevredenheid van haar stakeholders onderzoeken door een extern onderzoeksbureau om de verwachtingen van de stakeholders te monitoren. Dienstverlening wordt beoordeeld met een 7.9 De CROW-NDOV uitvoeringsorganisatie functioneert met een hoge stakeholdertevredenheid. Overheden, vervoerders, loketten, DRIS-leveranciers en reisorganisatie Rover beoordelen de dienstverlening met een gemiddelde van een 7.9, zo blijkt uit het stakeholdertevredenheidsonderzoek in de zomermaanden is uitgevoerd. Uit het onderzoek blijkt dat stake holders CROW-NDOV ervaren als een betrouwbare en deskundige partij. Er is veel vertrouwen in de professionaliteit van medewerkers en ook op relationeel vlak ligt de score hoog. Aandachtspunten zijn er ook: na een jaar van veel interne veranderingen (het samengaan van GOVI en NDOV onder nieuwe huisvader CROW) is het profiel van CROW- NDOV nog niet compleet duidelijk. Het helder positioneren van CROW-NDOV en goed informeren van stakeholders is daarom een belangrijk aandachtspunt voor de komende tijd. Rollen, taken en verantwoordelijkheden dienen voor alle partijen duidelijk en transparant te worden. Deze ontwikkelpunten hebben een belangrijke plaats gekregen binnen het Strategisch Kader 2017-2020 en het Jaarplan 2017. 32 Jaarverslag
Vervolg CROW-NDOV blijft de stakeholderstevredenheid jaarlijks onderzoeken. Aan de hand van de resultaten wordt een verbeter plan opgesteld. De voortgang hiervan wordt gemonitord tijdens de planning en control bijeenkomsten. In het Bij het uitvoeren van een volgend stakeholdersonderzoek wordt synergie gezocht met DOVA en KpVV. Het voorstel is om het onderzoek gezamenlijk uit te vragen en ervoor de zorgen dat de onderzoeken onderling vergelijkbaar zijn. 4.9 Participatieprojecten Voor de bovengenoemde projecten is CROW-NDOV initiatiefnemer en de eindverantwoordelijke partij voor de uitvoering en voortgang. Daarnaast participeert CROW-NDOV in een projecten waarin partner partijen deze rol vervullen, namelijk DOVA en CROW. In heeft CROW-NDOV zich ingespannen voor de participatieprojecten BOS, Deur tot Deur en OverOV. Hoofdstuk 4 Projecten 33
Door digitalisering en uniforme gegevensaanlevering komen er uit het regionaal OV steeds gedetailleerdere gegevens beschikbaar. BOS Omdat OV-concessies worden uitgevoerd door meerdere vervoerbedrijven met diverse kaartproducten is het niet eenvoudig voor reizigers om een te beslissen welk kaartproduct het beste aansluit op hun reiswensen. Een beslissingsondersteunend Systeem (BOS) heeft tot doel om voor de concessiegrensoverschrijdende reizigers inzichtelijk te maken welk product het beste past bij hun reis en wens via een klantvriendelijke app. Het NOVB (Nationaal Openbaar Vervoer Beraad) verwacht dat marktpartijen BOS ontwikkelen, wanneer de benodigde data beschikbaar gesteld zijn op gestandaardiseerde wijze. Omdat CROW-NDOV zich richt op het beschikbaar stellen en verbeteren van de kwaliteit van OV-informatie, heeft DOVA CROW- NDOV verzocht om een plan van aanpak te schrijven om dit mogelijk te maken. Eind december is de opdracht door DOVA verstrekt, waardoor gestart kon worden met de eerste stap: de koppeling van CHB haltenummers aan OV-zones. Deur tot Deur Deur tot Deur is een participatieproject waarin CROW-NDOV deelneemt en adviseert over automatisering en dashboards. Trekker van dit project is onze huisvader CROW, waarbij de doelstelling is om de kwaliteit van diverse aspecten die spelen bij een reis van deur tot deur met het OV inzichtelijk te maken. In zijn verschillende voorbeeld dashboards gebouwd, waarbij ProRail databestanden gebruikt zijn. In 2017 vindt verdere ontwikkeling plaats, waarbij CROW specificeert welke inhoud de dashboards krijgen. Na specificatie kan de ontwikkeling van start gaan OverOV Door digitalisering en uniforme gegevensaanlevering komen er uit het regionaal OV steeds gedetailleerdere gegevens beschikbaar over het aanbod. Daarnaast genereert de OV-chipkaart gegevens over reizigersstromen en gebruik, vooralsnog alleen binnen concessies. Het merendeel van de veertien regionale opdrachtgevers voor het stad- en streekvervoer publiceert jaarlijks een trendrapport of jaarverslag met daarin de ontwikkelingen rond aanbod, gebruik en klantwaardering. Daarnaast heeft OV-bureau Groningen-Drenthe 34 Jaarverslag
sinds een openbaar toegankelijk dashboard ingericht met informatie over het OV in Groningen en Drenthe. Op landelijk niveau ontbreekt een dergelijk overzicht, evenals een onderliggende datastructuur. Naast de mogelijkheden voor communicatie, kan landelijk georganiseerd cijfermateriaal bijdragen aan het maken van beter afgewogen beleidsmatige keuzen, de verdere professionalisering van het concessiebeheer, de evaluatie van (boven-) regionaal beleid en concretisering van aanbestedingsdocumenten. Doordat de data centraal worden verzameld, wordt het mogelijk om onderling te vergelijken (benchmarking) en van elkaar te leren (best practices), zodat er effectiever kan worden gestuurd op het OV. Het doel van het project OverOV, dat wordt getrokken door CROW, is om een OV-informatieportaal te realiseren. Het informatieportaal zorgt voor uniforme managementinformatie over het regionaal OV op toegankelijke en visueel aantrekkelijke wijze. Dit doel wordt gerealiseerd door: Het verzamelen van alle noodzakelijke brondata rond het openbaar vervoer, die geschikt zijn om te abstraheren tot managementinformatie (monitorings- en sturingsinformatie); Het verbeteren van de kwaliteit van de brondata; Het beheren en bewaren van deze brondata; Het klantvriendelijk distribueren van deze brondata aan de markt. Uitgangspunt is open data, tenzij dit om privacy redenen niet is toegestaan; Het presenteren van standaardrapportages per sturingselement op concessieniveau voor de OV-autoriteiten; Het presenteren van een standaard (kwartaal)rapportage door de bepalende sturingsinformatie te bundelen om uitspraken te kunnen doen over de landelijke trends. Om tot effectieve resultaten te komen gaat de aandacht ook uit naar eenduidige definities en verwerkingsregels. Hiervoor wordt een zogenaamde lexicon gemaakt. In heeft CROW-NDOV in samenspraak met CROW de nodige voorbereidende werkzaamheden verricht. In 2017 worden de eerste resultaten in het door CROW-NDOV te bouwen informatieportaal inzichtelijk. Hoofdstuk 4 Projecten 35
5 Jaarcijfers De totale uitgave voor de beschreven CROW-NDOV taken en projecten zijn gerealiseerd binnen de begroting. Specifieke afwijkingen ten opzichte van de begroting betreffen: KAR: De doelstelling om de KAR Geo Tool onder te brengen in het beheer van CROW-NDOV is tot stand geko- 1 men, maar aan de realisatie van de overige doelstellingen, zoals de doorontwikkeling / landelijke uitrol van het KAR Geo Tool en de uitvoer van de pilot KAR Analyse Tool, is niet gewerkt, vanwege langdurige ziekte van de projectleider. Voor 2017 is een nieuw plan van aanpak opgesteld om de bovengenoemde doelen alsnog te bereiken. Een tweede projectleider is aangetrokken om uitvoer te geven aan dit plan van aanpak. Dashboards kwaliteit: In is extra geïnvesteerd in de 2 ontwikkeling van dashboards om de monitoring van de datakwaliteit te automatiseren. Haltedatabeheer: De verwachting was dat het beheer van 3 de haltedatabase in grotendeels geautomatiseerd zou zijn. De praktijk leert echter dat het up to date houden van het Centrale Halte Bestand nog niet altijd naar wens 4 5 verloopt. In 2017 zet CROW-NDOV de samenwerking tussen vervoerders, OV-autoriteiten en wegbeheerders door om de actualiteit van haltedata verder te verbeteren. Reisinformatie bij verstoring: Dit dossier blijft achter op de oorspronkelijke planning. Het opstellen en doorlopen van het proces dat nodig wordt geacht om reisinformatie bij verstoring te verbeteren, duurt langer dan voorzien in de pilot regio s. Overhead uitvoeringsorganisatie: De kosten voor het secretariaat, de huisvesting en juridische zaken zijn hoger uitgevallen dan gepland. Reden hiervoor is de samenvoeging van NDOV en GOVI, de overdracht van het huis vader schap van provincie Noord-Holland naar CROW en de verhuizing van Amsterdam naar Utrecht met de bijbehorende inrichtingskosten. Algemeen geldt dat de realisatiekosten niet meer dan 4 procent afwijken van de begroting (in positieve zin), waardoor CROW-NDOV binnen de gestelde marges van 5 procent blijft. 36 Jaarverslag
Kostenposten Realisatie Begroting Ontwikkeling Projectmanagement 107.918 116.550 DRIS en vervoersprestatie 253.822 295.000 KAR 34.588 195.050 Reisinformatievoorzieningen bij verstoring 22.944 25.000 Duurzaam verbinding 147.404 130.000 Kwaliteit (stad-, streek- en spoorvervoer) 30.820 Totaal ontwikkeling 597.496 761.600 Beheer DRIS en vervoersprestatie 991.503 1.002.825 KAR 57.576 69.600 Haltedatabeheer (stad-, streek en spoorvervoer) 276.083 248.800 Kwaliteitsverbetering (stad-, streek- en spoorvervoer) 373.803 358.600 Reisinformatievoorzieningen bij verstoring 4.084 44.600 Overhead uitvoeringsorganisatie 46.254 34.200 TRIAS 12.475 12.950 Totaal beheer 1.761.779 1.771.575 Organisatie Totaal organisatie 548.879 466.050 Resultaat 2.908.154 2.999.225 Hoofdstuk 5 Jaarcijfers 37
6 Vooruitblik Strategie Vanuit haar missie en visie heeft CROW-NDOV een strategisch kader opgesteld in Q4. Daarin is beschreven dat CROW-NDOV uitwerking geeft aan drie strategische thema s tussen januari 2017 en december 2020: 1 eizigers eenduidig, juist, volledig en tijdig R informeren, met name bij omleidingen en verstoringen 2 V erbeteren van de samenhang tussen de reisinformatie over bus, tram, metro, trein en andere vormen van openbaar vervoer 3 ntsluiten van nieuwe datasets en combineren van O bestaande datasets ten behoeve van nieuwe toepassingen 38 Jaarverslag Daarnaast heeft CROW-NDOV een interne opgave: professionaliseren van de uitvoeringsorganisatie, door duidelijk te positioneren en deze positie uit te dragen binnen het omliggende speelveld. Met deze thema s richt CROW-NDOV zich op haar rol en taken in het netwerk van partners, op het beter maken waar CROW-NDOV al goed in is en op innovatie in de nabije toekomst. 2017 Het strategisch kader CROW-NDOV 2017-2020 vormt een goede basis om effectieve vervolgstappen te zetten in de komende periode. De strategische thema s zijn geoperationaliseerd in het jaarplan 2017. In dit jaarplan zijn diverse projecten benoemd, die hun uitwerking krijgen in projectplannen. Daar waar deze projectplannen nog ontbreken, worden ze in de loop van 2017 verwacht. De in dit jaarverslag genoemde leerpunten helpen CROW-NDOV om succesvolle uitwerking te geven deze plannen. Ieder kwartaal wordt de voortgang in het strategisch kader, het jaarplan en de projectplannen gemonitord.
39