Biotoop heide Cursus natuurmanagement, 2019
Natura 2000 Wat doen we vandaag? Heide
Heide in Vlaanderen
Begin 19 de eeuw Grootste uitbreiding heidelandschap (woeste grond) De mens vecht om er te overleven.
Begin 21 ste eeuw: natuurbeheer om de heide te laten overleven
Concentratie van mest en voedingsstoffen
Droge struikheivegetatie volgens BWK
Vochtige tot natte dopheivegetatie volgens de BWK
Waarom komt heide vandaag vooral in het oosten van Vlaanderen voor (Kempen en Limburg)?
Vergroten en verbinden is dus nodig!!
Natuurstreefbeelden heide
Natuurstreefbeelden Wat is een natuurstreefbeeld? Geef de definitie? Geef een voorbeeld van een natuurstreefbeeld?
Natuurstreefbeelden heide Vochtige tot natte heide Slenken en plagplekken op vochtige bodems in de heide Vennen Venen Droge heide Open grasland op zandduinen
Natuurstreefbeelden heide Groepswerk: plaats de natuurstreefbeelden op volgende figuur
A B C B A D B A
Vochtige tot natte heide Slenken en plagplekken op vochtige bodems in de heide Vennen Venen Droge heide Open grasland op zandduinen A B C B A D B A
Ven veen
Biotoop heide: te kennen soorten
Gewone dopheide De typische soort van de vochtige tot natte heide Optimaal standplaats is nat met geringe schommelingen Vermesting en verzuring Pijpenstrootje wordt dominant
Hoogveenmos
Gewoon veenmos Zijtakken in bundeltjes van 2-8 Aan de top komen takjes samen = een soort dicht kopje van takjes Is als een spons
Pijpenstrootje
Pijpenstrootje Vormen van dichte pollen. stengel met maar 1 knoop die helemaal aan de basis zit. Dus het lijkt een stengel zonder knopen. Op de overgang van de bladschede naar de bladschijf een dichte kraag van haartjes paarse meeldraden
Moerashertshooi 5 gele kroonbladen Tegenoverstaande bladeren Grijsviltig behaard Rode gesteelde klieren op kelkbladen
Pitrus Veldrus Biezeknoppen Stijve glanzend groene stengel. Lang schutblad in verlengde van stengel alsof de stengel doorloopt. Bloeiwijze lijkt zo uit de stegel te komen. Stengel is volledig gevuld met merg (geen ladder).
Struikhei De typische soort van de droge heide Kan ook vochtig staan zolang standplaats niet onder water staat Gedegradeerd Pijpenstrootje of Bochtige smele
Ouderdomsstructuur van Struikhei pioniersstadium, ontwikkelingsstadium, climaxstadium, degeneratiestadium
Bochtige smele Samen met Pijpenstrootje de vergrasser van de heide Staat op droge bodem Een beetje vocht en je hebt Pijpenstrootje
Bochtige smele Bochtjes in de stengel en bloemstelen Priemvormige bladeren
Open grasland op zandduinen Buntgras Zandzegge Heidespurrie
Buntgras, aangepast aan zeer droge omstandigheden
Zandzegge
Heidespurrie
Heidebeheer
Welke beheermaatregelen ken je? Begrazen Maaien Kappen Branden Plaggen Chopperen Schonen van een ven
Waarom heidebeheer?
Gevlekte witsnuitlibel met uitsterven bedreigd, alle witsnuitlibellen vinden we in oligotroof tot mesotroof water Vaak plassen met veenmostapijten Best bos in de omgeving
Heidebeheer case 1 Hoe zou je het natuurbeeld dat je hier ziet omschrijven? Is het natuurbeeld dat je hier ziet een natuurstreefbeeld voor heidebeheer? Zo ja, welk beheer ga je voeren om het te bewaren? Zo nee, welk natuurbeheer ga je voeren om het natuurbeeld te wijzigen?
Begrazen? Maaien? Kappen? Branden? Plaggen? Chopperen?
Hoe zou je het natuurbeeld dat je hier ziet omschrijven? Is het natuurbeeld dat je hier ziet een natuurstreefbeeld voor heidebeheer? Zo ja, welk beheer ga je voeren om het te bewaren? Zo nee, welk natuurbeheer ga je voeren om het natuurbeeld te wijzigen?
Wortels van grassen/ voedingstoffen Plaggen: tot op welke diepte? Toename van voedingstoffen Vegetatie en strooisellaag Tussen de 5 cm en 10 cm: de zaadbank/ Meeste zaden liggen in aanrijkingshorizont aanrijkingshorizont Minerale bodem: veel minder voedingstoffen Willen verwijderen: - vegetatie en strooisel - voedingsstoffen Willen bewaren: - de zaadbank Tot net boven de minerale bodem = compromis
Zaadbank Struikhei > 68 j Rode dopheide, decennia Gewone dophei > 30 j Blauwe bosbes > 5 j Rode bosbes > 5 j Trekrus > 35 j
Heidebeheer case 2 Welke natuurstreefbeelden herken je op deze foto? Welk beheer ga je voeren om deze streefbeelden te bewaren?
Heidebeheer case 3 Welk natuurbeeld zie je op deze foto? Is dit een natuurstreefbeeld voor heidebeheer? Zo ja, welk beheer ga je voeren om dit natuurbeeld te behouden? Zo nee, welk beheer ga je voeren om een ander natuurbeeld te ontwikkelen?
Heischraal grasland Heide Eik-berken bos Eik-berken bos Mozaïekstructuur Heischraal grasland oude vochtige heide Vochtige heide ven uniforme dopheide droge heide stuifduin Vochtige heide dominantie van pijpenstrootje ven jonge vochtige heide pioniersvegetatie
LSVI
LSVI Is het natuurstreefbeeld heide in goede staat van instandhouding? Bekijk in groep INBO, 2009
Droge heide (4030) In goede staat van instandhouding of niet?
Droge heide (4030) In goede staat van instandhouding of niet? 50% pijpenstrootje 25% struisgras 8% struikhei 4% rode dophei 4% gewone dophei 4% berk 3% blauwe bosbes
Droge heide (4030) In goede staat van instandhouding of niet? Wat zijn de gevolgen van verzuring en vermesting volgens deze LSVI-tabel? Wat zijn andere bedreigingen voor heide?