Plantenfamilies leren herkennen

Transcriptie

1 Plantenfamilies leren herkennen Om te leren determineren, les 1

2 1) Ga naar: en druk op het slotje 2) Vul het sleutelwoord = anjer in en druk op toon pagina

3 Opbouw van de cursus 1. Een plant goed leren beschrijven (met de juiste termen) 2. Gelijkenissen zien tussen planten 3. Bloemformule is een handig hulpmiddel 4. Een aantal plantenfamilies leren herkennen 5. Gidsen

4

5 bloemsteel bloeiwijze schutblad knoop bladsteel stengel stengelblad (of gewoon blad) okselknop steunblad

6

7 De bloem Kroonblad Stempel Stijl Stamper Vruchtbeginsel Kelkblad Helmknop Meeldraad Helmdraad Bloembodem Bloemsteel

8 De symmetrie van een bloem Meerzijdig symmetrisch of straalsgewijs Alle kroonbladen gelijk Tweezijdig symmetrisch Ongelijke kroonbladen

9 Beschrijf deze plant zo goed mogelijk

10 Beschrijf ook deze plant zo goed mogelijk

11

12

13

14

15

16 Delen van een samengesteld blad steunblad Samengesteld blad stengel bladsteel blaadje

17

18

19

20 Anjerfamilie Caryophyllaceae Symmetrie: meerzijdig # kroon en kelk: 5 Meeldaden: oorspronkelijk in 2 kransen van 5 Vruchtbeginsel: 1, bovenstandig Vrucht: meestal een doosvrucht kruiden Vaak ingesneden kroonbladen Kleur bloem: paars-roze of wit Dagkoekoeksbloem

21 Anjerfamilie - Caryophyllaceae Bladeren enkelvoudig, gaafrandig en kruisgewijs tegenoverstaand, vaak zittend Vaak verdikte knopen Bloeiwijze: tweetakkig bijscherm ± 2000 soorten : Dagkoekoeksbloem, Echte koekoeksbloem, Vogelmuur, anjers Vb. van typische soort = Dagkoekoeksbloem Bloeiwijze: tweetakkig bijscherm

22 Akkerhoornbloem

23 Kenmerken van de Anjerfamilie Tegenoverstaande bladeren Verdikte knoop Bladeren en stengel van akkerhoornbloem

24

25 De bloemwijze 1 1. Tros 2. Aar 3. Kolf 4. Katje 5. Scherm 6. Schermbloemige tros 7. Hoofdje (korfje) 7

26 De bloemwijze 2 Eéntakkig bijscherm: 1. Sikkel 2. Waaier 3. Schicht 4. Tweetakkig bijscherm 5. Meertakkig bijscherm

27 Het hoofdje in detail

28 Kruisbloemenfamilie - Brassicaceae symmetrie bloem: meerzijdig # kroon en kelkbladen: 4, vrij meeldraden: 6, 4 lange, 2 korte, vrij vruchtbeginsel: 1, bovenstandig Typische bloemformule = X K4 Kr4 M4+2 S1 vrucht: hauw of hauwtje meestal kortlevende kruiden

29 Kruisbloemenfamilie - Brassicaceae bladeren verspreid bloeiwijze = een tros ± 3000 soorten waaronder Kool, Koolzaad, Radijs, Gewone raket, Herik, Herderstasje, Pinksterbloem, Look-zonder-look,... Vb van typische soort = Koolzaad

30 4 lange meeldraden Bloem van Koolzaad 2 korte meeldraden

31 Typische vrucht van de kruisbloemfamilie = hauw Vrucht van Koolzaad

32 Grote zandkool Pinksterbloem Zeeraket Zandraket

33

34 Symmetrie: X = meerzijdig % = tweezijdig Kr = kroonbladen, 4 = aantal Bloemformule K = Kelkbladen, 4 = aantal X K4 Kr4 M4+2 S1 ( ) S1( ) S = vruchtbeginsel (2) M = Meeldraden hier omdat de meeldraden verschillen 4 lange en twee kort We beginnen dus buiten aan de bloem en gaan naar binnen

35 Bloemformule: vruchtbeginsel S1 ( ) (2) S = bovenstandig vruchtbeginsel S = onderstandig vruchtbeginsel S 1 Superschrift, aantal zaden per hok Subschrift, aantal hokken in het vruchtbeginsel Talrijk of ontelbaar = ( = meer dan 10-15)

36 Vruchtbeginsel Vruchtbeginsel met 2 hokken tussenschot Doorsnijden en naar ons toe draaien zaadknop

37 Vruchtbeginsel Aantal zaadknoppen per hok (aantal hokken kan je hier niet zien) Doorsnijden en naar ons toe draaien

38 X K4 Kr4 M4+2 S1 = X K4 C4 A4+2 G1 Kr = C = Kroonbladen M = A = Meeldraden S =G = vruchtbeginsel

39 Bloemformule K(5), Kr (2)+3, M(9)+1, S1 ( ) staat voor vergroeid [ ] staat voor vergroeid tussen verschillende delen bv. als de meeldraden met de kroonbladen vergroeid zijn

40 Stel zelf de bloemformule op

41 Stel ook de bloemformule op voor deze plant

42 Ranonkelfamilie Geen typische bloemformule Wel veel soorten met M en S Bladeren vaak gelobd/gespleten of gedeeld Bladeren meestal verspreid (Clematis, tegenoverstaand) Geen echt typische soort Geen bijkelk en geen steunblaadjes Typische bloemen van het geslacht Ranunculus

43 Bosrank Wilde akelei Bosanemoon Poelruit

44 Rozenfamilie Typische bloemformule: X K5 Kr5 M S1- Steunblaadjes vaak aanwezig Soms een bijkelk aanwezig Bladeren verspreid Bloemboden soms verdikt en gekleurd (rozenbottels) Hondsroos

45 blad steunblaadjes Blad van Geel nagelkruid

46 Tanden van de bijkelk Kelkbladen van de kelk Aardbeiganzerik

47 Gidsen: Flora s Juist determineren tot op soort doe je met een flora Handig is nog een boekje met afbeeldingen in kleur Best: rangschikking op familie en tekeningen Beter niet: foto s en rangschikking op kleur

48 Een flora = boek met beschrijving van plantensoorten Vaak met determinatiesleutel Altijd van een bepaald gebied Flora s

49 Wat is een (de) flora Goede determinatiewerken

50 Hertshooifamilie K5 Kr5 M S Meeldraden in bundels Bladeren tegenoverstaand Bladeren gaaf, vaak met doorschijnende klierpuntjes Ook vaak zwarte klieren op bladrand, kroon- en kelkbladen Vb. typische soort Sint-janskruid

51 Sint-Janskruid

52 Gewone rolklaver Vlinderbloemfamilie

53 Vlinderbloemenfamilie - Fabaceae Symmetrie: tweezijdig, kroonbladen zijn niet gelijk typisch gevormde vlinderbloemen - met 5 vergroeide kelkbladeren - 5 kroonbladeren (2 onderste vergroeid tot de kiel, 3 bovenste vrij Meeldraden: 10 vergroeid of 1 vrij (soms 10 vrij)

54 Vlinderbloemenfamilie - Fabaceae Vruchtbeginsel: 1, bovenstandig Vrucht: peul (geen tussenschot) bladeren verspreid en meestal samengesteld (geveerd of drietallig) Vaal steunbladeren aanwezig

55 Kan je vlag, kiel en zwaarden aanduiden? Brem

56 Ook bij de kleinere bloemen vind je vlag, kiel en zwaarden Witte klaver Gewone rolklaver Peul: typische vrucht van de vlinderbloemige Ruige lathyrus Incarnaatklaver

57 Beschrijf wat je hier ziet? Vierzadige wikke Rode klaver

58 Hoeveel families zijn er? Flora van België: 176 Heukels, Flora van Nederland: 136 Veldgids, Nederlandse flora: 142

59 Dank aan Voor de foto s: